Luku
12 A boondii keŋ, mɛɛ faŋga bɛndoo o waalaŋ niŋ chuuŋgiaŋ naapilɛ ma wa nyiindaŋndo, mi Chiisu kandu suɛi o buɛiyaa nduaa lo fɛlɛŋ aa: “La mandaŋ a yiisii* Falisiiya, ndu cho ni, kaa mulu muluaŋndo.+ 2 Nyɛ o nyɛ cho o kumbaa, o cho hunɔɔ fula kpendekele. Nyɛ o nyɛ cho o viaŋnaŋ, waŋnda cho hunɔɔ sina a ndu okɔɔ.+ 3 Lelaŋ, nyɛ o nyɛ nya dimi pɛ o nyumndaŋ niŋ, waŋnda cho ndu tueiyɔɔ ipala deŋ. Nyɛ o nyɛ nya soo pɛ toolo o lumuilaŋ niŋ, waŋnda cho ndu yonda o chiɛilaŋ choo. 4 Chaaŋaa niaa,+ la yɔŋ isiooŋ le wanaa dii dialloŋ, kɛ a nɔla ma tosa nyɛ o nyɛ cheleŋ okoŋ kɔɔli wa le.+ 5 Kɛ I cho nya chɔm wana nya nɔ mi la nɔ siooŋii nduɛi yo: La nɔ siooŋnde le wana nɔla mbo tɛɛmbuu dialloŋ a yoomoo Kɛhɛna*+ wo. A tonya mi dimul nya, la nɔ siooŋnde le wana koŋ.+ 6 Nɛɛnɛɛya cho youwaa nɔ baa bɔɔ le, vɛ o cho lende le? A ŋuɛɛnu, kaniŋ kpalɛiyoŋ ŋ muuŋ* nda pisi nda ni. Kɛ o pilɛ bɛɛ Mɛlɛka puɛɛnuŋ a ndu okɔɔ le.*+ 7 Yiiŋii cho nya o lebol le bɛɛ, Mɛlɛka sina mɛɛ kpɛ i cho yɛ.+ Lelaŋ, la yɔŋ isiooŋ te. La cho a sɔvɛ mbo hiau nɛɛnɛɛya poloŋ, mɛɛ mɛɛ nda wa faŋga.+
8 “Wana o wana chɔm pɛ waŋnda o hɔl+ maa buɛi nuu o cho ni, Po wanachioo bɛɛ cho chɔm maalikɛiyaa Mɛlɛkaa o hɔl maa buɛi ndɔɔ o cho ni.+ 9 Kɛ wana o wana kɛɛ ya pɛ waŋnda o hɔl, ya bɛɛ cho ndu kɛɛ maalikɛiyaa Mɛlɛkaa o hɔl.+ 10 Wana o wana dimi pɛ suɛi wɔɔŋnde a Po wanachioo okɔɔ, o cho malɔɔ hakioo sɔla. Kɛ te waŋndo dimi pɛ suɛi wɔɔŋnde a nyina diandaa okɔɔ, o sɔla malɔɔ haki le.+ 11 Te a kuɛ pɛ a nya o chuuŋgiaŋnda ndalaŋ, o wanaa bɛnduaa lo, a o masaa waa lo, la buulaŋ le nyɛ nya nɔ le dimioo wo, ɔɔ a mɛɛ nya nɔ le kɔɔsɔɔ le fulaa leniŋ yɛ le.+ 12 Kanifuule, nyina diandaa cho nya chɔm nyɛ nya nɔ le dimioo wo a teleŋ koŋ.”+
13 Okoŋ, mi wana pilɛ o faŋgaa tɛɛŋ dimul ndu aa: “Wana Pɛɛkaa, dimul bɛ nuu miŋ piɔuwaŋ nyɛm kɛŋ finya naa mɛi yoŋ naa ndu.” 14 Mi Chiisu dimul ndu aa: “Poo sei, nɛɛnɛ hɛli yɛ ya le waa wana kialaa ŋyamaa, ɔɔ wana piɔu nyɛm kiɔɔŋ nya tɛɛŋ ndo?” 15 Okoŋ, mi Chiisu dimul waŋnda aa: “La mandaŋ, yɔŋii nya luɛi hɔlteŋ o nyɛm faŋga faŋga,+ kanifuule o yɔŋ bɛɛ mi waŋndo nɔ nyɔɔŋ tau, o cho muŋ te ke ndu yoomoo le.”+ 16 Mbo dimul nda taloo aa: “Po sulaa pilɛ wa ni, mi tɔlɔɔla ndɔlaŋ la kuam tau tau. 17 Le hei, mbo nyunaŋ aa: ‘Yɛɛnɛ ya tosa yɛ, kanifuule I nɔ fondaŋ o fondaŋ ya duau tɔlɔɔla nilaŋ te?’ 18 Okoŋ mbo dimi aa:+ ‘I sina nyɛ ya cho tosa wo. I cho kondala nilaŋ puusiaa mi taŋgul la bɛndulaŋ, okoŋ mi dɔu tɔlɔɔla nilaŋ a nyɛm nuŋ kpou leniŋ. 19 Nduyɛ mi dimul yapila aa: “A nɔ nyɔɔŋ tau ŋ kɛsiaa o lakonda le wɔsila bɔɔbɔɔ. Lelaŋ, pɛŋgi fɛɛ, ma de, ma kol, nduyɛ ma tuei yoomu numndo yeela.”’ 20 Kɛ mi Mɛlɛka dimul ndu aa: ‘A cho diɔm bɛndu! A cho wu chuɛllɛŋ. Nɛɛnɛ ŋ cho yɛ niko nyɛm ŋ chuuŋgiaa muŋ ndoŋ kpou mel?’+ 21 Lende koni i cho yɔŋnɔŋ a wana chuuŋgiaa nyɛm sulaŋ le ndupila wo ni, kɛ o cho wana sulaa Mɛlɛka o hɔl te.”+
22 Mbo dimul buɛiyaa nduaa aa: “Lelaŋ ya cho nya dimullo ni maa, la pɛŋgi buulaŋndo le nyɛ nya dia wo, a nyɛ nya kol mi la wa yoomu wo, ɔɔ le nyɛ nya wounuŋ ndo.+ 23 Yoomoo cho o sɔvɛ mbo hiau nyɛdiaa. Nduyɛ dialloŋ cho ŋ sɔvɛ miŋ hiau nyɛ chuɛɛnaŋndo. 24 La mɛɛndaŋndɔ basabasakuendiaa. A tosa wali ichiɛɛ le, kɛlɛŋgaa ma kou. A nɔ lakonda ɔɔ naa mandaa nyɛ le. Kɛ a koŋ fau, mi Mɛlɛka ke nda nyɛ nda dia wo.+ Baa la cho a sɔvɛ mbo hiau youwa poloŋ te?+ 25 Nɛɛnɛ cho yɛ nya tɛɛŋ mbo chɔɔlu yoomu ndɔɔ bɛndi* a buulaŋnda ndɔlaŋ? 26 Te la bumba pɛ suɛi pɔmbɔ waa lende tosa, mɛɛ le yɛɛnɛ niko nya buulaŋ yɛ le nyɛm cheleŋ ndoŋ?+ 27 La yiyaŋndɔ mɛɛ bil lapeeŋgoo naŋ yɛ. O tosa wali le, nduyɛ o sondu lanyɛ le. Kɛ mi dimul nya, mi che bɛɛ mi Sɔlɔmɔŋ ndoo sul sullo pila, kɛ chuɛɛnɔŋ ndɔɔ ndoo fuuluu naŋɔɔ maa bil lapeeŋgoo le.+ 28 Te Mɛlɛka nɛŋi pɛ billo yondoo niŋ nuaa, o cho hau puiyo, siɔdii a lom ndu wo, baa o nɔla mbo tosa nyɛ pilɛ koŋ kpe le nya le? Baa la nɔ laalaŋ bɔɔ le? 29 Lelaŋ, la pɛŋgi fafalaa le nyɛ nya cho dio wo, a nyɛ nya cho kolɔɔ wo. La pɛŋgi buulaŋ bɛndoo.+ 30 Kanifuule, nyɔɔŋ muŋ kpou wanaa laalaŋ o Mɛlɛka niŋ te wa cho fafalaa le sɔlaa ni. Kɛ Finya nya sina maa la hauba le nyɔɔŋ muŋ kpou.+ 31 La hiou lachi a Masale ndɔleŋ kɛsioo nyɛ tase. Okoŋ kɔɔli, nyɔɔŋ muŋ fau, o cho nya muŋ ke.+
32 “Nya saa kunda pɔmbɔɔ hoo,+ la yɔŋ isiooŋ te, kanifuule Finya nya hini kɔl le mbo ke nya Masale ndɔleŋ.+ 33 La pisi nyɛm nyaŋ mi la ke wanaa bala fonduaa kaniŋ* muŋ.+ La sɔndu bɔlɔla ŋkanila tembu le laŋ, koŋ cho ni, nyɛm sulaŋ chuuŋgiaa o choo choo niŋ,+ naa viiyaa luei ma chiimbuu muŋ, ɔɔ mi kaaŋguaa de muŋ te wa. 34 Kanifuule, naa nya kɛsi nyɛm nyaŋ sulaŋ nda, loŋ koni kɔlta nyalaŋ la wa ni.
35 “La chuɛɛnuŋ mi la wa a bɛɛndiaŋ,*+ nduyɛ mi la mɛndul lambuila nyalaŋ,+ 36 okoŋ mi la wa maa puaa cho wana nda bana cho fulaa o nɔ kɛsiaa wo+ chumndo wa.+ Te o yɔŋ pɛ mbo huŋ lɔɔ dioo, a kumbul ndu o lepilɛ niŋ kpe. 37 Kɔl kɛndɔɔ cho le buɛiyaa kaŋ te wana nda banaa komal nda pɛ lahɔl! A tonya mi dimul nya, o cho doviŋ le wallo, mbo dimul nda le ma chal o tibiiyo choo, okoŋ mbo piɔu nda nyɛdiaa. 38 Te o hiŋ pɛ a nyumndaŋ pili pili,* ɔɔ a ditɛɛŋndo* mbo komal nda a bɛɛndiaŋ, o wa suɛi kɔl kɛndɛ le nda! 39 La sina hei pɛŋgu maa, te wana chiɛiyo ndoo sina pɛ boondii viinɔɔ wa hunɔɔ ichɔllo ve, o wa lo lahɔl nduyɛ ndoo chɛl mi viinɔɔ ndoo pɛl dio ndɔɔ le.+ 40 Nya bɛɛ, la wa a bɛɛndiaŋ, kanifuule a boondii nya ve niŋ kɔl te ve Po wanachioo cho hunɔɔ ni.”+
41 Okoŋ mi Pitɛ nyuna ndu aa: “Masanɔɔ, baa le naa kinɛi ŋ cho taloo hoo dimioo ni, ɔɔ le wana o wana fee?” 42 Mi Masanɔɔ dimi aa: “Nɛɛnɛ kpeekpei cho yɛ buɛi cho sakpo nduyɛ mbo wa buɛi taasi wo, o masanɔ ndɔɔ cho handɔɔ chaaŋaa nduaa buɛiya lachi le mbo wa nda nyɛdiaa kioo a teleŋndo kinɛiyo?+ 43 Kɔl kɛndɔɔ cho le buɛi koŋ te masanɔ ndɔɔ miiŋgu pɛ mbo komal ndu hei tosaa! 44 A tonya mi dimul nya, o cho ndu handɔɔ nyɛm ndɔŋ kpou lachi. 45 Kɛ te buɛi koŋ dimi pɛ o kɔl ndɔɔ niŋ aa, ‘Masanɔ nuu cho yala hunɔɔ le,’ okoŋ mbo kandu buɛiya apiliaa lɔɔ, wana pɔnɔ ni wana lanɔ ni, nduyɛ mbo luɛinuŋ diolaŋ a kolɔɔ, mi muɛiyaŋ ma bii ndu,+ 46 buɛi koŋ, paale o ve niŋ masanɔ ndɔɔ kɔl te leŋ, a boondii o wa niŋ o puɛiyaŋ pɔli ve o cho ndu komal ni. Okoŋ, mbo tusi ndu nyɛpalaa wɔɔŋ wɔɔŋndo choo, nduyɛ mbo viou ndu naa wanaa nɔ laalaŋ te wa cho wa. 47 Buɛi sina hoo nyɛ masanɔ ndɔɔ hɛnaŋ ndu mbo tosa, kɛ o bɛɛndiaŋ le ndu tosa le wo, masanɔ ndɔɔ cho ndu lɔɔ tau.+ 48 Kɛ buɛi sina le wo, te o tosa pɛ suɛi o sɔla lɔɔ ve, masanɔ ndɔɔ loo ndu o bɔɔ le. A tonya, wana o wana nda ke pɛ tau, ndu nda nyuna le yɔŋgoo tau ni. Nduyɛ wana o wana nda ke pɛ nyɔɔŋ tau le mandaa, a cho wa ndu kɔl maa o cho muŋ kpou manda nyɛkɛndɛi.+
49 “Le yiŋndeŋ mɛndullo o lɛŋndeŋ choo ya hiŋ ni. Te le wa niŋ pɛ le mɛndulaa, yɛɛ cheleŋ ya yeema yɛ vɛlɛ? 50 I nɔ mi sɔla yiŋɔɔ cheleŋ. Nduyɛ te i yɔŋnuŋ ndɔ le, kɔl nuu ve o hiniaa le!+ 51 La yiyaŋ pa maa kɔl nyuloo ya hiŋ o lɛŋndeŋ choo ni? Sako. Mi dimul nya, a piɔuwaŋndo ya hiŋ ni.+ 52 Chɔŋ a boondei hei, yuŋgu nɔ waŋnda a ŋuɛɛnu wo cho piɔuwaŋ. A yaa wa cho a ŋiɔɔŋnda simul, mi a ŋiɔɔŋnda simul a yaa wa. 53 Finyaa cho po ndɔɔ simul, mi poo simul finya ndɔ. Kalaa cho chua ndɔɔ simul, mi chuaa simul kala ndɔ. Kalaliɔɔ cho lanɔɔ po ndɔɔ simul, mi lanɔɔ simul kalalɛi ndɔ.”+
54 Okoŋ mbo dimul vɛlɛ faŋgaa aa: “Te piɔɔ hel pɛ ba paaleŋ le del lo, la dimi aa, ‘Piɔɔ cho hau sia,’ nduyɛ mi i tosaŋ lende. 55 Te la che pɛ vɛlɛ mi hueiye wa heeloo, la dimi aa, ‘Haŋgullo cho wa tau.’ Nduyɛ mi i yɔŋnuŋ. 56 Nya wanaa mulu muluaŋnda haa, la nɔla mi la tofa lɛŋndeŋ a halaa mi la sina nyɛ cho yɔŋnɔŋ ndo. Kɛ le yɛɛnɛ niko la nɔla mi la sina sɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo teleŋndo hoo woŋ pɛŋgu le?+ 57 Le yɛɛnɛ la nɔla mi a bii nyɛ nɔ le tosaa wo bila le? 58 Le tamaseliiyo, te wana suɛi cho nya tɛɛŋ nya ndu wo wa pɛ kɔlaŋ a num o lemasa, teleŋ nya cho wa o nɛi nya ndu wo, kindiŋ ma toosiaa suɛi cho nya tɛɛŋ nde yɔŋii o kɔ mal num wana kialaa ŋyamaa o ba. Okoŋ, mi ndu mal num wana cho chiɛi manyumndo bolleŋ ndo o ba, mbo dɔu num o chiɛi manyumndo niŋ.+ 59 Mi dimul num, pesiŋ bɛɛ a soli num loŋ te, haaa mɛɛ ma chii kanii* num ii mɛɛlɛi paawa.”*