Luku
11 Paale pilɛ, Chiisu wa piɛileŋ o fondaŋndo opum. Mɛɛ o chii, mi buɛiyaa nduaa o pilɛ dimul ndu aa: “Masanɔɔ, pɛɛku naa mɛɛ wana piɛi yɛ, mɛɛ Chɔŋ pɛɛku buɛiyaa nduaa yɛ.”
2 Okoŋ mbo dimul nda aa: “Te la wa piɛileŋ pɛ, la dimi aa: ‘Finya naa, maa diola numndaŋ la wa la diandaa.*+ Maa Masale numndeŋ le huŋ.+ 3 Tosa a sabu miŋ sɔla nyɛdiaa naŋ hau ba lepaa o lepaa wo.+ 4 Mal naa haki le hakila naalaŋ,+ kanifuule naa bɛɛ cho wanaa tosal naa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ nda malɔɔ haki.+ Nduyɛ, chɛl mi tɔɔndaŋndo tiu naa ba le.’”+
5 Mbo dimul nda aa: “Te waŋndo o pilɛ nya tɛɛŋ nɔ pɛ chaaŋ ndɔ, okoŋ mbo kuɛ o ndu lo a ditɛɛŋndo mbo dimul ndu aa, ‘Chaaŋ nuu, yandii dɔnda ya beediiyo* kpuŋgbaŋ ŋgaa, 6 kanifuule chaaŋ ni pilɛ laŋga komal la fulaa naa levil. Nduyɛ I nɔ nyɛ o nyɛ le ndu ke le.’ 7 Kɛ mi chaaŋ ndɔ koŋ lo chiɛiniŋ mbo mulul ndu aa: ‘Pɛŋgi ya palaa. Dioo cho niŋ o kindaa, nduyɛ ŋ choŋnuŋ niŋ ihini naa chuaa niaa. I nɔla lɛ mi chɛŋ mi ke num nyɛ o nyɛ le.’ 8 Mi dimul nya, o yɔŋ bɛɛ mbo cheŋ a ditɛɛŋndo mbo ke ndu nyɛ o nyɛ le mɛɛ o cho chaaŋ ndɔ yɛ le, kɛ le mɛɛ o lambaŋ yɛ,+ o cho chɔnɔŋ mbo ke ndu nyɛ o hau ba wo. 9 Lelaŋ mi dimul nya, la lambaŋ nyunaa,+ la cho sɔla. La lambaŋ nuuviaa, la cho saalɔŋ. La lambaŋ dioo lɔɔ, o cho kumbiŋ.+ 10 Kanifuule, wana o wana nyuna pɛ, o cho sɔla.+ Wana o wana nuuviaa pɛ, o cho saalɔŋ. Nduyɛ wana o wana lɔɔ dioo pɛ, dioo cho kumbiŋ. 11 Finya kuɛɛnɛ cho yɛ nya tɛɛŋ, te po ndɔɔ nyuna ndu pɛ le suuwo, o ke ndu kɛuwo?+ 12 Ɔɔ te o nyuna ndu pɛ le pelte sɔɔleŋ, o ke ndu ŋgeemaa? 13 Lelaŋ, te nya wanaa lahakiaa sina pɛ mɛɛ nya ke chuauwaa nyaa nyɛm kɛndɔŋ yɛ, ɔɔ niŋ Finya nya cho o choo choo niŋndo? A tonya, o tiuba mbo ke wanaa cho ndu nyunaa wa nyina ndɔ diandaa!”+
14 Okoŋ kɔɔli, mi Chiisu tuau nyina wɔɔŋ ndoo siiŋguu poo bobonɔɔ wo.+ Mɛɛ nyina wɔɔŋ koŋ fula, mi po koŋ suaa, nduyɛ mi kɔndɔfillo bii waŋnda.+ 15 Kɛ mi apum dimi aa: “A kpaaya Bɛɛsibɔɔ* wo, masa nyinaa wɔɔŋnda poo hoo cho nyinaa touwɔɔ ni.”+ 16 Apiliaa ndaa yeema ndu tɔɔndaŋndo. Le hei, ma dimul ndu le mbo tosa kaamaa,+ o chɔm maa Mɛlɛka vem ndu ni wo. 17 Mɛɛ Chiisu sina yiyaŋ ndaa,+ mbo dimul nda aa: “Masale kɛ kɛ piɔuwaŋ pɛ mi le kandu sɔŋgɔɔ ndapila tɛɛŋ, le sim te. Nduyɛ, chiɛi o chiɛi piɔuwaŋ pɛ ma kandu sɔŋgɔɔ ndapila tɛɛŋ, piɔllo o piɔl ni. 18 Lende koni, te Setana sɔŋga pɛ a ndupila, vɛɛ masale ndɔleŋ le sim yɛ? La dimi maa a kpaaya Bɛɛsibɔɔ wo ya cho nyinaa wɔɔŋnda touwɔɔ ni. 19 Te a kpaaya Bɛɛsibɔɔ wo ya cho nyinaa wɔɔŋnda touwɔɔ ni, mɛɛ a kpaaya nɛɛnɛ chuauwaa nyaa tuau yɛ nda? Le sabu koŋ chuauwaa nyaa kilul niŋ nya yamɛi ni. 20 Kɛ te o wa pɛ maa a kpaaya Mɛlɛkaa*+ ya cho nyinaa wɔɔŋnda touwɔɔ ni, mɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le woolu nya fɔ.+ 21 Te wana dialuŋ kalaa, o nɔ nyɛm chɔuwoŋ ndo wa pɛ bɛɛ ndɔɔ mandaa, nyɛ o nyɛ yɔŋnuŋ nyɛm ndɔŋ te. 22 Kɛ te wana hiou ndu dialuŋ kalaŋndo huŋ simul ndu pɛ a sɔŋgɔɔ nduyɛ mbo tiu ndu ba, wana koŋ chua nyɛm chɔu ndoo tiindaŋ ndoŋ kpou, okoŋ o piɔu nyɛm o chua ndu o ba woŋ. 23 Wana o wana ve kumbuii nii le, mɛɛ yaamɔɔnɔ nuu o cho ni. Nduyɛ, wana o wana mala ya waŋnda chuuŋgiaa le, mɛɛ touwɔɔ o cho nda ni.+
24 “Te nyina wɔɔŋndo fula pɛ waŋndo niŋ, mbo kɔ nuuviaa naa chalaa o pollo niŋ mbo seeluŋ te, mbo dimi aa, ‘I miiŋguŋ ndɔɔ o chiɛi ya wa wo niŋ.’+ 25 Te o miiŋgu pɛ, mbo komal chiɛiyo o basaa fo, nduyɛ o bɛɛndiaa nyɛkɛndɛi, 26 o kɔ chua nyinaa wɔɔŋaa cheleŋ a ŋɔmmɛu, a hiou ndu wɔuleŋ nda. Te a luɛi pɛ, a kɔ chal chiɛiniŋ loŋ. Okoŋ, mɛɛlula wana koŋ la wɔu mbo hiou bɛɛ maa paandu.”
27 Mɛɛ Chiisu wa sɔɔŋ muŋ dimioo, mi chua pilɛ o faŋgaa tɛɛŋ dimul ndu choo choo aa: “Kɔl kɛndɔɔ cho le wana lanɔ velu num nduyɛ mbo wɛsi numndo!”+ 28 Kɛ mi Chiisu dimi aa: “Sako. Kɔl kɛndɔɔ cho le wanaa tuɛi diom Mɛlɛkaa, nduyɛ ma tosa nyɛ o dimi wo wa!”+
29 Mɛɛ faŋgaa wa chuuŋgiaŋndo, mi Chiisu kandu dimioo aa: “Waŋnda teleŋndo hoo a cho wanaa dɛnɛ wɔɔŋ bɛndu. Kaamaa nda cho nuuviaa ni. Kɛ kaama cheleŋ tosaŋ lɛ niŋ kposoŋ te, mɛɛ kaama yɔŋnuŋ a Chona wo.+ 30 Mɛɛ nyɛ yɔŋnuŋ Chona wo wa maa tamasi le waŋnda Ninivɛɛ yɛ, lende koni Po wanachioo wa niŋ le waŋnda teleŋndo hoo ni. 31 Wana lanɔ masa chɛŋ ba tou wo+ wo nda waŋnda teleŋndo hoo miiŋgu niŋ yoomu o paale kɔɔsɔleŋ choo, okoŋ mbo yaala nda. Kanifuule, mbo chaŋ o lɛŋndeŋ mɛɛlulaŋ pɔ le mbo huŋ yaŋ nilaŋ o sɔɔŋ taasiŋ Sɔlɔmɔŋ ndoŋ. Kɛ wana hiou Sɔlɔmɔŋ ndo cho nanuŋ.+ 32 Waŋnda Ninivɛɛ nda waŋnda teleŋndo hoo miiŋgu niŋ yoomu o paale kɔɔsɔleŋ choo. Nduyɛ mi waŋnda Ninivɛɛ yaala waŋnda teleŋndo hoo. Kanifuule, mɛɛ nda tuei yooŋgu Chona dimi wo, ma wookuŋ. Kɛ wana hiou Chona wo cho nanuŋ. 33 Te waŋndo mɛndul lambuiyo pɛ, o viŋ ndu ɔɔ mbo kuumbuu kambɛiyo lechoo le, kɛ o nyɛ kɛsiaa la lambuiyo choo+ o kɛsi ndu ni le mi wanaa cho luɛiyɔɔ chiɛiniŋnda kpou che nyɛ teŋgaa. 34 Hɔlteŋ le cho nyɛ teŋgaa le dialloŋ ni. Te a kɛsi pɛ hɔlte numndeŋ o nyɔɔ o pilɛ choo,* ŋ teŋgaa wakee dialuŋ numndoŋ kpou ŋ wa ni. Kɛ te a kɛsi pɛ hɔlteŋ o nyɔɔŋ tau choo, dialuŋ numndoŋ kpou o nyumndaŋ niŋ ŋ wa ni.+ 35 Lelaŋ, wa yekeŋ maa nyɛ teŋgaa cho num niŋndo cho manyum te. 36 Nduyɛ te dialuŋ numndoŋ kpou ŋ wa pɛ ŋ teŋgaa wakee mi nyumma ve o muŋ niŋ kposoŋ te, ŋ cho wa nyɛ teŋgaa yɔŋgoo mɛɛ lambuiyo yɔŋgu num paŋgeloo nuaa yɛ.”
37 Mɛɛ Chiisu dimi hei, mi Falisiinɔɔ dimul ndu le ma kɔ dio nyɛdiaa nda ndu. Okoŋ mbo kua o ndu lo chiɛiniŋ, ma chal nyɛdiaa dioo o tibiiyo choo. 38 Kɛ mi kɔndɔfillo bii Falisiinɔɔ mɛɛ o che maa Chiisu pulu fɛlɛŋ balaŋ* tuupa mbo de nyɛdiaa le.+ 39 Mi Masanɔɔ dimul ndu aa: “Nya Falisiiya, mi la tuei taalaa a hɛŋgɛiyo o kɔɔ fo fo, kɛ hɔlte bɛndu leŋ a dɛnɛ wɔɔŋndo cho nya o piaa niŋ cha.+ 40 La cho diɔmaa bɛndu! Wana toosiaa nyɔɔŋ o kɔɔ wo koni toosiaa leniŋ ni, lende le? 41 Lelaŋ, la tosallɔ fɛlɛŋ wanaa bala fonduaa kɛndɛi a kɔllo kpou. Okoŋ nyɛ o nyɛ cho wa o diandaa o nya niŋ. 42 Kpundɔɔ cho le nya Falisiiya, kanifuule mi la yɔŋgu miŋtiiyo o tɔ ndɔɔ, luuwo, a nyɛ o nyɛ cheleŋ nya tɔl,+ kɛ mi la kɛɛ le sandei a kaalaa chɔmndo maa Mɛlɛka! Tonya, sɔɔŋ muŋ cho nya kuee le tosaa, kɛ la nɔ mi la kpeeŋa sɔɔŋ cheleŋndoŋ ikɛi le.+ 43 Kpundɔɔ cho le nya Falisiiya, kanifuule o kpeŋgbeila cho lachi* o chiɛila Chuuwa piɛi Mɛlɛka laŋ choo nya kaala challe ni. Nduyɛ te la wa o luŋ* pɛ, la yeema mi waŋnda yil nya yilɔɔ teŋgeŋndo!+ 44 Kpundɔɔ cho le nya, kanifuule la cho ko maa sɛila cho la viaŋnaŋ mi waŋnda kei lechoo a sina le laŋ!”+
45 Okoŋ mi wanaa pɛɛku waŋnda Sawala Mɛlɛkalaŋ nda o pilɛ dimul ndu aa: “Wana Pɛɛkaa, te a dimi lende pɛ, mɛɛ naa kpou ŋ yei ni.” 46 Mi Chiisu dimi aa: “Nya wanaa pɛɛku waŋnda Sawala Mɛlɛkalaŋ nda bɛɛ, kpundɔɔ cho le nya. Kanifuule, la bii pɛ la chua wolɔɔla lusulɛilaŋ la siiluu chaanda, kɛ suei bɛɛ nyapila yee le laŋ pilaŋndo le!+
47 “Kpundɔɔ cho le nya, kanifuule mi la chɔu sɛila* wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa, a finyaa nyaa mamaa diu wa!+ 48 Hei chɔm kpendekele maa la cho seiya le sɔɔŋ finyaa nyaa mamaa tosa woŋ, nduyɛ maa la hini kɔl a muŋ. Nda diu wanaa ndaa suaa le Mɛlɛka wa,+ kɛ mi nya wa sɛila ndalaŋ chɔuwɔɔ. 49 Le sabu koŋ Mɛlɛka taasioo dimi ni aa: ‘I cho nda wanaa suaa le ya wa a kiilaa yɔŋ. A cho apum diyɔɔ, nduyɛ ma tusi apum nyɛpalaa choo. 50 Wanaa ndaa suaa kaŋ le ya wa, a nda diu chɔŋ a kandɔŋ chieeŋndo wa kpou, tɔɔyaŋ piɔm ndaa cho wa waŋnda teleŋndo hoo choo.+ 51 Chɔŋ a piɔm Ebɛl lo+ mbo huŋ bii a piɔm Sɛkalaya wo, o nda dii o chiɛi Mɛlɛkaa hɔlndɔ, o bandu luamaa lasalaa ikɛiyo.’+ A tonya mi dimul nya, waŋnda teleŋndo hoo tɔɔyaŋ piɔm ndaa cho wa choo ni.
52 “Kpundɔɔ cho le nya wanaa pɛɛku waŋnda Sawala Mɛlɛkalaŋ nda, kanifuule la soli kiyii cho o dio waŋnda luɛi le pɛɛkoo a Mɛlɛka okɔɔ ve. Nyapila luei le, nduyɛ mi la kuuna vɛlɛ wanaa yeema luɛiyɔɔ wa.”+
53 Mɛɛ Chiisu faŋaŋ loŋ, mi wanaa pɛɛku waŋnda sawala Mɛlɛkalaŋ nda, a Falisiiya pia ndu choo, ma simul ndu a nyuuniaalaŋ tau. 54 Ma yeŋ ndu yaŋɔɔleŋ le ndu biyɔɔ o nyɛ o wa dimi wo niŋ.+