BUŊGƐI PƐƐKƐI 27
CHONDII 79 Pɛɛku Nda le Ma Sim Yi
Mala Wanaa Ŋ Cho Baabuiyo Pɛɛkoo Wa le Ma Tosa Kɛɛsiaa le Chɛhowa Piɛiyo
“La sim yi o laalaŋ nyaa choo . . . nduyɛ mi la wa a dialuŋ kala.”—1 KƆL. 16:13.
NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO
Ŋ cho pɛɛku mɛɛ naŋ mala wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa le ma nɔ laalaŋ kala kalaa, a kɔl simulaa le siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ tosaa le Chɛhowa piɛiyo yɛ.
1-2. (a) Le yɛɛ wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa apum kiisaŋ yɛ le Chɛhowa piɛiyo? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?
BAA kiisaŋndo wa num pa le simnɔŋndo Sei Chɛhowaa? Naapum a wa dɔɔ yiyaŋndo maa chaaŋaa numnda, wanaa nya tosa wallo wa, ɔɔ yɔŋgu numndo cho tambu kɔl a num. Ɔɔ naapum ma wa dɔɔ yiyaŋndo maa fɛɛŋ bɛɛ a tiuba ma diikuŋ sawala Mɛlɛkalaŋ te. Te lende num aa yiyaŋ ni, mɛɛ a nɔla ma bii bila mɛɛ wanaa ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo, ma nɔ dialuŋ vilɛiyoŋ nda, che ndi ikala le kɛɛsiaa tosaa le Chɛhowa piɛiyo yɛ.
2 Mi Chiisu sina kpendekele maa siooŋii waa nuaa tosa, waŋndo tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ te. (Mat. 13:20-22) Kɛ, o vi ŋdial a wanaa wa kiisaŋndo le ndu tolɔɔ kɔɔli wa malaa le. Mbo chɔm buɛiyaa nduaa mɛɛ nda mala wanaa waa nuaa le ma sina (1) nyɛ cho nda kuunaa le hiouwɔɔ lachioo tosaa wo, (2) mɛɛ nda chɔɔlu kaalaa nɔ le Chɛhowa yɛ, (3) mɛɛ nda kɛsi Chɛhowa piɛiyo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋ yɛ, nduyɛ (4) mɛɛ nda chɔulaba simultaŋ yɛ. Vɛɛ naŋ duau yɛ sila Chiisu ke hoo buɛiyaa nduaa wo o wali niŋ, te ŋ wa pɛ yauwo hoo soliŋndo kpeku Tuei Yoomoo Yeela Lefafɛɛŋ! le wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa malaa le ma tosa kɛɛsiaa le Chɛhowa piɛiyo?
MALA WANA Ŋ CHO BAABUIYO PƐƐKOO WO LE MBO SINA NYƐ CHO NDU KUUNAA LE HIOUWƆƆ LACHIOO TOSAA WO
3. Naapum yɛɛ ndoo kuuna yɛ Nikodimɔɔ simnɔŋndo buɛi Chiisu wo?
3 Wana bɛndoo le Chuuwa Nikodimɔɔ wa ni, nduyɛ mi simullo hoo komal ndu le simnɔŋndo buɛi Chiisu wo. Mɛɛ Chiisu kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo le paŋgoŋ ŋɔmpum, mi Nikodimɔɔ sina kɛsɛ maa wana Mɛlɛka vem ndo Chiisu cho ni. (Chɔŋ 3:1, 2) Kɛ, mi Nikodimɔɔ kɛɛsiaa le kɔlaŋ naa Chiisu chua sɔɔ sɔɔ kanifuule, ‘siooŋnde wa ndu le Chuuwa.’ (Chɔŋ 7:13; 12:42) Naapum mbo yiyaŋ maa, sɔɔŋ bɔɔbɔɔ wa ndu hiɔlɔŋ te o simnuŋ pɛ buɛi Chiisu wo.a
4. Vɛɛ Chiisu ndoo mala yɛ Nikodimɔɔ le mbo sina nyɛ Mɛlɛka yeema ndu mbo tosa wo?
4 Nikodimɔɔ ndoo sina sawala Mɛlɛka ndoo ke Muuse laŋ nyɛkɛndɛi, kɛ ndoo yeema malaa le sinaa nyɛ Chɛhowa yeema ndu mbo sina wo. Vɛɛ Chiisu ndoo mala yɛ ndu? Mi Chiisu yɔŋguŋ a kɔllo kpou le teleŋ ndɔɔ soliŋndo kpeku, le Nikodimɔɔ malaa a nyumndaŋ. Mi Chiisu dimul Nikodimɔɔ kpendekele nyɛ o nɔ mbo tosa le mbo simnuŋ buɛi ndɔ wo. Mbo dimul ndu maa, o nɔ mbo wookuŋ le hakila ndɔlaŋ, mbo sɔla yiŋɔɔ o mɛŋndaŋ niŋ, nduyɛ mbo dɔu laalaŋndo o Po Mɛlɛkaa niŋ.—Chɔŋ 3:5, 14-21.
5. Vɛɛ naŋ mala yɛ wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo che nyɛ cho ndu kuunaa hiouwɔɔ lachioo tosaa wo?
5 O yɔŋ bɛɛ mi wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo nɔ sinapɛŋgoo tau a Baabuiyo okɔɔ, naapum o yeema malaa le sinaa nyɛ cho ndu kuunaa le hiouwɔɔ lachioo tosaa wo. Lepum wali ndɔɔ, ɔɔ yuŋgu ndɔɔ wa ndu kuunaa hiouwɔɔ lachioo tosaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋ ni. Lelaŋ, chua teleŋndo le wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo malaa. A veelu ndu le mi la de nyɛdiaa pɔmbɔ, ɔɔ mi la kuɛ kelaa inɛ. Te la tosa pɛ sɔɔŋ waa nuaa diompilɛ, naapum o cho num dimul a yoomu ndɔɔ okɔɔ nduyɛ mi keŋ tosa ma che mɛɛ ŋ tiuba ma mala ndu yɛ. Dɛɛniaa wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ, o cho le num kɔl nɛŋi le, kɛ le mɛɛ o nɔ kaalaa le Chɛhowa yɛ.
6. Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo nɔ kɔl simulaa le kɛɛsiaa tosaa le Chɛhowa piɛiyo? (1 Kɔliŋtiaŋ 16:13)
6 Te wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo nɔ pɛ tiindaŋndo maa Chɛhowa cho ndu mala le mbo bii yoomu ndɔɔ a mɛɛ Baabuiyo dimi yɛ, keŋ cho ndu mala le mbo nɔ kɔl simulaa le nyɛ o cho pɛɛkoo wo dɔwɔɔ o wali niŋ. (Nuawɔ 1 Kɔliŋtiaŋ 16:13.) Nyɛ ŋ nɔ ma tosa le wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo velaŋ a wana pɛɛku sukuuwa wo. Te a yiyaŋ pɛ a teleŋ num aa kua o sukuu wo, wana pɛɛkaa kuɛɛ num oo hɛnaŋ yɛ tau? O kpeekpei niŋ, wana pɛɛkaa biunuŋ num malaa, nduyɛ mbo nɔ tiindaŋndo maa, a tiuba ma tosa nyɛ o cho num pɛɛkoo wo. O nɛi pilɛ koŋ choo, le ma pɛɛku waŋndo Baabuiyo nyɛkɛndɛi, a nɔ ko ma dimul ndu nyɛ Mɛlɛka yeema naa miŋ tosa wo le. Kɛ a nɔ ma luei ndu yoomuaŋ nduyɛ ma dimul ndu maa, o tiuba mbo tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ, a mala Chɛhowa wo. Vɛɛ ŋ nɔla yɛ ma tosa hei?
MALA WANA Ŋ CHO BAABUIYO PƐƐKOO WO LE MBO NƆ KAALA YIŊGOLOŊNDO LE CHƐHOWA
7. Vɛɛ Chiisu ndoo mala yɛ wanaa wa ndu nilaŋ yaŋɔɔ wa le ma nɔ kaalaa le Chɛhowa?
7 Mi Chiisu sina maa kaala buɛiyaa nduaa nɔ le Mɛlɛka wo cho nda nyindɔɔ ni, le ma dɔu nyɛ nda pɛɛku wo o wali niŋ. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi ndoo pɛɛku buɛiyaa nduaa sɔɔŋ mala nda le ma hiou lachi a kaalaa nɔɔ le Finya nda cho o choo choo niŋndo. Le tamaseliiyo, mbo tuu Chɛhowa a finya ke chuauwaa nduaa nyɛm kɛndɔŋ ndo. (Mat. 7:9-11) Wanaa wa Chiisu nilaŋ yaŋɔɔ wa apum, finyaa ndaa ndaa kaala nda le. Mɛɛ Chiisu dimi taloo a finya kaala chɛl le mi po ndɔ ndoo tosa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tau wo miiŋgu ndu o ibuŋ ndo, mi keŋ pilaŋ nda dɔɔ kɔllo tau. Mi hei mala nda ma cha maa Chɛhowa nɔ kaalaa tau le waŋnda nduyɛ o yeema mbo mala nda.—Luku 15:20-24.
8. Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo nɔ kaala yiŋgoloŋndo le Chɛhowa?
8 Num bɛɛ tiuba ma mala wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo, le mbo nɔ kaala yiŋgoloŋndo le Chɛhowa, te a tɛɛsial ndu pɛ suliŋnda Mɛlɛkalaŋ a teleŋ nya cho wa pɛɛkoo wo. Teleŋ o teleŋ nya wa pɛ pɛɛkoo, mala ndu mbo sina mɛɛ nyɛ o cho pɛɛkoo wo chɔm maa Chɛhowa kaala naa yɛ. Te la wa pɛ suukaŋndo a sala baŋaa okɔɔ, kindilal ndu mɛɛ o piiliaŋ ndu yɛ. (Luom. 5:8; 1 Chɔŋ 4:10) Te wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo sina pɛ mɛɛ kpɛ Chɛhowa kaala ndu yɛ, keŋ cho ndu mala mbo chɔɔlu kaalaa nɔ tau le Chɛhowa.—Kale. 2:20.
9. Yɛɛ mala yɛ Maikɛl mbo tosa siŋgaŋndaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ?
9 Ŋ yaasiaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii Maikɛl ve fulaa Indoniisiaa. O tonyaa ikɛi o mandaŋ niŋ, kɛ o sɔla yiŋɔɔ le. Mɛɛ o fuuluu wɔsilaŋ 18, mbo kua o lɛŋnde cheleŋ niŋ le mɔmbilta bɛŋndaŋ nyaanɔŋndo. Okoŋ kɔɔli, mbo miiŋgu mbo chua lanɔɔ kɛ mbo mɛi yuŋgu ndɔɔ mbo kuaŋnuŋ wallo o lɛŋnde cheleŋ niŋ. O teleŋ koŋ bɛŋgu, mi laa ndɔ nda chua ndɔɔ koma kandu Baabuiyo pɛɛkoo, nduyɛ ma tosa hiouwɔɔ lachioo. Mɛɛ Maikɛl kala ndɔ vi, mbo miiŋgu o lɛŋnde ndaleŋ niŋ le mbo kɔ manda finya ndɔ. Okoŋ mi ndu bɛɛ chɛl le Baabuiyo pɛɛkoo. Teleŋ nda wa pɛɛkoo o fondaa hoo “Chɔɔlu Yaasiaa,” o suɛi lebolii 27 o yauwo hoo niŋ Tuei Yoomoo Yeela Lefafɛɛŋ! ndo, mi nyɛ Maikɛl pɛɛku loŋ ndo pilaŋ ndu kɔllo tau. Mɛɛ Maikɛl yiyaŋ mɛɛ Chɛhowa bii mɔnɛi le chɔɔ po ndɔ kaalaa saŋgaa yɛ, mi keŋ tosa mbo tusi mɛmiaŋ kpasu kpasu. Sinaa mɛɛ kpɛ Chɛhowa nda Chiisu kaala ndu yɛ, mbo chɔm balika melaa nduyɛ mbo tosa siŋgaŋndaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ okoŋ mbo sɔla yiŋɔɔ.
MALA WANA Ŋ CHO BAABUIYO PƐƐKOO WO LE MBO KƐSI CHƐHOWA PIƐIYO NYƐ TASE O YOOMU NDƆƆ NIŊ
10. Vɛɛ Chiisu mala yɛ buɛiyaa nduaa tasiaa le yɛlɛmiaalaŋ tosaa ma kɛsi Chɛhowa piɛiyo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋ? (Luku 5:5-11) (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)
10 Mi wanaa Chiisu dimul yooŋgu kɛndɔɔ wa apum keleŋa sina maa ndu wa Mɛsayanɔɔ ni, kɛ ndaa yeema malaa le sinaa maa, le ma piɛi Chɛhowa, a nɔ ma dɔu sɛmbɔɔ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Pitɛ nda Andulu ndaa wa niŋ buɛiyaa Chiisu wa le teleŋ vilɛi, tuupa mbo veelu nda le ma tol ndu kɔɔli o wali lɔɔlɔɔ wo niŋ. (Mat. 4:18, 19) A wa batiuwaa sɔlaa o yulale ndale yɔɔyaa leŋ niŋ latulu nda Chemisi a Chɔŋ. (Maki 1:16-20) Mɛɛ Pitɛ nda Andulu ‘mal yalala ndala yɔɔyaa laŋ,’ naapum ma tosa kɛɛsiaa le waa yuŋgu ndaa nyɛm nda hauba woŋ kioo, okoŋ mi nda tual Chiisu kɔɔli. Yɛɛ nyindu yɛ nda le yɛlɛmiaalaŋ tosaa, le Chɛhowa piɛiyo kɛsioo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋ? Kona cho o Luku niŋndo dimul naa maa mi kaamaa Chiisu tosa wo, luei nda yoomuaŋ le tiindaŋndo nɔɔ o Chɛhowa niŋ maa o tiuba mbo ke nda nyɛm nda hauba woŋ.—Nuawɔ Luku 5:5-11.
Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ Chiisu o ba, a mɛɛ o mala buɛiyaa nduaa ma tosa yɛlɛmiaalaŋ le Chɛhowa piɛiyo kɛsioo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋ yɛ? (Tofa pɛl 10)b
11. Vɛɛ naŋ soliŋ yɛ sɔɔŋ naŋ yɔŋnaŋndoŋ kpeku le wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo malaa le mbo kindi laalaŋ ndɔɔ?
11 Mi che bɛɛ ŋ tosa kaamaalaŋ maa Chiisu le, kɛ ŋ nɔla miŋ chɔm nda sɔɔŋ yɔŋnaŋndoŋ a mɛɛ Chɛhowa mala niŋ wanaa kɛsi ndu piɛiyo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋ yɛ. Le tamaseliiyo, a loonuŋ mɛɛ Chɛhowa mala num teleŋ ŋ kandu kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ ndo? Naapum ma kua o wana ke num wallo wo lo, nduyɛ ma tɛɛsial ndu maa a cho lɛ wa piuwo o wallo niŋ te, taama taama te o bendalaŋ pɛ a teleŋ ŋ kua o bɔŋaŋndo wo. Te a wa pɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo sɔɔŋ num yɔŋnaŋndoŋ dimullo, tɛɛsial ndu mɛɛ Chɛhowa dɔu kɛɛsiaa numndo sala le ndu piɛiyo kɛsioo nyɛ tase o yoomu numndo niŋ, nduyɛ a mɛɛ keŋ kindi laalaŋ numndo yɛ.
12. (a) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ veelu puaapiliaa a ndepiliaa fula o kɔɔlima yɛ yiaŋ niŋnda le ma liila naa le kɔlaŋ waŋndo Baabuiyo pɛɛkoo? (b) Chɔm tamaseliiyo mɛɛ ŋ soliŋ vidueiyo kpeku le wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo malaa nyɛkɛndɛi yɛ?
12 Mi wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo sɔla vɛlɛ tɔnɔɔ te o tuei pɛ mɛɛ Kilisiɔŋaa cheleŋ tosa yɛlɛmiaalaŋ le Chɛhowa piɛiyo yɛ. Lelaŋ, te a wa ndu pɛ Baabuiyo pɛɛkoo, veelu puaapiliaa a ndepiliaa fula o kɔɔlima yɛ yiaŋ niŋnda le ma liila num o pɛɛku ndɔɔ. A nyuna nda le ma chɔm mɛɛ nda looku hunɔɔ o tonyaa niŋ yɛ, nduyɛ a nyɛ nda tosa ma kɛsi Chɛhowa piɛiyo nyɛ tase o yoomu ndaa niŋndo. Le handɔɔ lechoo, chua teleŋndo a wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo latulu, mi la nua vidueilaŋ o buŋgɛi hei bɛŋgu “Chɔɔlu Yaasiaa” ɔɔ “Chɔɔlu Sɔɔŋ Pum Tofa” o yauwo hoo niŋ, Tuei Yoomoo Yeela Lefafɛɛŋ! Le tamaseliiyo, te la wa pɛ suɛi lebolii 37 pɛɛkoo, a yaasiaa sawala mandaala cho o vidueiyo hoo niŋndaŋ Chɛhowa Cho Naa Ke Nyɛm Naŋ Hau Ba le Muŋ Ndoŋ.
MALA WANA Ŋ CHO BAABUIYO PƐƐKOO WO LE SIMULTAŊ CHƆULABAA
13. Vɛɛ Chiisu bɛɛndiaa yɛ buɛiyaa nduaa le nyɛpalaa nda wa nda tusi choo wo?
13 Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa teleŋnda bɔɔbɔɔ maa, wanaa cheleŋnda ɔɔ wanayaŋ ndaŋ cho nda simul. (Mat. 5:11; 10:22, 36) Teleŋ biŋgi tuupa mi Chiisu sɔla piɔmndo, mbo dimul buɛiyaa nduaa maa naapum a cho nda diyɔɔ le mɛɛ nda cho Chɛhowa piɛiyo yɛ. (Mat. 24:9; Chɔŋ 15:20; 16:2) Mbo sila nda le ma wa yekeŋ te a wa pɛ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Le tamaseliiyo mbo dimul nda maa, a nɔ ma hiŋaŋ diomndaŋ a wanaa cho laalaŋ ndaa pɛɛsaa wa le, nduyɛ maa a nɔ ma wa yekeŋ a nyɛ nda dimi wo, vɛlɛ a nyɛ nda tosa wo, le halikpeŋ ma hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo.
14. Vɛɛ naŋ mala yɛ wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa le ma bɛɛndiaŋ le simulta cho nda komal taŋ? (2 Timoti 3:12)
14 Maa Chiisu, ŋ tɛɛsial wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo maa, wanaa nda tosa wallo wa apum, chaaŋaa nduaa, ɔɔ wanayaŋ ndɔŋ cho ndu wa sɔɔŋ pum dimullo ɔɔ tosallo le mɛɛ o cho Baabuiyo pɛɛkoo yɛ. (Nuawɔ 2 Timoti 3:12.) Mi wanaa nda tosa wallo wa apum mam ndu le mɛɛ o cho nyɛ o cho pɛɛkoo o Baabuiyo niŋndo dɔwɔɔ o wali niŋ yɛ. Te ŋ keleŋa pɛ wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa bɛɛndiaa le simulta cho nda komal taŋ, a cho wa a bɛɛndiaŋ le laŋ chɔulabaa te o kɛ kɛ komal nda pɛ.
15. Yɛɛ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo biunuŋ simul yuŋgu ndɔɔ cho ndu wo?
15 Te wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo, yuŋgu ndɔɔ wa ndu pɛ simullo, mala ndu mbo sina le sabu wanayaŋ ndɔŋ ŋpum tambu kɔl a ndu wo. Naapum mi wanayaŋ ndɔŋ yiyaŋ maa choolaŋ Seiyaa Chɛhowaa pɛɛku wana ni, nduyɛ maa wanaa wɔɔŋnda nda cho ni. Chiisu bɛɛ, mi wanaa ndoo kaala wa dimi sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ a ndu okɔɔ. (Maki 3:21; Chɔŋ 7:5) Pɛɛku wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo wa wana biuwaŋ, nduyɛ mbo soo a lebɛɛ o wanaa cheleŋnda lo vɛlɛ a yuŋgu ndɔɔ.
16. Vɛɛ naŋ mala yɛ wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo soo a laalaŋ ndɔɔ okɔɔ o nɛi lebɛɛ niŋ?
16 Dimul wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo maa o yɔŋ bɛɛ mi wanayaŋ ndɔŋ chɔm yeemɛi, o nɔ mbo tɛɛsial nda nyɛ o nyɛ o lepilɛ niŋ kpe le. Te o tosa lende pɛ, naapum wanaa o kaala wa cho kɔl tambu, nduyɛ fulamakɔɔlioo cho wa ni, a cho dialloŋ wu, a nɔ lɛ niŋ iyeema le suukaŋ cheleŋ a ndu le. Lelaŋ, dɛɛniaa wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le acheleŋnda laalaŋ ndɔɔ tɛɛsiallo, o nɛi tosa ma nɔ yeemɛi le suukaŋndo lɔɔ cheleŋ ndo. (Kolo. 4:6) Naapum o dimul wanayaŋ ndɔŋ le kɔlaŋ o jw.org. Hei cho nda mala ma chɔɔlu pɛɛku a Seiyaa Chɛhowaa okɔɔ mɛɛ nda nɔ yeemɛi yɛ.
17. Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo, le mbo muli nyunala yɛ yɛla waŋnda nɔ a Seiyaa Chɛhowaa okɔɔ laŋ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)
17 A soliŋ buŋgɛi hei o jw.org kpeku “Nyunala Waŋnda Nyuna Lɔɔlɔɔ a Seiyaa Chɛhowaa Okɔɔ Laŋ” le wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo bɛɛndiaa le mbo yɔŋgu muli tɛtɛlɔɔ le nyunala wanayaŋ ndɔŋ, ɔɔ wanaa nda tosa wallo wa nyuna ndu laŋ. (2 Tim. 2:24, 25) Te la chii pɛ suɛi lebolii kɛ kɛ yaasiaa, puɛɛnuŋ le fondaa hoo “Te Waŋndo Dimi Pɛ Aa” o yauwo hoo niŋ, Tuei Yoomoo Yeela le Fafɛɛŋ! soliŋndo kpeku le. Dɛɛniaa wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo, le mbo yɔŋgu mulilaŋ a mɛɛ o bii bila yɛ. Te o bɛnda pɛ, mala ndu mɛɛ o tɛɛsiaa laalaŋ ndɔɔ o acheleŋnda lo o nɛi lebɛɛ niŋ yɛ. Bɛɛndiaŋ waa nuaa mala ndu le mbo soo a laalaŋ ndɔɔ okɔɔ o acheleŋnda lo a dialuŋ fulaa.
La bɛɛndiaŋ nya wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo soo a laalaŋ ndɔɔ okɔɔ o acheleŋnda lo kpendekele (Tofa pɛl 17)c
18. Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo tɛɛsial acheleŋnda laalaŋ ndɔɔ o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ? (Maatiu 10:27)
18 Mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa le ma dimi yooŋgu kɛndɔɔ kpendekele. (Nuawɔ Maatiu 10:27.) Te wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo keleŋa pɛ kandɔɔ acheleŋnda dimullo a nyɛ o laalaŋndo okɔɔ, keŋ cho tosa mbo keleŋa tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ. Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo siiŋguu hei kpeleŋ ndɔɔ? Te a yonda pɛ o kunda numndo niŋ le yooŋgu kɛndɛ teŋgeŋndo dimioo, dɛɛniaa ndu le mbo yiyaŋ mɛɛ o suliŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo yɛ. Tɛɛsial ndu le sabu wanaa bɔɔbɔɔ cha ndi tɛtɛlɛ le kandɔɔ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a teleŋ waa nuaa wo. O sɔla vɛlɛ tɔnɔɔ le suɛi nyɛkɛndɛi, te o kɛsi pɛ kpeleŋndo le pɛltaŋ solioo o bɔŋaŋ naŋ bii o lɔɔ tɛɛŋndo. Mi keŋ mala ndu, mbo pɛɛku le laalaŋ ndɔɔ acheleŋnda tɛɛsiallo a dialuŋ fulaa.
NƆ TIINDAŊNDO O WANA Ŋ CHO BAABUIYO PƐƐKOO WO NIŊ
19. Vɛɛ Chiisu ndoo chɔm yɛ maa o tiindaŋ buɛiyaa nduaa, nduyɛ vɛɛ naŋ tual lɛ tamasi ndɔɔ kɔɔli?
19 Tuupa mi Chiisu miiŋgu o choo choo niŋ, mbo dimul buɛiyaa nduaa maa paale wa niŋ ma wa vɛlɛ diompilɛ a ndu latulu. Ndaa bii bila maa le kɔla ndalaŋ o choo choo niŋ okɔɔ le Chiisu wa suɛi le. A koŋ kpou, mbo handu kɔllo o lo lechoo ndaa choo, kɛ o cho kiisaŋnda ndalaŋ te. (Chɔŋ 14:1-5, 8) Mbo sina maa teleŋndo ndoo yeemaŋ niŋ le ma bii sɔɔŋ pum bila, mɛɛ tiindaŋ ndaa le kɔlaŋ o choo choo niŋ cho nuaa yɛ. (Chɔŋ 16:12) Naa bɛɛ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa, wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo nɔ yeemɛi le tosaa nyɛ nɛŋi Chɛhowa kɔllo wo.
Te wana ŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo keleŋa pɛ kandɔɔ acheleŋ dimullo a nyɛ o laalaŋndo okɔɔ, keŋ cho tosa mbo keleŋa tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ
20. Vɛɛ ndepilɛnɔɔ o Malawi niŋ chɔm yɛ tiindaŋndo o wana o wa Baabuiyo pɛɛkoo wo niŋ?
20 Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a tiindaŋndo nɔɔ maa, wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo nɔ yeemɛi le tosaa nyɛ cho o kɛndɔɔ wo. Le tamaseliiyo, yiyaŋndɔ a ndepilɛnɔ pilɛ o Malawi niŋ diolaŋ aa Chifuŋndo. Mbo kandu chua laandu wa kɔlaŋ o Kaaŋnde Katolikiiya niŋndo diolaŋ aa Alinafɛ wo, Baabuiyo pɛɛkoo o yauwo hoo niŋ Tuei Yoomoo Yeela le Fafɛɛŋ! Mɛɛ nda chii suɛi lebolii 14 pɛɛku, mi Chifuŋndo nyuna wana o cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le sinaa yiyaŋ ndɔɔ a fotueilaŋ soliŋndo kpeku o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Mi nyunaa hoo tɛɛmbuu Alinafɛ kɔllo, okoŋ mbo dimi aa: “Kɛɛsiaa nuu cho koŋ ni!” Mi Chifuŋndo yiyaŋ maa naapum o cho lɛ chɛlɔɔ le ma hiou lachi a Baabuiyo pɛɛkoo le. Kɛ mi Chifuŋndo biunuŋ ndu, mbo hiau lachi a ndu Baabuiyo pɛɛkoo, a tiindaŋndo maa paale wa niŋ mbo bii sɔɔŋ bila. Mɛɛ paŋgoŋ hiou ŋtiŋ, mi Chifuŋndo nyuna ndu nyuna cho o suɛi lebolii 34 niŋndo aa: “Chɔŋ a teleŋ ŋ kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Chɛhowa Mɛlɛka okɔɔ wo, tɔnɔ yɛɛ ŋ sɔla yɛ niŋ?” Mi Chifuŋndo chɔm maa, “mi Alinafɛ dimi sɔɔŋ kɛndɛŋ bɔɔbɔɔ a Seiyaa Chɛhowaa okɔɔ. I pilɛ cho ni maa, Seiyaa Chɛhowaa wou laba o naamula Baabuiyo kɛɛ laŋ niŋ te.” Nyɔɔ viou bɛɛ le, mi Alinafɛ pɛŋgi fotueilaŋ soliŋndo kpeku o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, nduyɛ mbo suliŋ le yiŋɔɔ.
21. Vɛɛ naŋ mala yɛ wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo le mbo tosa kɛɛsiaa le Chɛhowa piɛiyo?
21 Mi che bɛɛ Chɛhowa tosa ni mi waŋndo tosa hiouwɔɔ lachioo o ndu piɛiyo niŋ, kɛ naa bɛɛ nɔ miŋ tosa nyɛ le wana naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wo malaa. (1 Kɔl. 3:7) Ŋ nɔ miŋ pɛɛku ndu mbo hiou bɛɛ ndu chɔmndo nyɛ Mɛlɛka yeema naa miŋ tosa wo. Miŋ mala ndu mbo nɔ kaala yiŋgoloŋndo le Chɛhowa. Miŋ dɛɛniaa ndu le mbo chɔm kaala ndɔɔ le Chɛhowa sanaa a ndu kɛsioo wana tase o yoomu ndɔɔ niŋ. Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ pɛɛku ndu mɛɛ o duau tiindaŋ ndɔɔ o Chɛhowa niŋ le simulta komal ndu laŋ chɔulabaa yɛ. Te ŋ nɔ pɛ tiindaŋndo o ndu niŋ, mi keŋ luei ndu yoomuaŋ maa o tiuba mbo bii sawala Chɛhowa laŋ, nduyɛ mbo tosa kɛɛsiaa le ndu piɛiyo.
CHONDII 55 La Wo Nda Le!
a Wɔsilaŋ latiɔɔŋ a tɛndaa tɛɛŋ chɔŋ a teleŋ Nikodimɔɔ chiikaŋ nda Chiisu wo, o wa wɔ wana bɛndoo o pilɛ o toŋgo kialaa ŋyama Chuuwa niŋ. (Chɔŋ 7:45-52) Mi yau yaasiaa ŋsɔɔ pilɛ dimi maa, waŋnda apum yiyaŋ maa Chiisu vi fɛŋ, malaŋ Nikodimɔɔ simnuŋ buɛi ndɔɔ.—Chɔŋ 19:38-40.
b TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Pitɛ a wanaa yɔɔyaa cheleŋ mal yulale ndale yɔɔyaa leŋ le Chiisu tolɔɔ kɔɔli.
c TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Ndepilɛnɔɔ cho wana o cho Baabuiyo pɛɛkoo wo malaa le mbo bɛɛndiaŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo.