Vɛɛ Chaŋyɛi Numnde Cho Yɛ Nyɛ Kpeekpeiyo Nya Chɛhowa Tɛɛŋ?
“La sɔɔŋguu Mɛlɛka ikɛi. Ndu bɛɛ o cho nya sɔɔŋguu ikɛi.”—CHEM. 4:8.
1. Le yɛɛ chaŋyɛi nɛi naa Chɛhowa tɛɛŋ nɔ yɛ mii wa ikala poŋ?
BAA wana yɔŋguŋ o Chɛhowa lo ma yiŋndo ŋ cho ni? Te o wa pɛ lende, mɛɛ a nɔ nyɛ sɔviɔɔ, chaŋyɛi nya Mɛlɛka tɛɛŋ. Kɛ chaŋyɛi keŋ cho o simullo bɛŋgu. Nduyɛ o cho ko Setana le cho ndi simullo le, kɛ haki naa bɛɛ. Kilisiɔŋnɔ kɛ kɛ cho o simullo hoo bɛŋgu. Lelaŋ, chaŋyɛi nɛi naa Chɛhowaa tɛɛŋ nɔ mii wa ikala poŋ.
2. (a) Yɛɛ cho yɛ chaŋyɛi? (Tofa tɛɛsiaa o peeleŋ ndeŋ bɛŋgu.) (b) Vɛɛ naŋ kindi yɛ chaŋyɛi nɛi naa Chɛhowaa tɛɛŋ?
2 Vɛɛ chaŋyɛi numnde cho yɛ nya Chɛhowa tɛɛŋ? A yeema mii chɔɔlu kalu? Chemisi 4:8 dimul num mɛɛ ŋ tosa keŋ yɛ. “La sɔɔŋguu Mɛlɛka ikɛi. Ndu bɛɛ o cho nya sɔɔŋguu ikɛi.” Kɛsiŋ o kɔl maa wanaa ŋiɔɔŋ cho o chaŋyɛi hei niŋ ni.a Te ŋ chua pɛ kpeleŋndaŋ le sɔɔŋgoo Mɛlɛka ikɛi, ndu bɛɛ cho nyɛ pilɛ koŋ kpe tosa. Te ŋ lambaŋ pɛ hei tosaa lɔɔlɔɔ, chaŋyɛi nɛi cho hiouwɔɔ lachi a kaloo naa Chɛhowaa tɛɛŋ. Nduyɛ ŋ cho chɔ maa chaŋyɛi keŋ cho simnɔŋ nyɛ kpeekpeiyo le naa. Maa Chiisu, ŋ cho tiindaŋ pilɔɔ kpe nɔ. Mbo dimi aa, “Wana vem ya wo, waŋndo kpeekpei o cho ni . . . Nduyɛ I sina ndu.” (Chɔŋ 7:28, 29, NW) Kɛ o kpeekpei niŋ, kpeleŋnda kuɛɛ ŋ nɔ yɛ ma chua le sɔɔŋgoo Chɛhowa ikɛi?
Vɛɛ ŋ looku yɛ ma suukaŋ a Mɛlɛka? (Tofa pɛl 3)
3. Yɛɛ tosa yɛ mi suukaŋndo wa naa tɛɛŋ a Chɛhowa?
3 Suukaŋndo a Chɛhowa lɔɔlɔɔ cho nɛi sɔviɔɔ ni le ndu sɔɔŋgoo ikɛi. Vɛɛ ŋ suukaŋ yɛ a Mɛlɛka? Ɛɛ, vɛɛ ŋ suukaŋ yɛ nya chaaŋ num cho o lɛŋnde cheleŋ niŋndo? Kɛlɛŋgaa, mi la poonyiaŋ yaulaŋ vellaa velle, nduyɛ mi la suukaŋ o foŋndo choo lɔɔlɔɔ. A suaa o Chɛhowa lo lɔɔlɔɔ a piɛileŋ naa ndu cha. (Nuawɔ Chondei 142:2, NW.) Nduyɛ a chɛl Chɛhowa le mbo soo o numndo te a wa pɛ lɔɔlɔɔ Diom ndɔɔ nuaa nduyɛ ma wa yiyaŋndo o ndu choo. (Nuawɔ Aisaya 30:20, 21, NW.) Ŋ yaasiaŋndɔ mɛɛ suukaŋndo hoo naa Chɛhowaa tɛɛŋ kindi chaŋyɛi nɛi a ndu yɛ. O tosa mi chaŋyɛi nɛi a ndu simnuŋ nyɛ kpeekpeiyo.
O BAABUIYO PƐƐKOO NIŊ CHƐHOWA SUAA O NUMNDO NI
4, 5. Vɛɛ Chɛhowa cho yɛ Diom ndɔɔ soliŋndo kpeku le suukaŋndo a num? Chɔmndɔ tamaseliiyo.
4 Kiisaŋ cho num le chɛlɔɔ maa Diom Mɛlɛkaa le Baabuiyo cho le waŋchieeya kpou le. Baa Baabuiyo chɔm pa mɛɛ ŋ nɔ ma sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi yɛ? Ei, o chɔm. Vɛɛ o chɔm yɛ? Te a wa pɛ diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ nduyɛ ma wa ndu pɛɛkoo lɔɔlɔɔ. Tofa mɛɛ ŋ cho chɛlɔɔ nyɛ o cho dimioo wo yɛ, nduyɛ ma yiyaŋ mɛɛ ŋ nɔ ma soliŋ ndu kpeku o yoomu numndo niŋ yɛ. O hei niŋ, mɛɛ a cho chɛlɔɔ mbo wa Diom ndɔɔ soliŋndo kpeku le suɛi o numndo. Hei cho tosa mi chaŋyɛi kpɛɛluŋnde wa nya tɛɛŋ.—Hibu. 4:12; Chem. 1:23-25.
5 Le tamaseliiyo, mi Chiisu dimi maa naŋ “chuuŋgiaa nyɛm sulaŋ chieeŋ naŋ te.” Nua diomndaŋ ndaŋ nduyɛ ma yiyaŋ lechoo. Te a yiyaŋ pɛ maa yoomu numndo kpou cho o Masale Mɛlɛkaleŋ choo, a cho sina maa a nɔ chandɔɔ Chɛhowaa. O baa pilɔɔ choo, te a che pɛ maa a nɔ ma tosa yɛlɛmiaalaŋ o yoomu numndo niŋ le chɔɔloo hɔlla mulioo o Masale Mɛlɛkaleŋ choo, mɛɛ Chɛhowa chɔm num naa ŋ nɔ ma tosa wallo le ndu sɔɔŋgoo ikɛiya.—Mat. 6:19, 20.
6, 7. (a) Vɛɛ Baabuiyo pɛɛkoo piiliaŋ yɛ kaala naa le Chɛhowa, nduyɛ a kaala ndɔɔ le naa? (b) Yɛɛ nɔ yɛ mbo wa kpeleŋ naa te ŋ wa pɛ pɛɛkɔŋ ipilayaa tosaa?
6 O cho ko naa naŋ nɔ miŋ tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda le naŋ pɛɛku o Baabuiyo niŋ te. Kɛ o mala naa vɛlɛ le miŋ chɔm balika meelaa yiŋgoloŋndo le suiliŋnda kɛndɛla Chɛhowa nɔ laŋ. Nduyɛ hei nyindu naa miŋ chɔɔlu ndu kaala. Nduyɛ te kaala naa le Mɛlɛka hindu pɛ, ndu bɛɛ kaala ndɔɔ le naa cho wa o tuu kpɛi. Hei tosa mi chaŋyɛi nɛi naa ndaa tɛɛŋ wa ikala poŋ.—Nuawɔ Kɔliŋtiaŋ Tasoo 8:3.
7 Kɛ le miŋ sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ, icho suɛi sɔvɛ le yiyaŋ kɛndɔɔ nɔɔ o pɛɛkoo niŋ. Chɔŋ 17:3 (NW) dimi aa, “Yoomu nɔ lamɛɛlu le wo cho hoo ni, waŋndo sinaa maa num pilɛ kpe cho Mɛlɛka tonyaa ni, a Chiisu Kiliti, wana ŋ vem ndo.” Lelaŋ, o cho ko le kɔlkaloo sɔlaa le yiyaŋ naa nɔ mbo wa le, kɛ le Chɛhowa “sinaa” walaŋ maa waŋndo o cho ni.—Nuawɔ Ɛsodɔɔ 33:13; Chondei 25:4, NW.
8. (a) Yiyaŋ yɛɛ naŋ nɔ yɛ lepum te ŋ nua pɛ nyɛpalaa Chɛhowa tuisi Masaa Asalaya choo wo o Masaa Diiŋ Nduaa 15:1-5? (b) Vɛɛ Chɛhowa sinaa faŋa yɛɛ naa kiisaŋndaŋ o lakɔl a sɔɔŋ o tosa woŋ?
8 Te ŋ sina pɛ Chɛhowa nyɛkɛndɛi, bundɔŋ Baabuiyoŋ ŋpum pala kɔl naa le. Nduyɛ kɔndɔfili bii naa le sabu Chɛhowa tosa sɔɔŋ o nɛiyo opum choo wo le. Le tamaseliiyo, yɛɛ ŋ cho yɛ dimi a nyɛ Chɛhowa tosal Asalaya wo, masaa le Chuda? (2 Ma. 15:1-5, NW) Kɛsiŋ o kɔl maa “waŋnda wa wɔ hiouwɔɔ lachi a salalaŋ solioo o fondaŋnda ndaa sooluu mɛlɛkaa ndaa laŋ.” Kɛ mi Asalaya ndu ndu “hiau lachi a waa sakpo Chɛhowa o hɔl.” A koŋ kpou, “mi Chɛhowa tuisi ndu nyɛpalaa choo. Mbo tosa mi naa wɔɔŋ pum del ndu lekɔɔ haaa mbo wu.” Le yɛɛ? Bundɛi hei suu a keŋ okɔɔ le. Baa hei nɔ pa mii pala naa, ɔɔ mi kɔndɔfillo bii naa maa Chɛhowa nɔ sabu le Asalaya kotaa dɔuwɔɔ choo le? Sako bɛɛ, te o wa pɛ miŋ nɔ kɔlkaloo a mɛɛ Chɛhowa tosa sɔɔŋ yɛ. Hei mala naa le sinaa maa mi Chɛhowa “tuisi naa nyɛpalaa choo” le naa silaa. (Chɛ. 30:11, NW) Kɔlkalu waa naa ke naa tiindaŋndo maa miŋ sina bɛɛ le sabu Chɛhowa tuisi Asalaya nyɛpalaa choo wo le, ŋ nɔla miŋ tiindaŋ ndu maa wana kɔɔsa o sandei choo wo o cho ni.
9. Yɛɛ chɔm yɛ kpendekele le sabu Chɛhowa chuiŋi Asalaya lɛlɔŋ choo wo?
9 Kɛ o hei niŋ, ŋ nɔ vɛlɛ bunduŋ cheleŋ o Baabuiyo niŋ. Masaa Asalaya ndoo nɔ vɛlɛ diolaŋ ni aa Yusaya. (2 Ma. 15:7, 32, NW) Bundɛi hei cho vɛlɛ ipoonyiaa o Koloniku Diiŋ Ndɔɔ 26:3-5, 16-21 (NW). Bolle Baabuileŋ ndeŋ le pɛɛku naa maa mi Yusaya tosa o kɛndɔɔ Chɛhowa o hɔl le teleŋ biŋgi. Kɛ o yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ, mbo lueinuŋ ndupila o kpundɔɔ niŋ a heelɔŋ ndɔɔ. A heelɔŋ koŋ, mbo tosa wali wanaa soliaa salaa, nduyɛ ndoo nɔ di kposoŋ le keŋ tosaa le. Mi wanaa soliaa salaa beleŋɔmaa a opilɛ komal ndu le ndu dimullo maa o bɛnda mbo tosa keŋ te. Vɛɛ Yusaya ndoo muli yɛ? Mbo chɔm mɛɛ kpɛ o heeluŋ yɛ. Mbo “duaunuŋ tumbe” a wanaa soliaa salaa kaŋ. Le hei, mi Chɛhowa chuiŋi ndu lɛlɔŋ choo!
10. Le yɛɛ a nɔ kuee ma tɛɛsial naa lɔɔlɔɔ nyɛ o nyɛ fee Chɛhowa tosa wo le, nduyɛ vɛɛ naŋ kindi yɛ tiindaŋ naa o nɛila sandaala Chɛhowa laŋ niŋ?
10 Ŋ bianduŋ nɛiyo le. Te o yɔŋ pɛ mi Diom Mɛlɛkaa tɛɛsiaa bundɔŋ ŋpum walaŋ te, mbo mɔɔsa muŋ naapilɛ, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? Baa a nɔ pa ma kɔɔsa sandii Mɛlɛka ve? Ɔɔ a nɔ pa ma che maa Baabuiyo nɔ sɔɔŋ tau ŋ ke naa tiindaŋndo maa o kɛndɔɔ tuŋ Chɛhowa tosa ni, nduyɛ maa wana sina o kɛndɔɔ tɛɛŋ a o wɔɔŋndo wo o cho ni? (Dut. 32:4, NW) Te ŋ sina Chɛhowa pɛ nyɛkɛndɛi, kaala naa le ndu, a kɔlhiniaa naa a mɛɛ o tosa sɔɔŋ yɛ cho hiouwɔɔ lachi. Nduyɛ hei tosa ŋ yeema lɛ mbo tɛɛsial naa nyɛ o nyɛ fee o tosa le. Nɔ tiindaŋndo maa kɔlhiniaa waa naa nɔla mbo hiou lachi te o wa pɛ ma kindiŋ le pɛɛkoo nduyɛ ma yiyaŋ a mɛɛ Mɛlɛka soliŋ Diom ndɔɔ kpeku le suɛi o naalo yɛ. (Chon. 77:12, 13, NW) O baa pilɔɔ choo, hei cho chaŋyɛi numnde kindi nya Chɛhowa tɛɛŋ, mii simnuŋ nyɛ kpeekpeiyo le num.
O PIƐILEŊ NIŊ Ŋ SUAA O CHƐHOWA LO NI
11-13. Vɛɛ ŋ looku yɛ sina maa Chɛhowa cho nilaŋ yaŋɔɔ o piɛileŋ? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)
11 O piɛileŋ niŋ naŋ sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ ni. Miŋ saŋgala ndu, miŋ mel ndu balikaa, nduyɛ miŋ nuuviaa nɛi chɔmaa ndɔɔ. (Chon. 32:8, NW) Kɛ le mi chaŋyɛi numnde nya Chɛhowa tɛɛŋ simnuŋ nyɛ kpeekpeiyo, a nɔ ma laalaŋ maa wana tuɛi piɛileŋ ndo o cho ni.
12 Waŋnda apum che piɛileŋ maa suɛi o numpila lo le tɔnɔ ŋ yeema wo sɔlaa. Ma dimi maa, te a yiyaŋ pɛ maa piɛile numndeŋ le sɔla mulioo, le mɛɛ ŋ soo nyɛ cho num o kɔllo yɛ, ma sina bahawɛi numndo, nduyɛ ma muli kɔl numndo le bahawɛi kalaa solioo yɛ. O faŋaŋ ndɔ o tɔnɔlaŋ ndaŋ kɔɔli, vɛɛ ŋ looku yɛ sina kpeekpei maa mi Chɛhowa tuei piɛile numnde sandaa leŋ?
13 Yiyaŋndɔ o hei choo. Tuupa mi Chiisu huŋ o chieeŋndo choo, o wa chɔɔ mɛɛ Chɛhowa wa piɛile buɛiyaa nduaa waŋchieeya mulioo yɛ. Nduyɛ tuma o wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chieeŋndo cho wo, mi Chiisu soliŋ piɛileŋ kpeku le suɛi nyɛ cho ndu o kɔllo o Finya ndɔ lo o choo choo niŋ. Ndoo nɔla pa mbo tosa lende, mi ndoo piɛi le nyumndaŋ kpulukuu, te ndoo yiyaŋ pɛ maa Chɛhowa cho nila yaŋɔɔ kposoŋ te? (Luk. 6:12; 22:40-46) Te Chiisu ndoo yiyaŋ pɛ maa o numpila lo ŋ nɔ ni ma piɛi, ndoo pɛɛku pa buɛiyaa nduaa le ma piɛi o Mɛlɛka lo? Chiisu ndoo sina walaŋ maa, suukaŋndo a Chɛhowa kɛsɛ piɛileŋ le cho ni. Teleŋ pilɛ, mi Chiisu dimi aa, “Kɛkɛ . . . I sina maa a muli ya diom lɔɔ lɔɔ.” (Chɔŋ 11:41, 42) Naa bɛɛ nɔla miŋ tiindaŋ Chɛhowa maa wana tuɛi piɛileŋ ndo o cho ni.—Chon. 65:2, NW.
14, 15. (a) Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ tɛi pɛ kɔl naa wakpa o piɛileŋ niŋ? (b) Vɛɛ piɛile ndepilɛnɔ pilɛ le mala yɛ ndu mi chaŋyɛi nduɛi simnuŋ ikala poŋ nda Chɛhowa tɛɛŋ?
14 Te a wa pɛ sakpo o piɛile numndeŋ niŋ, a cho sina maa Chɛhowa cho leŋ muli, miŋ chi bɛɛ muli koŋ kpendekele le. Piɛile muliaaleŋ le tosa mi Chɛhowa simnuŋ waŋndo kpeekpei naa num cha. Le handɔɔ lechoo, mɛɛ ŋ tɛi kɔl numndo wakpa o Chɛhowa lo fau, lende koni ndu bɛɛ cho num sɔɔŋguu ikɛi ni.
15 Ŋ tofaŋndɔ nyɛ yɔŋnuŋ Kati wo.b O ve wali pollo tueiyɔɔ yeela le, mi che bɛɛ o wa ndu tosaa lɔɔlɔɔ. Mbo dimi aa, “Yaa yeema a wali pollo le. Dimioo ya cho ni kɛsɛ kɛsɛ maa, yaa yeema a ndu le. Mɛɛ ya mal wali nuu, mi bɛndu kundaa ke ya tiindaŋndo maa I cho simnɔŋ kɔɔfanɔ lɔɔlɔɔ wo. Mbo ke ya pɛŋ yau wana nyuna le kɔɔfaleŋ ndo. Mi kɛɛsiaa le kɔɔfaleŋ tosaa, kɛ mi kandu vɛlɛ piɛileŋ lepaa o lepaa o Chɛhowa lo le mbo mala ya mi kaala wali pollo.” Baa Chɛhowa ndoo muli pa piɛile ndɔleŋ? Mbo dimi aa, “Wɔsilaŋ yaa ndɔɔ ya cho niŋ hoo kɔɔfaleŋ tosaa ni. Le mɛɛ ya cho niŋ teleŋndo chuaa tau o wali pollo niŋ yɛ, nduyɛ mi wa pɛɛkoo ndepiliaa cheleŋnda o ba yɛ, o tosa ya mi chɔɔlu suiliŋ le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. Hau, I yeema a wali pollo le, kɛ I kaala ndu. I hiou kpou ve cho ni, I cho niŋ o chaŋyɛi niŋ kpɛɛluŋ a Chɛhowa mbo hiau maa paandu.” A tonya, piɛile Kati leŋ le mala ndu mi chaŋyɛi nduɛi nda Chɛhowa tɛɛŋ simnuŋ nyɛ kpeekpeiyo.
TOSAA KUMBII NƐI
16, 17. (a) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le mi chaŋyɛi wa naa Chɛhowaa tɛɛŋ, nduyɛ mii wa hindɔɔ? (b) A simul teŋgeŋ kuɛɛ okɔɔ buŋgɛi cho lachi ve cho yɛ isɔɔ?
16 Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a chaŋyɛi tosaa a Chɛhowa o yoomu naa niŋ. Ŋ nɔ kuee miŋ chua kpeleŋndaŋ le sɔɔŋgoo Mɛlɛka ikɛi kpɛɛluŋ te ŋ yeema pɛ mi ndu bɛɛ sɔɔŋguu naa ikɛi. Ŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le miŋ wa suukaŋndo lɔɔlɔɔ a Mɛlɛka o pɛɛku Baabuiyo niŋ a o piɛileŋ niŋ. Te ŋ tosa pɛ lende, chaŋyɛi nɛi a Chɛhowa cho hiouwɔɔ lachi, nduyɛ hei cho naa mala miŋ sɔla batiuwaa o simulta naŋ cho komallo laŋ niŋ.
Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a chaŋyɛi tosaa a Chɛhowa o yoomu naa niŋ (Tofa pɛlta 16, 17)
17 Mi simul teŋgeŋndo komal naa te ŋ wa pɛ piɛileŋ mi bahawɛilaŋ la wa hiouwɔɔ lachi. O teleŋnda laŋ bɛŋgu, mi tiindaŋ naa o Chɛhowa niŋ yɔŋnuŋ kpeŋgelaŋ kpeŋgelaŋ. Mi kɔndɔfillo kandu naa biyɔɔ te Chɛhowa cho pɛ kpeekpei piɛile naaleŋ tueiyɔɔ, ɔɔ te o cho pɛ pɛŋ chaŋyɛi nɛi chuaa a ndu nyɛ sɔvɛ. Vɛɛ naŋ bii yɛ hei a tiindaŋndo maa nyɛ kpeekpeiyo chaŋyɛi nɛi cho naa Mɛlɛka waa tɛɛŋ ni. Buŋgɛi cho lachi ve cho isɔɔ a hei okɔɔ.
a Chaŋyɛi cho ni, te wanaa ŋiɔɔŋ chɛlaŋ pɛ le sɔɔŋ tosaa ndapila tɛɛŋ vellaa velle. Lelaŋ, wanaa ŋiɔɔŋnda haa kpou nɔ ma tosa wallo o chaŋyɛi niŋ.
b Diolaŋ la siŋgaŋ.