တၢ်အိၣ်မူ တၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ်
“အခဲအံၤ ယစံၣ်တဲၤ တဲလီၤတၢ်မုာ်မး”
ယဒိၣ်ထီၣ်လၢ သဝီ Balclutha လၢအအိၣ်လၢ ကလံၤထံး နယူစံလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယနီၢ်ဆံးခါန့ၣ် ယအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒိၣ်မးလီၤ. ယထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မုာ်မး ဒီးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် ယတူၢ်ဘၣ်လၢယအိၣ်ဘၣ် ဘံၣ်ဘံၣ်ဘၢဘၢအဃိ ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ယၤန့ၣ် ယမ့ၢ်ပှၤလၢအမဲာ်ဆှးသ့တဂၤ ဘၣ်ဆၣ် ယစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မုာ်မး ဒီးယလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကိးနွံဒဲးလီၤ. ယစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ် ယတံၤသကိးလၢကၠိ ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်လီၤ. ယကဲထီၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤအဃိ ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးဖဲယအိၣ် ၁၁ နံၣ်အခါ ယဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ယသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ.
ယတသးခုလၢၤဘၣ်
ဖဲယသးနံၣ်ကအိၣ် ၁၃ နံၣ်အခါ ယတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤယွၤ တဂ့ၤအါအါလၢၤဘၣ်. ယတံၤသကိးလၢကၠိတဖၣ် ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သဘျ့အဃိ ယၤစ့ၢ်ကီးယအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယမိယပါအတၢ်ဘျၢ ဒီးယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘျၢတဖၣ် ဃံးတလၢလၢယဂီၢ် ဒီးတညီစ့ၢ်ကီးလၢ ယကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. ယသ့ၣ်ညါလၢယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲအနီၢ်ကီၢ် ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါလီၤယသးလၢ ယတအိၣ်ဘူးဒီးအီၤဘၣ်.
လၢခံ ယတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အါအါလၢၤဘၣ်. ဖဲယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ယတကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤယသးဘၣ်. အဃိ ယကဘၣ်တဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယတဲတၢ်တဘၣ်ဘၣ်. ယတၢ်က့ၤဟးကဒါက့ၤ ဒီးယတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တအိၣ်နီတခါဘၣ် အဃိ ယတသးခုလၢၤဘၣ် ဒီးယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တမုာ်လၢၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ယသံကွၢ်လီၤယသးလၢ ‘မ့ၢ်မတဂၤ ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကမုာ် ကိးနွံဒဲးကိးလါဒဲးတဂၤလဲၣ်.’
ဖဲယသးနံၣ်ပှဲၤထီၣ် ၁၇ နံၣ်အခါ ယအဲၣ်ဒိးဆၢထၢၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်ခီၣ်လီၤ. အဃိ ယဘိၣ်ထီၣ်ယထၢၣ် ယဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ ဒီးယလဲၤပၠီအိၣ်လၢ ကီၢ်အီးစတြ့လံယါလီၤ. ဖဲယဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ပူၤအခါ ယမိၢ်ယပၢ်သးဘၣ်ဒိဝဲ ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ယိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ယဂီၢ်ဒိၣ်မး ဒီးအဝဲသ့ၣ်မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ယကဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ.
ဖဲယအိၣ်လၢ အီးစတြ့လံယါအခါန့ၣ် ယတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အါအါလၢၤဘၣ်. ဒီးယတလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိလၢၤဘၣ်. ယရ့လိာ်သးဒီးပှၤသးစၢ်လၢ အလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မုာ်တနံၤ ဒီးလၢခံတနံၤ လဲၤအီၣ်သံးဒီး ဂဲၤကလံၣ်လၢ nightclubs လီၤ. ယမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ ယတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤဂာ်လၢ ယအိၣ်မူခံမၠိ ယအိၣ်မူလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ဒီးယအိၣ်မူဒ်ပှၤတၢ်ချၢအသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယတကၠဲးတၢ်အိၣ်မူဒ်အံၤဘၣ်.
လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်
ခံနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ အဃိ ယတၢ်အိၣ်မူဆီတလဲဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယအိၣ်ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သဘျ့ယဲၢ်ဂၤ ဒီးပကွဲမုာ်ဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်ဒီးအမါ ထဲမရၤ လၢကဟဲအိၣ်လၢပဟံၣ်တနွံလီၤ. ဖဲအဝၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤအါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်မၤအခါန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထဲမရၤ အိၣ်ဒီးပှၤလီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထဲမရၤ ရ့ဒီးပှၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပသူၣ်ခုသးခုဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ နရ့ဘၣ်အီၤညီ ဒီးအနၢ်ပၢၢ်စၢၤပှၤဂၤလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအနီၢ်သးဆူၣ် သနာ်က့ အရ့ဒီးပှၤဒ်အံၤအဃိ ယကၠဲးအီၤညါ.
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထဲမရၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအသူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်တဂၤလီၤ. အဝဲအဲၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးအသးဆူၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ. အဝဲဟ့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်အဃိ အဝဲသးခုဝဲ, မ့မ့ၢ်လၢယၤန့ၣ် ယတသးခုဘၣ် ဒီးယတဟ့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်ဘၣ်အဃိလီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးအဝဲသးခုထီဘိ အဃိ ယတၢ်ထံၣ်ဆီတလဲထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထဲမရၤ အတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ “တၢ်သးခု” အပူၤလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၀:၂.
ယစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မုာ်ထီၣ်ကဒါက့ၤ
ယအဲၣ်ဒိးသးခုဒ်သိးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ထဲမရၤ ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါ ယကသးခုဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ယကဘၣ်မၤ တၢ်ဆီတလဲဖးဒိၣ်တနီၤလီၤ. ယဆီတလဲယသး တဘျီဃီတန့ၢ်ဘၣ် အဃိ ယစးထီၣ်မၤအီၤ ကယီကယီလီၤ. ယစးထီၣ် ယကတဲာ်ကတီၤယသးဂ့ၤဂ့ၤ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ် ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယမၤပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ယမၤဒ်အံၤအဃိ မၤစၢၤယၤလၢ ယတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးအါထီၣ် ဒီးယတပျံၤတၢ်အါအါလၢၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ ယဘၣ်သူဝဲလံာ်စီဆှံ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤထီဘိ အဃိ ယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မုာ်ထီၣ်မးမုာ်ထီၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်ဒီး ယမၤပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ် ကိးလါဒဲးလီၤ.
ယစးထီၣ်ရ့လိာ်သးဒီး ပှၤလၢအသးဆူၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ဒီးပှၤလၢအမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယစးထီၣ်ဖးလံာ်စီဆှံ ကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤ. လၢခံန့ၣ် ယမၤပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. အခဲအံၤန့ၣ် ယတဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်, ယအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးယတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ယထံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ယဟံၣ်ဖိဃီဖိလီၤ.
ယထံၣ်န့ၢ်ယသးသမူတံၤသကိး လၢကမၤသကိး ပှၤလဲၤလၢညါဒီးယၤထီဘိ
တနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲလဲး ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအသးဂ့ၤ, အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး သးဆူၣ်လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ. အဝဲမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒီးအမၤပှၤလဲၤလၢညါန့ၢ်ဃုနံၣ်လံ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲလဲး လဲၤမၤစၢၤဘၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဝဲရ့ဘၣ်ဒီး မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် လၢအပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢအဂီၢ် ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ အကဆဲးပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ.
ဖဲ ၂၀၀၃ န့ၣ် ယၤဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲလဲး ပဖျီပသးလီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ် ပဆဲးမၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၣ်လီၤ. ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢအရ့ဒိၣ်အါမး ဒီးယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤပှၤလၢ ကျဲအါဘိလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤဆဲးဆိၣ်ဂ့ၤပှၤ အါန့ၢ်ဒံးအလီၢ်
ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ သဝီ Gleno လၢထံမိၣ် လဲးတံၣ်
ဖဲ ၂၀၀၉ န့ၣ် ပကဲထီၣ်ဘၣ်မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် ဒီးပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ထံမိၣ် လဲးတံၣ် လၢအမ့ၢ်ဝဲ ထံကီၢ်ဆံးဆံးဖိတဘ့ၣ် လၢအအိၣ်လၢအ့ၣ်ဒိၣ်နံၡါ အကီးတဖၣ်အကျါလီၤ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ် ပကမၢကမၣ်, သူၣ်ခုသးခု ဒီးဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီတၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒီးယဲၢ်လါဝံၤအလီၢ်ခံ ပဟဲတုၤလၢဝ့ၢ်ခိၣ် Dili န့ၣ်လီၤ.
ပတၢ်အိၣ်မူဖဲအံၤန့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးဒီး ပတၢ်အိၣ်မူလၢ ကီၢ်အီးစတြ့လံယါဒိၣ်မးလီၤ. ပကဘၣ်စးထီၣ် မၤလိသ့ထီၣ်ပသးလၢ တၢ်ဆဲးတၢ်လၤအသီ, ကျိာ်, တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လီၤ. လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ညီနုၢ်ပထံၣ်ဘၣ်ဒီး ပှၤဖှီၣ်ပှၤယာ်, ပှၤလၢအတသ့လံာ်သ့လဲၢ် ဒီးပှၤလၢအသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤတဖၣ်လီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤ ဒီးသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ခီဖျိလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤဒီး တၢ်မၤဆူၣ်မၤဆိးအဃိလီၤ.a
ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတခီန့ၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီဂ့ၤမး. အဒိ, ဘၣ်တဘျီ ယထံၣ်လိာ်သးဒီးပိာ်မုၣ်ဖိတဂၤ လၢအအိၣ် ၁၃ နံၣ် အမံၤမ့ၢ်မရံယၤ န့ၣ်လီၤ.b ပူၤကွံာ်စှၤကိာ်နံၣ်န့ၣ် အမိၢ်သံသဒၣ်အီၤ ဒီးအဝဲတအိၣ်ဘၣ် အပါကြီကြီဘၣ်. အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်မနုၤလၢ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤလဲၣ်န့ၣ် အတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. ယနီၣ်ဘၣ်တဘျီဖဲ အဟီၣ်အခါအတဲဘၣ်ယၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အတဲဘၣ်ယၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယတနၢ်ပၢၢ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢယတဲအကျိာ် တဘၣ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်အဃိလီၤ. ယဃ့ထုဘါကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤယၤလၢ ယကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ မရံယၤ အဂီၢ်လီၤ. ဒီးယဖးပၠးအီၤ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလီၤ. စှၤနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဆီတလဲ မရံယၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်အိၣ်မူလီၤ. အဝဲဒိးဘျၢထံ ဒီးခဲအံၤအပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ အိၣ်ဝဲခံဂၤလံ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မရံယၤ အိၣ်ဘၣ်လၢယဟိဝၤယွၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဖးဒိၣ်အကျါ ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဲၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤဝဲ တၢ်မၤလၢထံမိၣ် လဲးတံၣ် န့ၣ်လီၤ. လၢအနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤလၢအကဲထီၣ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး တယံာ်ဒံးဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အါဂၤမၤပှၤလဲၤလၢညါ, ကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တနီၤလီၤ. အဂၤတနီၤန့ၣ် မၤစၢၤတၢ်လၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်အရူ ဒီးမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်လဲၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီးလံာ်စီဆှံ လၢအဝဲသ့ၣ်အနီၢ်ကစၢ်အကျိာ်လီၤ. ဖဲယထံၣ်ဘၣ် အဝဲသ့ၣ်သးဝံၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအခါ အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်ပှဲၤဒီး တၢ်နံၤတၢ်အ့ ဒီးဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၣ်သးတခီန့ၣ် ယသးခုဒိၣ်မးလီၤ.
ယၤဒီးယဝၤ ပဟးနီၤလီၤလံာ်ကွဲမုာ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး လၢတၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလဲၤတတုၤဘၣ်အလီၢ်လီၤ
ယကသးခုထဲထဲအံၤန့ၣ် ယတဆိကမိၣ်ဘၣ် နီတဘျီဘၣ်
ပတၢ်အိၣ်မူလၢထံမိၣ် လဲးတံၣ် န့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒီးပတၢ်အိၣ်မူ လၢကီၢ်အီးစတြ့လံယါ ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယကသးခုထဲထဲအံၤန့ၣ် ယတဆိကမိၣ်ဘၣ်နီတဘျီဘၣ်. တဘျီတခီၣ် ပဘၣ်လဲၤဒိးဝဲ ဘၢး(စ်)ကါဖိလၢ အိၣ်ဒီးပှၤကညီပှဲၤပှဲၤ ဒီးပၣ်ဃုာ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဒ်သိးဒီးညၣ်ဃ့, တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်တနံၤနံၤန့ၣ် ပလဲၤမၤလိလံာ်စီဆှံလၢပှၤဟံၣ် ဒီးတၢ်ကိၢ်တအိး ဒီးပဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ ကီၤလၤဒ့လိၤ ဒီးဆီတဖၣ်ဟးဝ့ၤဝီၤ လၢဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ယထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်အံၤသနာ်က့ ယဆိကမိၣ်လၢ “တၢ်တခါအံၤဒုး ထံဆးလီၤ.”
ပလဲၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဟီၣ်ကဝီၤ
ယမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အိၣ်မူလၢညါန့ၣ် ယစံးဘျုးဘၣ် ယမိယပါဒိၣ်မး လၢအဝဲသ့ၣ်သိၣ်လိယၤ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. ယထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဖဲယသးစၢ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤယၤလီၤ. ယတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး တၢ်ကတိၤလၢ ကတိၤဒိ ၂၂:၆ အပူၤလီၤ. မ့ၢ်လၢယမိယပါထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယၤဒီးယဝၤအဲလဲး မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်သးခုလၢပဃိလီၤ. ဖဲ ၂၀၁၆ န့ၣ် ပစးထီၣ်မၤဝဲ ကဝီၤတၢ်မၤလၢ အီးစတြ့လံယါ အဝဲၤတြၢ်အဟီၣ်ကဝီၤလီၤ.
ပဒုးနဲၣ်ပှၤ Timorese ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ ဆံးဖိဒီးဝါဝါ တၢ်ဂီၤမူတခါလီၤ
လၢညါန့ၣ် ယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တမုာ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤန့ၣ် ယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မုာ်ဒိၣ်မး. ယသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ ပသးခုသ့ခီဖျိလၢ ပမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်ညါအဃိလီၤ. ယမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် ယမၤသကိးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒီးယဝၤအဲလဲး လၢ ၁၈ နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သးခုအဒိၣ်ကတၢၢ် လၢယတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. ခဲအံၤ ပနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဘၣ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤအတၢ်ကတိၤ လၢအတဲဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ “ကယဲၢ်ပှၤလၢ အသန့ၤအသးလၢနၤန့ၣ် မ်အသူၣ်ခုသးခု, သူၣ်ဖှံသးညီတထံၣ်ဃီ . . . ဒီးပှၤလၢအအဲၣ်နမံၤန့ၣ် မ်အသူၣ်ဖှံသးညီလၢ နပူၤတက့ၢ်.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅:၁၁.
ပမၤလိဘၣ်လံာ်စီဆှံဒီး ပှၤလၢအဆီၣ်လီၤသးတဖၣ်အံၤ အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ
a စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၇၅ နံၣ်န့ၣ် ဒ်သိးထံမိၣ် လဲးတံၣ် ကန့ၢ်တၢ်သဘျ့အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဒုးတၢ် ယံာ်ဝဲအနံၣ် ၂၀ ဘျဲၣ်ညါလီၤ.
b ပှၤမံၤဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤလီၤ.