Anna Moneymaker/Getty Images
အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ
ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် သုးချ့ထီၣ်ဝဲ နၣ်ရံၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဘူးထီၣ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်
လါယနူၤအါရံၤ ၂၄, ၂၀၂၃ န့ၣ်နၣ်ရံၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဘူးထီၣ် (Doomsday Clock)a အတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် သုးချ့အါထီၣ်ဝဲတစဲး အဃိနၣ်ရံၣ်အံၤ ဘူးကတုၤလၢ မုၢ်နၤခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ်လံ. ၁၂ နၣ်ရံၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပာ်ပနီၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်အဆၢကတီၢ်.
“ဖဲမုၢ်ခံနံၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ ယူၣ်ခြ့ တၢ်ဒုး, နၠူခလံယါ တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ် ဒီးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတဖၣ်အဃိ နၣ်ရံၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဘူးထီၣ်န့ၣ် ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် သုးဘူးဒိၣ်ထီၣ်ဒီး မုၢ်နၤခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ်.”—AFP International Text Wire.
“ဖဲမုၢ်ခံနံၤန့ၣ် ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ နၣ်ရံၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဘူးထီၣ်န့ၣ် ကတုၤလၢ မုၢ်နၤခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ်အဂီၢ် လိၣ်တ့ၢ်ထဲ အစဲးကး ၉၀. အဃိ အၢ်မက့းဒိၣ် ဘူးထီၣ်ဖးဒိၣ်လံ.”—ABC တၢ်ကစီၣ်.
“ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မၤဝဲန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးလၢညါလံ.”—သၢၤကါဒံယဲ အတၢ်ကစီၣ်.
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ခဲလၢာ်ဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ် ပကဘၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ် အလီၢ်အိၣ်ဧါ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်.
ခါဆူညါန့ၣ် တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်
လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.” ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် “ကအိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.” (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁:၄; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၂၉) အဃိ ပှၤတဲလၢ ခါဆူညါန့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤကွံာ် ဒီးပှၤအိၣ်ဝဲတသ့လၢၤဘၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဘၣ်.
ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အကတၢၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အနီၢ်ကီၢ်. အဒိ လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ . . . ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ.”—၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၇.
ဖဲလံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်အခါ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါ တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် ဖးကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်အံၤအကတၢၢ် ဘူးထီၣ်လံဧါ. လံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်ဝဲ တၢ်ခဲလၢာ် ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲအဂ့ၢ်ဧါ”
လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ် ကဘၣ်ဝဲ အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် ဖးကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “တၢ်အကတၢၢ် ကတုၤဝဲဆံးယံာ်လဲၣ်.”
ဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ
ဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အံၤ အိၣ်ထဲတၢ်ကီတၢ်ခဲ သနာ်က့ ဒ်သိးပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤအဂီၢ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤပှၤသ့. အမၤစၢၤပှၤ သ့ဒ်လဲၣ်.
လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အဂ့ၤတဖၣ်. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁၆, ၁၇) အဒိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲနာ်က့ ဒ်သိးပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤအဂီၢ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤပှၤသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် ဖးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “ဒ်သိး ပတသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် အါတလၢတဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်”
လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မး. (ရိမ့ၤ ၁၅:၄) လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်မၤအသးလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးတၢ်ကမၤအသးလၢ ခါဆူညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဃိ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပတလိၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်.
ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ တဲဝဲတဖၣ်အဂီၢ် မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်သးတဂၤဂၤ ဒီးနတလိၣ်ဟ့ၣ်စ့ဘၣ်.
a “ပှၤတ့ထီၣ် နၣ်ရံၣ်အံၤ ဒ်သိး ပှၤကဟ့ၣ်ပလီၢ် ကမျၢၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤလၢ စဲးဖီကဟၣ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်တ့ထီၣ်ဝဲအဃိ ဘူးထီၣ်လံ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဆဲးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ် ပကဘၣ်ထံၣ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤ ဒ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်.”—Bulletin of the Atomic Scientists.