အဆၢဒိၣ် ၇

နပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ သးသမူ ဒ်သိးယွၤကစီဒီဧါ

“တၢ်မူအထံထီၣ်ပၢၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးနၤလီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉

၁, ၂. (က) ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်မနုၤလၢ ယွၤအိၣ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်ဆိကမိၣ် လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အကါဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤလဲၣ်.

ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဟ့ၣ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် ဒိၣ်မးတမံၤလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် သးသမူ အတၢ်ဟ့ၣ်လၢ ပှၤကညီလၢအိၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ သ့ကွၢ်လိမၤဒိး ကစၢ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁:၂၇) မ့ၢ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် အံၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် အဘျုးအိၣ်လၢ ပဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိ ပမၤထွဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ပကဲထီၣ် ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢ နီၢ်သးလၢ အမ့ၢ်ပှၤအဲၣ်ယဟိဝၤဒီး “အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသး, ဒီးညီနုၢ်နီၤဖး တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢ အဆၢန့ၣ်လီၤ.”—ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄.

^၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ဆိကမိၣ် လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် အကါဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်အါမးအဃိ တၢ်အိၣ်သးလၢ ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤ ကိးမံၤဒဲးတဖၣ် ပကသုးကျဲၤမၤနၢၤအဂီၢ် တၢ်ဘျၢတအိၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်. စဲအ့ၣ်ကသံၣ်ကသီ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ပာ်ဖျါဝဲတၢ်အံၤဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ကသံၣ်ကသီဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ အပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်လၢ ပှၤလၢအဲၣ်ဒိးစူၢ်ယဟိဝၤ ကိးဂၤဒဲး အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ လၢဘၣ်ထွဲလိာ်သးတဖၣ်န့ၣ် ပကြၢးအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်လီၤသးလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ လၢမၤသးမံ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်ဒီး ဒုးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤပှၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်အပူၤလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂:၆-၁၁) ပကသမံသမိး ကွၢ်သကိး တၢ်သိၣ်တၢ်သီ တနီၤန့ၣ်တက့ၢ်.

သးသမူဒီး တၢ်သွံၣ် မ့ၢ်တၢ်စီဆှံ

၃, ၄. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်သွံၣ်အတၢ်စီဆှံ အဆိကတၢၢ်လၢ ဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ်လဲၣ်. ဒီးတၢ်အံၤ သန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ မနုၤတဖၣ် အဖီခိၣ်လဲၣ်.

^၃ သးသမူဒီးတၢ်သွံၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သး, ဒီးတၢ်အံၤ အတၢ်စီတၢ်ဆှံန့ၣ် ယဟိဝၤ ပာ်ဖျါဝဲ အဆိကတၢၢ်ဖဲ ကၤယံၣ်မၤသံ ဟ့းဘ့းလး ဝံၤအလီၢ်ခံ တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤ စံးဘၣ်ဝဲ ကၤယံၣ်လၢ “နပုၢ်အသွံၣ်အသီၣ် ကိးထီၣ်ယၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လာ်လီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၄:၁၀) လၢယဟိဝၤ အတၢ်ထံၣ်အပူၤ ဟ့းဘ့းလး အသွံၣ်န့ၣ် ခၢၣ်စးဝဲ အဝဲအသးသမူလၢ ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ လၢတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပစံးသ့လၢ ဟ့းဘ့းလးအသွံၣ် ကိးထီၣ်ယွၤလၢ ကဟ့ၣ်ကၣ်က့ၤ တၢ်အဂီၢ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၂၄.

^၄ နိအၤအစိၤ ထံလုၣ်ဘၢတၢ်ဝံၤ အလီၢ်ခံ ယွၤဟ့ၣ်ပှၤကညီတဖၣ်အခွဲးလၢ ကအီၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ အညၣ်ဘၣ်ဆၣ် တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကအီၣ်တၢ်သွံၣ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤစံးဝဲလၢ “မ့မ့ၢ်တၢ်ညၣ် အိၣ်ဒီးအတၢ်မူ [သးသမူ] ဒ်ပစံးတၢ်အသိး အသွံၣ်န့ၣ်, အီၣ်အီၤတဂ့ၤ. ဒီးယကဃု သုသးအမူအသွံၣ် သပှၢ်တၢၢ်လီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၉:၄, ၅) တၢ်မၤလိာ်အံၤ ဘၣ်ထွဲဒီး နိအၤအစၢၤအသွဲၣ်ခဲလၢာ် တုၤလၢ ပစိၤခဲအံၤလီၤ. တၢ်မၤလိာ်အံၤ အၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲ တၢ်ကတိၤလၢ ယဟိဝၤ စံးဘၣ် ကၤယံၣ်လၢ တၢ်သွံၣ်န့ၣ်ခၢၣ်စးဝဲ တၢ်လၢအိၣ်ဒီး တၢ်မူအသါခဲလၢာ် အသးသမူလီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, ယဟိဝၤ လၢအမ့ၢ် သးသမူအဂံၢ်ခီၣ်ထံးအံၤ ကစံၣ်ညီၣ်ဝဲ ပှၤလၢတပာ်ကဲ သးသမူဒီးတၢ်သွံၣ် ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉.

၅, ၆. တၢ်သွံၣ်မ့ၢ်တၢ်စီဆှံဒီး လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၣ် မိၤၡ့အတၢ်မၤလိာ် ပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ လံာ်ကဘျံးပၤ ၇၈ တက့ၢ်.)

^၅ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်ခံမံၤအံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်သ့ဖဲ မိၤၡ့ အတၢ်မၤလိာ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၃ မိၤၡ့ ၁၇:၁၀, ၁၁ န့ၣ်ပဖးဘၣ်လၢ, “ဖဲဒၣ်ပှၤလၢ အအီၣ်တၢ်သွံၣ် တမံၤမံၤန့ၣ် ယကပာ် ယမဲာ်ထီဒါ ပှၤလၢအအီၣ်တၢ်သွံၣ်န့ၣ်, ဒီးယကဒီၣ်တဲာ်ကွံာ်အီၤ လၢအပှၤကလုာ် ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်ညၣ်အသးသမူ အိၣ်လၢအသွံၣ်, ဒီးယဟ့ၣ်အီၤလၢ သုလၢတၢ်လုၢ်လီၢ် အဖီခိၣ်, ဒ်သိးအကမၤ တၢ်ပူၤဖျဲးလၢ သုသးအဂီၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်သွံၣ်န့ၣ် မၤတၢ်မၤပူၤဖျဲးလၢ ပှၤအသးအဂီၢ်လီၤ.”a—ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် ဖဲလံာ်ကဘျံးပၤ ၇၆ အပူၤ, “တၢ်သွံၣ်မၤပူၤဖျဲးတၢ် အတဟီၣ်” တက့ၢ်.

တၢ်သွံၣ်မၤပူၤဖျဲးတၢ် အတဟီၣ်

လၢလံာ်စီဆှံပူၤ, တၢ်သွံၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤဒ်သိးသိးဒီး သးသမူလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, လၢပျၢၤကီၢ်အံၣ်စရ့အပူၤ ပှၤမၤတၢ်ကမၣ်လၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးတဂၤန့ၣ် လုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ် ယဟိဝၤအတၢ်မၤလိာ်အဃိ ဒ်သိးတဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အဂီၢ်ဒီး လုၢ်ထီၣ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဒုလၢ ယွၤအတၢ်လုၢ်လီၢ်အဖီခိၣ်သ့လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၄:၂၇-၃၁) တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်လၢ ကပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဒဲးဘးအံၤန့ၣ် ကျၢၢ်ဘၢဝဲ အဝဲအတၢ်ကမၣ်သနာ်က့ ထဲဒၣ်တစိာ်ဖိလီၤ.

လံာ်စီဆှံပူၤသူဝဲ “တၢ်လုၢ်လၢကပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဒဲးဘး” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ “တၢ်ခီလဲလိာ်” မ့တမ့ၢ် “တၢ်ကျၢၢ်ဘၢ”လီၤ. အဒိ, လီၤဂာ်ဒ်တၢ်အခိၣ်ကၢၢ်လၢ အကၢၢ်ဘၢသပၢၤတဖျၢၣ် ဘၢဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. နီၢ်နီၢ်, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိမနုၤဂ့ၤဂ့ၤ “ကျၢၢ်ဘၢ” မ့တမ့ၢ် မၤပူၤဖျဲး ပှၤကညီတဂၤအတၢ်ကမၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကဒုလၢ တၢ်လုၢ်လၢတၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဒဲးဘးလၢလၢပှဲၤပှဲၤန့ၣ် ကဟဲဝဲလီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၁, ၄.

တၢ်လုၢ်လၢကပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဒဲးဘးအံၤန့ၣ်မ့ၢ် “တၢ်ပာ်ထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အနီၢ်ခိ တဘျီအဃိလီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၁၀) ခရံာ်အသးသမူအလၢအပှဲၤ လၢအခၢၣ်စးဝဲ ကစၢ် “အသွံၣ်, လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်, ဒ်လၢသိဖိလၢအတၢ်သံၣ်သူမီၢ်ကျာ်, ဒီးအတၢ်မဲၣ်သူမဲၣ်ဂီၤ တအိၣ်ဘၣ်အသိးန့ၣ်”, လီၤပလိာ်အသးဒီး သးသမူလၢ အၤဒၣ်ဒုးလီၤမၣ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၁:၁၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ကျဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်အပူၤ, ယဟိဝၤမၤတၢ်တီတၢ်လိၤလၢအလၢအပှဲၤဒီး ဟ့ၣ်ပှၤ “တၢ်ပူၤဖျဲးလီၤထူလီၤယိာ်” လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၉:၁၁; ယိၤဟၣ် ၃:၁၆; လီၣ်ဖျါ ၇:၁၄.

^၆ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ ဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအသွံၣ်န့ၣ် ပှၤမ့ၢ်တသူအီၤလၢ တၢ်လုၢ်လီၢ်အဖီခိၣ်ဘၣ်ဒီး ကဘၣ်ဂၢ်လီၤအီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤလီၤ. လၢတၢ်အံၤအဃိ, တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်က့ၤ သးသမူဆူ အကစၢ် အအိၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁၂:၁၆; ယဃ့းစက့လး ၁၈:၄) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တလိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤထွဲဝဲ တလၢကွံာ်အခၢး တုၤလၢဘၣ်မၤစီဝဲ တၢ်သွံၣ်ဆံးကိာ်ဖိဒၣ်လဲာ် လၢတၢ်ညၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် ကအီၣ်ဝဲအပူၤဘၣ်. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဂၤ မ့ၢ်မၤသံဝဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒီး မ့ၢ်ဒုးယွၤကွံာ်ဝဲ အသွံၣ်န့ၣ် အဝဲအီၣ်ဝဲ လၢသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအကဆှီသ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါ တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ ကစၢ်လၢဟ့ၣ်ပှၤသးသမူန့ၣ်လီၤ.

၇. ဒၤဝံး ပာ်ကဲတၢ်သွံၣ် အတၢ်စီဆှံန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ်.

^၇ ဒၤဝံး လၢအမ့ၢ် “ပှၤလၢအဘၣ် [ယွၤ]အသးတဂၤ” နၢ်ပၢၢ်ဝဲ ယွၤအတၢ်မၤလိာ်အလီၢ်ခံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၂၂) တၢ်မၤအသးတဘျီဖဲ အဝဲတၢ်သူအသးလၢထံ ဒိၣ်မးအခါ, အပှၤသၢဂၤ လဲၤနုာ်ဆူၣ်ဝဲဆူ ဒုၣ်ဒါအဒဲပူၤ, ဟံးန့ၢ်ထံလၢထံပူၤ ဒီးဟဲက့ၤစိာ်ဝဲဆူ ဒၤဝံးအအိၣ်လီၤ. ဒၤဝံးမၤဆၢက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲစံးဝဲလၢ “တၢ်အံၤမ့ၢ် ပှၤအသွံၣ်လၢ အလဲၤမၤန့ၢ် ဝဲလၢအသးသမူလီၤ”. လၢဒၤဝံး အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် ထံအံၤလီၤဂာ်ဒ် အပှၤလၢ ကဟဲက့ၤစိာ်ထံ သၢဂၤအသးသမူ အသွံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အဝဲတၢ်သူအသးလၢထံ သနာ်က့ “လူလီၤဝဲလၢ ယွၤအဂီၢ်လီၤ.”—၂ ၡမူၤအ့လး ၂၃:၁၅-၁၇.

၈, ၉. ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် သူၣ်ထီၣ်အသးအခါဒၣ်လဲာ် ယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး သးသမူဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ် လဲလိာ်အသးလံဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.

^၈ တၢ်မၤလိာ် နိအၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သွံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ယံာ်အနံၣ် ၂,၄၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ် တၢ်မၤလိာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ယံာ်အနံၣ် ၁,၅၀၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤထိၣ်ဂဲၤဝဲ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် လၢနံၣ်တၢကယၤ အပူၤပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ ကကွဲးဝဲဒ်အံၤလီၤ, “လၢသုကဟးဆှဲး တၢ်လုၢ်လၢတၢ်ဂီၤ, ဒီးတၢ်အသွံၣ်, ဒီးတၢ်လၢတၢ်စံၢ်သံအီၤ, ဒီးတၢ်မၤထွဲ သးကလုာ်ကလိၤ အခံတဖၣ်မုန့ၣ် ဘၣ်သးစီဆှံအသး, ဒီးပသးအံၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်တဖၣ် အမဲာ်ညါ, တၢ်ဝံတၢ်စိာ်ဒိၣ်န့ၢ် အန့ၣ်တက့ၢ်, ပတပာ်ဘၣ်လၢသုလိၤဘၣ်.”—မၤတၢ် ၁၅:၂၈.

^၉ ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ နံၣ်တၢကယၤ အပူၤတဖၣ် ထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သွံၣ်န့ၣ် စီဆှံဒီး တၢ်သူကမၣ် တၢ်သွံၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် တၢ်မၤကလုာ်ကလိၤ ဒ်သိးတၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါလီၤ. ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတဖၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်အံၤလီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဒီး မၤထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤသးခု ယဟိဝၤအသး ဖဲအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်လီၤသး လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သူတၢ်သွံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်သူတၢ်သွံၣ်လၢ တၢ်ကူစါယါဘျါ

ခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဂၤ တဲနၢ်ပၢၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးအတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အတသွီတၢ်သွံၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် — ယတၢ်ပာ်လီၤသးလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သူတၢ်သွံၣ်အခီဖးတဖၣ်န့ၣ် ယကတဲနၢ်ပၢၢ်ကသံၣ်သရၣ်ဒ်လဲၣ်

၁၀, ၁၁. (က) ယဟိဝၤ အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ထံၣ်ဝဲ တၢ်သွီနုာ်သွံၣ်ဒီး သွံၣ်အခီဖး အကါဒိၣ် လွံၢ်မံၤအံၤဒ်လဲၣ်. (ခ) မ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ထံၣ် လီၤဆီလိာ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၀ ယဟိဝၤ အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ “ဟးဆှဲး . . . တၢ်သွံၣ်” အခီပညီန့ၣ် တၢ်တတူၢ်လိာ် တၢ်သွီပှၤသွံၣ်, တပာ်ဖှိၣ်အသွံၣ် မ့တမ့ၢ် တထုးထီၣ်အသွံၣ်လၢ ကသွီန့ၢ်ပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ပာ်ကဲယွၤအတၢ်မၤလိာ်အဃိ တတူၢ်လိာ်စ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်သွံၣ်အခီဖး အကါဒိၣ် လွံၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် သွံၣ်စဲလ်အဂီၤ, သွံၣ်စဲလ်အဝါ, ဖလ့းထ်လဲးစ် (သွံၣ်စဲလ်တမံၤလၢ အမၤလီၤသကၤတၢ်သွံၣ်), သွံၣ်ထံဆှံဘၣ်လီၤ.

^၁၁ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်အခီဖးတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်နီၤဖး ကဒီးအီၤလၢ အကူာ်အခီအါမးဒီး တၢ်သူအီၤလၢ ကျဲအါမံၤလီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်အကူာ်အခီ ဒ်သိးအံၤသ့ဧါ. အဝဲထံၣ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ “တၢ်သွံၣ်”ဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အံၤန့ၣ် ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ကဘၣ်ဃုထၢဒၣ်အတၢ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ, ကသံၣ်ကသီ တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ အပာ်ဃုာ်ဒီး ပနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ် လၢအတမ့ၢ် တၢ်ဒၢဃာ်တၢ်သွံၣ် ဒ်သိးဒီး ဟံၣ်မိၣ်ဒၣ်လစ့းစ် (hemodialysis), ဟံၣ်မိၣ်ဒလူၡ့ (hemodilution), ဒီးတၢ်ထၢဖှိၣ်စဲလ်န့ၣ်လီၤ.— ကွၢ်တၢ်ပိာ်ထွဲလၢ လံာ်ကဘျံးပၤ ၂၁၅-၈ တက့ၢ်.

၁၂. တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ပကြၢးထံၣ်ဒီး သုးကျဲၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပကဘၣ်ဃုထၢ လၢပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ် အကါတဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤ အဂီၢ်ဘၣ်ဧါ. အကါဒိၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤ အသးစဲဝဲဒိၣ်မး ပတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး ပတၢ်သးဂဲၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၇:၃; ၂၁:၂; ၂၄:၁၂) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး ဃုထံၣ်တၢ်လၢ ကသံၣ်ကသီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါ တမံၤမံၤ အဂ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ကြၢးပဒိကနၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ ပသိၣ်လိပာ်လၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၄:၂, ၂၂, ၂၃) နီၢ်နီၢ်, ပှၤဂၤတဖၣ် တကြၢးမၢဆူၣ်ပှၤဒ် အဝဲသ့ၣ် အသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် အသိးဘၣ်. ဒီးပတကြၢး သံကွၢ်စ့ၢ်ကီးလၢ “နမ့ၢ်အိၣ်လၢ ယလီၢ်န့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်” ဘၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကြၢး “ဝံအတၢ်ဝံဒၣ်ဝဲ”လီၤ.b—ကလၤတံ ၆:၅; ရိမ့ၤ ၁၄:၁၂; ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်ဖဲ လံာ်ကဘျံးပၤ ၈၁, “မ့ၢ်ယထံၣ် တၢ်သွံၣ်ဒ် တၢ်စီဆှံကစီဒီဧါ.”

မ့ၢ်ယထံၣ်တၢ်သွံၣ်ဒ် တၢ်စီဆှံကစီဒီဧါ

တၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်– “ဟးဆှဲး . . . တၢ်သွံၣ်တက့ၢ်.”—မၤတၢ် ၁၅:၂၀.

တၢ်သံကွၢ်တနီၤလၢ နကဘၣ်သံကွၢ်လီၤက့ၤနသး

တၢ်သွံၣ်အခီဖးအကါဒိၣ်လွံၢ်မံၤဒီး တၢ်သွံၣ်အကူးအခီတဖၣ်လီၤဆီလိာ်သးန့ၣ် ယကတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်.e
ဘၣ်ဃးဒီးယကတူၢ်လိာ်, တတူၢ်လိာ်တၢ်သွံၣ်အကူးအခီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ အပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်သူယနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိယကြၢး မၤတၢ်ပာ်လီၤသးလၢ ယနီၣ်ကစၢ်လဲၣ်.—ရိမ့ၤ ၁၂:၂; ကလၤတံ ၆:၅.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတူၢ်လိာ်, မ့တမ့ၢ် တတူၢ်လိာ်တၢ်သွံၣ်အကူးအခီတဖၣ်န့ၣ် ယတဲနၢ်ပၢၢ် ယကသံၣ်သရၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.—ကတိၤဒိ ၁၃:၁၆.

ယဟိဝၤ အတၢ်မၤလိာ် ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ ကစၢ်အတၢ်အဲၣ် လၢလီၤဂာ်ဒ် ပၢ်

၁၃. ယဟိဝၤ အတၢ်မၤလိာ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ကစၢ်အဂ့ၢ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.

^၁၃ တၢ်မၤလိာ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤမ့ၢ် ကစၢ်လၢ အဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီ လၢအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ဒီး မ့ၢ်ပၢ်လၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢ အကွၢ်တၢ်လၢ အဖိတဖၣ် အဘျုးအဂီၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၉:၇-၁၁) တၢ်မၤလိာ်လၢ “ဟးဆှဲး . . . တၢ်သွံၣ်” န့ၣ်တမ့ၢ်ဒ် တၢ်ဘျၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ သနာ်က့ တၢ်အံၤဒီသဒၢပှၤလၢ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ ဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဒီးတၢ်သွီသွံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၂၀) နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤလၢ ကသံၣ်ကသီတပၤတဖၣ် နာ်ဝဲလၢ တၢ်ကွဲးယါဘျါလၢ တပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ် “မ့ၢ်ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်”လၢ တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ စိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်အဂီၢ်တခီ တၢ်အံၤပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ ယဟိဝၤ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အဒိၣ်အမုၢ်ဒီး ကစၢ်အတၢ်အဲၣ်လၢ လီၤဂာ်ဒ်ပၢ်တၢ်အဲၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၅၅:၉; ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၁, ၂၃.

၁၄, ၁၅. (က) ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အဲၣ် အပှၤကလုာ်န့ၣ် အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢ တၢ်မၤလိာ်မနုၤ အပူၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ ဒုးပူၤဖျဲးနၤဒီး တၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အံၤ အလီၢ်ခံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် နမၤထွဲကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အပှၤကလုာ်လၢပျၢၤ အံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အဘျုးအဂီၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ အတၢ်မၤလိာ် အါမးအပူၤလီၤ. အဒိ, ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤတၢ်မၤအါမံၤ လၢဟံၣ်ခိၣ်ဒုးအလိၤအဃိ, ကစၢ်မၤလိာ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်ဒူၣ်ဝးတရံး ဟံၣ်ခိၣ်ဒ်သိးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး သုတကဲထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၂၂:၈; ၁ ၡမူၤအ့လး ၉:၂၅, ၂၆; နဃ့မယၤ ၈: ၁၆; မၤတၢ် ၁၀:၉) ယွၤမၤလိာ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကဘၣ်စၢဃာ် ဂီၤဖံးလၢ အဘျၢၣ်တၢ်သ့န့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၂၁:၂၈, ၂၉) တၢ်ကွၢ်ကပာ် တၢ်မၤလိာ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်တပာ်ကဲ ပှၤဂၤအဘျုးဒီး ကဲထီၣ်တၢ်မၤကမၣ် တၢ်သွံၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.

^၁၅ နမၤထွဲ တၢ်မၤလိာ်တဖၣ် အလီၢ်ခံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဒိ, ဆိကမိၣ်ကွၢ် နသိလ့ၣ်, နနီၢ်သိလ့ၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်, နဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ, နဟံၣ်, နတၢ်မၤလီၢ်, နတၢ်ဃုထၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးန့ၣ်တက့ၢ်. လၢထံကီၢ်တနီၤန့ၣ် သးစၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီးသံဝဲခီဖျိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်ညိကွံာ်သးလၢ အလီၢ်တဘၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, သးစၢ်လၢ အဲၣ်ဒိးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤ လၢယွၤအတၢ်အဲၣ် အပူၤတဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ သးသမူဒီး အဝဲသ့ၣ် တမၤတၢ်လၢ အလီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သူၣ်ကနိးသးကနိးဘၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်အမၢး လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်တအိၣ်လၢ သးစၢ်အတၢ်အိၣ်မူပူၤဘၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်, အဝဲသ့ၣ် ဟးဆှဲးဝဲ တၢ်တတၢၣ်တနါ လၢအလီၢ်တအိၣ်လၢ ကဘၣ်ကဲထီၣ်ဘၣ်လီၤ.—စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ၁၁:၉, ၁၀.

၁၆. လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်မနုၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး တၢ်မၤဟးဂီၤဟုးလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဘျဲၣ်လၢ လံာ်ကဘျံးပၤအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

^၁၆ ဖိသၣ်လၢတအိၣ်ဖျဲၣ်ဒံးဘၣ်အသးသမူဒၣ်လဲာ် လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤလီၤ. လၢပျၢၤကီၢ်အံၣ်စရ့အပူၤ, ပှၤတဂၤမ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိ ပိာ်မုၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအဟုးအသးဒီး ပိာ်မုၣ်မ့တမ့ၢ် အဖိမ့ၢ်သံန့ၣ်, ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲတၢ်အံၤလၢ တၢ်မၤသံပှၤကညီ ဒီးအဝဲကဘၣ်ဟ့ၣ်က့ၤဝဲ “သးလၢသးအဂီၢ်လီၤ.”c (၂ မိၤၡ့ ၂၁:၂၂, ၂၃) မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, ဖဲယဟိဝၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ကိးနံၣ်ဒဲး တၢ်မၤဟးဂီၤဖိသၣ်လၢ တအိၣ်ဖျဲၣ်ဒံးဘၣ် လၢပဂံၢ်ထီၣ်ဒွးထီၣ်တလၢာ် လၢနီၢ်ကစၢ်အဘျုးဒၣ်ဝဲ ဒီးတၢ်ကလုာ်ကလိၤအဂီၢ်အခါ ကစၢ်အသးကမၤသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်.

၁၇. ပှၤမၤဟးဂီၤတ့ၢ်ဟုးလၢ တချုးမၤလိ ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်အဂ့ၢ်တဂၤန့ၣ် နကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၇ ဘၣ်ဆၣ်, ဘၣ်ဃးဒီးပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ မၤဟးဂီၤတ့ၢ်ဘၣ်အဟုးအသးလၢ တချုးသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအခါတခီလဲၣ်. တၢ်အံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ယဟိဝၤတပာ်ဖျါ တၢ်သးကညီၤအီၤလၢၤဘၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. နီၢ်နီၢ်, ပှၤလၢအပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးနီၢ်နီၢ်တဂၤန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤအတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ် ခီဖျိယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၈-၁၄; အ့းဖ့းစူး ၁:၇) ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲစံးဝဲလၢ, “တမ့ၢ်ဘၣ်ယဟဲကိးက့ၤပှၤအတီအလိၤဘၣ်, မ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ, လၢတၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအဂ့ၢ်လီၤ.”—လူၤကၣ် ၅:၃၂.

ဟးဆှဲးတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ မၤဟးဂီၤတၢ်တက့ၢ်

၁၈. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်လၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဂၢ်သွံၣ်ဂၢ်စီၤန့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၈ ထဲဒၣ်ပတမၤဆါပှၤဂၤတကးဘၣ်, ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိး ပကထုးထီၣ်ကွံာ် တၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါလၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂၢ်သွံၣ်ဂၢ်စီၤလၢ ပသးပူၤလီၤ. တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလၢ, “ကယဲၢ်ပှၤလၢအသးဟ့အဒီပုၢ်ဝဲၢ် ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်, မ့ၢ်ပှၤမၤသံပှၤကညီလီၤ.” (၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၅) ပှၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တကးဘၣ် အဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသံန့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါအဃိ ကကတိၤခဲၣ်သူခဲၣ်ဂီၤတၢ် မ့တမ့ၢ် ဆှိးကဘျံးကဘျၣ်တၢ်လီၤ. ပှၤလၢအဆှိးကဘျံးကဘျၣ်တၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤကစံၣ်ညီၣ်အီၤလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၉:၁၆; ၅ မိၤၡ့ ၁၉:၁၈-၂၁; မးသဲ ၅:၂၂) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပကဘၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ် တၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါလၢ အိၣ်ပာ်သ့လၢပသးပူၤန့ၣ် အကါဒိၣ်ဒိၣ်မးလဲၣ်!—ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅; ၄:၁-၃.

၁၉. ပှၤလၢအအိၣ်မူထွဲဒ် လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တဂၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံအဆၢဒ်သိး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁:၅ ဒီးဖံလံးပံၤ ၄:၈, ၉ န့ၣ်ထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ပှၤလၢအပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤသးသမူ ဒ်ယဟိဝၤပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအသိးဒီး ပှၤလၢအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ အတၢ်အဲၣ်ပူၤတဖၣ် ဟးဆှဲးစ့ၢ်ကီးဝဲ ကယဲၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး ကိးမံၤဒဲးလီၤ. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁:၅ စံးဝဲလၢ, “ပှၤလၢအအဲၣ်ဒိး တၢ်မၤအၢန့ၣ် ယွၤသးဟ့အီၤလီၤ.” လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယွၤအလုၢ်အလၢ်တကးဘၣ်, ပာ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးသးသမူလီၤ. တၢ်အံၤထိၣ်ဂဲၤပှၤလၢအအဲၣ်ယွၤတဖၣ်လၢ ကဟးဆှဲးတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢ အသဆၣ်ထီၣ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, တၢ်ပာ်ဖျါလၢယဟိဝၤမ့ၢ် “တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအကစၢ်” န့ၣ်ထိၣ်ဂဲၤကစၢ်အကုၢ်အပှၤတဖၣ်လၢ ကမၤပှဲၤအသးဒီး ဖဲဒၣ်တၢ်လၢတၢ်အဲၣ်အီၤ, ဖဲဒၣ်တၢ်ဟူထီသါလီၤလၢအဂ့ၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤလၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၄:၈, ၉.

အိၣ်ယံၤယံၤဒီး တၢ်ကရၢကရိလၢ အမၤကမၣ်တၢ်သွံၣ်တဖၣ်တက့ၢ်

၂၀-၂၂. ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. လၢမနုၤအဃိလဲၣ်.

^၂၀ လၢယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ စၤတၣ်ပၢအီၤအံၤ ပှဲၤဒီးတၢ်မၤကမၣ်တၢ်သွံၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ် အထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲဒ် တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤအအၢအသီန့ၣ် မၤသံပှၤအကကွဲၢ်လၢ ပာ်ဃုာ်ဒီးယဟိဝၤ အကုၢ်အပှၤတဖၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၈:၃, ၄, ၂၀-၂၂; လီၣ်ဖျါ ၁၃:၁, ၂, ၇, ၈) တၢ်ပနံာ်တၢ်ကၤ ဒီးစဲအ့ၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် မၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီး ပှၤအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤအံၤဒီး ထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်စုကဝဲၤလၢ အလီၤပျံၤတဖၣ် ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အထိးနါအါမး လၢတၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်ခဲလၢာ် မံလီၤဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီတဂၤန့ၣ် အပူၤ” န့ၣ်ဘၣ်ဝဲမးလီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉.

^၂၁ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် “တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်” ဒီးအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ် ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ တဂၤစုာ်စုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒီကရူၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တပာ်ဃုာ်လၢ တၢ်မၤကမၣ်တၢ်သွံၣ်အပူၤဘၣ်.d (ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉; ၁၇:၁၆) အါန့ၢ်အန့ၣ်, ဖဲပှၤဂၤ မၤနးမၤဖှီၣ် အဝဲသ့ၣ်အခါ ကွၢ်လိဝဲခရံာ်ဒီး တမၤဆၢက့ၤဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်, ပာ်ဖျါတၢ်အဲၣ်လၢ အဒုၣ်အဒါတဖၣ် အဖီခိၣ် တကးဘၣ် ဘါထုကဖၣ်ဝဲလၢအဂီၢ်လီၤ.—မးသဲ ၅:၄၄; ရိမ့ၤ ၁၂:၁၇-၂၁.

^၂၂ လီၤဆီဒၣ်တၢ်, ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် ဟးဆှဲးဝဲ တၢ်မၤဘၣ်ဃးသးဒီး “ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်” လၢအမ့ၢ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ် အ့ၣ်ပၣ်ယၣ် လၢအမၤကမၣ် တၢ်သွံၣ်အါကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “တၢ်ထံၣ်န့ၢ်လၢ အပူၤဝံတဖၣ် ဒီးပှၤစီဆှံတဖၣ်အသွံၣ်, ဒီးကယဲၢ်ပှၤလၢ အဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အသွံၣ်လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ပဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ “ယပှၤဂီၢ်မုၢ်သ့ၣ်ဧၢ, . . . ဟးထီၣ်လၢအပူၤတက့ၢ်.”—လီၣ်ဖျါ ၁၇:၆; ၁၈:၂, ၄, ၂၄.

၂၃. တၢ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ စံးတၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂၃ တၢ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ် ပာ်ဃုာ်အါန့ၢ်တက့ၢ်ဒံး တၢ်ထုးထီၣ်ကွံာ်မံၤလၢ အဝဲအတၢ်ကရၢကရိအပူၤလီၤ. တၢ်အံၤပာ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်သးဟ့ တၢ်အလုၢ်အလၢ်အၢ လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲ မ့တမ့ၢ် ဆီၣ်ထွဲဝဲ တၢ်ဒ်သိးဒီး တၢ်ကလုာ်ကလိၤ, တၢ်ပာ်ဃုာ်လၢ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်, တၢ်ဃုတၢ်ထုးတၢ်တီၤလၢ တၢ်သူၣ်လီသးကွံအါအါန့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၇:၁၀; လီၣ်ဖျါ ၁၈:၇, ၉, ၁၁-၁၇) တၢ်အလုၢ်အလၢ်တဖၣ်အံၤအဃိ တၢ်မၤကမၣ်တၢ်သွံၣ် ကဲထီၣ်ဝဲတလီၢ်လီၢ်လီၤ.

၂၄, ၂၅. ပှၤမၤကမၣ်တၢ်သွံၣ်လၢ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးတဂၤ ယွၤပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်မနုၤအဖီခိၣ်လဲၣ်. ဒီးလၢလံာ်စီဆှံအစိၤ တၢ်အံၤပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂၄ တချုးပတူၢ်လိာ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အမ့ၢ်အတီအခါ, ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပဆီၣ်ထွဲဘၣ် စၤတၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ကျဲတမံၤမံၤဒီး ဒုးကဲထီၣ်တၢ်မၤကမၣ်တၢ်သွံၣ်လၢ ကျဲတမံၤမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပလဲလိာ်ပသကဲာ်ပဝးဒီး ပဒုးဒိၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ် ခရံာ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤ, ဒီးပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ပသးဆူ ယွၤအအိၣ်အဃိ, ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤအတၢ်သးကညီ ဒီးကစၢ်ကဒီသဒၢပှၤလၢ တၢ်လၢကဟဲမၤဘၣ်ဒိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၃:၁၉) တၢ်ဒီသဒၢအံၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါဆိပာ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံပူၤခီဖျိ ဝ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးတဖၣ်လီၤ.—၄ မိၤၡ့ ၃၅:၁၁-၁၅; ၅ မိၤၡ့ ၂၁:၁-၉.

^၂၅ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအဘျုးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဂၤ မ့ၢ်မၤသံဘၣ် ပှၤတဂၤဂၤလၢ တၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤဒီး လဲၤဃ့ၢ်ဝဲဆူ ဝ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးအံၤသ့န့ၣ်လီၤ. ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဘးတဖၣ် သမံသမိးဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ, ပှၤလၢမၤသံဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤတဂၤအံၤ ဘၣ်အိၣ်ဝဲဖဲ ဝ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးအံၤအပူၤ ပၢၢ်တုၤလၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်အံၤသံတစုန့ၣ်လီၤ. လၢခံ အဝဲအိၣ်ဝဲလၢတၢ်လီၢ်အဂၤလၢ တၢ်သဘျ့သ့လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်အဒိအတဲာ်လၢ ယွၤအတၢ်သးကညီၤဒီး ကစၢ်ယွၤပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပှၤကညီအသးသမူထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပျၢၤဝ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးတဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးစိၤခဲအံၤ ယွၤအတၢ်ကတဲာ်ကတီၤလၢ သန့ၤထီၣ်အသးလၢ ခရံာ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဒီသဒၢပှၤလၢ ပသုတဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်သံပှၤလၢ ပလုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်မၤလိာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး သးသမူဒီးတၢ်သွံၣ်အတၢ်စီဆှံလၢ တၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ. နပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ကတဲာ်ကတီၤအံၤကစီဒီဧါ. နပာ်ဖျါထီၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ကျဲတမံၤန့ၣ် ခီဖျိနကွဲပှၤဂၤလၢ ကအိၣ်ဒီးနၤလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ပူၤဖျဲးအပူၤန့ၣ်လီၤ. လီဆီဒၣ်တၢ် မ့ၢ်လၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” ဘူးထီၣ်ဒိၣ်မးလံန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၄:၂၁; ၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁, ၂.

တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤသးသမူခီဖျိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်ကစီၣ်

၂၆-၂၈. ပတၢ်အိၣ်သးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးဝံယဃ့းစက့လးဒ်လဲၣ်. ဒီးပအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်အပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၆ တၢ်အိၣ်သးလၢ ယဟိဝၤအပှၤကလုာ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ လၢပျၢၤဝံယဃ့းစက့လး, လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤဟ့ၣ်အီၤမူဒါလၢ ကမၤတၢ်ဒ် ပှၤခိးကွၢ်တၢ်လၢ ကဘၣ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဖၣ်ဆူ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤစံးဘၣ်အီၤလၢ “နဘၣ်ကနၣ်တၢ်ကတိၤလၢယထးခိၣ်, ဒီးဒုးပလီၢ်အသးလၢယၤလီၤ.” ယဃ့းစက့လး မ့ၢ်တပာ်ကဲအမူဒါန့ၣ်, ဖဲဆၢကတီၢ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်စံးဆၢအခါ ပှၤလၢတၢ်မၤသံအီၤတဖၣ်အသွံၣ်န့ၣ် ကလီၤတီလၢအဝဲအခိၣ်လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၃:၇-၉) ဘၣ်ဆၣ်ယဃ့းစက့လး ဒိကနၣ်တၢ်ဒီး တၢ်သွံၣ်ပူၤအခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

^၂၇ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဒီး စၤတၣ်အဟီၣ်ခိၣ် ဒီဘ့ၣ်အံၤအကတၢၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ထံၣ်ဝဲတၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤ “မၤဆၢတၢ်အၢအမုၢ်တနံၤ” လၢအပာ်ဃုာ်ဒီး ဘီမုၢ်အတၢ်ကစီၣ် ခံမံၤလၢာ်အံၤလၢ မူဒါဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီလီၤ. (ယၡါယၤ ၆၁:၂; မးသဲ ၂၄:၁၄) နပာ်ဃုာ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ တၢ်မၤအကါဒိၣ်အံၤအပူၤစ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်မၢဖိပီလူး ပာ်ဝဲအတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤလၢ တၢ်အဒိၣ်အမုၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အဝဲစံးဝဲသ့လၢ, “ယကဆှီဒီးပှၤကညီအသွံၣ်ကိးဂၤဒဲးလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယတဟးဆှဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤသုလၢ ယွၤအတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖး နီတမံၤဘၣ်.” (မၤတၢ် ၂၀:၂၆, ၂၇) မ့ၢ်မးဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တမံၤလၢ ပကဘၣ်ကွၢ်လိမၤဒိးန့ၣ်လီၤ.

^၂၈ နီၢ်နီၢ်, ပကအိၣ်လၢ ယဟိဝၤအတၢ်အဲၣ်လၢ လီၤဂာ်ဒ်ပၢ်တၢ်အဲၣ်အပူၤအဂီၢ်, တၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်သးသမူဒီး တၢ်သွံၣ်ဒ်ယွၤထံၣ်အသိးန့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. လိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပကဘၣ်ကဆှီလၢ ကစၢ်အတၢ်ထံၣ်အပူၤလီၤ. ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အံၤလၢ တၢ်နီၤဖးလၢခံလီၤ.

a ဘၣ်ဃးဒီး ၃ မိၤၡ့ ၁၇:၁၀, ၁၁ န့ၣ် အမဲရကၤ စဲအ့ၣ်တၢ်ကူၣ်သ့ အလံာ်တဘ့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ “တၢ်သွံၣ်အစဲလ် တမံၤစုာ်စုာ်န့ၣ် လိၣ်လၢသးသမူ အဂီၢ်လီၤ.”

b ကွၢ်ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်ထုးထီၣ်ဝဲ, နိုးလော့! ၂၀၀၆၊ သြဂုတ်လထုတ် စာမျက်နှာ ၃-၁၂ ကိုၡု။

c ပှၤအိးထီၣ်လံာ်စီဆှံအခီပညီတဖၣ် စံးဝဲလၢ ၂ မိၤၡ့ ၂၁:၂၃ အပူၤ ဧ့ၤဘြံၤတၢ်ကတိၤန့ၣ် “တမ့ၢ်ယၢၤဖျါထီၣ်ဒၣ်ထဲ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပိာ်မုၣ်တဂၤဧိၤဘၣ်.” အါန့ၢ်အန့ၣ်, ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ယဟိဝၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်အပူၤ လံာ်စီဆှံတတဲဝဲ တၢ်နီတမံၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီးဖိသၣ်လၢအိၣ်လၢဒၢလီၢ်ပူၤ အနံၣ်အလါဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

d ကွၢ်အဆၢဒိၣ် ၅, “ပအိၣ်လီၤဆီဒီး ဟီၣ်ခိၣ်သ့အဂ့ၢ်” တက့ၢ်.

e တၢ်ဂ့ၢ်အါမးအဂီၢ် ကွၢ်တၢ်ပိာ်ထွဲလၢ လံာ်ကဘျံးပၤ ၂၁၅-၆ န့ၣ်တက့ၢ်.

တၢ်ပာ်ကဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအသးသမူ

ယဟိဝၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပကမၤသံဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်အီၣ်ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးအဂီၢ် မ့တမ့ၢ် လၢပကဒီသဒၢသးအဂီၢ်သနာ်က့, ပကဘၣ်သူတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အံၤလၢ အလီၢ်ဘၣ်, ဒီးလၢတၢ်သးကညီၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၂၁; ၉:၃) ပတအဲၣ်ဒိးမၤသံ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ တၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤအဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်, ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိးယဟိဝၤ, ကစၢ်လၢအသးအိၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိခဲလၢာ် အဘျုး, ထိၣ်ဖှံးဖိလၢဆံးဆံးဖိဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤနါ ၄:၁၁; မးသဲ ၁၀:၂၉.

ကစၢ်ယွၤအတၢ်သးအိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဖျါလၢ မိၤၡ့အတၢ်မၤလိာ်အပူၤလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၂၃:၄, ၅, ၁၂; ၅ မိၤၡ့ ၂၂:၁၀; ၂၅:၄) ဒ်တၢ်မၤလိာ်အံၤအသိး, ကတိၤဒိ ၁၂:၁၀ စံးဝဲလၢ “ပှၤတီပှၤလိၤ ပးကဲအဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအသးသမူလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤတတီတလိၤဘၣ် အသးအိၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သူၣ်ကိၤသးကိၤလီၤ.” တယံာ်လၢၤဘၣ်ဒီး ပှၤအၢပှၤသီဒီး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် တအိၣ်လၢၤလ့ၤတက့ၤဘၣ်.