ပတမၤဘၣ်ဃးပသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်

၁. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်တနၤန့ၣ်​ အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်.

ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တနၤန့ၣ်​ အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဂီၢ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်လၢ “သုတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်” ဘၣ်. (ယိၤဟၣ်​ ၁၅:၁၉) လၢခံန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးဃ့ထုကဖၣ်ဆူ အပၢ်အအိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး အပျဲၢ်အဘီၣ်ဒီးတဲဝဲလၢ “အဝဲသ့ၣ်တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်, ဒ်ယတဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ်​ ၁၇:၁၅, ၁၆) ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အခီပညီဒ်လဲၣ်.

၂. “ဟီၣ်ခိၣ်” လၢယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲန့ၣ်​ အခီပညီဒ်လဲၣ်.

^၂ “ဟီၣ်ခိၣ်” လၢယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲန့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအတမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ဒီးအိၣ်ဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၄:၃၀; အ့းဖ့းစူး ၂:၂; ယၤကိာ် ၄:၄; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၅:၁၉) ဒ်သိးပသု “တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်” တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်ယဲၢ်မံၤလီၤ. တၢ, ပကဘၣ်တီဒီး ယွၤအဘီအမုၢ်ဒီး ပကဘၣ်အိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤအဃိ ပတဘၣ်မၤဘၣ်ဃးပသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်. ခံ, ပကဘၣ်တြီဆၢဟီၣ်ခိၣ်အသးလီၤ. သၢ, ပကဘၣ်ကူကၤ ဘံၣ်ဘံၣ်ဘၢဘၢဒီးကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလီၤ. လွံၢ်, ပတဘၣ်ပာ်ဒိၣ်​ ကျိၣ်စ့အါတလၢဘၣ်ဒီး ယဲၢ်, ပကဘၣ်သိးထီၣ်​ ယွၤအစုကဝဲၤန့ၣ်လီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၆ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.

တီဒီးယွၤအဘီအမုၢ်

၃. ဘၣ်ဃးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၃ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အဆၢကတီၢ် အဝဲထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအါမး ဒီးအဝဲသ့ၣ်တအိၣ်မူဘၣ်​ ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးသးအိၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒီး အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိးကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်​ ထံကီၢ်ခိၣ်နၢ်ဧါ, တကဲထီၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးလီၤ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးကမ့ၢ် ဘီမုၢ်အံၤအစီၤပၤလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ အတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်မ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၇:၁၃, ၁၄; လူၤကၣ်​ ၄:၄၃) ယ့ၣ်ၡူးတနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အကျါဘၣ်, အဝဲအိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤထီဘိလီၤ. အဃိ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ရိမ့ၤအပဒိၣ်ဖးဒိၣ်​ ပီၣ်တံၤပံၤလး အမဲာ်ညါအခါ အဝဲတဲဝဲလၢ “ယဘီယမုၢ်တဘၣ်ဃးဘၣ်​ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အံၤဘၣ်.” (ယိၤဟၣ်​ ၁၈:၃၆) ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်. လံာ်တဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ်ဝဲ On the Road to Civilization (ခါထီၣ်ခီၣ်ဆူ တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အကျဲ) တဲဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်န့ၣ်​ “တကဲပဒိၣ်ဘၣ်.” မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤစ့ၢ်ကီး ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်ဆီၣ်ထွဲယွၤအဘီအမုၢ်လၢ တၢ်သးတီအပူၤ ဒီးတမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်.—မးသဲ ၂၄:၁၄.

၄. ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်​ ဆီၣ်ထွဲယွၤအဘီအမုၢ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၄ အဒိ တၢ်လၢထံကီၢ် အပှၤခၢၣ်စးတဖၣ်န့ၣ်​ ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤအိၣ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတဘ့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ထံကီၢ်အဝဲန့ၣ်​ အထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ထံကီၢ်အပှၤခၢၣ်စး တဖၣ်အံၤ ဆီၣ်ထွဲဒံး အနီၢ်ကစၢ်အထံကီၢ် အတၢ်ပၢတၢ်ပြးန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအဘၣ်​ တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ် ထံကီၢ်အပှၤခၢၣ်စးအသိးလီၤ. ဒီးအဝဲကွဲးဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်မၤတၢ် “လၢခရံာ်အခၢၣ်စး” န့ၣ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၅:၂၀, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ပှၤလၢအဘၣ်တၢ် ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်​ မၤတၢ်ဒ် ပှၤခၢၣ်စးတၢ်လၢ ယွၤအဘီမုၢ် အတၢ်ပၢတၢ်ပြးအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်. (ဖံလံးပံၤ ၃:၂၀) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်​ မၤစၢၤပှၤလၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်​ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကမၤလိအါထီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးအဂ့ၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ် “သိလၢအဂုၤအဂၤ” တဖၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဆီၣ်ထွဲ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်​ ဒီးမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤလီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၀:၁၆; မးသဲ ၂၅:၃၁-၄၀) ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်.—ဖး ယၡါယၤ ၂:၂-၄ တက့ၢ်.

၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ တပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤလဲၣ်.

^၅ ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်​ အိၣ်ရၤလီၤအသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ တဒ်သိးလိာ်သးသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလီၤ. ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ်ထံၣ်ဝဲ ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ကဒဲကဒဲတဖၣ်​ ဒ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအသိးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁:၁၀) ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်အဲၣ်ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ကဒဲကဒဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်လဲၤဒုးပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ကဒဲကဒဲအဃိ ကလီၤဂာ်ဒ် ပဒုးက့ၤပနီၢ်ကစၢ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိလီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄, ၃၅; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၃:၁၀-၁၂) တကးဒံးဘၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်​ အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်အဲၣ်​ အဒုၣ်အဒါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၅:၄၄; ၂၆:၅၂.

၆. ဘၣ်ဃးဒီး ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၆ ပဝဲခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ပတမၤဘၣ်ဃးပသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်သနာ်က့ ပဂုာ်ကျဲးစၢးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပမ့ၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိလၢအဂ့ၤတဂၤလီၤ. အဒိ ပပာ်ကဲ ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်​ ခီဖျိလၢ ပဒိကနၣ်ထံကီၢ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒီး ပဟ့ၣ်တၢ်ခိတၢ်သွဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ထီဘိန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဟ့ၣ်​ “ယွၤလၢယွၤအတၢ်” န့ၣ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၁၂:၁၇; ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၇; ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁၉, ၂၀) ပဟ့ၣ်ယွၤလၢ “ယွၤအတၢ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပဟ့ၣ်အီၤ ပတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, ပတၢ်ဒိကနၣ်​ ဒီးပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ခီဖျိလၢ ပတအဲၣ်ဒိးထီဒါ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်​ ပဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ပသးသမူလၢ ယွၤအဂီၢ်ကဲဝဲလီၤ.—လူၤကၣ်​ ၄:၈; ၁၀:၂၇; ဖး မၤတၢ် ၅:၂၉; ရိမ့ၤ ၁၄:၈ တက့ၢ်.

တြီဆၢ “ဟီၣ်ခိၣ်အသး”

၇, ၈. “ဟီၣ်ခိၣ်အသး” န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးအမၤဘၣ်ဒိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိသ့ဒ်လဲၣ်.

^၇ ဒ်သိးပကအိၣ်​ လီၤဆီဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်တြီဆၢ ဟီၣ်ခိၣ်အသးလီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်အသးန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးတၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤလၢ အလီၤဂာ်ဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အသးန့ၣ်​ ဒိၣ်စိလၢ ပှၤလၢအတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ကဘၣ်တြီဆၢ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအံၤလီၤ. ဒ်စီၤပီလူးတဲဝဲအသိး “ပဒိးန့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်အသးတမ့ၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်သးဘၣ်ဃးဒီးယွၤ” လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၂:၁၂; အ့းဖ့းစူး ၂:၂, ၃; ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၇ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.

^၈ ဟီၣ်ခိၣ်အသးန့ၣ်​ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအသး ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကပာ်ထီၣ်ထီအသး, ကအဲၣ်လီၤထဲအသးဒီး ကထီဒါတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်အသး မ့ၢ်နုာ်လီၤလၢ ပှၤသးပူၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အတလိၣ်ဒိကနၣ်​ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဘၣ်. မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ ကမၤတၢ်ဖဲအသးလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဆိကမိၣ်လၢ ‘တၢ်ဖံးတၢ်ညၣ်အသးကွံတၢ်, ဒီးပမဲာ်အတၢ်သးကွံ’ န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၂:၁၆; ၁ တံၤမသ့း ၆:၉, ၁၀) မုၣ်ကီၤလံၢ် ဂုာ်ကျဲးစၢးလီန့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ကလီၤဂာ်ဒီးအီၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၈:၄၄; မၤတၢ် ၁၃:၁၀; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၃:၈.

၉. ဟီၣ်ခိၣ်အသး မၤဘၣ်ဒိပှၤသ့လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.

^၉ ဟီၣ်ခိၣ်အသးအိၣ်ဝးတရံးပှၤ ဒ်ကလံၤအသိးလီၤ. ပမ့ၢ်တဂုာ်ကျဲးစၢးတြီဆၢအီၤန့ၣ်​ ကမၤဘၣ်ဒိပှၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၄:၂၃ တက့ၢ်.) အဒိ ပမ့ၢ်ရ့ပှၤလၢ တဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ လၢတၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒိၣ်စိလၢပဖီခိၣ်သ့ဝဲလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၃:၂၀; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၃၃) တကးဒံးဘၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်အသး နုာ်လီၤလၢပသးပူၤသ့ခီဖျိလၢ ပကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့, ဖးတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤလၢအထီဒါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် မ့တမ့ၢ် ဂဲၤလိာ်ကွဲ တၢ်လိာ်ကွဲလၢ ပှၤပြၢလိာ်အသးဆူၣ်မးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၈ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.

၁၀. ပတြီဆၢဟီၣ်ခိၣ်အသး ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ပတြီဆၢ ဟီၣ်ခိၣ်အသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်အိၣ်ဘူးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤထွဲ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. အဂၤတမံၤန့ၣ်​ ထီဘိပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယွၤအသးစီဆှံ ကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်ဒီး ပကဘၣ်သးဆူၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအပူၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်လၢ အစိဒိၣ်အကမီၤထီ ကတၢၢ်တဂၤအဃိ အဝဲကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတြီဆၢဟီၣ်ခိၣ်အသး ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ်​ ၄:၄.

ကူတၢ်သိးတၢ်လၢ အကဲထီၣ်တၢ်လၤကပီၤလၢယွၤအဂီၢ်

၁၁. ခီဖျိလၢဟီၣ်ခိၣ်အသး လုၢ်ဘၢပှၤအါဂၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးကူကၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပတဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်​ သ့ခီဖျိလၢပတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤကူကၤဝဲဒ်သိး ပှၤဂၤကသးစၢၢ်ဆၢအဝဲသ့ၣ်, ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ပှၤဂၤ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်, ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဖဲအသး မ့တမ့ၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ကဲဒိၣ်ကဲပှၢ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ်​ ကကူကၤတၢ်လၢအဖျါဘၣ်အၢဘၣ်သီ မ့တမ့ၢ် နါစံၣ်နါစိၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်​ ပတအဲၣ်ဒိးဖျါဒ်န့ၣ်ဘၣ်.

၁၂, ၁၃. ဖဲပဃုထၢ တၢ်ကူတၢ်သိးအခါ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဒ်ပမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်အသိး ပအဲၣ်ဒိးဖျါလီၤပာ်ကဲအဃိ ပကဘၣ်ကူတၢ်ကၤတၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်​ ဒီးကဆှဲကဆှီလီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤလၢ “အစံးလီၤအသးလၢ အအဲၣ်ထူအဲၣ်ယွၤ” အဃိပကြၢး “ကူတၢ်ကၤတၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၂:၉, ၁၀, ခ့ခါစှီၤကျိာ်; ယူဒၤ ၂၁.

^၁၃ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ခီဖျိပတၢ်ကူတၢ်ကၤအဃိ ပှၤဂၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဒီး အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်​ ဆီတလဲသ့ဝဲလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၃၁) ပအဲၣ်ဒိး “မၤတၢ်ခဲလၢာ်လၢ ယွၤအလၤကပီၤအဂီၢ်” လီၤ. ပမ့ၢ်ပာ်ကဲ ပှၤဂၤအတၢ်ထံၣ်​ ဒီးဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်​ ပကကူကၤတၢ်လၢ အကြၢးအဘၣ်လီၤ. ဖဲပဃုထၢ တၢ်ကူတၢ်သိးအဆၢကတီၢ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပကူကၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်သ့ မ့တမ့ၢ် မၤဘၣ်ဒိအဝဲသ့ၣ်သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.—၁ ကရံၣ်သး ၄:၉; ၂ ကရံၣ်သူး ၆:၃, ၄; ၇:၁.

၁၄. တချုးလၢ ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့တမ့ၢ် ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၄ ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ မ့ၢ်ပကူကၤဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်ပကူကၤဒ်သိး ပှၤဂၤကဆိကမိၣ်ဒိၣ်ပှၤအဂီၢ်ဧါ. မ့ၢ်ပတၢ်ကူတၢ်သိး ကဲထီၣ်တၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဧါ. မ့ၢ်ပဆိကမိၣ်လၢ ပကကူကၤဖဲပသးဒီး ပကူတၢ်သိးတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ တဘၣ်ဃးဒီးပှၤနီတဂၤဘၣ်ဧါ. (ဖံလံးပံၤ ၄:၅; ၁ ပ့းတရူး ၅:၆) ပဝဲခဲလၢာ် ပအဲၣ်ဒိး ဖျါလီၤပာ်ကဲဘၣ်ဆၣ်​ ပတၢ်ကယၢကယဲလၢ အဖျါဃံဖျါလၤ ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲခရံာ်ဖိ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဟိဝၤယွၤ ကွၢ်လီၤပှၤအဆၢကတီၢ် အဝဲထံၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ‘တၢ်လၢအအိၣ်လၢ ပသူၣ်ကံၢ်သးလဲပူၤ . . . လၢအမ့ၢ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအမဲာ်’ ညါန့ၣ်လီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၃:၃, ၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

၁၅. ပကဘၣ်ကူကၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ တတဲပှၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလဲၣ်, ဒီးပကြၢးကူကၤဒ်လဲၣ်.

^၁၅ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကူတၢ်ကၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤတဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဟ့ၣ်ပှၤ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး ပဃုထၢတၢ်ကူတၢ်သိး ကဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄) ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ, တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်​ ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢပတၢ်အဲၣ်ယွၤဒီး ပတၢ်အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤန့ၣ်လီၤ. (ဖး မၢ်ကူး ၁၂:၃၀, ၃၁ တက့ၢ်.) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကူသိးတၢ်ကူတၢ်သိး ဒ်ပတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, ဒီးပတၢ်ဘၣ်သးအိၣ်ဝဲအသိး သ့ဝဲလီၤ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ကူဝဲသိးဝဲတၢ်ကူတၢ်သိး အလွဲၢ်အကလုာ်ကလုာ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုလီၤ.

ပာ်ဒိၣ်ကျိၣ်စ့ အါတလၢတဂ့ၤ

၁၆. ပှၤအါဂၤ ပာ်ဒိၣ်ကျိၣ်စ့အါတလၢအဃိ အထီဒါလိာ်အသးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒ်လဲၣ်, ဒီးပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ်​ ပဝဲခဲလၢာ် ပအိၣ်ဒီး တၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ နီၢ်ခိတခီ ဒီးပအဲၣ်ဒိးအိၣ်မူ ပှဲၤဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးလၢ ပကဆိကမိၣ်လၢ ကျိၣ်စ့ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်​ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သးခုလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကျိၣ်စ့န့ၣ်ဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်သးခုတသ့ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤကညီအတၢ်မူ တမ့ၢ်ဘၣ်အစုလီၢ်အခီၣ်ခိၣ်​ အိၣ်အါအါကလဲာ်န့ၣ်ဘၣ်.” (လူၤကၣ်​ ၁၂:၁၅) တၢ်လၢကျိၣ်စ့န့ၣ်​ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီးတၢ်မူလီၤထူလီၤယိာ်တသ့ဘၣ်. ဒီးလၢပကျိၣ်စ့အိၣ်အါအဃိ ပကအိၣ်ဒီး တံၤသကိးတံၢ်နီၢ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပာ်ဆိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးကစၢ်ယွၤ ဒီးအတၢ်မၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ်​ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်သးခုလီၤ. (လူၤကၣ်​ ၁၁:၂၈; မးသဲ ၆:၂၂) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘မ့ၢ်ယပာ်ဒိၣ်ကျိၣ်စ့ဒ် ပှၤတၢ်ချၢတဖၣ်အသိးဧါ. မ့ၢ်ယဆိကမိၣ်ဒီး တဲထဲကျိၣ်စ့အဂ့ၢ်ဧါ.’—လူၤကၣ်​ ၆:၄၅; ၂၁:၃၄-၃၆; ၂ ယိၤဟၣ်​ ၆.

၁၇. ပမ့ၢ်တပာ်ဒိၣ်ကျိၣ်စ့အါတလၢဘၣ်န့ၣ်​ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၇ ပမ့ၢ်တပာ်ဒိၣ်ကျိၣ်စ့ အါတလၢဘၣ်​ ဒီးပမ့ၢ်ပာ်ဆိယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ်​ ပတၢ်အိၣ်မူတကဲထီၣ်ခီလီလီဘၣ်. (မးသဲ ၁၁:၂၉, ၃၀) တကးဒံးဘၣ်​ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၃၁, ၃၂; ရိမ့ၤ ၁၅:၁၃) ဒီးပတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ကျိၣ်စ့တကပၤန့ၣ်​ ကစှၤလီၤဝဲလီၤ. (ဖး ၁ တံၤမသ့း ၆:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤ တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်​ ပကဒိးန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်သးခုလီၤ. (မၤတၢ် ၂၀:၃၅) ဒီးခီဖျိလၢ ပသူၣ်မံသးမုာ်ဒီး တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးပှၤအဃိ ပတၢ်ဆၢကတီၢ်ကအါထီၣ်လၢ ပကရ့လိာ်သးဒီး ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပမံကမုာ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး လၢညါလီၤ.—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၅:၁၂.

သိးထီၣ်​ “ယွၤအစုကဝဲၤခဲလၢာ်”

၁၈. မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၈ မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤကွံာ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဃိ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဒီသဒၢပတၢ်ရ့လိာ်သးအံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပဘၣ်ဒုးတၢ်ဒီး “တၢ်နါအိၣ်လၢမူခိၣ်” လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၂) မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး အတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်​ အဲၣ်ဒိးမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပတၢ်သးခု ဒီးတအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအထူအယိာ်ဘၣ်. (၁ ပ့းတရူး ၅:၈) အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး အစိကမီၤဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်မၤစၢၤပှၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဒုးပှၤတနၢၤဘၣ်.

၁၉. အ့းဖ့းစူး ၆:၁၄-၁၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်ကဘၣ်သိးထီၣ်တၢ် “စုကဝဲၤ” မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၉ အဒိ လၢညါန့ၣ်​ ဖဲသုးဖိတဖၣ်​ လဲၤဒုးတၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်ဒ်သိး ကဒီသဒၢလီၤ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဒ်သိးပကဒီသဒၢလီၤပသးအဂီၢ် ပကဘၣ်သိးထီၣ်​ “ယွၤအစုကဝဲၤခဲလၢာ်” န့ၣ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၃) ဘၣ်ဃးဒီးယွၤအစုကဝဲၤတဖၣ်န့ၣ်​ အ့းဖ့းစူး ၆:၁၄-၁၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်အံၤ “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, ကံၢ်တူာ်သုယီၢ်ဒ့ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, ဒီးသိးထီၣ်တၢ်တီတၢ်လိၤအသဃိး, ဒီးဖျီၣ်သုခီၣ်ဒီးတၢ်သးခုအကစီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး အတၢ်ကတဲာ်ကတီၤ, ဒီးဆၢထၢၣ်တက့ၢ်. လၢတၢ်ခဲလၢာ်အဖီခိၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးသုမၤလီၤပံာ် မုၣ်ကီၤလံၢ် အပျၢ်မ့ၣ်အူခဲလၢာ်လၢအီၤကသ့ဒီး, ဟံးထီၣ်တၢ်နာ်အကတီၤတက့ၢ်. ဒီးကုာ်ထီၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အခိၣ်ကုာ်သုး, ဒီးဟံးထီၣ်သးအနးလၢအမ့ၢ် ယွၤအကလုၢ်အကထါတက့ၢ်. ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢကယဲၢ် တၢ်ဘါထုကဖၣ်, ဒီးတၢ်ဃ့ကညးကိးအကတီၢ်ဒဲး, လၢသုသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, ဒီးဆိးသီသပှၢ်ပှၢ်လၢတၢ်န့ၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးဘါထုကဖၣ်န့ၢ်ပှၤစီဆှံခဲလၢာ်အဂီၢ်” တက့ၢ်.

၂၀. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢပ “စုကဝဲၤ” တဖၣ်ကဒီသဒၢပှၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးဒ်လဲၣ်.

^၂၀ ပတဘၣ်ဘ့ၣ်လီၤ တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်အံၤ နီတဘျီဘၣ်. သုးဖိတဂၤ အဒုၣ်အဒါမ့ၢ်ထံၣ်လၢ အဝဲသးပ့ၤနီၣ်​ သိးထီၣ်အစုကဝဲၤတမံၤမံၤန့ၣ်​ အဒုၣ်အဒါမၤနၢၤအီၤကညီဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢပ “စုကဝဲၤ” တဖၣ်အံၤ ကဒီသဒၢပှၤန့ၣ်​ ပတဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်​ သိးထီၣ်အီၤ နီတခါဘၣ်. ပကဘၣ်ဆဲးဒုးတၢ်ထီဘိ တုၤလီၤလၢ ကစၢ်ယွၤမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီဒီး မၤလီၤမၢ်ကွံာ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ဒီး အတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်​ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၇; ၂၀:၁-၃) အဃိ မ့ၢ်ကီလၢနကဆဲးတြီဆၢ နတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် မ့တမ့ၢ် နတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အတဂ့ၤတဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ တဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူတဂ့ၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၇.

၂၁. ပမၤနၢၤတၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၁ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်စိတၢ်ကမီၤ အိၣ်အါမးအဃိ ပမၤနၢၤအီၤလၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဂံၢ်ဘါ တန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အစိအကမီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး မုၣ်ကီၤလံၢ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်မၤစၢၤပှၤန့ၣ်​ ပမၤနၢၤအီၤသ့ဝဲလီၤ. ဒ်သိးပကတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ပကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ်လၢအအိၣ်, မၤလိအကလုၢ်ကထါ ဒီးရ့လိာ်သးဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅) ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ပဆဲးတီဒီးယွၤကသ့ ဒီးဖဲပှၤဂၤထုးထီၣ်တၢ်သံကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အခါ ပစံးဆၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်​ ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသးလၢ နကတဲဖျါထီၣ်​ နတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်

၂၂, ၂၃. (က) ထီဘိန့ၣ်​ ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢ ပကတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤလိလၢခံတခါ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂၂ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤနီၤန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ အတၢ်ထံၣ်တဒ်သိးဒီး ပှၤဂၤအတၢ်ထံၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်အိၣ်​ ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢ ပကတဲဖျါထီၣ်​ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဒူဒူလီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၅:၁၉) သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ ပှၤအါဂၤတူၢ်လိာ်န့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ တတူၢ်လိာ်ဝဲန့ၣ်​ မ့ၢ်ယနၢ်ပၢၢ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဧါ. တၢ်လၢလံာ်စီဆှံဒီး ကုၢ်လၢအကလုၢ်တီ သိၣ်လိပှၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ယနာ်လၢအမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဧါ. မ့ၢ်ယသးခုလၢ ယကဲဘၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ အဃိဧါ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၂; မးသဲ ၁၀:၃၂, ၃၃) မ့ၢ်ယတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်သ့ဧါ.’—မးသဲ ၂၄:၄၅; ယိၤဟၣ်​ ၁၇:၁၇; ဖး ၁ ပ့းတရူး ၃:၁၅ တက့ၢ်.

^၂၃ မ့ၢ်လၢပတအဲၣ်ဒိး မၤဘၣ်ဃးပသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် အကလုာ်ကလုာ်ဒီး ပဂုာ်ကျဲးစၢး ဟးဆှဲးအီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တဘျီတခီၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်တနီၤန့ၣ်​ ပတပလီၢ်ပသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. အဒိ မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤလၢ ပကကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ဒီးဒိကနၣ်တၢ်သးဝံၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်တဖၣ်လီၤ. အဃိ ပဃုထၢတၢ်ဂီၤမူဒီး တၢ်သးဝံၣ်လၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ ကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်တခါအံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ.