တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ လၢအဟဲလၢ ကလံၤစိးတခီ

၁. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ခၠါ(ရ်) ထ့(စ်) ရးစၢၤ ဒီးအသကိးတဖၣ်​ ဃုသ့ၣ်ညါတၢ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ အကျိၤအကျဲန့ၣ်​ ဂ့ၤဒိၣ်မးလဲၣ်.

လၢအပူၤကွံာ် အနံၣ်တကယၤဘျဲၣ်န့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ခၠါ(ရ်) ထ့(စ်) ရးစၢၤ ဒီးအသကိးလၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံကၠိဖိ အကရူၢ်ဆံးဆံးဖိ တကရူၢ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ, ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်, ပှၤသံတဖၣ်​ အတၢ်အိၣ်သး ဒီးတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဂ့ၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ် အကျိၤအကျဲန့ၣ်​ မ့ၢ်ယိယိဖိလီၤ. ပှၤတဂၤ သံကွၢ်ထီၣ်တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်ဝံၤ အဝဲသ့ၣ်​ ဃုကွၢ်ဝဲ လံာ်စီဆှံကိးဆၢဒဲး လၢဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကွဲးနီၣ်ဝဲ တၢ်လၢအဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ လံာ်စီဆှံ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ ဒီးလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်အံၤန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်လၢပဂီၢ်ဒံးလီၤ.

၂. ဖဲပဃုသ့ၣ်ညါ ဝံအတၢ်စံးပာ် အခီပညီအခါ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၂ လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ်​ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ်န့ၣ်​ တညီဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ်ကနၢ်ပၢၢ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ညီနုၢ်န့ၣ်​ ပနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝံအတၢ်စံးပာ် ဖဲအဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်​ အဆၢကတီၢ် မ့တမ့ၢ် ဖဲအလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်​ ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. အဂၤတမံၤန့ၣ်​ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ် ညီနုၢ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အမဲာ်ညါ ဒီးအလီၢ်ခံလီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အပူၤ ထဲတနီၤ ဒီးပမ့ၢ်တဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အမဲာ်ညါ ဒီးအလီၢ်ခံဘၣ်န့ၣ်​ ပနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်အီၤသ့လီၤ. လီၤဂာ်လၢ ပတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါလၢ လံာ်ယိၤအ့လးအပူၤန့ၣ်​ ကဲထီၣ်အသးဒ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤပကက့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဒီးပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်မၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ် လၢပူၤကွံာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

၃-၄. ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ယိၤအ့လး ၂:၇-၉ အပူၤန့ၣ်​ လၢညါပနၢ်ပၢၢ်အီၤ ဒ်လဲၣ်.

^၃ ဖး ယိၤအ့လး ၂:၇-၉ တက့ၢ်. ဝံယိၤအ့လး တဲဝဲလၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်​ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ကီၢ်အံၣ်စရ့န့ၣ်လီၤ. ဒွဲၣ်လၢ အမဲဒီးအခၣ်​ လီၤဂာ်ဒ် ခ့ယုၢ်အမဲဒီးအခၣ်အသိးန့ၣ်​ ကအီၣ်ကွံာ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိခဲလၢာ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့အပူၤလီၤ. (ယိၤအ့လး ၁:၄, ၆) လၢအပူၤကွံာ် အနံၣ်အါမးန့ၣ်​ ပနၢ်ပၢၢ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ တဲဆိပာ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးဒ်ဒွဲၣ်အၢ်ဘၤအသိး ပှၤတြီအဝဲသ့ၣ်​ တန့ၢ်ဘၣ်. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤန့ၣ်​ မၤဘၣ်ဒိ တၢ်လၢအအိၣ်လၢ “ကီၢ်ပူၤ” လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤ အဖီလာ်လီၤ.b

^၄ ပမ့ၢ်ဖးထဲ ယိၤအ့လး ၂:၇-၉ န့ၣ်ကဖျါလၢ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်န့ၣ်​ အဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲပကွၢ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အမဲာ်ညါဒီးအလီၢ်ခံအခါ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပကြၢးဆီတလဲ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ဆီတလဲပတၢ်နၢ်ပၢၢ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပကကွၢ်သကိး တၢ်ဂ့ၢ်လွံၢ်မံၤလီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲလွံၢ်မံၤလၢ ပကဘၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်

၅-၆. (က) ဖဲပဆိကမိၣ်ထံ ယိၤအ့လး ၂:၂၀ အခါ ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဖဲပဆိကမိၣ်ထံ ယိၤအ့လး ၂:၂၅ အခါ ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၅ တၢ်ဂ့ၢ်တၢတမံၤန့ၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ဒွဲၣ်လၢအမၤဟးဂီၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်လၢကလံၤစိးတခီ [ဒွဲၣ်တဖၣ်]” န့ၣ်​ “ယကဒုးအိၣ်ယံၤဒီးသု” လီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၀) ဒွဲၣ်တဖၣ်​ မ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢ အဒိကနၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်မၤလိာ်လၢ ကဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကတဲဝဲလၢ အကနီထီၣ်ကွံာ် အဝဲသ့ၣ်​ ဖးယံၤဘၣ်. (ယဃ့းစက့လး ၃၃:၇-၉; မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) တမ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကနီထီၣ်ကွံာ် အခ့အပှၤတဖၣ်ဘၣ်, အဝဲကနီထီၣ်ကွံာ် တၢ်တမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤဂၤလၢ အထီဒုၣ်ထီဒါ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.

^၆ တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤတမံၤန့ၣ်​ ဖဲ ယိၤအ့လး ၂:၂၅ န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “ယကဟ့ၣ်ပှဲၤထီၣ်သုလၢ နံၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လၢဒွဲၣ်အၢ်ဘၤ, ဒွဲၣ်ယ့ၤလ့း, ဒီးဒွဲၣ်ဃစံၣ်, ဒီးဒွဲၣ်ကၤစၣ်, ယတၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်လၢ ယမၢလီၤဆူသုကျါန့ၣ်​ အီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.” ဖဲအံၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢအ “ကဟ့ၣ်ပှဲၤထီၣ်” တၢ်လၢဒွဲၣ်တဖၣ်​ မၤဟးဂီၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်လီၤ. အဃိ ဒွဲၣ်တဖၣ်​ မ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်​ အခီပညီကဖျါလၢ တၢ်ကစီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ တဲဝဲန့ၣ်​ ဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ တၢ်ကစီၣ်​ လၢအဝဲသ့ၣ်​ တဲဝဲန့ၣ်​ မၤပူၤဖျဲး ပှၤသးသမူသ့ ဒီးအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်​ ပှၤအၢပှၤသီလၢ အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအဂီၢ်သ့လီၤ. (ယဃ့းစက့လး ၃၃:၈, ၁၉) အဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတခါလီၤ.

၇. ဖဲ ယိၤအ့လး ၂:၂၈, ၂၉ အပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “လၢအလီၢ်ခံ” န့ၣ်မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၇ ဖး ယိၤအ့လး ၂:၂၈, ၂၉ တက့ၢ်. တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤတမံၤန့ၣ်​ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်မၤအသး တဆီဘၣ်တဆီ လၢဝံအတၢ်စံးပာ်အပူၤတက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “လၢအလီၢ်ခံန့ၣ်, . . . ယကလူလီၤဂၢ်လီၤယသး” လီၤ. ဖဲအံၤန့ၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ကလူလီၤအသးစီဆှံဖဲ ဒွဲၣ်တဖၣ်​ မၤဝဲအမူဒါဝံၤအခါလီၤ. မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ကလူလီၤဂၢ်လီၤ အသးစီဆှံလၢ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအတၢ်မၤဝံၤ အလီၢ်ခံန့ၣ်ဧါ. တမ့ၢ်လၢ အဝဲကမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ ဒီးတၢ်တြီမၤတံာ်တာ် လၢအနံၣ်အါမးအတီၢ်ပူၤ ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သ့ ထဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အသးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိလီၤ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်ပှၤလၢ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်ဘၣ်.

၈. ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ လီၣ်ဖျါ ၉:၁-၁၁ အပူၤန့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ လၢလံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)

^၈ ဖး လီၣ်ဖျါ ၉:၁-၁၁ တက့ၢ်. တၢ်ဂ့ၢ်လွံၢ်မံၤတမံၤန့ၣ်​ လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်​ ပဆိကမိၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါလၢ လီၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ်​ လီၤဂာ်လိာ်အသးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါလၢ လံာ်ယိၤအ့လးအပူၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဆိကမိၣ်လၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်​ မၤဟးဂီၤတၢ် လၢဝံယိၤအ့လး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလီၤ. ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ အမဲာ်လီၤဂာ်လၢ ပှၤကညီအမဲာ်ဒီး တၢ်လၢအလီၤဂာ်ဒီး “ခိၣ်သလုးထူ” အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အခိၣ်လိၤလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၉:၇) အဝဲသ့ၣ်​ မၤအၢဝဲ “ပှၤကညီ [ယွၤအဒုၣ်အဒါတဖၣ်] လၢယွၤအတၢ်စဲပနီၣ်ဃာ် တအိၣ်ဘၣ်လၢ အမဲာ်တူၢ်ခိၣ်အလိၤတဖၣ်” ယဲၢ်လါလီၤ. ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ အါတက့ၢ် အသးသမူကထီဝဲ ထဲန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၉:၄, ၅) ဒွဲၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်​ ဖျါလၢအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ရၤလီၤဝဲ တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်လၢအအၢအသီအံၤ ဒူဒူအဃိ ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ တူၢ်ဘၣ်ဝဲတမုာ်ဘၣ်.

၉. ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ ဝံယိၤအ့လး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်​ လီၤဆီလိာ်အသးဒီး ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်.

^၉ ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါလၢ လံာ်ယိၤအ့လး ဒီးလံာ်လီၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ်​ တၢ်လၢအလီၤဂာ်လိာ်အသး အိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လီၤဆီလိာ်သးလၢအရ့ဒိၣ်​ အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢလံာ်ယိၤအ့လးအပူၤန့ၣ်​ ဒွဲၣ်တဖၣ်​ မၤဟးဂီၤဝဲ နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. (ယိၤအ့လး ၁:၄, ၆, ၇) လၢစီၤယိၤဟၣ်​ အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤန့ၣ်​ စီၤယိၤဟၣ်တဲဝဲလၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ “တၢ်မၤလိာ်အီၤဒ်သိး အသုတမၤအၢမၤသီ နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ . . . တဂ့ၤ” လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၉:၄) ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ ဝံယိၤအ့လး ထံၣ်ဝဲန့ၣ်​ ဟဲလၢကလံၤစိးတခီလီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၀) မ့မ့ၢ်ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်ဝဲန့ၣ်​ ဟဲထီၣ်လၢ တၢ်ယိာ်ပူၤလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၉:၂, ၃) ဒွဲၣ်လၢ ဝံယိၤအ့လးတဲဖျါထီၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်နီထီၣ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်​ ဖးယံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့မ့ၢ်ဒွဲၣ်လၢ လံာ်လီၣ်ဖျါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ တၢ်တနီဟးထီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်လၢ အယံၤဘၣ်, အဝဲသ့ၣ်​ န့ၢ်ဘၣ်အခွဲးလၢ ကမၤအတၢ်မၤ တုၤလၢအဝံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံ တတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်.—ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဒွဲၣ်တဖၣ် အတၢ်လီၤဆီလိာ်အသး” တက့ၢ်.

၁၀. ပတဲလၢ ဒွဲၣ်လၢဝံယိၤအ့လး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ အခီပညီ လီၤဆီလိာ်အသးဒီး ဒွဲၣ်လၢလံာ်လီၣ်ဖျါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ သ့ဧါ, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတခါ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤတက့ၢ်.

^၁၀ ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်လီၤဆီအရ့ဒိၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါအံၤအပူၤန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါအံၤ တဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဘၣ်. ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢ ဝံယိၤအ့လး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ တဒ်သိးဒီး ဒွဲၣ်တဖၣ်လၢလံာ်လီၣ်ဖျါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢတဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံသူဝဲ တၢ်အဒိတခါဃီဘၣ်ဆၣ်​ ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်သး တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်အဃိ အခီပညီ လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. အဒိ ဖဲ လီၣ်ဖျါ ၅:၅ န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ ကိးဝဲယ့ၣ်ၡူးလၢ “ခ့ယုၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ယူဒၤအဒူၣ်” ဘၣ်ဆၣ်​ မ့မ့ၢ်လၢ ၁ ပ့းတရူး ၅:၈ အပူၤန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ် “ခ့ယုၢ်ကညီၤရုၢ်ရုၢ်” လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လွံၢ်မံၤလၢ ပတဲသကိးတ့ၢ်အီၤန့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပကဘၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်တခါအံၤလီၤ.

ဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်တခါအံၤ အခီပညီဒ်လဲၣ်

၁၁. ယိၤအ့လး ၁:၆ ဒီး ယိၤအ့လး ၂:၁, ၈, ၁၁ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်လၢ ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မတၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်.

^၁၁ လၢဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်အံၤအပူၤ ပမ့ၢ်ကွၢ် လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အမဲာ်ညါဒီးအလီၢ်ခံန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲတဲဆိပာ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး သုးမုၢ်တဖု ကဟဲထီၣ်ဒုးတၢ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤအ့လး ၁:၆; ၂:၁, ၈, ၁၁) ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ အဝဲကသူဝဲ “တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်” (ဘၤဘူၤလိၣ်အသုးဖိတဖၣ်) လၢကစံၣ်ညီၣ်ဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ လၢအတၢ်ဒိကနၣ်​ တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၅) မ့ၢ်လၢပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်​ ကဟဲနုာ်လီၤဒုးဝဲ ကီၢ်အံၣ်စရ့လး လၢကလံၤစိးတခီအဃိ သုးမုၢ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ “တၢ်လၢကလံၤစိး” လီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၀) သုးမုၢ်အဝဲအံၤ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ဒွဲၣ်ဒီတဖုရဲၣ်လီၤအသး ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤအ့လးတဲဝဲလၢ သုးဖိတဖၣ်န့ၣ်​ “လဲၤတၢ်ဖိးဖိး [မ့တမ့ၢ် ဃူဃူဖိးဖိး] တဂၤလၢအကျဲဒၣ်ဝဲ . . . ဃ့ၢ်ဝဲလၢဝ့ၢ်ပူၤ, ဃ့ၢ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူအလိၤ, လဲၤထီၣ်လၢဟံၣ်ပူၤ, လဲၤနုာ်လၢ တၢ်ထူၣ်ဖျိ ဒ်ပှၤဟုၣ်တၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.” (ယိၤအ့လး ၂:၈, ၉) အဃိထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ တၢ်အိၣ်သးတခါအံၤ ကမၤအသးဒ်လဲၣ်​ န့ၣ်တက့ၢ်. ပှၤသုးဖိတဖၣ်​ ကအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးအဃိ ပှၤတပူၤဖျဲးလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်​ အသုးမုၢ်အစုပူၤ နီတဂၤဘၣ်.

၁၂. ဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ လၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဒ်ဒွဲၣ်တဖၣ်အသိး ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်​ (မ့တမ့ၢ် ပှၤက့ၤစ့းဖိတဖၣ်) နုာ်လီၤဒုးဝဲ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်ဖဲ ချ.ခ.န ၆၀၇ န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ပှၤက့ၤစ့းဖိအစီၤပၤလၢ အမၤသံအပှၤဖိၣ်သၣ်ခွါလၢနး . . . ဒီးဖိၣ်သၣ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤမုၣ်လိၣ်ဘိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤသးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤလၢအပျိၢ်သကူးလၢ အသးပှၢ်အဃိမ့ၢ်ဂ့ၤ, တသးကညီၤဘၣ်ဝဲဘၣ်. ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝဲခဲလၢာ်လၢ အစုပူၤလီၤ. ဒီးပှၤဆူးထီၣ်ကွံာ် ယွၤအဟံၣ်, ဒီးမၤလီၤပှီၢ်ကွံာ် ယရူၤၡလ့ၣ်အခိၣ်ဒူ, ဒီးဆူးထီၣ်ကွံာ်အနူၢ်တဖၣ်လၢမ့ၣ်အူ, ဒီးမၤဟးဂီၤကွံာ်အဃၢၤအဃိၢ်လၢ အဂ့ၤအဘၣ်ခဲလၢာ်လီၤ.” (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၃၆:၁၇, ၁၉) ဖဲပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်​ နုာ်လီၤလၢ ထံကီၢ်ပူၤ ဒီးမၤဟးဂီၤတၢ်ဝံၤအခါ ပှၤကတဲလၢ “ပှၤကညီမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, တအိၣ်ဘၣ်လၢအပူၤ, ဒီးအိၣ်သယုၢ်ဝဲန့ၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤဆူ ပှၤက့ၤစ့းဖိအစုပူၤန့ၣ်လီၤ.”—ယံးရမံယၤ ၃၂:၄၃.

၁၃. ယံးရမံယၤ ၁၆:၁၆, ၁၈ န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ဝံယိၤအ့လး တဲဆိပာ်ဝဲ အတၢ်စံးပာ်အံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အနံၣ်​ ၂၀၀ န့ၣ်ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ဝံယံးရမံယၤ လၢကတဲဆိ အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒုးတခါအံၤလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ကွၢ်ကွၢ်, ယွၤစံးဝဲဒၣ်, ယကမၢလီၤ ပှၤမၤညၣ်ဖိအါဂၤ, ဒီးကမၤန့ၢ်အီၤ, ဒီးလၢအလီၢ်ခံန့ၣ်​ ယကမၢလီၤပှၤလူၤခး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢ အကလူၤခးအီၤလၢ ကယဲၢ်ကစၢၢ်ကလိ, ဒီးလၢကယဲၢ်တၢ်စိခိၣ်, ဒီးလၢလၢၢ်အိပူၤန့ၣ်လီၤ. . . . ယကမၤဆၢအတၢ်ဒဲးဘး ဒီးအတၢ်ကမၣ်ခံစးလီၤ.” အဃိ ပှၤသုးဖိတဖၣ်​ ကလူၤဃုဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အမၤတၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်​ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးကဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အတပီၢ်ယၢ်လီၤအသးတဖၣ်​ မ့ၢ်အိၣ်ခူသူၣ်​ ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢပှၢ်လၢ်ကျါမ့ၢ်ဂ့ၤ အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲ တဘၢဘၣ်.—ယံးရမံယၤ ၁၆:၁၆, ၁၈.

တၢ်လၢအလီၤသးခု

၁၄. ယိၤအ့လး ၂:၂၈, ၂၉ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ အခါဖဲလဲၣ်.

^၁၄ ယိၤအ့လး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်တခါလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အထံကီၢ်ကပှဲၤကဒါက့ၤဒီး တၤသူတၤသၣ်​ ဒီးတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတဖၣ်လီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၃-၂၆) ဝံၤဒီး ခါဆူညါန့ၣ်​ နီၢ်သးအတၢ်အီၣ်​ ကအိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ “ယကလူလီၤဂၢ်လီၤယသးလၢ ကယဲၢ်တၢ်ညၣ်ခဲလၢာ်အလိၤ, ဒီးသုဖိမုၣ်ဒီးသုဖိခွါသ့ၣ်တဖၣ်​ ကကတိၤတၢ်လၢဝံကျိာ်ဒီး . . . ယကလူလီၤ ဂၢ်လီၤယသးလၢ သုကုၢ်ပိာ်မုၣ်​ ဒီးသုကုၢ်ပိာ်ခွါအလိၤလီၤ.” (ယိၤအ့လး ၂:၂၈, ၂၉) တၢ်မၤအသး တခါအံၤန့ၣ်​ တကဲထီၣ်အသးဖဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အအိၣ်လၢဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်တဖၣ်​ ဟဲက့ၤတုၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အထံအကီၢ် အခါန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အနံၣ်လၢအကယၤတဖၣ်​ ပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံမး တၢ်မၤအသးအံၤ ကဲထီၣ်အသးဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်.

၁၅. ဖဲ မၤတၢ် ၂:၁၆, ၁၇ န့ၣ်​ စီၤပ့းတရူး တဲကဒါက့ၤဝဲ တၢ်ကတိၤလၢ ယိၤအ့လး ၂:၂၈ န့ၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးအဝဲအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ တၢ်မၢဖိပ့းတရူး တဲဝဲလၢ ယိၤအ့လး ၂:၂၈, ၂၉ ဒီးတၢ်လီၤလးလၢ အကဲထီၣ်သးဖဲ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ်​ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးလီၤ. ဖဲဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤ ဂီၤခီခွံနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤလူလီၤဝဲ အသးစီဆှံဒီး ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ သးစီဆှံသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ စးထီၣ်​ “စံၣ်တဲၤတဲလီၤယွၤ အတၢ်လီၤလိၢ်လီၤလး” တဖၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၂:၁၁) ဖဲစီၤပ့းတရူး တဲကဒါက့ၤဝဲ ဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်အခါ အဝဲသူဝဲ တၢ်ကတိၤလီၤဆီလိာ်သး တစဲးဖိလီၤ. အတၢ်ကတိၤ လီၤဆီဒ်လဲၣ်. (ဖး မၤတၢ် ၂:၁၆, ၁၇ တက့ၢ်.) စီၤပ့းတရူးကတဲဝဲလၢ “လၢအလီၢ်ခံ” အလီၢ်န့ၣ်​ အဝဲတဲဝဲလၢ “မုၢ်နံၤအခံ ကတၢၢ်တဖၣ်” လီၤ. ဖဲအဝဲတဲဝဲ မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်တဖၣ်အခါ အအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မုၢ်နံၤအလီၢ်ခံကတၢၢ်တဖၣ်လၢ တချုးဖဲ ခ.န ၇၀ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤကလူလီၤ အသးစီဆှံလၢ “ကယဲၢ်တၢ်ညၣ်ခဲလၢာ်အလိၤ” လီၤ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒ်သိးဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ် ကလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် ကလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဖးယံာ်ညါလီၤ.

၁၆. လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ်​ ယွၤအသးစီဆှံ မၤတၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ဒ်လဲၣ်, ဒီးလၢပစိၤခဲအံၤ သးစီဆှံ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ကစၢ်ယွၤ လူလီၤအသးစီဆှံလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်​ စးထီၣ်မၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်မၤ လၢကဘၣ်ရၤလီၤအသး တုၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤပီလူး ကွဲးလံာ်ပရၢဆူ ခရံာ်ဖိလၢ ကလီးစဲအအိၣ်​ ဖဲ ခ.န ၆၁ ဃၣ်ဃၣ်အခါ မ့ၢ်လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအံၤ ရၤလီၤအသးလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤအဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ “ကယဲၢ်ပှၤဘၣ်တ့အသးလၢ မူခိၣ်အဖီလာ်” န့ၣ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလီၤ. (ကလီးစဲ ၁:၂၃) ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအသးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ လၢပစိၤခဲအံၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်မၤ ရၤလီၤအသး “ပၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်လီၤ.”—မၤတၢ် ၁၃:၄၇; ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “ယကလူလီၤဂၢ်လီၤယသး” တက့ၢ်.

တၢ်ဆီတလဲမနုၤ အိၣ်ထီၣ်လဲၣ်

၁၇. ဝံယိၤအ့လး အတၢ်စံးပာ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး ဒွဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ် ဆီတလဲဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၇ တၢ်ဆီတလဲမနုၤ အိၣ်ထီၣ်လဲၣ်. ခဲအံၤ ပနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ဘၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ယိၤအ့လး ၂:၇-၉ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ တအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤဘၣ်, အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မၤအသးတခါလၢအမ့ၢ် ဘၤဘူၤလိၣ်အသုးမုၢ် နုာ်လီၤဒုးဝဲ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်​ ဖဲ ချ.ခ.န ၆၀၇ နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

၁၈. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်န့ၣ်​ တၢ်မနုၤ တဆီတလဲဘၣ်လဲၣ်.

^၁၈ တၢ်မနုၤ တဆီတလဲဘၣ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲး ဒီးအဝဲသ့ၣ်သူဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အကျိၤအကျဲ အကလုာ်ကလုာ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၁၄) ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအဃိ ပဒိၣ်ပပှၢ် မ့ၢ်တြီဃာ်ပှၤလၢ ပကပတုာ်မၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ တန့ၢ်ဘၣ်. ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ အါန့ၢ်ဒံး လၢညါလီၤ. ဒီးပနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကဒုးနၢ်ပၢၢ်ပှၤ “တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီခဲလၢာ်” အဃိ လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ ပဆဲးဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒ်သိးအကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ်လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၁၆:၁၃.