Na yinza nyonso, bantu ke ve na dikanisi mosi na yina me tadila malafu. Mingi ke zolá kunwa ntangu ba ke kutaná na bandiku ya bawu. Ba ya nkaka ke zolá ata fioti ve kunwa malafu. Ba ya nkaka mpe ke kunwá mingi tii na kukola malafu (soûler). Na yawu, yinki Biblia ke zonzá na yina me tadila malafu?

1. Ya ke kwandi yimbi na kunwa malafu?

Biblia ke zonzá ve ti kunwa malafu ke yimbi. Kasi ntangu ya ke zonzilá makabu nyonso ya kitoko yina Nzambi me pesa beto, ya ke zonzá ti na kati ya yawu ke na “vinu yina ke pesaka ntima ya muntu kyese.” (Nkunga 104:14, 15) Biblia ke zonzilá mpe babakala na bakento ya kiminu yina vanda kunwá malafu.—1 Timote 5:23.

2. Wapi malongi Biblia ke pesá na ba yina ke kunwá mingi malafu?

Yehova ke niminá kunwa malafu mingi mpe kukola malafu. (Bagalate 5:21) Ni na yawu Biblia ke zonzá: “Kuvanda ve na kati ya bantu yina ke nwaka vinu mingi ya kulutila.” (Bingana 23:20) Na yawu, ntangu beto ke soolá kunwa malafu beto mosi, to na bampangi ya nkaka, beto me fwana ve kunwa yawu na faso ya kulutila. Samu ya ke sala ti beto kanisa dyaka ve mbote, beto zonza to kusala bamambu yina ke ve ya kulunga to yina lenda bebisa nzutu ya beto. Kana beto ke na lendá ve kukanga nzutu na yina me tadila malafu, kima ya mbote ya kusala ni ya kubika kwandi kunwa.

3. Wa’ faso beto lenda zitisa mikanu ya bampangi na yina me tadila malafu?

Konso muntu fwana kusoola kana yandi ke kunwa to ve malafu. Na yawu, kana muntu me soola kunwa malafu na faso yina ke ya kulunga, beto me fwana kuzitisa mukanu ya yandi. Beto me fwana mpe kunata ve na ngolo mpangi yina ke zolá ve kunwa malafu na kunwa yawu. (Baroma 14:10) Kana kunwa malafu ke na kwamisá ba yina ke na beto, beto ke soola kunwa ve. (Tanga Baroma 14:21.) Beto sosa “mambote ya [beto] mosi ve, kasi ya [bantu] ya nkaka.”—Tanga 1 Bakorinto 10:23, 24, nwt-MK.

SOSA KUZABA MBOTE-MBOTE

4. Soola kana nge ke kunwa to ve

Wapi mutindu Yesu vanda tadilá mambu ya kunwa malafu? Samu na kuzwa mvutu, tala kimangu ya ntete yina yandi salaka. Tanga Yoane 2:1-11, mpe na manima beto zonzila byuvu yayi:

• Faso kimangu yayi me lakisa yawu, wa’ faso Yesu ke tadilá malafu mpe ba yina ke kunwaka yawu?

• Beto me tala ti Yesu me nimina ve kunwa malafu, na yawu, wa’ faso beto me bonga kubakila ba yina ke soolá kunwa malafu?

Kasi, samu Biblia ke niminá ve mukristo na kunwa malafu, ya zola zonza ve ti ya ke vanda mbote samu na yandi na kunwa yawu ntangu nyonso. Tanga Bingana 22:3, mpe tala faso bamambu yayi ke na landá, lenda sadisa nge na kusoola kana nge ke kunwa to ve:

• Nge ke nata tomabilu to ke sadila machine ya kisalu.

• Nge ke na kivumu.

• Munganga me nimina nge na kunwa malafu.

• Nge ke lendá ve kunwa malafu ndambu.

• Bansiku ya bwala me nimina nge na kunwa malafu.

• Nge ke na muntu yina biká kunwa, samu na ntama yandi vanda kunwá mingi.

Nge me lunga kwandi kupesa bantu malafu na feti ya makwela to na lukutakanu ya nkaka? Samu na kuzaba yinki lenda sadisa nge na kubaka mukanu ya mbote, Tala VIDEO.

VIDEO: Mu me lunga kwandi kupesa bantu malafu? (2:41)

Tanga Baroma 13:13 na 1 Bakorinto 10:31, 32. Na manima ya kutanga baverse yayi, beto zonzila kyuvu yayi:

• Wa’ faso malongi yina beto me tanga na baverse yayi, lenda sadisa nge na kubaka mukanu ya mbote yina lenda pesa Yehova kilengi?

5. Tula bandilu na faso ya nge ya kunwa

Kana nge me baka mukanu ya kunwa malafu, kuzimbana ve mambu yayi: Yehova me nimina ve kunwa malafu, kasi yandi me nimina kunwa mingi. Samu na yinki? Tanga Oze 4:11, 18, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

• Yinki lenda kumina muntu ntangu yandi ke kunwaka mingi?

Yinki lenda sadisa beto na kunwa ve mingi? Beto me bonga kuzaba bandilu ya beto na yina me tadila malafu. Tanga Bingana 11:2, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

• Samu na yinki ya ke vanda mbote nge tula bandilu na faso ya nge ya kunwa?

6. Mambu yina lenda sadisa muntu na kubika kunwa mingi

VIDEO: ‘Mu vanda lenda dyaka ve na kunata luzingu ya mutindu yayi’ (6:32)

• Na video, wapi mutindu Dimitry vanda kumá na manima ya kunwa mingi?

• Ya vandá kwandi pete na yandi na kubika kunwa?

• Yinki sadisaka yandi na kubika kunwa mingi?

Tanga 1 Bakorinto 6:10, 11, mpe na manima beto zonzila byuvu yayi:

• Samu na yinki kunwa mingi ke mambu ya yimbi?

• Yinki ke na lakisá ti muntu yina ke kunwá mingi lenda soba ndyatulu ya yandi?

Tanga Matayi 5:30, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

• Ntangu Yesu zonzá ti beto me bonga kuzenga diboko mpe kulosa yawu ntama, yandi vanda sosa kuzonza ti, samu na kupesa Yehova kilengi, beto me bonga kusala bangolo mingi. Na yawu, yinki nge lenda sala kana nge ke na nwaná na kifu ya kunwa mingi malafu?a

Tanga 1 Bakorinto 15:33, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

• Yinki bandiku ya nge lenda sala na faso ya nge ya kunwa?

NA BUNKUFI

Yehova pesá beto malafu samu beto tala kilengi na luzingu, kasi yandi ke niminá kunwa yawu ya kulutila mpe kukola malafu.

Mambu ya kusimba

• Yinki Biblia ke zonzá na yina me tadila malafu?

• Wapi bamambu ya yimbi lenda kumina beto kana beto ke kunwá mingi?

• Wa’ faso beto lenda lakisa ti beto ke na zitisá mikanu ya bampangi na yina me tadila malafu?

SOSA KUZABA DYAKA

Wapi mutindu bantwenya lenda baka mikanu ya mbote na yina me tadila malafu?

Kanisa ntete tekila nge kunwa (2:31)

Tala bamambu yina lenda sadisa nge na kubika kifu ya kunwa mingi.

“ Quelle place l’alcool a-t-il dans votre vie ” (La Tour de Garde, 1^er Janvier 2010)

Bakristo me lunga kwandi kututisa bakopo tekila ba kunwa?

“ Questions des lecteurs ” (La Tour de Garde, 15 Février 2007)

Na disolo “ J’étais une barrique sans fond, ” tala faso bakala mosi me lenda na kubika kifu ya kunwa mingi malafu.

“ La Bible transforme des vies ” (La Tour de Garde, 1^er Mai 2012)

Mosi na mosi na kati ya beto ke na mutindu yina yandi ke zolá kulwata mpe kuyidika nzutu. Kana beto landa mambu yina Biblia ke zonzá, beto ke soola kusala ve kaka mambu yina beto ke zolá, kasi mambu yina ke pesá Yehova kilengi. Beto zonzila ndambu ya malongi ya Biblia yina ke sadisa beto.

1. Wapi malongi ya Biblia me fwana kutwadisa beto na faso ya beto ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu?

Beto me fwana kusoola “bilele yina me fwanana, kukondwa kulutisa ndilu mpe kuvanda na makanisi ya mbote,” mpe kubumba bunkete na faso ya beto ya kuyidika nzutu yina ke lakisa ti beto kele “ya kukangama na Nzambi.” (1 Timote 2:9, 10, nwt) Beto zonzila mbote-mbote malongi 4 yayi: (1) Bilele ya beto me fwana kuvanda “ya kufwanana.” Kaka mutindu nge ke talaka yawu na balukutakanu, mutindu ya kulwata, ya kuyidika basuki mpe ya kuyidika nzutu ya Bambangi ya Yehova kele ve faso mosi. Kasi ntangu beto ke salaka yawu, beto ke salá nyonso samu na kulakisa buzitu ya beto na Nzambi yina beto ke sambilaka. (2) Mutindu ya beto ya kulwata me lunga “kulutisa ve ndilu.” Ya zola zonza ti faso ya beto ya kuyidika nzutu zolá vumbula ve na bampangi nsatu ya kuvukisa nzutu, to kunata bampangi na kutala ti beto ke na salá matalana. (3) Beto ke lakisá “makanisi ya mbote” ntangu beto ke soolá ve kulanda bafaso nyonso ya yinza ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu. (4) Mutindu ya beto ya kuyidika nzutu me fwana kulakisa ntangu nyonso ti “beto kele ya kukangama na Nzambi,” mpe kulakisa na bantu ya nkaka ti beto ke sambilá Nzambi ya tsyeleka.—1 Bakorinto 10:31.

2. Samu na yinki kukanisa na bampangi ntangu beto ke soolá bilele mpe faso ya kuyidika nzutu?

Mosi na mosi na kati ya beto ke soolaka yandi mosi faso ya kuyidika nzutu to bilele yina yandi ke lwata. Kasi ntangu beto ke na salaka yawu, beto me fwana kukanisa na yina ya ke sala na bampangi. Beto ke sosá kusala nyonso samu na kunyongisa ve bampangi kasi samu “na kuyangidika mpangi [kupesa kilengi] na kusala yandi mambu ya mbote samu na kukulisa yandi na kiminu.”—Tanga Baroma 15:1, 2.

3. Wapi mutindu mvwatulu ya beto lenda nata bantu na kusosa kuzaba matsyeleka?

Beto ke salá bangolo na kulwata na faso ya mbote bisika nyonso beto ke kwendá. Kasi beto ke salá mingi keba na faso ya beto ya kulwata ntangu beto ke kwendá na balukutakanu ya kimvuka mpe ntangu beto ke samunaka. Beto ke salá faso yina samu bantu yamba na faso ya mbote nsangu ya mbote yina beto ke natinaka bawu. Na yawu, faso ya beto ya kuyidika nzutu mpe ya kulwata lenda nata bantu ya nkaka na kusosa kulongoka matsyeleka ya Biblia mpe ya ke “pesa nkembo na mambu nyonso na ndongosolo ya Nzambi, kivuukisi ya beto.”—Tite 2:10.

SOSA KUZABA MBOTE-MBOTE

4. Kuyidika nzutu na faso yina me fwanana ke lakisá buzitu na Yehova

Wapi yina ke mosi ya bamambu yina ke natá beto na kuyidika nzutu ya beto na mutindu ya mbote? Tanga Nkunga 47:2, mpe na manima beto zonzila byuvu yayi:

• Wapi mutindu kuzaba ti beto ke natá nkumbu ya Yehova me fwana kunata beto na kubaka mikanu ya mbote na faso ya beto ya kulwata?

• Nge me kanisa ti ya ke mbote na kuyidika nzutu ntangu beto ke kwendá na balukutakanu to ntangu beto ke samunaka? Samu na yinki nge me zonza mutindu yina?

5. Wapi mutindu kubaka mikanu ya mbote na mambu ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu

Tala VIDEO.

VIDEO: “Beno sala nyonso samu na nkembo ya Nzambi” (10:18)

Ata ti bilele ya beto kele ntalu to ve, ya me fwana kuvanda na bunkete mpe ya kulunga na kisika yina beto kele. Tanga 1 Bakorinto 10:24 mpe 1 Timote 2:9, 10. Na manima, beto zonzila samu na yinki beto zolá lwata ve bilele yina ke . . .

• mvindu, ya kupasuka mpe fioti to nene mingi na nzutu ya beto.

• nkufi, ke simbá nzutu (serré), ke lakisá bisika ya nzutu yina zolá talana ve to ke natá bampangi na kuvanda na makanisi ya yimbi to nsatu ya kuvukisa nzutu.

Bakristo ke ve na yisi ya musiku ya Moyize, kasi mambu yina ke na kati ke sadisá beto na kuzaba mutindu Yehova ke tadilá bamambu ya nkaka. Tanga Kulonga Misiku 22:5, mpe na manima beto zonzila kyuvu yayi:

• Samu na yinki beto fwana kulosa mutindu ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu yina ke natá babakala na kutalana mutindu bakento mpe bakento kutalana mutindu babakala?

Tanga 1 Bakorinto 10:32, 33 na 1 Yoane 2:15, 16, mpe na manima beto zonzila byuvu yayi:

• Samu na yinki beto fwana kutala kana mutindu ya beto ya kuyidika nzutu ke na salá mpasi na bampangi kisika yina beto ke vandá to na kati ya kimvuka?

• Wapi mutindu bantu ke lwatá to ke yidiká nzutu kisika yina nge ke vandaka?

• Nge me kanisa ti bafaso ya nkaka ya kulwata yayi me lunga ve samu na bakristo? Samu na yinki nge me zonza mutindu yina?

NA BUNKUFI

Ntangu beto ke baká mikanu ya mbote na mambu ya kuyidika nzutu, beto ke lakisá buzitu ya beto na Yehova mpe na bampangi.

Mambu ya kusimba

• Samu na yinki faso ya beto ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu ke mfunu mingi na meso ya Yehova?

• Wapi malongi ya Biblia lenda sadisa beto na kubaka mikanu ya mbote na yina me tadila faso ya beto ya kuyidika nzutu?

• Mutindu ya beto ya kulwata mpe ya kuyidika nzutu ke salá yinki na bantu yina ke ve bisadi ya Yehova?

SOSA KUZABA DYAKA

Tala yinki bilele ya beto ke lakisá na bantu.

“Yinki faso ya munu ya kulwata ke lakisaka?” (Tanga yawu na jw.org)

Longoka samu na yinki ya ke mfunu na kukanisa mbote-mbote tekila na kubaka mukanu ya kutula bisoni to bizizi na nzutu (tatouage).

“Yinki Biblia ke zonzá na yina me tadila kutula bisoni to bizizi na nzutu?” (Tanga yawu na jw.org)

Tala malongi ya Biblia ya nkaka yina lenda sadisa beto na kubaka mikanu ya mbote.

“ Ton habillement honore-t-il Dieu ? ” (La Tour de Garde, Septembre 2016)

Yinki natá kento mosi na kundima faso ya bampangi ya kuyidika nzutu?

“ Je croyais que la coquetterie était condamnable ” (Réveillez-vous !, 22 Décembre 2003)