KAPU KIA 5
Lukûlu I Lukau Lusundidi O Nzambi Katuvana
1, 2. (a) Kuna kwa ngeye, nki kikitulanga lukau se lwamfunu? (b) Ekuma tulenda vovela vo lukûlu i lukau lusundidi Nzambi katuvana?
NKIA lukau lwamfunu watambula kala? O mfunu a lukau ke utezelwanga mu ntalu lufwidi ko. Avo lukau lutwasidi e kiese yovo lungisa e nsatu zaku, lwamfunu kikilu kwa ngeye.
2 Muna tukau twawonso Nzambi kekutuvananga, vena yo lukau tutoma vuanga o mfunu. Lukau lwalu i lukau lusundidi Nzambi kavana kwa wantu. Mu kapu kiaki tulongoka vo Yave wafila Mwan’andi Yesu Kristu kimana twazinga yakwele mvu. (Tanga Matai 20:28.) Yave wasonga vo zola kikilu kekutuzolanga muna fila Yesu ova ntoto kavana o moyo andi se lukûlu.
NKI I LUKÛLU?
3. Ekuma wantu befwilanga?
3 Lukûlu i nzila Yave kaziula mu vuluza wantu muna sumu yo lufwa. (Efeso 1:7) Muna bakula e kuma lukûlu lwakadila mfunu, tufwete zaya dina diabwa muna mpatu a Edene se vioka mafunda ma mvu. Mase meto mantete, Adami yo Eva basumuka. Ekiaki i kuma bafwila. Yeto mpe tufwanga kadi twasambukila e sumu dia Adami yo Eva.—Tala e Mvovo Misasilu 9.
4. Nani i Adami? Nkia lekwa kiamfunu kavewa?
4 Vava Yave kavanga Adami wa muntu antete, wamvana lekwa kisundidi o mfunu, i sia vo, moyo alunga. Adami wakala ye ngindu ye nitu alunga. Kadi yela ko ngatu nuna yovo fwa. Wau vo wavanga Adami, Yave wakala Se dia Adami. (Luka 3:38) Yave wamokenanga yo Adami. Watoma kunsasila dina kazola vo kavanga yo kumvana salu kiakiese.—Tuku 1:28-30; 2:16, 17.
5. Vava Bibila kivovanga vo Adami mu ‘fwaniswa kia Nzambi’ kavangilwa, aweyi disongele?
5 Adami mu ‘fwaniswa kia Nzambi’ kavangilwa. (Tuku 1:27) Ediadi disongele vo Yave wamvana e fu nze ya Yandi kibeni kumosi yo zola, ngangu, unsongi yo nkuma. Wamvana mpe o nswa wa kuyisolela. Adami kakala masini ko yovo robó. Nzambi wamvanga yo nswa wa sola yandi kibeni edi diambote ye edi diambi. Kele vo Adami kalemvokela Nzambi, wadi zinga yakwele mvu muna Paradiso ova ntoto.
6. Vava Adami kakolamena Nzambi, nki kavidisa? Ediadi nkia mfwilu diatutwasila?
6 Vava Adami kakolamena Nzambi yo vewa e tumbu kia lufwa, mfwilu anene kabaka. Wavidisa e ngwizani andi ambote yo Yave, moyo alunga ye fulu kiandi kiambote muna Paradiso. (Tuku 3:17-19) Adami yo Eva bakolamena Nzambi, muna kuma kiaki, ke bakala diaka ye vuvu ko. Mu kuma kia dina Adami kavanga, ‘e sumu diakota ova nza muna muntu mosi, o lufwa mpe muna sumu, i nsayana lwasayana o lufwa kwa wantu awonso, e kuma kadi awonso basumuka.’ (Roma 5:12) Vava Adami kasumuka, ‘wayiteka’ muna ubundu wa sumu yo lufwa kumosi yo yeto tuna vo tu mbongo andi. (Roma 7:14) Nga vena ye vuvu mu kuma kieto? Elo.
7, 8. Nki i lukûlu?
7 Nki i lukûlu? O lukûlu nsasa zole lwina. Yantete, lukûlu i ntalu ifutwanga mu kûla muntu yovo lekwa. Yazole, lukûlu i ntalu ifutwanga mu fukila mfwilu yovo sumba lekwa kiangani kifwasilu.
8 Kavena muntu ko wafwana futa yovo katula mfwilu miawonso, kumosi yo lufwa katutwasila Adami vava kasumuka. Kansi, Yave wakubika e nzila mu kutukûla muna sumu yo lufwa. Yambula twabadika una lukûlu lwavaninua ye una tulenda vuila e nluta mia lukûlu.
AWEYI YAVE KAKUBIKILA LUKÛLU?
9. Nki kiavavuanga muna futa lukûlu?
9 Ke vena mosi ko mu yeto olenda vana lukûlu mu kuma kia moyo alunga una Adami kavidisa. Ekuma? Kadi yeto awonso tu wantu alembi lunga. (Nkunga 49:7, 8) Moyo a muntu alunga wavavuanga muna futa lukûlu. Ekiaki i kuma luyikilwanga vo “lukûlu lwafwana.” (1 Timoteo 2:6) Moyo walunga wa Yesu betela wakala yo moyo una Adami kavidisa.
10. Aweyi Yave kakubikila lukûlu?
10 Aweyi Yave kakubikila lukûlu? Yave watuma Mwan’andi ova ntoto ona katoma zolanga. Mwana ndioyo i Yesu, yandi i vangwa kiandi kiantete. (1 Yoane 4:9, 10) Kuna mvevo wawonso, Yesu wasisa Se diandi ye fulu kiandi kuna zulu. (Filipi 2:7) Yave wafila Yesu ova ntoto yo wutuka se muntu alunga, i sia vo, wakondwa e sumu.—Luka 1:35.
Yave wavana Mwan’andi anzolwa mu kutukûla
11. Aweyi muntu mosi kafwana kûdila wantu awonso?
11 Vava Adami wa muntu antete kakolamena Yave, wavidisa moyo alunga wa wantu awonso. Nga vakala yo muntu wafwana katula lufwa muna wana awonso a Adami? Elo. (Tanga Roma 5:19.) Yesu, ona wakondwa sumu wavana moyo andi alunga se lukûlu. (1 Korinto 15:45) Moyo andi walunga wafwana sadilwa mu katula lufwa muna wana awonso a Adami.—1 Korinto 15:21, 22.
12. Ekuma Yesu kamwena e mpasi zayingi?
12 Bibila kiyikanga e mpasi kazizidila Yesu vitila lufwa lwandi. Wawandwa mu mpila ya nsoki yo komwa vana nti yo zizidila lufwa lwampasi. (Yoane 19:1, 16-18, 30) Ekuma Yesu kamwena e mpasi zayingi? Kadi Satana wavova vo ke vena muntu ko olenda sikila ye kwikizi muna Nzambi avo obwidilu e ntonta zangolo. Yesu wasonga vo muntu alunga olenda songa kwikizi muna Nzambi kana nkutu obwidilu ntonta zangolo. Yindula e kiese kamona o Yave mu kuma kia Yesu!—Ngana 27:11; tala e Mvovo Misasilu 15.
13. Aweyi lukûlu lwafutilwa?
13 Aweyi lukûlu lwafutilwa? Yesu wasunzula kwa Se diandi e ntalu a moyo andi. Kina kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu wa 33 mun’owu wa manaka ma Ayuda, Yave wayambula vo Yesu kavondwa kwa mbeni zandi. (Ayibere 10:10) Muna lumbu kiatatu, Yave wafutumuna Yesu se vangwa kia mwanda. I bosi, vava Yesu kavutuka kuna zulu kwa Se diandi, wasunzula ntalu a moyo andi alunga kwa Yave se lukûlu. (Ayibere 9:24) Wau vo lukûlu lwafutwa, twavevolwa muna sumu yo lufwa.—Tanga Roma 3:23, 24.
AWEYI OLENDA VUILA E NLUTA MIA LUKÛLU?
14, 15. Adieyi tufwete vanga mu lolokwa masumu meto?
14 O unu tuvuanga e nluta mia lukau lusundidi Nzambi katuvana. Yambula twabadika una tuvuilanga e nluta o unu ye una tuvuila e nluta kuna sentu.
15 Luloloko lwa masumu meto. Diampasi dikalanga mu vanga edi diambote ntangwa zawonso. Yeto awonso tuvanganga mpilakanu, ezak’e ntangwa tuvovanga yo vanga mambu mambi. (Kolosai 1:13, 14) Adieyi tufwete vanga muna lolokwa? Tufwete viluka kikilu o ntima muna vilwa weto yo lomba ndoloki kwa Yave kuna lulembamu lwawonso. Avo tuvangidi wo, tulenda kala ye ziku vo masumu meto melolokwa.—1 Yoane 1:8, 9.
16. Adieyi tufwete vanga mu kala ye ntona zavelela?
16 Tulenda kala ye ntona zavelela. E ntona zeto avo zituzayisi vo dina tuvangidi diambi, tulenda kuyitumba yo dimbula e vuvu yo kuyibadikila vo ke tuna mfunu ko. Kansi, ke tufwete dimbula vuvu ko. Avo tulombele ndoloki kwa Yave, okutuwa yo kutuloloka. (Ayibere 9:13, 14) Yave ozolele vo twanzayisanga konso diambu dikututokanesanga ye lutovoko lweto. (Ayibere 4:14-16) Ediadi dikutusadisa mu kala mu luvuvamu yo Nzambi.
17. O lufwa lwa Yesu nkia nsambu lukututwasilanga?
17 Tuvuidi vuvu kia zinga yakwele mvu. “O mfutu a sumu i lufwa, kansi lukau kevananga o Nzambi i moyo a mvu ya mvu muna Kristu Yesu wa Mfumu eto.” (Roma 6:23) Wau vo Yesu wafwa mu kuma kieto, tulenda zinga yakwele mvu yo kala yo vimpi walunga. (Lusengomono 21:3, 4) Kansi, adieyi tufwete vanga mu tambula e nsambu zazi?
NGA OSONGA LUYANGALALU MUNA LUKÛLU?
18. Aweyi tuzayidi wo vo Yave yo Yesu zola kikilu bekutuzolanga?
18 Yindula una omonanga vava muntu kekuvananga lukau. Lukûlu i lukau lusundidi ye tufwete vutulanga matondo kwa Yave muna lukau lwalu. Muna Yoane 3:16, tutanganga vo: “Kadi muna nzola katoma zola o wantu, o Nzambi i kavanina o Mwan’andi mosi kaka.” Elo, Yave otoma kutuzolanga i diau katuvanina Yesu wa Mwan’andi anzolwa. Tuzeye wo mpe vo Yesu otoma kutuzolanga, kadi kuna mvevo wawonso watambulwila fwa mu kuma kieto. (Yoane 15:13) O lukau lwa lukûlu, i ziku kisonganga vo Yave yo Yesu zola kikilu bekuzolanga.—Ngalatia 2:20.
Ekolo tulongokanga mambu ma Yave, tukitukanga akundi andi, o zola kweto mpe muna yandi kuwokelanga
19, 20. (a) Aweyi olenda kitukila nkundi a Yave? (b) Aweyi tulenda songela vo tukwikilanga muna kimenga kia lukûlu kia Yesu?
19 Wau vo olongokele o zola kwampwena kwa Nzambi, aweyi olenda kitukila nkundi andi? Diampasi mu zola muntu ona kuzeye ko. E sono kia Yoane 17:3 kivovanga vo tulenda zaya Yave. Avo ovangidi wo, o zola kwaku muna yandi kuwokela, okala ye tima dia kunyangidika yo kituka nkundi andi. Muna kuma kiaki, kwamanana zaya Yave muna longokanga e Bibila.—1 Yoane 5:3.
20 Songanga lukwikilu muna kimenga kia lukûlu kia Yesu. Bibila kivovanga vo “ndiona osonganga lukwikilu muna Mwana, una yo moyo a mvu ya mvu.” (Yoane 3:36) Aweyi tulenda songela lukwikilu? Tufwete sadila mana Yesu kekutulonganga. (Yoane 13:15) Katulendi vova kaka ko vo tukwikilanga muna Yesu. Muna kwikila muna lukûlu, tufwete vanga diambu mu kuma kia lukwikilu lweto. Muna Yakobo 2:26, tutanganga vo: “O lukwikilu mpe lwakondwa mavangu, lwafwa.”
21, 22. (a) Ekuma tufwete kadilanga muna Luyindulu lwa lufwa lwa Kristu konso mvu? (b) Adieyi tulongoka muna kapu kia 6 ye 7?
21 Kalanga muna Luyindulu lwa lufwa lwa Kristu. Muna fuku wavitila lufwa lwandi, Yesu watuvovesa vo twayindulanga lufwa lwandi. Muna kuma kiaki, tuvanganga wo konso mvu. E lambu diadi diyikilwanga vo Luyindulu yovo “Nlekelo a Mfumu.” (1 Korinto 11:20; Matai 26:26-28) Yesu ozolele twasungamenanga vo wavana moyo andi alunga se lukûlu mu kuma kieto. Wavova vo: “Nukwamanana wo vanga muna luyindulu lwame.” (Tanga Luka 22:19.) Vava okalanga muna Luyindulu, osonganga vo osungamenanga lukûlu ye nzol’ampwena Yave yo Yesu bekutusonganga.—Tala e Mvovo Misasilu 16.
22 O lukûlu i lukau lusundidi o mfunu twatambula. (2 Korinto 9:14, 15) O lukau lwalu lwa ntalu, lutwasa nluta kana nkutu kwa ulolo wa wantu ana befwanga owau. Muna kapu kia 6 ye 7 tulongoka una divangamena ediadi.