Tanginina Nlandu a Mambu wa Yave
“O Mfumu kewomboka muna nsilu andi ko, . . . okunulandwilang’o mambu kaka.”—2 PETELO 3:9.
1. O Yave nkia lukau lulembi tezakana kevananga kwa wantu?
YAVE okutuvananga lekwa kina ka tulendi vewa kwa muntu akaka ko. Lekwa kiambote ye kiantalu kikilu. Katulendi kio sumba ko ye mpe katufwanukini kio ko. Lekwa kiokio i lukau lwa moyo a mvu ya mvu, una vo kwa ndonga mu yeto i moyo ulembi suka muna paradiso vava ntoto. (Yoane 3:16) Nkia mpila kiese! Mambu mawonso metwasanga ntantu, vita, umpumbulu, usukami, nsoki, mayela ye lufwa mefokoka. Wantu bezinga mu luvuvamu ye ungudi muna Kintinu kia Nzambi. Tulakukilanga Paradiso yayi o moyo.—Yesaya 9:6, 7; Lusengomono 21:4, 5.
2. Ekuma Yave kafwasidi e nza ya Satana ko yamu wau?
2 O Yave mpe olakukilanga o moyo e ntangwa ina kesikidisa paradiso ova ntoto. Vana ntandu, unsongi kezolanga ye ndungidi. (Nkunga 33:5) Keyangalalanga ko vava nza ikululanga nsiku miandi miansongi, ivezanga e wisa kiandi yo bangika selo yandi. Vena ye kuma kina vo yamu wau o Nzambi kafwasidi e nza ya Satana ko. Kimfumu kiandi kiafidiswa e mpaka. Muna singika e diambu diadi, Yave wasonga e fu kiambote kina kikondelo kwa wantu ayingi o unu—landwila mambu.
3. (a) O mvovo wa Kingerekia ye Kiyibere wasekolwa vo “nlandu a mambu” muna Nkand’a Nzambi aweyi usonganga? (b) Nkia yuvu tubadika owau?
3 Vena ye mvovo wa Kingerekia muna Nkand’a Nzambi wasekolwa vo “nlandu a mambu” mu fulu tatu. “Kala ye ntima andá,” “nlandu a lutantu” yo “zizidila.” Muna nding’a Kingerekia ye Kiyibere o mvovo “landwila mambu” usonganga vo yambulwila yovo kala ye ntim’evunda. Aweyi tubakilanga e nluta muna nlandu a mambu wa Yave? Nkia diambu tulongoka muna nlandu a mambu wa Yave ye luzindalalu lwa selo yandi yakwikizi? Aweyi tuzayidi vo o nlandu a mambu wa Yave suka usukanga? Yambula twabadika e diambu diadi.
Tubadika Nlandu a Mambu wa Yave
4. Petelo wa ntumwa nkia diambu kasoneka mu kuma kia nlandu a mambu wa Yave?
4 O Petelo wa ntumwa wasoneka mu kuma kia nlandu a mambu wa Yave vo: “Vo i yeno, azolwa, ke nuvilakanwa diadi ko, ovo lumbu kimosi kuna kwa mfumu kina nz’ezunda dia mvu, ezunda dia mvu mpe nze lumbu kimosi. O Mfumu kewomboka muna nsilu andi ko, nze akaka wantu bebadika vo womboka; okunulandwilang’o mambu kaka, kakanini mosi kayifwila ko, awonso baluak’aka muna luviluku lua ntima.” (2 Petelo 3:8, 9) Tubadika mambu mole mena muna sono kiaki mekutusadisa mu bakula nlandu a mambu wa Yave.
5. E mpila Yave kebadikilanga e ntangwa, aweyi ivanganga muna ndungan’ekani diandi?
5 Ediantete, o Yave kebadikilanga ntangwa nze yeto ko. Ndiona ozinganga yakwele mvu, ezunda dia mvu dina nze lumbu kimosi kwandi. Kefilakeswanga kwa ntangwa ko, kansi ke nkwa fuki mpe ko muna vanga e diambu. Wau vo nkwa ngangu zilembi suka, o Yave ozeye e ntangwa yambote ya vang’e diambu muna wete di’awana bevavanga dio, ikuma kezizidilanga yavana e ntangwa yoyo ifwana. Kansi, ediadi ka difwete kutufila mu yindula ko vo, o Yave kemonanga mpasi za selo yandi ko. Oyandi Nzambi a “walakazi,” wa Nzambi azola. (Luka 1:78; 1 Yoane 4:8) Una yo nkuma wasukisa mvimba e mpasi zawonso zikutubwilanga.—Nkunga 37:10.
6. Adieyi katufwete badika ko mu kuma kia Nzambi? Ekuma?
6 Kieleka, ke diakete ko dia vingila kina olakukilanga o moyo. (Ngana 13:12) Ikuma vo, vava muntu kalembi lungisanga e nsilu miandi mu nzaki, akaka beyindulanga vo kena y’etima dia vanga wo ko. Dia uzowa dia badikila Nzambi e mpila yayi. Avo tubadika vo o nlandu a mambu wa Yave i fuki, tulenda yantika katikisa yo yoya muna mwanda. Edi disundidi e vonza, tulenda bendomonwa kw’atianguni a mindembi kwikila, aya bevovanga vo: “O nsilu a ngiz’andi aweyi? kadi tuka muna lumbu kiawondoka mase o tulu, lekwa yawonso ina una, tuka kuna lubantiku lu’esemo.”—2 Petelo 3:4.
7. O nlandu a mambu wa Yave aweyi winina e ngwizani yo luzolo lwandi vo wantu baviluka o ntima?
7 Ediazole tulenda longoka muna mvovo mia Petelo vo, o Yave okutulandwilanga mambu kadi, ozolele vo wantu awonso baviluk’o ntima. Awana ke bazolele viluka muna nzila zau zambi ko, o Yave okubafwasa. Kansi, o Yave ke yangalelanga lufwa lwa yimpumbulu ko. Ozolanga vo wantu baviluka muna nzila zau zambi, kimana bazinga. (Yezekele 33:11) Muna kuma kiaki, ozizidilanga yo tuma selo yandi mu samuna nsangu zambote muna nza yawonso, kimana awonso bavwa elau dia zinga.
8. O nlandu a mambu wa Nzambi aweyi umonekenanga muna mpila kakadilanga ye nkangu a Isaele?
8 O nlandu a mambu wa Nzambi umonekanga mpe muna mpila kakadilanga ye nkangu a Isaele yankulu. Nkumbu miayingi wayambulwilanga nsumuka zau. Ntangwa ke ntangwa, wasadilanga ngunza zandi mu kubalukisa: “Nuviluka muna ngyenda zeno zambi, nulunda nkanikinu miame ye mîna, muna nsiku wawonso una yakanikini mase meno yo kunusila muna ntaudi zame angunza.” Nga bamwila? Diankenda kikilu vo o nkangu “ke bawa ko.”—2 Ntinu 17:13, 14.
9. O Yesu aweyi kalandulwila e mambu nze S’andi?
9 I bosi, o Yave wafila Mwan’andi ona wawondelelanga Ayuda mu vutula e ngwizani au yo Nzambi. O Yesu walanda fu kia S’andi kia landwila mambu. Vava kazaya wo vo se kevondwa, o Yesu wakendalala yo vova vo: “E Yerusaleme, e Yerusaleme, on’ovondang’e ngunza, yo tubil’ana katuminu o matadi! Nkumbu kwa nzolelenge o konka wan’aku, e nkonka ikonkanga nsusu o wan’andi kunansi a mave, oyeno wau ke nuzodi!” (Matai 23:37) E mvovo miami ke mia mfundisi ko, ozolanga tumba, kansi mia nkwa zola olandulanga e mambu kwa wantu. Nze S’andi ezulu, o Yesu wazolanga vo Ayuda baviluka o ntima yo lembi fwaswa. Akaka balemvokela lulukisu lwa Yesu yo vuluka vava Yerusaleme yafwaswa muna mvu a 70 wa tandu kia Kristu.—Luka 21:20-22.
10. O nlandu a mambu wa Yave nkia nluta ukututwasilanga?
10 O nlandu a mambu wa Nzambi wasivi kikilu. Kana una vo wantu besumukanga kwayingi, o Yave oyambulanga vo oyeto ye mazunda ma wantu akaka twavwa elau dia kunzaya yo vuluka. “Nubadika mpe vo o nlandu a mambu a Mfumu eto i luvuluku” ukasoneka o Petelo kw’Akristu. (2 Petelo 3:15) Nga ke tuyangalalanga ko wau vo o nlandu a mambu wa Yave waziula e nzila muna luvuluku lweto? Nga ketusambanga ko kwa Yave vo kakwamanana kutulandwila e mambu ekolo tukunsadilanga lumbu ke lumbu?—Matai 6:12.
11. Obakula nlandu a mambu wa Yave adieyi ukutufila mu vanga?
11 Avo tubakwidi ekuma Yave kelandulwilanga e mambu, ke tukumbadikila nkwa fuki ko, kansi tuvingila kaka luvuluzu lwandi. (Maniongo ma Yeremiya 3:26) Ekolo tukwamanananga samba vo Kintinu kia Nzambi kiza, tusianga e vuvu vo o Nzambi ozeye e ntangw’ambote kevana e mvutu za sambu kiaki. Vana ntandu, tukasakeswanga twatanginina Yave muna landulanga mambu m’ampangi zeto za mwanda y’awana tusilanga umbangi. Oyeto mpe ke tuyangalelanga lufwasu lw’akaka ko, kansi tuvavanga vo baviluka o ntima yo vwa e vuvu kia moyo a mvu ya mvu nze yeto.—1 Timoteo 2:3, 4.
Tubadika Luzindalalu Lw’angunza
12, 13. Nze una tutanga muna Yakobo 5:10, o Yesaya wa ngunza aweyi kasongela luzindalalu?
12 Muna bakula nlandu a mambu wa Yave dikutusadisa mu yangalela e fu kiaki yo vava kio songa. Ke diakete ko kwa wantu alembi lunga mu songa luzindalalu, kansi dilendakana. Tumonanga e mbandu za selo ya Nzambi kuna nz’ankulu. O Yakobo wasoneka vo: “Abunzi, nubonga nona ya mona mpasi, yo zizila ya ngunza, ana bavovela muna nkumbu a Yave.” (Yakobo 5:10) Dia lukasakeso dia zaya vo akaka basunda e mpasi nze zina tunwananga zau.
13 Kasikil’owu, o Yesaya wa ngunza luzindalalu kavwanga o mfunu muna lungisa kiyekwa kiandi. Yave wamvovesa vo: “Wenda samwina nkangu wau vo, wa nuwa, kansi yeno ke nubakudi; mona numona, kansi yeno ke nuzayi. Badisa ntim’a nkangu wau, bandisa matu mau, yo zimisa meso mau; benkwa mona muna meso, yo wa muna matu, yo bakula muna ntima, yo viluka, basasulwa.” (Yesaya 6:9, 10) Kana una vo o nkangu ke wayangalelanga nsangu zandi ko, o Yesaya wakwamanana samuna lulukisu lwa Yave kuna luzindalalu lwawonso mu tezo kia mvu 46. Diau adimosi mpe, o luzindalalu lukutusadisa mu salu kia samuna nsangu zambote, kana una vo ndonga ke bezolanga zo ko.
14, 15. Nki kiasadisa Yeremiya mu sunda e mpasi yo lukendalalu?
14 Kieleka, o nkangu ke wamenganga kaka nsangu za ngunza ko, kansi babangikanga mpe angunza. O Yeremiya wasiwa muna ku, wakoteswa muna pelezo yo tubwa mun’ewulu dia nteke. (Yeremiya 20:2; 37:15; 38:6) Wabangikwa kwa wantu kavavang’o sadisa. Kana una vo i wau, Yeremiya kabafungilanga makasi ko ngatu kubalanda e kunda. Kuna luzindalalu lwawonso wazizidila mpasi zazi mu mvu miayingi.
15 Lubangamu yo luvezo ke lwayoyesa Yeremiya ko, ke lukutuyoyesanga mpe ko o unu. Dialudi vo, ezak’e ntangwa tukendalalanga. O Yeremiya mpe wakendalala. Wasoneka vo: “E diambu dia Yave dikitukidi se lusembo oku ngina, yo tusevo e lumbu yawonso. Ovo mvova vo, kikunyindula ko, ngatu vova diaka muna nkumbu andi.” Adieyi diabwa? O Yeremiya nga wayambula vovela muna nkumbu a Nzambi? Wavova vo: “Muna ntim’ame mwina nze tiya twanyuyi twazikama muna visi yame, ngyoyele muna sikina, kilendi zizila ko.” (Yeremiya 20:8, 9) Zaya wo vo o Yeremiya kakala diaka ye kiese ko vava kayantika o wila avezi. Vava kavutul’o sia sungididi muna mfunu a nsangu kasamunanga, e kiese kiandi kiavutuka. O Yave wakala kwa Yeremiya “nze ekesa ye ngang’angolo,” mu kunkumika kimana kasamuna e diambu dia Nzambi kuna vema yo unkabu.—Yeremiya 20:11.
16. Aweyi tulenda kwamanena ye kiese mu salu kieto kia samuna nsangu zambote?
16 O Yeremiya nga wakala ye kiese muna salu kiandi? Elo, kadi wavova kwa Yave vo: “O mambu maku masoloka, yadia mo; makala kwa mono s’eyangi ye kiese kia ntima: kadi nyikilu nkumbu aku, e Yave.” (Yeremiya 15:16) Yeremiya wayangalela elau dia sunzula Nzambi aludi yo samuna diambu diandi. Oyeto mpe tuyangalelanga wo vanga. Nze mbasi z’ezulu, oyeto mpe tuyangalalanga wau vo ulolo wa wantu muna nza yawonso bevilukanga o ntima yo tambulwila nsangu zambote za Kintinu yo solola nzil’a moyo a mvu ya mvu.—Luka 15:10.
“Luzindalalu lwa Yobi”
17, 18. O Yobi aweyi kazindalela? Nkia nluta kabaka?
17 Vava kayika oma ma ngunza za nz’ankulu, o Yakobo wasoneka vo: “Nwawa lo, o luzindalalu lua Yobi, nwamona mpe e nsukilu a Yave, ovo o Yave nkwa walakazi wingi, ye nkenda.” (Yakobo 5:11) O mvovo wa Kingerekia wasekolwa ovava vo “luzindalalu,” nsasa yau imosi kwandi ye mvovo “zizila” kasadila o Yakobo muna tini kia 10. Nkwa ngangu mosi wasonga e nswaswani ya mvovo miami vava kasoneka vo: “Zizila disongele vo zizidila luvezo vo i luzindalalu i zizidila e mpasi.”
18 O Yobi mpasi zayingi kamona. Wavidisa mavwa mandi, wafwilwa wan’andi awonso yo bakama mayela mampasi. Wasokelwa nkutu mambu vo Yave wantumbanga. O Yobi watata mu kuma kia mpasi zandi. Wakendalala yo vova nkutu vo wasunda Nzambi unsongi. (Yobi 35:2) Kana una vo i wau, o lukwikilu lwandi ke lwavola ko ngatu kulula e kwikizi kiandi. Kayambula Nzambi ko nze una kavova Satana vo okunyambula. (Yobi 1:11, 21) Nkia nluta katambula? O Yave ‘wasambula mbaninu a Yobi ke mu lubantiku luandi ko.’ (Yobi 42:12) Yave wawuka kimbevo kia Yobi, wamvutulwila mavwa mandi nkumbu miole, wansambula ye zingu kia kiese kumosi ye nzo andi. O luzindalalu lwasikila lwa Yobi lwansadisa mu toma bakula e fu ya Yave.
19. Adieyi tulongokele muna luzindalalu lwa Yobi?
19 Adieyi tulongokele muna luzindalalu lwa Yobi? Nze Yobi tulenda yela yovo mweswa mpasi zakaka. Dilenda kala vo ke tubakulanga ko ekuma Yave kayambulwidi e mpasi zazi zatubwila. Kansi ke tuvilakana ko vo, avo tusikila ye kwikizi, o Yave okutusambula. Ka lukatikisu ko vo, o Yave osenda awana bekumvavanga. (Ayibere 11:6) Yesu wavova vo: “Ndion’ozindalala yakuna mbaninu, i yun’ovuluzwa.”—Matai 10:22; 24:13.
‘E Lumbu kia Yave Kikwiza’
20. Ekuma tufwete kadila ye ziku vo e lumbu kia Yave kikwiza?
20 Kanele vo Yave olandwilanga mambu, nkwa unsongi mpe. Muna kuma kiaki, keyambula ko vo o bi wakwamanana yakwele mvu. O nlandu andi a mambu suka usukanga. Petelo wasoneka vo: ‘Nzambi kavûkis’e nz’ankulu ko.’ Kansi wavuluza Noa ye nzo andi vava katwasa kizalu ova nz’akwa luvezo. Yave wafwasa mpe Sodomo ye Ngomora, yakitulwa se ntoto ampolo. O lufwasu lwalu lwasisa “elongi kw’akwa luvezo.” Tulenda kala ye ziku vo e ‘lumbu kia Yave kikwiza.’—2 Petelo 2:5, 6; 3:10.
21. Aweyi tusongelanga luzindalalu lweto? Adieyi tulongoka mun’elongi dilanda?
21 Yambula twatanginina e mpila Yave kelandulwilanga e mambu muna sadisa awana bazolele viluka o ntima, kimana bavuluzwa. Yambula twatanginina luzindalalu lw’angunza muna samuna nsangu zambote kana una vo akaka ke bezolanga zo ko. Vana ntandu, tulenda kala ye ziku vo o Yave okutusambula avo tuzindalala nze Yobi. Tuvwidi kuma yayingi ya yangalela e salu kieto kia umbangi vava tumonanga e mpila Yave kesambulwilanga e ngolo zivanganga nkangu andi muna samuna nsangu zambote mu nza yawonso. Tulongoka e diambu diadi mun’elongi dilanda.
Nga Osungamenanga?
• O Yave aweyi kelandulwilanga e mambu?
• Adieyi tulongokele muna luzindalalu lw’angunza?
• O Yobi aweyi kasongela luzindalalu? Nkia nluta diantwasila?
• Aweyi tuzayidi vo o nlandu a mambu wa Yave suka usukanga?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 15]
Yesu watangininanga o nlandu a mambu wa S’andi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 16]
O Yave aweyi kasendela luzindalalu lwa Yeremiya?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 17]
O Yave aweyi kasendela luzindalalu lwa Yobi?