“E Ndomba Zeno, Mbula Zazayiswa kwa Nzambi”
“Muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.”—FILIPI 4:6.
1. Nani twinina y’elau dia mokena yandi? Ekuma dinina diasivi kikilu?
KELE vo olombele mu mokena yo mfumu a nsi aku, nkia mvutu ovewa? Olenda vewa mvutu zambote zituka kw’asadi andi, kansi, nanga ke bekuyambula ko wamokena yandi. Kansi ke wau dina ko kuna kwa Yave wa Nyadi a wantu awonso, wa Mfumu a nsema. Tulenda mokena yandi konso fulu tukala ye konso ntangwa ina tuzolele. E sambu ki’asongi, kiwakananga kaka kwa yandi. (Ngana 15:29) Kieleka, ediadi diasivi kikilu. Nga ka diafwana kutufila ko mu sambanga ntangwa zawonso kwa Ndiona “Owanga sambu”?—Nkunga 65:2.
2. Adieyi divavwanga kimana e sambu kiawakana kwa Nzambi?
2 Akaka nanga balenda yuvula: ‘Nkia mpila sambu kewanga o Nzambi?’ E sambu muna wakana, vena ye diambu divovanga Nkand’a Nzambi kadifwete kondwa ko. Tutanganga vo: “Ovo vakondelo lukwikilu, ke dilendakana ko, edi dia kunyangidika: okala vo kadi, ndion’okwiza kwa Nzambi, okwikila kaka vo wina, yo kala nsendi awana bekumvavanga.” (Ayibere 11:6) Elo, nze una twalongokele mun’elongi divitidi, lukwikilu i nsabi muna finama Nzambi. Nzambi owanga e sambu y’awana bekumfinamanga, kansi bafwete kala yo lukwikilu kumosi yo mavangu mambote yo kala ye ntim’asikila.
3. (a) Nze una usonganga e sambu ya selo ya Nzambi kuna nz’ankulu, nkia mambu tufwete lombanga muna sambu? (b) Nkia mpila sambu tulenda samba?
3 Paulu wa ntumwa wawondelela Akristu muna lumbu yandi vo: “Ke nutelamenwa uma moyo ko; kansi muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” (Filipi 4:6, 7) Muna Nkand’a Nzambi, muna ye nona yayingi y’awana basamba kwa Nzambi mu zayisa ndomba zau. Akaka muna yau i Kana, Eleya, Kizekeya yo Daniele. (1 Samuele 2:1-10; 1 Ntinu 18:36, 37; 2 Ntinu 19:15-19; Daniele 9:3-21) Tufwete tanginina e mbandu au. E mvovo mia Paulu misonganga vo vena ye mpila zayingi za sambu. Sambu kia matondo, i mana tuvovanga kwa Nzambi mu kuntonda muna mawonso kevanganga mu kuma kieto. Tulenda mpe samba mu kembelela Nzambi. Ludodokelo, i sambu kisonganga ulembami wa ndion’osambanga. E ndomba i sambu kina o muntu kelombelanga diambu diasikididi. (Luka 11:2, 3) O S’eto ezulu oyangalelanga wa e mpila zazi za sambu.
4. Kanele vo o Yave ozeye nsatu zeto, ekuma tufwete sambilanga kwa yandi?
4 Akaka balenda yuvula vo: ‘O Yave nga kazeye nsatu zeto zawonso ko?’ Elo, ozeye zo. (Matai 6:8, 32) Ekuma kevavilanga vo twanzayisanga zo muna sambu? Badika e nona kiaki: O mfumu a nzo a tekela lekwa olenda vana lukau kwa asumbi andi. Kansi, muna tambula lukau lolo, asumbi bafwete kwenda yo vovana ye mfumu ndioyo. Avo ke bele ko mu vovana yandi, ediadi disonga vo ke bavwidi lo mfunu ko. Diau adimosi mpe, avo katusambidi ko kwa Nzambi mu kunsonga e nsatu zeto, ediadi disonga vo ke tuvwanga mfunu ko yina o Yave kekutuvananga. Yesu wavova vo: “Nulomba, nwatambula.” (Yoane 16:24) Mu mpila yayi, tusonga vo vuvu tubundanga kwa Nzambi.
Aweyi Tufwete Finamena Nzambi?
5. Ekuma tufwete sambila muna nkumbu a Yesu?
5 Yave kasia nsiku miambadi ko mia mpila tufwete kunsambila. Kana una vo i wau, tufwete longoka muna Nkand’a Nzambi e mpila yafwana tulenda kunsambila. Kasikil’owu, Yesu walonga alandi andi vo: “Ovo nulomba ma kwa Se, okunuvanina kio muna nkumbu ame.” (Yoane 16:23) Ozevo, divavanga vo twalombanga muna nkumbu a Yesu yo zaya vo muna yandi kaka o wantu i bevwila e nsambu za Nzambi.
6. Vava tusambanga, aweyi tufwete kala?
6 Vava tusambanga, aweyi tufwete kala? O Nkand’a Nzambi ke uyikanga mpila ina tufwete kala ko vava tusambanga kwa Nzambi. (1 Ntinu 8:22; Nekemiya 8:6; Maku 11:25; Luka 22:41) Edi disundidi o mfunu kwa yeto i samba kwa Nzambi kuna kwikizi kiawonso yo ntim’asikila.—Yoele 2:12, 13.
7. (a) Nki i nsas’a mvovo “amen”? (b) Aweyi usadilwanga muna sambu?
7 Adieyi tuvova mu kuma kia mvovo “amen”? Nkand’a Nzambi usonganga vo amen i mpila ya fokolwela e sambu musungula vava tusambanga va fulu kia ndonga. (Nkunga 72:19; 89:52) E mvovo wa Kiyibere ’a.men’ un’e nsasa vo “i wau kikilu.” Cyclopedia de McClintock e Strong, usasilanga vo tuvovanga “Amen” vava tufokolang’e sambu mu “tonda mambu malombelo yo vava vo malungana.” Vava o Nkristu kesambanga mu sunzula nkutakani, ofokolanga ye mvovo wau amen, awana bewanga e sambu kiaki bevutulanga mu nsi a ntima yovo mu nding’a ngolo vo “Amen” mu songa vo batondele mana kavovele.—1 Korinto 14:16.
8. Eyaka sambu yeto, aweyi ilenda fwananena ye sambu ya Yakobo yovo ya Abarayama? Ediadi aweyi disonganga mu kuma kieto?
8 Vena ye ntangwa ina Nzambi keyambulanga vo twasonga vo mfunu kieleka tuvwidi dina tulombanga. Tufwete kala nze Yakobo wa selo kia Nzambi kuna nz’ankulu, ona wanuana yo mbasi fuku amvimba kimana kansambula. (Etuku 32:24-26) Tulenda kala mpe nze Abarayama ona walomba nkumbu miayingi kwa Yave mu kuma kia Loti ye wantu akaka ansongi ana bazingilanga muna Sodomo. (Etuku 18:22-33) Diau adimosi mpe, tulombanga kwa Yave mana mena vo mamfunu kwa yeto, mana mekunyangidikanga, mena ngwizani ye unsongi, walakazi ye nkenda zandi.
Nkia Mambu Tufwete Lomba?
9. Nkia diambu diantete tufwete tokanena vava tusambanga?
9 Sungamena dina kavova Paulu vo: “Muna mambu mawonso . . . e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” (Filipi 4:6) Ozevo, vava tusambanga e sambu kia yeto kibeni, tufwete lombanga mawonso ma zingu kieto. Kansi, e nkumbu a Yave i diambu diantete tufwete tokanenanga vava tusambanga. Daniele wasisa mbandu ambote muna diambu diadi. Vava Aneyisaele bamonanga e mpasi mu kuma kia masumu mau, Daniele walomba kwa Yave kabafwila e nkenda yo vova vo: ‘Kusie maveko ko; muna kuma kia ngeye kibeni, e Nzambi ame, muna kuma kia nkumbu aku.’ (Daniele 9:15-19) Muna sambu yeto nga tutokanenanga lomba vo e nkumbu a Yave yazitiswa ye luzolo lwandi lwavangama?
10. Aweyi tuzayidi wo vo tulenda lomba mambu ma yeto kibeni muna sambu?
10 Diambote mpe mu lombanga mambu ma zingu kia yeto kibeni. Kasikil’owu, nze Davidi tulenda lomba vo Nzambi katusadisa twabakula mambu masina ma mwanda. Davidi wasamba vo: “Umpana umbakuzi, yalunda nsiku aku; yalunda wo ye nsi ame a ntima.” (Nkunga 119:33, 34; Kolosai 1:9, 10) O Yesu ‘wasamba yo dodokela kuna kazu kiangolo ye kinsanga, kwa ndion’olenda kumvuluza muna lufwa.’ (Ayibere 5:7) Muna vanga wau, Yesu wasonga vo tufwete lombanga o nkuma vava tukalanga mu vonza yovo muna ntangwa lutonto. Vava kalonga sambu ki’Es’eto kwa alongoki andi, Yesu wakudikila mpe mambu ma yau kibeni, nze lomba luloloko lwa masumu ye madia ma lumbu ke lumbu.
11. E sambu aweyi kilenda kutusadisa mu lembi bwa muna lutonto?
11 Muna sambu ki’Es’eto, Yesu wakudikila vo: “Kutufidi ko muna umpukumuni, kansi utuvuluza muna mbi.” (Matai 6:9-13) I bosi wawondelela vo: “Nuyingila yo samba, ke nwakota mu umpukumuni.” (Matai 26:41) Diamfunu tuasambanga vava tutontwanga. Tulenda tontwa mu veza nsiku mia Nkand’a Nzambi kuna sikola yovo kuna salu. Ana bena vo ke Mbangi za Yave ko balenda kutubokela twakala yau muna mambu mana Akristu ke bafwete vanga ko. Balenda kutulomba mu vanga diambu dikululanga nsiku miansongi. Muna ntangwa yoyo, diamfunu twalemvokela luludiku lwa Yesu lwa samba, una ke twatontelo ko ye muna ntangwa lutonto. Tufwete lombanga kwa Nzambi vo katusadisa mu lembi bwa.
12. Nkia mambu mekututelamesang’o moyo tufwete lombanga muna sambu? Adieyi tulenda vingila kwa Yave?
12 Vena ye mambu mayingi o unu mebangikanga selo ya Nzambi yo kubatelamesa moyo. Mayela i diambu ditoma tokanesanga ulolo wa wantu. Mavangu ma umpumbulu matuzungidi, zingu mekendelekanga. Kondwa kwa nzimbu, kusiang’e zingu kia wantu mu mpasi. Dia lufiaulwisu mu zaya vo o Yave owanga e selo yandi vava bekumvovesanga mambu mama muna sambu. Muna Nkunga 102:17 tutanganga mu kuma kia Yave vo: “Owidi sambu ki’akondami, kavezele sambu yau ko.”
13. (a) Nkia mambu ma ngeye kibeni mena o mfunu mu yika muna sambu? (b) Yika e nona kia sambu kia mpila yayi?
13 Ozevo, konso diambu dilenda fwasa salu kieto kwa Yave yovo ngwizani eto yo yandi, diamfunu dia yika dio muna sambu. (1 Yoane 5:14) Kele vo ozolele baka e nzengo mu kuma kia salu, sompa yovo wokesa salu kiaku kia mwanda, kukadi ye lukatikisu ko lwa sunzula dio kwa Nzambi yo lomba luludiku lwandi. Muna bonga e nona, mpangi mosi wankento kuna Filipinas wazola kota mu salu kia ntangwa ke ntangwa. Kansi, kasalanga ko muna lenda kuyidikila. Wavova vo: “Lumbu kimosi kia Sabala, yasamba kwa Yave vo nzolele kota mu salu kia mviti a nzila. I bosi, muna lumbu kiakina, yavaika mu salu kia umbangi, yakaya nkanda kwa nleke mosi wankento. Vana vau, o nleke umpovese vo: ‘Wenda kuna sikola eto kina Kiamosi mu mene.’ Yanyuvula, ‘Ekuma?’ Wamvutula vo, muntu ovavwanga mu nzaki kenda ko sadila. Yayenda ko yo yantika sala vana vau. Mawonso mu nswalu mavangamena.” Mu nza yawonso ediadi dibwilanga Mbangi zayingi za Yave. Ozevo, kukatikisa ko mu songa e nsatu zaku kwa Yave muna sambu.
Aweyi Tuvanga Kele vo Tusumukini?
14, 15. (a) Ekuma kufwete yambulwila ko o samba kana nkutu vo osumukini? (b) Kumosi ye sambu kia yandi kibeni, nkia diambu diaka dilenda sadisa muntu mu katuka mun’esumu?
14 E sambu aweyi kilenda sadisila muntu kele vo osumukini? Muna kuma kia nsoni, ndiona osumukini nanga olenda yambula o samba. Kansi, ediadi ke diangangu ko. Muna bong’e nona: Afidi a kumbi di’ezulu bazeye wo vo kele vo bavididi e nzila muna matuti, balenda mokena y’akundi au basidi ova nsi muna kubasadisa. Kansi, aweyi dikala kele vo mu kuma kia nsoni ke bazolele vovana yau ko? Ediadi dilenda kubafila ku lufwasu. Mpasi zau azimosi mpe zilenda lwakila muntu osumukini yo mona e nsoni mu samba kwa Nzambi. Kana nkutu osumukini, e nsoni ka zifwete kusimba ko mu vovana yo Yave. Kieleka, Nzambi obokelanga awana bevanganga e mpilakanu zampwena mu samba kwa yandi. O Yesaya wa ngunza wawondelela asumuki muna lumbu yandi mu samba kwa Yave “kadi owokes’o yambulwila.” (Yesaya 55:6, 7) O muntu nanga kafwete ‘lembeka ndose a Yave,’ muna kuyisakidika, yambula mavangu m’esumu yo viluka mvimba o ntima.—Nkunga 119:58; Daniele 9:13.
15 Vena ye kuma kiakaka e sambu kikadilanga kiamfunu kele vo muntu osumukini. Yakobo wavova mu kuma kia muntu ovwanga lusadisu lwa mwanda o mfunu vo: “Mbula kabokela mbuta za dibundu; bansambila, . . . o Mfumu okuntelamesa.” (Yakobo 5:14, 15) Elo, konso muntu olenda funguna masumu mandi kwa Yave muna sambu, kansi olenda mpe lomba kw’akuluntu bansambila. Evangu diadi dikunsadisa mu vutukila e ngwizani andi ambote yo Nzambi.
Ovananga Mvutu za Sambu
16, 17. (a) O Yave aweyi kevaninanga mvutu za sambu yeto? (b) Nkia nona yisonganga vo e sambu ngwizani ina ye salu kia umbangi?
16 E sambu aweyi yivaninwanga e mvutu? Eyaka sambu yivaninwanga e mvutu vana vau. (2 Ntinu 20:1-6) Kansi, e mvutu za sambu yakaka ntangwa ayingi inatanga ye dilenda kala diampasi mu bakula dio. Nze una usonganga kingana kia Yesu mu kuma kia nkento ansona wakwamanana lomba kwa mfundisi, o zindalala muna sambu mfunu kwina. (Luka 18:1-8) Tulenda kala ye ziku vo vava e sambu yeto ikalanga e ngwizani yo luzolo lwa Nzambi, o Yave ke vova ko vo: “Kuntokanisa ko.”—Luka 11:5-9.
17 Nkumbu miayingi selo ya Yave bebakanga mvutu za sambu yau. Ediadi ditoma monekanga mu salu kieto kia umbangi. Kasikil’owu, mpangi zole zamakento kuna nsi a Filipinas bakayanga nkanda mieto muna mavata. Vava bavana finkanda-nkanda kwa nkento mosi, wayantik’o dila yo vova vo: “Mazono kwandi mu fuku yasambidi kwa Nzambi kafila muntu kandonga o Nkand’a Nzambi, ezazi nanga i mvutu za sambu kiame.” Ke kolo ko wayantika lungana muna lukutakanu kun’Eseka dia Kintinu. Muna zunga kiakaka kia Ásia mpangi mosi wayakala wamonanga wonga wa sila umbangi kuna lûmbu luzingilanga amvwama. Kansi, wasamba kwa Yave, wakasakana yo kota muna lûmbu lwaluna. Wadodela nzo antete, mwavaika ndumba mosi. Vava kamvovesa vo nsangu zambote kesamunanga, o ndumba wayantika dila yo vova vo Mbangi za Yave kevavanga yo samba kimana kabasolola. O mpangi ye kiese kiawonso wansadisa mu solola nkutakani ya Mbangi za Yave muna zunga kiandi.
18. (a) Adieyi tufwete vanga vava tutambulanga e mvutu za sambu yeto? (b) Nkia ziku tulenda kala kiau avo tusadidi konso elau tuna diau mu samba?
18 Kieleka, e sambu i lau diesivi kikilu. Yave owanga yo vana e mvutu za sambu yeto. (Yesaya 30:18, 19) Kansi, tufwete vav’o zaya mpila Yave kevaninanga mvutu za sambu yeto, kadi kekutuvanina zo kaka mu mpila ina tuzolele ko. Vava tubakulanga luludiku lwandi, katufwete vilakana kumvutula matondo ko yo kunkembelela. (1 Tesalonika 5:18) Vana ntandu, sungamenanga luludiku lwa Paulu vo: “Kansi muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” Elo, sadila konso lau una diau mu mokena yo Nzambi. Muna mpila yayi, omona e ziku kia mvovo mia Paulu mu kuma ki’awana batambula mvutu za sambu yau vo: “O luvuvamu lua Nzambi, luna luviokele nyindu wawonso, luyingila ntima mieno, yo makani meno.”—Filipi 4:6, 7.
Nga Olenda Vana e Mvutu?
• Nkia mpila sambu tulenda samba?
• Aweyi tufwete sambila?
• Nkia mambu tulenda kudikila muna sambu yeto?
• Nkia mfunu kina e sambu kele vo muntu osumukini?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 29]
E sambu ya ziku ikutusadisanga mu lembi bwa muna ntonta
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
Muna sambu, i tusongelanga e ntokani zeto, ndomba yo vutula matondo kwa Nzambi