Kuyambula Wokesa Luyangalalu Lwaku ko
“E ngindu zaku kuna kwatà zin’oku ngina, e Nzambi! O lutangu luau luayingi!”—NKUNGA 139:17.
1, 2. Ekuma tufwete yangalela Diambu dia Nzambi? Davidi wa ntozi a nkunga aweyi kasongela luyangalalu lwandi?
LEKWA kiamfunu kikilu kiasoloka. Ekolo bavangululang’e tempelo a Yave muna Yerusaleme, Kilekiya wa ngang’ambuta wasolola “nkand’a nsiku a Yave, una wavewa kwa Mose.” Kalukatikisu ko vo o nkanda wowo wafokolwa sonekwa vitila 800 za mvu. Nga lenda yindula una kamona Yosiya wa Ntinu amumpumina-Nzambi, vava nkanda wau wanatwa kwa yandi? Wayangalela wo yo lomba kwa Safani wa nsoneki, katanga wo mu nding’angolo.—2 Tusansu 34:14-18.
2 O unu, e Nkand’a Nzambi wawonso yovo ndambu zandi ulenda tangwa kwa ulolo wa wantu. Nga diadi diakulula o mfunu wa Nkand’a Nzambi? Ve kikilu! Ngindu za Mpungu-ngolo zina mo, zasonekwa muna wete dieto. (2 Timoteo 3:16) Muna songa una kabadikilanga e Diambu dia Nzambi, Davidi wa ntozi a nkunga wasoneka vo: “E ngindu zaku kuna kwatà zin’oku ngina, e Nzambi! O lutangu luau luayingi!”—Nkunga 139:17.
3. Nki kisonganga vo Davidi nkwa umwanda kakala?
3 Luyangalalu lwa Davidi muna Yave, ye muna Diambu diandi ye nsambil’andi aludi ke lwavola ko. Nkunga miayingi kayimbila misonganga e ludi kia diambu diadi. Kasikil’owu, muna Nkunga 27:4, wasoneka vo: “Dimosi ndombele kwa Yave, dina mvava; yakala kuna nzo a Yave e lumbu yawonso ya zingu kiame, yatala wete wa Yave wa Nzambi yo yandala muna tempelo andi.” O mvovo wa Kiyibere “yandala,” usonganga kwamanana yindula, fimpa, yangalela yo sivika. Kieleka, Davidi nkwa umwanda kakala, ona wayangalelanga lusadisu lwawonso lwa mwanda luna kamvananga o Yave. Tufwete tanginina luyangalalu lwandi muna mambu ma mwanda.—Nkunga 19:7-11.
Yangalelanga Elau dia Zaya Ludi kia Nkand’a Nzambi
4. Adieyi diafila Yesu mu ‘yangalala kikilu kuna mwand’avelela’?
4 Muna bakula Diambu dia Nzambi, ke divavanga ko vo muntu kakala ye ngangu za nza yayi, ezi zikitulanga muntu se nkwa lulendo. Kansi, divavanga vo muntu kakala ye nsambu za Yave, zina kevananga kw’alembami, akwa ntima miansongi ana bezayanga nsatu zau za mwanda. (Matai 5:3; 1 Yoane 5:20) Vava Yesu kazaya vo nkumbu za wantu akaka asumuka zisonekwa kun’ezulu, “oyangalèle kikilu kuna mwand’avelela, oku vo, itondele, e Tata, e Mfumu ezulu ye nza, wau wasweka mambu mama kw’akwa ngangu y’alungaladi, wasengomwena mo ayingyana-ngyana.”—Luka 10:17-21.
5. Ekuma alongoki a Yesu ke bafwana vezela ko e ludi kia Kintinu kina kabasengomwenanga?
5 Vava kamana samba e sambu kiaki kiaziku, waviluka kw’alongoki andi yo vova vo: “Mansambu o meso mana memon’oma numona: inusamunwini vo ngunza zingi ye ntinu mingi miazol’o mon’oma numona, mau ke bamoni; miazola mpe o w’oma nuwa, mau ke bawe.” Elo, Yesu wavovesa alongoki andi akwikizi balembi veza e ludi kia Kintinu kina kabasengomwena. E ludi kiaki, ke kiasengomonwa kwa selo ya Nzambi ya nz’ankulu ko, ngatu sengomonwa kw’akwa “ngangu y’alungaladi” muna lumbu ya Yesu.—Luka 10:23, 24.
6, 7. (a) Ekuma tufwete yangalela e ludi kia Nzambi? (b) Nkia nswaswani ina vana vena nsambila aludi ye ya luvunu?
6 Mu lumbu yeto, tuvwidi kuma yayingi ya yangalela e ludi kia mambu masina ma Nkand’a Nzambi mana kesengomonanga Yave muna “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Matai 24:45; Daniele 12:10) O Daniele wa ngunza, wasoneka mu kuma kia lumbu yayi yambaninu vo: “Engi belundumuk’oku, o luzayilu lusaka.” (Daniele 12:4) Nga kukwikilanga ko vo o zayi wa Nzambi o unu ‘wasaka’ ye mpe selo ya Yave betoma dikilwanga muna mwanda?
7 Vena ye nswaswani ayingi vana vena mavwanga ma mabundu ma Babele Anene ye nkangu a Nzambi. Selo ya Nzambi bena yo zayi wafwana mu kuma kia Nzambi ye makani mandi. Muna kuma kiaki, ndonga bavukikwa yo vunginikwa muna mabundu ma luvunu mu kwiza bena mu nsambila aludi. Bena se mameme, ke bazolele ‘kala yandi [Babele Anene] e ntwadi muna masumu mandi ko, ngatu tambul’owu wa vuku yandi.’ O Yave ye selo yandi bebokelanga wantu awaya mu kota muna nkutakani y’Akristu.—Lusengomono 18:2-4; 22:17.
Akwa Ntima Miansongi Bekwizanga kwa Nzambi
8, 9. E mvovo mia Kangai 2:7 aweyi milunganenanga o unu?
8 Yave wavova mu kuma kia tempelo andi a mwanda vo: “Nikuna nikuna zula yawonso, eyi itombwanga kwa zula yawonso ikwiza, nzadisa nzo yayi yo nkembo.” (Kangai 2:7) Ungunza wau wesivi walungana muna lumbu ya Kangai, vava nkangu a Nzambi wavutuka kuna nsi au yo tungulula e tempelo muna Yerusaleme. Omu tandu kiaki, e mvovo mia Kangai mu tempelo a Yave ya mwanda milunganenanga.
9 Mazunda ma wantu bekotanga muna tempelo a mwanda mu sambila Nzambi “muna mwanda ye ludi.” Konso mvu nkama za mazunda ma “eyi itombwanga kwa zula yawonso” mekwizanga. (Yoane 4:23, 24) Kasikil’owu, nsangu za salu kia mvu wa 2006, zisonganga vo 248.327 ma wantu bavubwa mu songa vo bayiyekola kwa Yave. I sia vo tezo kia 680 lwa wantu ampa bevubwanga konso lumbu. O zola kwau muna ludi ye luzolo lwau lwa sadila Yave nze ateleki a Kintinu, lusonganga ziku vo Nzambi wabatunta.—Yoane 6:44, 65.
10, 11. Yika nona kisonganga e mpila wantu beyangalelanga e ludi kia Nkand’a Nzambi.
10 Ndonga akwa ntima miansongi beyangalelanga e ludi, kadi bamwene “nswaswani mun’asongi ye yimpumbulu, muna ndion’osadila Nzambi yo ndion’olembi kunsadila.” (Malaki 3:18) Badika e nona kia Wayne ye Virginia, yakala yo nkaz’andi basambilanga muna dibundu dia Protestante. Yuvu yayingi bakala yau, kansi ke babakanga mvutu zasikila ko. Ke bezolanga vita ko, batokananga e ngindu vava bamonanga mfumu a dibundu diau wasambulanga masoladi ye nkele. Vava banuna babembolwa kwa esi dibundu diau. Kana una vo iwau, Virginia mvu miayingi kakwamanana longa malongi ma Kialumingu. “Ke vena muntu ko okutukingulanga ngatu tokanena kimwanda kieto,” u bavova. “E dibundu, nzimbu zeto kaka diavwanga o mfunu.” Bakendalala kwayingi vava dibundu diau diavana nswa wa sompana yakala yo yakala.
11 Muna kolo kiakina, ntekelo a Wayne ye Virginia, i bosi mwan’au ankento bakituka se Mbangi za Yave. Kana una vo kuna lubantiku o Wayne ye Virginia ke bayangalela dio ko, kuna kwalanda basoba ngindu zau yo yantika longoka Nkand’a Nzambi. Wayne wavova vo: “Ngonde tatu kaka, mambu mayingi twalongoka mu kuma kia Nkand’a Nzambi ke mu mana twazaya mu 70 lwa mvu ko. Ke twazaya wo ko vo nkumbu a Nzambi, Yave, ngatu zaya diambu mu kuma kia Kintinu ye Paradiso ikala ova ntoto.” Ke kolo kiayingi ko, akazi awaya bayantika kwenda kuna tukutakanu twa Akristu yo vaika mu salu kia umbangi. Virginia wavova vo: “Tuzolele zayisa e ludi kwa wantu awonso.” Yau awole, bavubwa mu kimbuta kia mvu 80, muna mvu a 2005. “Tusolwele e ludi,” ubavova.
Yangalala wau ‘Okubikwanga Muna Salu Yawonso Yambote’
12. O Yave nkia diambu kevanganga kwa selo yandi? Adieyi tufwete vanga muna bak’e nluta?
12 Yave osadisanga selo yandi mu vanga luzolo lwandi. Kasikil’owu, wazayisa Noa mawonso kafwete vanga mu tunga nzaza e nkumbu antete. I wau mpe kavanga. Ekuma? E kuma kadi Noa ‘wavanga mun’owu wawonso kankanikin’o Nzambi, i una kavanga.’ (Etuku 6:14-22) O unu mpe Yave otoma kubikanga selo yandi mu vanga luzolo lwandi. Kieleka, e salu kieto kiantete i samuna nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi, kina kiasikidiswa kala yo sadisa akwa ntima miansongi mu kituka alongoki a Kristu. Nze Noa, muna bak’e nluta tufwete lemvokela Nzambi. Tufwete lemvokela luludiku kekutuvananga Yave muna Diambu diandi ye nkutakani andi.—Matai 24:14; 28:19, 20.
13. O Yave aweyi kekutukubikilanga?
13 Muna lungisa e salu kiaki, tufwete ‘toma sadila’ Nkand’a Nzambi una vo i sadilwa kieto kiantete kina yo “mfunu mpe muna longa, muna tumba, muna ludika, yo muna nsansa ina ya nsongi: o muntu a Nzambi kakunkuka, katoma kubamena muna salu yawonso yambote.” (2 Timoteo 2:15; 3:16, 17) Nze una kavanga muna tandu kiantete, o Yave otoma kutulonganga muna nkutakani ya Akristu. O unu, e Sikola ya Salu kia Kimfumu ye Lukutakanu lwa Salu luvangamanga konso lumingu muna 99.770 ma nkutakani muna nza yawonso, lukutusadisanga mu salu kia umbangi. Nga osonganga luyangalalu lwaku muna tukutakanu twatu twamfunu mu kalanga mo yo sadila mana olongokanga?—Ayibere 10:24, 25.
14. E selo ya Yave aweyi besongelanga luyangalalu lwau mu kuma ki’elau bavwidi dia sadila Nzambi? (Olenda yika mana mena muna lukaya lwa 27 yakuna 30.)
14 Ulolo wa selo ya Nzambi besonganga luyangalalu lwau muna malongi bevewanga, mu kuyivana mu salu kia umbangi. Kasikil’owu, muna mvu a salu wa 2006 ateleki 6.741.444 a Kintinu basala ola 1.333.966.199 muna mpila zawonso za salu kia umbangi, kumosi ye salu kia fila 6.286.618 m’elongi dia Nkand’a Nzambi muna nzo za wantu. Omama i maka muna mambu ma lukasakeso mena muna nsangu za salu kia mvu waviokele. Tulombele watala e nsangu za salu kiaki yo kasakeswa nze una mpangi zeto za tandu kiantete bakasakeswa, vava bawanga e nsangu za wokela kwa salu kia umbangi muna lumbu yau.—Mavangu 1:15; 2:5-11, 41, 47; 4:4; 6:7.
15. Ekuma o muntu kafwete kadila wakendalala ko ekolo kesadilanga Yave yo ntima wawonso?
15 Konso mvu, selo ya Yave bewokesanga nkembo kwa Nzambi mu songa vo beyangalelanga elau bena diau dia zaya Yave yo kunsila umbangi. (Yesaya 43:10) Kieleka, lukau lwa lusanisinu luna bevananga ampangi zeto zanunu y’ambevo lulenda tezaneswa ye lukau luakete luna kavana o nkento ansona. Kansi, ke tuvilakana ko vo, o Yave ye Mwan’andi beyangalelanga awonso besadilanga Nzambi mu ntima mosi ekolo bevanganga wawonso mana balenda.—Luka 21:1-4; Ngalatia 6:4.
16. Nkia sadilwa ya longela kavana Nzambi mu mvu miavioka?
16 Muna nkubik’andi, Yave ke kutukubikanga kaka mu salu kia umbangi ko, kansi okutuvananga mpe sadilwa yamfunu ya longela. Eyaka muna sadilwa katuvana muna mvu miavioka i yayi: A Verdade Que Conduz à Vida Eterna, Poderá Viver Para Sempre no Paraíso na Terra, Zayi Ufilanga Ku Moyo a Mvu Ya Mvu, ye ke kolo ko twatambwidi, O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? Awana beyangalelanga e sadilwa yayi betoma yo sadilanga muna salu kia umbangi.
Toma Sadila o Nkand’a Nzambi Adieyi Kelonganga
17, 18. (a) Nkia tini kia Nkand’a Nzambi Adieyi Kelonganga ozolele sadila muna salu kia umbangi? (b) Adieyi diavova nkengi mosi a zunga mu kuma kia Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga?
17 O Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? uvwidi kapu 19 ye nkudika. Malongi mandi ma kiá yo leboka. Wakubikwa mu sadilwa mu salu kia umbangi. Kasikil’owu, kapu kia 12 kina ye ntu a diambu vo: “Zingila una Uyangidikanga Nzambi,” kilenda sadisa nlongoki mu zaya una kalenda kitukila nkundi a Nzambi, kana una vo ulolo wa wantu bebadikilanga dio vo ke dilendakana ko. (Yakobo 2:23) Aweyi bevovanga o wantu mu kuma kia nkanda wau?
18 Nkengi mosi a zunga kuna Austrália wavova vo o Nkand’a Nzambi Adieyi Kelonganga “nzaki ukotesanga wantu mu moko.” Wavova diaka vo “o nkanda wau ke wabala ko mu sadila, kiese uvananga kw’ateleki mu sadila wo mu salu kia umbangi.”
19-21. Yika e nona yisonganga o mfunu a Nkand’a Nzambi Adieyi Kelonganga.
19 Nkento mosi kuna Guiana wavovesa mviti a nzila walwaka vana mwelo andi vo: “Nzambi utumini.” Ke va vioka kolo kiayingi ko tuka kabembolwelwa kwa nkaz’andi, kumosi yo wan’andi wole akete. O mviti a nzila oziwidi kapu kia 1, vana ntu a diambu “O Nzambi Aweyi Kemwenanga e Mpasi Zeto?” yo tanga tini kia 11. “E diambu diadi diatoma kunkota mu ntima,” ukavova mviti a nzila. “Watelama yo kwenda kuna mpukulu a nzo andi yo dila kwayingi.” Watonda longoka nkand’a Nzambi yo mpangi ankento a zunga kiandi, ye una nungunuka mun’elongi diandi.
20 José okalanga kuna Espanha, wafwilwa nkento mu sumbula ki’ekalu, wavava lufiaulwisu muna nuanga fomo yangolo. Wavava mpe lusadisu kwa dotolo otalanga mambu ma ntu (Psicólogo), kansi kalenda vutula kiuvu kiatoma kuntokanesanga ko: “Ekuma Nzambi kayambulwila vo nkanz’ame kafwa?” Lumbu kimosi José wawanana yo Francesc ona wateka kala nkundi andi a salu. Francesc walomba vo batanga kapu kia 11 kia Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga? kina yo ntu a diambu: “Ekuma Nzambi Keyambulwilanga e Mpasi?” E mpila kansongela e sono ya Nkand’a Nzambi, kumosi ye nona kia nlongi ye nlongoki kina muna kapu kiaki, yasivikisa kikilu José. Wayantika longoka Nkand’a Nzambi yo kwenda kuna lukutakanu lwa zunga, owau mu kutakana se kena kun’Eseka dia Kintinu.
21 Roman una ye mvu 40, nkiti kuna Polônia, wazitisanga e Diambu dia Nzambi. Kansi, muna kuma kia salu kiandi kia kinkita, kakalanga ye ntangwa yafwana ko, kanungunukanga ko mun’elongi diandi dia Nkand’a Nzambi. Wayiza ku Lukutakanu lwa mvivu yo tambula Nkand’a Nzambi Adieyi Kieleka Kelonganga. Tuka lumbu kiakina e fu kiandi kiasoba. Owau, Roman mu longoka kena Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso yo nungunuka kikilu.
Kwamanana Songa Luyangalalu Lwaku
22, 23. Aweyi tulenda kwamanena songela luyangalalu lweto muna vuvu twasilwa?
22 Nze una wayikwa muna Lukutakanu lwa Mvivu “Luvevoko Lufinamene,” Akristu akieleka luvevoko lwakwele mvu bevavanga, luna o Nzambi kabasila nsilu. O menga mabunguka ma Yesu Kristu maziula nzila mu tambula lo. Mpil’ambote ya songela luyangalalu lweto muna vuvu kiaki i kuyivelelesa ‘muna mavangu mafwa, twasadil’o Nzambi amoyo.’—Ayibere 9:12, 14.
23 Diakiese kikilu dia mona vo ulolo w’ateleki a Kintinu bezizidilanga mu salu kia Nzambi, kana una vo e nza iwokesanga luzolo lwa kukiyangidika. Ekiaki i ziku kisonganga vo selo ya Yave betoma yangalelanga elau dia sadila Nzambi, wau bazeye wo vo o ‘mfuntu au ke wankatu ko muna Mfumu.’ Yambula luyangalalu lwaku lwanungunuka.—1 Korinto 15:58; Nkunga 110:3.
Nkia Mvutu Ovana?
• Ntozi a nkunga adieyi katulongele mu diambu dia songanga luyangalalu lweto muna Nzambi ye nkubik’andi a mwanda?
• E mvovo mia Kangai 2:7 aweyi milunganenanga mu lumbu yeto?
• O Yave aweyi kekubikilanga selo yandi mu kunsadila una ufwene?
• Adieyi ofwete vanga mu songa luyangalalu lwaku muna wete wa Yave?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
Yave okutukubikanga mu vanga luzolo lwandi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 31]
O NKAND’A NZAMBI ADIEYI Kieleka KELONGANGA?