“Nubadika Ndiona Wazizidila”

1-3. (a) Nkia ntantu kamona Yesu muna mpatu a Ngetesemane? Nkia kuma kamwena ntantu? (b) Adieyi tulenda vova mu kuma kia mbandu a luzindalalu lwa Yesu? Nkia yuvu divaikisanga?

YESU mu mpasi zayingi kena. Kasidi mona mpasi ye ntantu za mpila yayi ko. Eyayi i ntangw’a nsuka ya zingu kiandi ova ntoto. Wele y’alongoki andi muna mpatu a Ngetesemane. Nkumbu miayingi bayendanga muna mpatu yayi. Kansi, mu fuku wau, yandi mosi kazolele kala. Ovavukidi alongoki andi, wele muna mpatu, ofukamene, oyantikidi samba. Osiamisi o samba yo dodokela, kadi kinkenda kikilu kamona. I bosi, e kiufuta kiandi kikitukidi ‘nze matonsi ma menga masonenenge ova ntoto.’—Luka 22:39-44.

² Ekuma Yesu kamwena e nkenda zayingi? Kieleka, wazaya wo vo ke kolo ko mpasi zayingi kemweswa. Kansi, ke kiau ko i kuma kenena ye ntantu zayingi. Mambu mayingi mamfunu keyindulanga. Otokananga kwayingi mu kuma kia nkumbu a S’andi. Ozeye wo vo wantu awonso muna kala ye zingu kiambote kuna sentu, kafwete zindalala ye kwikizi. Yesu ozeye o mfunu wa luzindalalu lwandi. Kele vo ofungidi, ofusulwisa nkumbu a Yave e nsoni. Kansi Yesu ozindalele. I bosi, kuna mfoko a zingu kiandi muna lumbu kiakina, o Yesu ona wasonga mbandu a luzindalalu lulutidi muna wantu awonso bazinga kala ova ntoto, wavova vo: “Divwidi!”—Yoane 19:30.

³ O Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga ‘twabadika [Yesu] ndiona wazizidila.’ (Ayibere 12:3) Ediadi, yuvu yamfunu divaikisanga: O Yesu nkia mpasi kazizidila? Nki kiansadisa mu zizidila? Aweyi tulenda landila mbandu andi? Una ketwavene mvutu za yuvu yayi ko, yambula twazaya kana nki i luzindalalu.

Nki i Luzindalalu?

4, 5. (a) Nki i luzindalalu? (b) Nkia nona kisonganga vo luzindalalu ke mona kaka mpasi zina katulendi venga ko?

⁴ Ezak’e ntangwa, yeto awonso ‘tumweswanga mpasi muna mpukumunwa za mpila mu mpila.’ (1 Petelo 1:6) Nga omona e mpasi disongele vo tuzindalalanga? Ve. E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “luzindalalu” usonganga vo “kala nangwí muna ntangw’ampasi.” Muna kuma kia luzindalalu luyikwanga muna Nkand’a Nzambi, muntu mosi wa nkwa ngangu za fimpa Nkand’a Nzambi wavova vo: “O luzindalalu i fu kia simbinina diambu, ke mpasi simbinina ko, kansi simbinina kuna unkabu ye vuvu kiasikila . . . I fu kisadisanga muntu mu telama vana vena tembwa kia ngolo. O luzindalalu lukitulanga e mpasi se nsambu, kadi nkwa luzindalalu nluta kebadikanga mina kalenda baka muna zizidila e mpasi.”

⁵ O luzindalalu ke mona kaka mpasi zina katulendi venga ko. Muna Nkand’a Nzambi, o luzindalalu luna ye nsasa ya telama nangwí muna mpasi, zizidila zo ye vuvu kiawonso ye nyindu asikila. Muna bonga nona: Wantu wole basiwa mu pelezo. Kansi, konso muntu ye kuma kiandi. Mosi, kimpumbulu, omonanga mpasi muna pelezo yo lukendalalu lwawonso. Wakaka Nkristu akieleka wasiwa mu pelezo mu kuma kia kwikizi kiandi. O zizidilanga mpasi za pelezo ye kiese kiawonso. O mwenanga e zingu kiandi muna pelezo s’elau dia songela kwikizi kiandi. Ke diafwana ko mu vova vo e kimpumbulu muna pelezo luzindalalu kesonganga. Kansi, tulenda vova vo o Nkristu osonganga luzindalalu lwandi muna pelezo.—Yakobo 1:2-4.

6. Aweyi tulenda kadila yo luzindalalu?

⁶ Kele vo tuzolele vuluzwa tufwete zindalala. (Matai 24:13) Kansi, ke vena muntu ko owutukanga yo luzindalalu. O luzindalalu lufwete longokwa. Mu nkia mpila? Muna Roma 5:3 tutanganga vo: “Mpasi i zitwala luzindalalu.” Elo, avo tuzolele kala ye luzindalalu, katufwete venga ko ntonta zawonso za lukwikilu zikutulwakila. Tufwete zo sunda. O luzindalalu i sunda ntonta zanene ye zakete zikutulwakilanga lumbu ke lumbu. Konso ntangwa tusundanga e ntonta, tukumamanga mu zizidila zina zilanda. Kieleka, katulendi zindalala mu ngolo za yeto kibeni ko. “Mu ngolo zina zivambulwanga kwa Nzambi” kaka tulenda kadila ye luzindalalu. (1 Petelo 4:11) Muna kutusadisa twakala nangwí, o Yave watuvana mbandu ambote ya Mwan’andi. Yambula twafimpa e sono yiyikanga oma ma luzindalalu lwa Yesu.

Mpasi Kazizidila Yesu

7, 8. O Yesu nkia mpasi kazizidila kuna mfoko a zingu kiandi ova ntoto?

⁷ Muna lumbu ya nsuka ya zingu kiandi ova ntoto, Yesu wazizidila mpasi za mpila mu mpila. Vana ntandu a nkenda ye ntantu kamona muna fuku wa nsuka wa zingu kiandi, badika luvezo ye nsoni kazizidila. Wayekolwa kwa nkundi andi, akundi akaka batina yo kunsisa yandi mosi. Wasilwa umbangi waluvunu kuna mbazi a nkanu kwa mbuta za nganga za nsi andi, bamveza, bambunda nkomi ye mbata yo kumvumina mete. Kana una vo i wau, Yesu wazizidila mawonso mama kuna zitu yo unkabu.—Matai 26:46-49, 56, 59-68.

⁸ Muna ntangw’a nsuka ya zingu kiandi, Yesu wazizidila mpasi zayingi. Wazwabulwa nzwangi wa “tiazunanga nitu andi yo vaikisa ulolo wa menga.” I bosi wakomwa va nti mu “mpila ina kalendi fwila nzaki ko kimana kamona mpasi mu kolo kia ndá.” Ekolo kakomwanga vana nti, yindula mpasi kamona vava nsonso zampwena zakotanga muna moko yo malu mandi. (Yoane 19:1, 16-18) Yindula mpe mpasi kamona vava nti watelameswa, e nsonso za tiazuna e nsuni mu kuma kia zitu dia nitu andi. Wazizidila mpasi zazi zantwasila ntantu ziyikilu kuna lubantiku lwa kapu kiaki.

9. Ameyi malenda kutubwila muna ‘nata nti ampasi’ yo landa Yesu?

⁹ Wau vo tu alandi a Kristu, nkia mambu tufwete zizidila? Yesu wavova vo: “Konso muntu, ovo ozolele o kwiz’andandi, . . . yo nata [nti andi ampasi], yo kundanda.” (Matai 16:24) “O nti ampasi” i sinsu kia mpasi, nsoni yovo lufwa. O landa Kristu ke diambu diasazu ko. E nkanikinu mieto mia Kikristu mikutuswaswanesanga y’akaka. Wau vo ke tu a nza ko, e nza ikutusaulanga. (Yoane 15:18-20; 1 Petelo 4:4) Kana una vo i wau, twakubama mu nata nti eto ampasi, i sia vo tuzindalala landa Yesu Kristu wa Mbandu eto kana mu ntangw’ampasi yovo lufwa.—2 Timoteo 3:12.

10-12. (a) O usumuki wa ana kazinganga yau o Yesu, aweyi watontela luzindalalu lwandi? (b) O Yesu nkia ntonta zakaka kazizidila?

¹⁰ Vava kasalanga e salu kiandi ova ntoto, Yesu wabwila mpe ntonta zakaka za usumuki wa ana kazinganga yau. Sungamena dio vo yandi i “mbuta mbangu,” ona kasadila Yave mu sema ntoto ye vangwa yawonso ya moyo ina ova nza. (Ngana 8:22-31) Muna kuma kiaki, Yesu wazaya ekani dia Yave mu kuma kia wantu; bavangwa mu tanginina fu Yandi yo zinga yo mavimpi malunga. (Etuku 1:26-28) Vava kakala ova ntoto, Yesu wamona mfwilu mi’esumu. Wau vo muntu kakala, wafwana yindula yo yangalela mana beyangalelanga wantu. Ekwe ntantu kamona vava katalanga e nswaswani a zingu kia wantu ye zingu kialunga bakala kiau Adami yo Eva kuna lubantiku! Ediadi diatonta kikilu luzindalalu lwa Yesu. Nga wayoya yo kendalala? Nga wabadika vo ke vena diaka edi diavanga ko mu kuma kia wantu asumuka? Yambula twatala.

¹¹ E fu kia bala kwa ntima basonga Ayuda, kiafila Yesu mu dila. Nga ediadi dianyoyesa yo yambula samuna nsangu zambote? Ve, vana fulu kiayoya, ‘walongelanga muna tempelo e lumbu yawonso.’ (Luka 19:41-44, 47) Wamwena Ayuda ntantu mu kuma kia bala kwa ntima miau, vava batalanga kana vo owuka muntu muna lumbu kia Vundu. Nga e fu kia unsongi wasaka basonganga atantu andi kiamwesa wonga? Ve kikilu! Wawuka muntu ndiona kuna unkabu wawonso vana yanzala ki’esambilu.—Maku 3:1-5.

¹² O Yesu watontwa mpe mu kuma kia lutovoko lw’alongoki andi. Nze una twalongoka muna Kapu kia 3, alongoki basonganga etima diakala y’etunda. (Matai 20:20-24; Luka 9:46) Yesu ntangwa zawonso wa balonganga kimana bakala alembami. (Matai 18:1-6; 20:25-28) Kana una vo i wau, ke balemvokela elongi diadi mu nzaki ko, kadi muna fuku wa nsuka kakala yau, ‘batantana’ diaka kana nani i mbuta vana bena. (Luka 22:24) Nga Yesu wayambula kubalonga, yo yindula vo ke bewa diaka ko? Ve. Kuna luzindalalu lwawonso wakwamanana kubalonga, wabasianga e vuvu yo yangalela fu yambote ina basonganga. Wazaya wo vo bazolanga Yave ye nsi a ntim’au yawonso yo yangalela o vanga luzolo Lwandi.—Luka 22:25-27.

13. Nkia ntonta zilenda kutulwakila zafwanana ye zina kazizidila o Yesu?

¹³ Yeto mpe tulenda bwilwa e ntonta nze zina kazizidila Yesu. Muna bonga e nona, tulenda wanana yo wantu ke beyangalelanga nsangu za Kintinu ko yovo awana besianga zo kitantu. Nga tuyambula vo ediadi diatuyoyesa? Nga tukwamanana samuna nsangu zambote y’etima diawonso? (Tito 2:14) O usumuki wa mpangi zeto z’Akristu, ulenda kututonta mpe. E mpov’a losola-losola yovo mavangu mambi ma mpangi zeto malenda kutulweka. (Ngana 12:18) Nga tuyambula vo e mpilakanu zazi zatufila mu menga ampangi zeto? Nga tuvilakana mpilakanu zau yo vava fu yambote ina besonganga?—Kolosai 3:13.

Oma Masadisa Yesu mu Zindalala

14. Nkia mambu mole masadisa Yesu mu sikila ye kwikizi?

¹⁴ Nki kiasadisa Yesu mu sikila ye kwikizi kana una vo walevolwa, wafusulwisa nsoni yo mweswa e mpasi? Mambu mole mamfunu masadisa Yesu mu zindalala. Diantete, wabundanga e vuvu kwa Yave yo lomba lusadisu kwa “Nzambi a luzindalalu.” (Roma 15:5) Diazole, Yesu wakala ye vuvu kia kusentu, i sia vo wasungamenanga nsendo a luzindalalu lwandi. Yambula twafimpa mambu mama dimosi dimosi.

15, 16. (a) Adieyi disonganga vo muna zindalala, Yesu kabundanga ngolo za yandi kibeni e vuvu ko? (b) O Yesu nkia vuvu kakala kiau mu kuma kia S’andi? Ekuma?

¹⁵ O Yesu, kana una vo Mwan’alunga a Nzambi, muna zindalala, kabundanga ngolo za yandi kibeni e vuvu ko. Wasianga e vuvu kwa S’andi ezulu, walombanga lusadisu lwandi muna sambu. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: ‘[Kristu] wau kasambidi e sambu, yo dodokelela kuna kazu kiangolo ye kinsanga, kwa ndion’olenda kumvuluza muna lufwa.’ (Ayibere 5:7) Se yindula, Yesu ‘kasamba’ kaka ko, kansi wadodokela mpe. E mvovo ‘dodokela’ usonganga vo kwamanana samba ye nsi antima mu lomba lusadisu. Ediadi disonganga vo Yesu nkumbu miayingi kadodokela Yave. Elo, muna mpatu a Ngetesemane, Yesu nkumbu miayingi kasamb’e nsamba ya ngolo.—Matai 26:36-44.

¹⁶ O Yesu wakala ye ziku vo Yave ovana e mvutu za sambu yandi, kadi wazaya wo vo S’andi ezulu ‘O wanga e sambu.’ (Nkunga 65:2) Una kawutukidi ko nze muntu ova ntoto, o Mwan’antete wamona una S’andi kavaninanga mvutu za sambu ya selo yandi ya kwikizi. Muna bonga e nona, o Mwana wakala se mbangi kun’ezulu vava Yave kafila mbasi muna vana mvutu za sambu kia Daniele wa ngunza. Ediadi diavangama una Daniele kafokwele ko samba. (Daniele 9:20, 21) Ozevo, o Yave aweyi kadi yambula tambulwila e sambu kia Mwan’andi amosi kaka ona “wakazanga ye kinsanga”? Yave watambulwila ndomb’a Mwan’andi, muna fila mbasi mu kunkumika kimana kazizidila e mpasi.—Luka 22:43.

17. Muna zindalala, ekuma tufwete silanga e vuvu kwa Yave? Aweyi tulenda wo vangila?

¹⁷ Yeto mpe muna zindalala, tufwete bundanga e vuvu kwa Nzambi ezulu ‘on’okutukùmikanga.’ (Filipi 4:13) Wau vo Mwan’a Nzambi una vo muntu alunga, walomba lusadisu kwa Yave muna sambu, nkia ndomba tufwete luta lomba o yeto wantu alembi lunga! Nze una kavanga o Yesu, tufwete dodokelanga nkumbu miayingi kwa Yave. (Matai 7:7) Kana una vo ke tuvingilanga tambula mbasi ko, tulenda kala ye ziku vo: Nzambi anzodi otambulwila e ndodokela za selo yandi yakwikizi ana ‘besikilanga muna tudodokelo ye sambu, yo fuku yo mwini.’ (1 Timoteo 5:5) Kana nkia ntonta zikutubwila, mayela, lufwa lwa nzolw’eto yovo lubangamu lw’atantu, avo tudodokela Yave muna sambu, okutuvana ngangu, unkabu ye nkuma wa zindalala.—2 Korinto 4:7-11; Yakobo 1:5.

18. O Yesu nki kabunda e vuvu muna zizidila e mpasi?

¹⁸ E diambu diazole diasadisa Yesu mu zizidila i vuvu kia tambula nsendo kuna sentu, o nsendo wau ulutidi e mpasi zina kamona. Muna kuma kia Yesu, o Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Muna kiese kasidilwa, i kazizidila nti ampasi.” (Ayibere 12:2) E mbandu a Yesu yisonganga vo e vuvu, kiese yo luzindalalu kumosi lusalanga. Diyikilwanga mu mvovo miankufi vo: E vuvu kiese kitwasanga, e kiese luzindalalu kitwasanga. (Roma 15:13; Kolosai 1:11) O Yesu vuvu kiasikila kakala kiau. Wazaya wo vo e kwikizi kiandi kitundidika kimfumu kia S’andi yo kûla wantu mun’esumu yo lufwa. Yesu wakala mpe ye vuvu kia yala nze Ntinu yo sala nze Ngang’ambuta muna twasa nsambu kw’akwikidi awonso. (Matai 20:28; Ayibere 7:23-26) Muna bundanga e vuvu muna nsilu kasilwa, o Yesu wakala ye kiese kilembi tezakana, e kiese kiaki, kiansadisa mu zindalala.

19. Vava tunwananga ye ntonta za lukwikilu, aweyi tulenda yambulwila vo e vuvu ye kiese yo luzindalalu lwasala kumosi muna wete dieto?

¹⁹ Nze Yesu, oyeto mpe tufwete yambula vo e vuvu ye kiese yo luzindalalu lwasalanga kumosi muna wete dieto. “Nuyangalela muna vuvu” ukavova Paulu wa ntumwa. I bosi wakudikila: “Nuzizidila muna mpasi.” (Roma 12:12) Nga ntonta za mpila mu mpila za lukwikilu onwananga zau? Sungamena e nsambu za zingu kia kusentu. Kuvilakani ko vo luzindalalu lwaku lukembelela nkumbu a Yave. Sungamena e vuvu kiamfunu kia Kintinu. Uyibadikila nze mu nz’ampa wina yo mona o wete wa Paradiso. Obadika e ndungan’a nsilu mia Yave, nze i tundidika kimfumu kiandi, sukisa yimpumbulu ova ntoto, fokola mayela ye lufwa, dizadisa ntim’aku ye kiese. E kiese kiaki kilenda kusadisa mu zizidila konso ntonta zikulwakila. Avo obadikidi mana kivanga Kintinu, obakula vo konso mpasi zikulwakila mu tandu kiaki, ‘za kolo kia ndwelo kaka.’—2 Korinto 4:17.

“Landa Muna Ntambi Zandi”

20, 21. Muna kuma kia luzindalalu, o Yave adieyi kevavanga kwa yeto? Nkia nzengo tufwete baka?

²⁰ Yesu wazaya wo vo luzindalalu luvavwanga muna kala se nlandi andi, kadi lubangamu ditwasanga. (Yoane 15:20) Muna kubika e nzila yo kumika akaka, wasonga mbandu andi. (Yoane 16:33) Elo, Yesu watusisila mbandu a luzindalalu, kansi tusungamenanga vo ke twalunga ko. O Yave adieyi kevavanga kwa yeto? Petelo ovananga e mvutu vo: “O Kristu wanumwen’e mpasi, wanusisil’e mbandu, nwalanda muna ntambi zandi.” (1 Petelo 2:21) Muna zizidila e ntonta, Yesu wasisa “mbandu,” ina ifwete landwa.a O mavangu ma luzindalalu kasonga malenda tezaneswa ye “ntambi.” E ntambi zandi ke zilendi kala betela ye ntambi zeto ko, kansi tulenda zo “landa.”

²¹ Yambula twavanga wawonso tulenda mu landa mbandu a Yesu. Katuvilakani ko vo avo tutoma landa ntambi za Yesu, tukala wakubama mu zindalala yakuna “mbaninu.” Kana mbaninu a tandu kiaki kiambi yovo mbaninu a zingu kieto. Katuzeye ko dina diteka kutubwila, kansi edi tuzeye kaka: Avo tuzindalala, o Yave, okutusambula yakwele mvu.—Matai 24:13.