Yave I Kalu Kieto

1, 2. Aweyi selo ya Nzambi bekuyibadikilanga ova nza yayi? Nkia kalu bena kiau?

NGA obadikilanga e nza yayi nze nzo aku? Avo ve, zaya dio vo kuna ngeye mosi ko! Tuka kuna nz’ankulu, awonso ana bezolanga kikilu Yave bekuyibadikilanga vo anzenza yovo minduti a nzila ova nza yayi. Kasikil’owu, ekolo bayalukanga mu fulu yayingi kuna nsi a Kenani, selo yakwikizi ya Nzambi ‘batambulwilanga vo nzenza y’anangi bakala ova nza.’—Ayib. 11:13.

² Diau adimosi, alandi a Kristu akuswa muna mwanda ana bena vo ‘kisi nsi kiau kun’ezulu kina,’ bekuyibadikilanga nze ‘anangi ye minduti a nzila’ ova nza yayi. (Fili. 3:20; 1 Pet. 2:11) “Mameme makaka” ma Kristu mpe ‘ke ba nza ko, nze [Yesu] kakala wa nza ko.’ (Yoa. 10:16; 17:16) Kana una vo i wau, nkangu a Nzambi ke bakondelo nzo ko yovo kalu. Elo, tutaninwanga wau twina muna nzo ina vo ya luvuvamu ye yanzodi eyi tulenda mona kaka muna meso ma lukwikilu. Mose wasoneka vo: “E [Yave], onge wakedi kalu kieto, mbandu ke mbandu.”a (Nku. 90:1) Yave aweyi kakadila se kalu kwa selo yandi yakwikizi kuna nz’ankulu? Aweyi kenena se kalu kwa nkangu andi o unu? Aweyi kekadila se kalu yovo etininu diasikila kuna sentu?

YAVE WASONGA VO “KALU” KIASIKILA KWA SELO YANDI KUNA NZ’ANKULU

3. Nki kitezaneswanga yo Yave muna Nkunga 90:1? Ekuma?

³ Ezak’e ntangwa, Nkand’a Nzambi utezanesanga Yave ye lekwa ina tulenda mona kimana twatoma bakula kiwuntu kiandi. Kasikil’owu, e sono kia Nkunga 90:1 kitezanesanga Yave ye kalu yovo nzo. Vava tuyindulanga e nzo, tuyindulanga fulu kina ye zola, luvuvamu ye fulu kia lutaninu. Ekuma Yave ketezanesenwanga ye nzo? Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yave i zola. (1 Yoa. 4:8) Uvovanga mpe vo Yave i Nzambi a luvuvamu, ona otaninanga selo yandi. (Nku. 4:8) Muna bong’e nona, yambula twabadika una kakadila ye selo yandi yakwikizi nze Abarayama, Isaki yo Yakobo.

4, 5. Aweyi Nzambi kakadila se “kalu” yovo fulu kia luvuvamu kwa Abarayama?

⁴ Tulenda yindula una kamona Abarayama, ona wayikilwanga entete vo Abarama, vava Yave kamvovesa vo: “Katuk’omu nsi aku, y’omu yitu yaku, . . . wiza kuna nsi ikusonga.” Avo Abarayama watelamw’o moyo, nanga wafiaulwiswa vava Yave kamvovesa vo: “Ikukitula se zula kiayingi, ikusambula, yo tundisa nkumbu aku: . . . nsambul’ana bekusambula, on’okusiba ikunsiba.”—Etu. 12:1-3.

⁵ Muna mvovo miami, Yave wasonga vo okala se fulu kia luvuvamu kuna kwa Abarayama ye mbongo andi. (Etu. 26:1-6) Yave walungisa nsilu andi. Kasikil’owu, wakakidila Faro wa ntinu a Engipito yo Abimeleke wa ntinu a Ngera balembi kitula Sara se nkaz’au yo vonda Abarayama. Watanina mpe Isaki yo Rebeka muna diambu diau adimosi. (Etu. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “[Yave] kayambwidi muntu kababangika ko; otumbidi atinu muna diambu diau; oku vo, kuviakana kuswa kiame ko, kuvangi ngunza zame mbi ko.”—Nku. 105:14, 15.

6. Adieyi Isaki kavovesa Yakobo? Adieyi nanga Yakobo kayindula?

⁶ Mosi muna ngunza zazi i Yakobo wa ntekelo a Abarayama. Vava e ntangwa ina Yakobo kafwete sompa yafwana, Isaki wa s’andi wamvovesa vo: “Kubongela nkento muna wan’amakento a Kenani ko. Telama, wenda kuna Padanarami, kuna nzo a Betwele, w’es’andi a ngw’aku, wabongela kûna nkento muna wan’a Labani.” (Etu. 28:1, 2) Yakobo walemvokela dina kavoveswa kwa Isaki. Wasisa e yitu yandi bazingilanga muna Kenani yo vanga nkangalu wa nkama za kilometa yakuna zunga kia Karani, nanga yandi mosi kakala. (Etu. 28:10) Nanga wayindula vo: ‘Kolo nkwa ikala nseke ye yitu yame? Nga o ngw’ame ankazi otoma kuntambula yo kumpana nkento ovuminanga Nzambi?’ Avo Yakobo watelamw’o moyo, ka lukatikisu ko vo ntim’andi wavuvama vava kalwaka kuna Luzi, tezo kia 100 kilometa ye Bere-seba. Adieyi diabwa kuna Luzi?

7. O Nzambi aweyi kafiaulwisila Yakobo muna ndozi?

⁷ Vava kalwaka kuna Luzi, Yave wamoneka kwa Yakobo muna ndozi yo kumvovesa vo: “Tala, omono ngina yaku, ikulunga-lunga konso kun’okwenda ikuvutula mpe mwamu nsi yayi: kadi kikuyambula ko, yavana mpangidi owu ìvovese.” (Etu. 28:15) E mvovo miami miangemba miafiaulwisa kikilu Yakobo! Kuna kwalanda, Yakobo nanga wavingilanga ye kiese kiawonso una Nzambi kelungisila nsilu andi. Avo ngeye mpe wasisa kala yitu yaku, nanga mu kwenda sadila mu nsi ya kinzenza, olenda bakula una Yakobo kamona. Kansi, nanga omonanga mpe una Yave kekusadisilanga.

8, 9. O Yave aweyi kakadila se “kalu” kwa Yakobo? Adieyi tulenda longoka?

⁸ Vava Yakobo kalwaka kuna Karani, Labani wa ngw’andi ankazi watoma kuntambula. I bosi, wamvana Lea yo Rakele se akazi andi. Kansi kuna kwalanda, Labani wayantika vanga oma mambi kwa Yakobo yo soba mfutu andi nkumbu kumi. (Etu. 31:41, 42) Kana una vo i wau, Yakobo wazizidila mawonso mama, kadi wakala ye vuvu vo Yave okwamanana kunlunga-lunga. Muna kuma kiaki, Yave wasambula Yakobo. Vava Nzambi kamvovesa vo kavutuka kuna Kenani, Yakobo “wakala yo makambi mampwena, ye ntaudi zamakento ye ntaudi zamakala, ye samo yo mabuluku.” (Etu. 30:43) Yakobo wavutula matondo kwa Yave yo samba vo: “Kifweno fimosi ko muna walakazi wawonso, ye ziku kiawonso kina wasongela ntaudi aku; kadi nkau ame aka yasauka wau eyayi Yodani; owau nkitukidi se buka yole.”—Etu. 32:10.

⁹ Elo, e nona yayi isonganga vo e mvovo mia Mose mialudi kikilu. Wasamba vo: “E [Yave], onge wakedi kalu kieto, mbandu ke mbandu.” (Nku. 90:1) E mvovo miami milungananga mpe o unu, kadi o Yave ona “kena ya soba-soba ko, ngatu tombe kia nzietoka,” wakinu zola, tanina yo lunga-lunga selo yandi yakwikizi. (Yak. 1:17) Yambula twabadika una kevangilanga wo.

YAVE I “KALU” KIETO O UNU

10. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo Yave okwamanana kala s’etininu kwa selo yandi?

¹⁰ Badika nona eki: Obokelo kuna mbazi a nkanu mu kwenda tá kimbangi mu kuma kia muntu mosi una vo nkwa ngangu ye wisa. O muntu ndioyo mpuki, mvondi ye ovwidi wantu ayingi besalanga yandi entwadi omu nza yawonso. Aweyi omona vava okatuka vana mbazi a nkanu kuna mfoko a lumbu? Nga wavuvama okala? Ve kikilu! Nanga kuma kiasikila okala kiau mu vava etininu. E nona kiaki kisonganga vo selo ya Yave mu vonza bena, kadi besilanga Yave umbangi yo vunisa Satana wa mbeni andi. (Tanga Lusengomono 12:17.) Kansi, o Satana nga olendanga sukisa nkangu a Nzambi? Ve! Kadi, tukwamanananga samuna nsangu zambote kwa wantu ayingi mu nza yawonso. Ekuma? E mvutu zimosi kaka: Etininu dieto kwa Yave dina, una se kalu kiasikila kwa yeto, musungula mu lumbu yayi yambaninu. (Tanga Yesaya 54:14, 17.) Kansi, Yave kalendi kwamanana kala etininu dieto ko avo tuyambwidi vo Satana katuvunginika.

11. Adieyi tulenda longoka muna mbandu yasonga Abarayama, Isaki yo Yakobo?

¹¹ Vena y’elongi diakaka tulenda longoka muna mbandu yasonga Abarayama, Isaki yo Yakobo. Kana una vo kuna Kenani bazingilanga, bayivambulanga yo nkangu a nsi yayi yo menga mavangu mau mambi. (Etu. 27:46) Ke bavavanga nsiku miayingi ko mu zaya edi diambote y’edi diambi. Oma bazaya mu kuma kia Yave ye kiwuntu kiandi i mau mabafilanga. Wau vo Yave wakala s’etininu diau, bavanganga wawonso balenda mu lembi kala ba nza. Basianga ngolo za kuyivambula yo wantu a nza. Ekwe mbandu ambote batusisila! Nga osianga ngolo za tanginina mbandu au vava osolanga ­akundi yovo nsaka? Diankenda vo, akaka muna nkutakani y’Akristu besonganga muna mambu makaka vo bakitula nza ya Satana se nzo au. Avo i wau dina kwa ngeye, kana nkutu mu mambu makete, lomba lusadisu kwa Yave muna sambu. Sungamena vo e nza yayi Satana oyalanga yo, una vo nkw’eloko yo lembi vwa wantu o mfunu.—2 Kor. 4:4; Ef. 2:1, 2.

12. (a) Nkia nkubika kavanga o Yave mu kuma kia selo yandi? (b) Aweyi obadikilanga nkubika zazi?

¹² Muna venga ntambu mia Satana, tufwete sadilanga nkubika zawonso kevanganga o Yave muna sadisa selo yandi yakwikizi, awana bankitula se kalu kiau. Yave wakubika tukutakanu tw’Akristu, nsambila ya esi nzo ye ‘tukau twa wantu,’ i sia vo, akuluntu ana kesolanga mu kutufiaulwisa yo kutusadisa vava tunwananga ye mpasi za zingu. (Ef. 4:8-12) Mpangi George Gangas, ona wakala mosi muna Buka kia Selo Yambuta mu mvu miayingi, wasoneka vo: “Vava ikalanga vana vena nkangu a Nzambi, imonanga nze mono ngina vamosi y’esi nzo ame, muna paradiso ya kimwanda.” Nga i wau mpe omonanga ongeye?

13. Nki’elongi diamfunu tulenda longoka muna Ayibere 11:⁠13?

¹³ E fu kiakaka kiasonga Abarayama, Isaki yo Yakobo tufwete tanginina i unkabu wau wa kala waswaswana yo wantu bazinganga yau. Nze una tubadikidi muna tini kiantete, ‘batambulwilanga vo nzenza y’anangi bakala ova nza.’ (Ayib. 11:13) Nga osonganga vo waswaswana yo wantu a nza? Kieleka, o kala waswaswana ke diambu diakete ko. Kansi muna lusadisu lwa Nzambi ye lwa mpangi zaku z’Akristu, olenda wo vanga. Sungamena vo kuna ngeye mosi ko. Awonso bezolanga sadila Yave mu vita bena yo Satana ye nz’andi! (Ef. 6:12) Kansi, tulenda sunda vita yayi avo tubundidi e vuvu muna Yave yo kunkitula s’etininu dieto.

14. Nkia “mbanza” bavingilanga selo ya Yave?

¹⁴ E diambu diakaka diamfunu ofwete vanga i diadi: Tanginina Abarayama muna sianga sungididi muna nsendo. (2 Kor. 4:18) Paulu wa ntumwa wasoneka vo Abarayama ‘watalang’e mbanza ina ye nkubilwa, ina vo, o Nzambi i ntungi, i mvangi andi.’ (Ayib. 11:10) E “mbanza” yayi i Kintinu kia Masia. Kansi, diavavanga vo Abarayama kavingila e “mbanza” yayi. Nswaswani yo yandi, oyeto ke tuvingilanga yo ko. Owau Kintinu mu yala kina kun’ezulu. Vana ntandu, vena ye ziku yayingi isonganga vo ke kolo ko kiyala e nza yawonso. Nga osonganga muna mpila onatinanga zingu kiaku vo okwikilanga muna Kintinu kiaki? Nga osianga Kintinu va fulu kiantete muna zingu kiaku yo kuyivambula ye nza yayi?—Tanga 2 Petelo 3:11, 12.

“KALU” KIETO EKOLO MBANINU IFINAMANGA

15. Aweyi kikala e zingu ki’awana bebundang’e vuvu mu nza yayi?

¹⁵ Ekolo mbanininu ya nza ya Satana ifinamanga, e mpasi wokela ziwokela. (Mat. 24:7, 8) Vava e “mpasi zayingi” ziyantika, e zingu kiampasi kikilu kikala. Lufwasu ye mvwanga zikala muna fulu yawonso ova nza, o wantu wonga wayingi bekala wau mu kuma kia zingu kiau. (Kab. 3:16, 17) Nkand’a Nzambi usonganga vo muna kuma kia wonga, wantu betinina “muna nduka, yo muna matadi ma miongo.” (Lus. 6:15-17) Kansi, ke vekala nduka ko ngatu nkubika za kinkita yovo za tuyala zisinga kubatanina.

16. Aweyi tufwete badikilanga e nkutakani? Ekuma?

¹⁶ O nkangu a Yave bekwamanana taninwa kwa Yave wa Nzambi wa “kalu” yovo etininu diau. Nze Kabakuke wa ngunza, ‘beyangalela muna Yave.’ ‘Bemwena Nzambi a luvuluzu lwau e kiese.’ (Kab. 3:18) O Yave aweyi kekadila s’etininu muna kolo kiakina kiampasi? Tufwete vingila kimana twamona. Kansi, tulenda kala ye vuvu eki: Nze Aneyisaele vava bavaika muna Engipito, e “ndong’ayingi” bakubama bekala yo sia sungididi muna konso luludiku bevewa kwa Nzambi. (Lus. 7:9; tanga Luvaiku 13:18.) Yave nanga osadila nkutakani muna vana luludiku lwalu. Elo, e mafunda ye mafunda ma nkutakani mu nza yawonso zikala nze “masuku” mana meyikwanga muna Yesaya 26:20. (Tanga.) Nga oyangalelanga kala muna tukutakanu twa nkutakani? Nga olemvokelanga vana vau luludiku kevananga Yave muna nkutakani?—Ayib. 13:17.

17. Aweyi Yave kenena se “kalu” yovo etininu kana nkutu kwa selo yandi yakwikizi ana bafwa?

¹⁷ Yave okwamanana kala s’etininu kana nkutu kw’awana befwa ye kwikizi una mpasi zayingi ke zayantikidi ko. Mu nkia mpila? Vioka mvu miayingi vava Abarayama, Isaki yo Yakobo bafwa, Yave wavovesa Mose vo: “Omono i Nzambi a . . . Abarayama, wa Nzambi a Isaki, wa Nzambi a Yakobo.” (Luv. 3:6) Yesu mpe wayika mvovo miami yo kudikila vo: “Ke Nzambi a mafwa ko, Nzambi awana ben’e mioyo kaka: okala vo kadi, o wantu awonso muna yandi i bena.” (Luka 20:38) Kieleka, vana meso ma Yave, e selo yandi yakwikizi ana bafwa bakinu o moyo; lufuluku lwau kala kikilu lukala.—Kim. 7:1.

18. Muna nz’ampa, mu nkia mpila yakaka o Yave kekadila se “kalu” kia nkangu andi?

¹⁸ Muna nza yampa, Yave osinga kala se “kalu” yovo etininu kwa nkangu andi mu mpila yakaka. Muna Lusengomono 21:3 tutanganga vo: “Tala, e saba kia Nzambi kina yo wantu, kakala yau, bekala nkangu andi.” Kuna lubantiku, Yave okala ye nkangu andi ova ntoto muna lusadisu lwa Kristu Yesu. Kuna mfoko ezunda dia mvu, vava kelungisa emvimba ekani dia Nzambi mu kuma kia ntoto, Yesu otambika Kintinu kwa S’andi. (1 Kor. 15:28) I bosi, ke divava diaka ko vo Yesu kakala se nkambami kuna kwa wantu alunga, kadi Yave yandi kibeni okala yau. Ekwe vuvu kiakiese kia kusentu tuna kiau! Ekolo tuvingilanga vo kialungana, yambula twasia ngolo za tanginina selo yakwikizi ya nz’ankulu muna kitula Yave se “kalu” yovo etininu dieto owau.