Vyevyo Ninafunjeda Iyo M’makalata Ambin’li a Petulo

1. Petulo anga-alile vang’ono khwa, kodi Yehova amu-indi-edile chito avi?

NAMARUMIWA Petulo ootumikela Yehova mororomeleya wa chaka dinjinji. Vathawila, liye ooenda na Yesu, oolaleela wa athu a mitundu dimo-i koma teto ootumikela m’bungwe lolamulela. Komave anga-alile vang’ono khwa, Yehova oomuva-a chito imo-iwa yoi a-inde. Muchaka dam’ma 62 mpakana 64 C.E., oosogoleliwa lemba makalata ambin’li a m’Baibulo, anayo kali buku la 1 Petulo na 2 Petulo. Liye oororomela ira makalatala kanoza kakami-e Akiristu vanduli voi ukhwa. — 2 Pe. 1:12-15.

2. Chifukwa n’ni makalata anayo Petulo alembile liye kali avathawiwa?

² Petulo alembile makalatae osogoleliwa anala vathawi ineyo Akiristu afwae kavuteyaathu na “vyoshisha vyo-iyana-iyana.” (1 Pet. 1:6) Athu otakala koowambeeli-a vyofunji-a vyonama koma teto makalelo otakala mupingo. (2 Pe. 2:1, 2, 14) Akiristu anayo kakala wu Yerusalemu kali kanga-alile vang’ono ona “mapeto a vyongo vyetene.” Asilikali a Roma kali kanga-alile vang’ono ononga mzindoyo koma teto kachisiwa. (1 Pe. 4:7) Mookaikela, makalata a Petulo kookami-a Akiristwayo iziwa vyevyo kanapangeathu ira kavilelenga vyoshisha vyevyo kagumananaathu koma teto kozeela vyevyo kanagumanenaathu usogolo.b

3. Chifukwa n’ni ninafuneela funjeda makalata osogoleliwa a Petulo?

³ Ngakale ira Petulo alembele Akiristu amuthawae, Yehova oopangi-a ira makalatayo kakale mbali ya Baibulo. Eno, na-iyene makalata anala kanokoza nikami-a. (Arom. 15:4) Mofwanafwana na mwemo vyongo vyaliliathu vathawiyo, na-iyene ninakala muilambo ineyo inalimbikisa makalelo otakala moi vyevi vinokoza pangi-a ira vikale vyorucha tumikela Yehova. Enjedela vevo, chineneveva ninogumana na chisauso ilukulu vinjinji kwaranya onongiwa wa Yerusalemu. M’makalata ambin’li a Petulo ninofwanyamo makundo ofuneya vinjinji. Makundo anala kanokoza nikami-a ira niembekezelenga dambo la Yehova, kaniovenga athu koma teto niomeliwanenga vinjinji. Makundo anala kanokoza kami-a andimuwa ira kasamalelenga pama khosa.

PITILIZANI EMBEKEZELA

4. Mogwilizana na 2 Petulo 3:3, 4, kodi chin’ni inafooki-e iroromelo yi-u?

⁴ Ninakala vaari va athu oyi katinaroromela maulosi a m’Baibulo. Athu oruni-a kanokoza ninyozanga chifukwa yoi nikala niembekezelanga mapeto wa chaka dinjinji. Athu amo-iwa kanaonga ira mapeto katinaza kafiya. (Welengani 2 Petulo 3:3, 4.) Akala ninavwe mwinyailo wa nyumba, fwi-u wauchito kapena bali-u aonganga vyevi, iroromelo yi-u inokoza fooka. Ndiye Petulo oofotokoza vyevyo vinanikami-e vakhani inela.

5. Kodi chin’ni inanikami-e ira niembekezelenga moleza murima mapeto ailambo yotakalela? (2 Petulo 3:8, 9)

⁵ Athu amo-iwa kanokoza onanga ngati Yehova unochedwa ononga ilambo yotakalela. Mawu a Petulo kanokoza nikami-a ira nikaena maganizo ofwanelela moi kanoniumbucha ira Yehova unoona thawi mo-iyana vinjinji na mwemo iyo athu ninaionela iyo. (Welengani 2 Petulo 3:8, 9.) Wa Yehova, chaka 1 000 dili ngati dambo limo-i. Liye ngoleza murima moi kanafuna ira uliwetene aze aonongiwe. Komave dambo lae laza lifiya, unoza aononge ilambo yotakalela. Nikaana mwai wo-indi-eda chito thawi yo-alela pangela umboni wa athu a mitundu detene.

6. Kodi ninapange avi ira ‘niumbuwelenga thawi detene’ dambo la Yehova? (2 Petulo 3:11, 12)

⁶ Petulo oonilimbikisa ira ‘niumbuwelenga thawi detene’ dambo la Yehova. (Welengani 2 Petulo 3:11, 12.) Kodi ninapange avi vyevi? Akala pivyowandeya, dambo lililetene niganizelenga madaliso anayo ninaze iyo nifwanye muilambo isha. Muerekezelenga muvumanga mpweya wapama, mudjanga vyodja vyova-a thanzi, muwachelanga athu anayo mwaaomeliwana nyo anayo kavenyi-iwe koma teto mufunji-anga athu awale mwemo maulosi a m’Baibulo kakwakwaneli-ediweathu. Ganizela vyevi unoza uukami-eni ira muembekezelenga dambo la Yehova koma teto kamukaikelenga vyoi ninakala muthawi yamapeto. ‘Iziwa’ vyongo vyevyo vinaze viireye usogolo, unokoza nikami-a ira ‘kani-olochiwe’ na anamafunji-a onama. — 2 Pe. 3:17.

KANIOVENGA ATHU

7. Kodi ova athu unanisokoneze avi?

⁷ Naumbuwelanga ira dambo la Yehova lili vakwikwi, ninofunechecha awandela amo-iwa uthenga wapama. Komave thawi dimo-i ninoova ira nilaleele. Chifukwa n’ni? Mwina ninokoza ovanga vyevyo athu kanaganizeathu kapena panga. Vyevi pi vyevyo vyamuireele Petulo. Va ma-iyu anayo Yesu aimbiwa liye mulandu, Petulo kaafuna ira athu amo-iwa kaiziwe ira ali ofunjedae moi moweli-edaweli-eda ookoonda ira kaamuiziwa. (Mat. 26:69-75) Koma vanduli viwa namarumiwa unola ngunoyo alembile mosimikiza ira: “Kamuove vyevyo aliwa kanaovaathu, teto kamuvikumbanyena.” (1 Pe. 3:14) Mawae anala kanonilimbikisa ira na-iyene ninokoza iya ova athu.

8. Kodi chin’ni inanikami-e ira kaniovenga athu? (1 Petulo 3:15)

⁸ Kodi chin’ni inanikami-e ira kaniovenga athu? Petulo aongile ira: “Somedelani m’mirimani mwinyu ira Kiristu ngu Mbwiye koma teto ira ngowela.” (Welengani 1 Petulo 3:15.) Vyevi vinotangani-avo ganizela udindo koma teto kopolo dedo Mbwiye na Mweni-u Kiristu Yesu un’na liye. Akala munafwanye mwai woi mumuwandele muthu m’mo-iwene uthenga wapama koma munoova, mumuumbuwelenga Mweni-u. Muerekezelenga mumuonanga Yesu alamulelanga udimu, angarungunuwiwe na angelo anjinji. Umbuwelani ira liye uva-iwa “ulamulilo wetene . . . udimu na vailambo yavati” koma teto ira unoza akale “na nyo malambo etene mpakana munyengo yamapeto a thawiila.” (Mat. 28:18-20) Petulo oonilimbikisa ira nikalenga “okozeya thawi detene” awandela amo-iwa vyevyo ninaroromela iyo. Kodi munofuna ira mulaleelenga uchito, usukulu kapena uliwetene? Muganizelenga vya thawi ineyo munapange nyo vyevi koma teto mukozeelenga vyevyo munaonge nyo. Mumuvepenga Yehova ira aukami-eni kala olimba murima koma teto ira kamuove athu. — Vyo. 4:29.

“KALANI OOMELIWANA VINJINJI”

9. Kodi vathawi imo-iwa, Petulo alepelile avi tonyi-eda chikondi? (Onani teto ithuzithuzi.)

⁹ Petulo oofunjeda vyevyo unapange liye ira aaomeliwengana amo-iwa. Liye ookalavo vevo Yesu aongile liye ira: “Ndinanauva-ani lamulo lisha, ira muomeliwanenga. Monga mwemo ndiuomeliwenani miyo, nanyen’ne teto muomeliwanenga.” (Yoh. 13:34) Ngakale vyali eno, vathawi imo-iwa liye oolepela panga vyevi chifukwa yoova athu moi oo-iya dja na abali na arongolae a mitundu dimo-i. Namarumiwa Paulo aongile ira vyevyo apangile liyevi vyali “vyachiphamaso” kapena ira vyachinyengo. (Agal. 2:11-14) Petulo oosomedela malangizwayo moi oofunjedavo yongo. M’makalatae etene ambin’li, liye oosindika ira kaninafuneela kedangavwa m’murimani mwi-u ira ninowaomeliwana abali na arongoli-u koma ninafuneela atonyi-edanga chikondiyo.

10. Kodi chin’ni inanikami-e ira ‘niawomeliwengana abali mookaana chinyengo’? Fotokozani. (1 Petulo 1:22)

¹⁰ Petulo aongile ira ninafuneela aomeliwana abali na arongoli-u “mookaana chinyengo.” (Welengani 1 Petulo 1:22.) Ninokoza kaana chikondi inela akala ‘ninavwela imbarimbari.’ Imbarimbari inela inotangani-avo likundo loi “Mulungu kan’na sakulo.” (Vyo. 10:34, 35) Kaninavwele lamulo la Yesu loi niomeliwanenga akala ninaaomeliwana athu amo-iwa mupingo nolepelanga aomeliwana athu amo-iwa. Pivyoona ira ninokoza gwilizananga vinjinji na amo-iwa kwaranya amo-iwa, ngati mwemo Yesu apangela liye.” (Yoh. 13:23; 20:2) Koma Petulo unoniumbucha ira ninafuneela esaesa ira ‘niaomeliwengana abali’ etene ngati athu a m’banja li-u. — 1 Pe. 2:17.

11. Kodi ‘omeliwana vinjinji kumela m’murimani’ unatapulela n’ni?

¹¹ Petulo oonilimbikisa ira ‘niomeliwanenga vinjinji kumela m’murimani.’ Veva mawu oyi ‘omeliwana vinjinji’ kanatapulela muomeliwana muthu m’mo-iwa ngakale vevo viliathu vyorucha panga eno. Mwaisazo, bwanji akala m’bali unikumudwi-ile mundila imo-iwene? Mwachibadwa ninofuna muweli-eda m’malo momutonyi-eda chikondi. Koma-i Petulo oofunjeda wa Yesu ira weli-eda kunamusangalasa Mulungu. (Yoh. 18:10, 11) Liye alembile ira: “Kamuweli-ede yotakala va yotakala kapena ibewe va ibewe, koma m’malomwiwa mudalisenga.” (1 Pe. 3:9) Mulolenga ira aomeliwana vinjinji athu amo-iwa, uulimbikisengani ira muwaomelenga murima koma teto aganizela athu anayo kaukumudwi-ileni.

12. (a) Kodi omeliwana vinjinji unanilimbikise panga n’ni? (b) Mogwilizana na vidiyo yoi Tiziteteza Mgwirizano Wathu Wamtengo Wapatali, kodi nyo munaza muesaesa panga n’ni?

¹² Mukalatae yowambeela, Petulo oo-indi-eda chito mawu oyi: “kalani oomeliwana vinjinji.” Chikondi inela inovu-elela o-okala machimo oyeva oka koma “machimo oinjiva.” (1 Pe. 4:8) Mwina Petulo aumbuwela vyevyo Yesu amufunji-ile liye chaka dingasidene mundulimu vakhani yokululuka. Vathawiyo, liye mwina aganiza ira akala unamukululukele balae “mpakana thawi 7,” unokoza tonyi-eda ira ngooma murima. Koma Yesu oomufunji-a Petulo koma teto iyovano ira ninafuneela kululuka “mpakana thawi 77,” tatauza ira mookaana malile. (Mat. 18:21, 22) Akala thawi imo-iwa vyauruchileni arela malangizo anala, kamutatile murima. Atumiki etene a Yehova voi kai angwilo, thawi dimo-i vinowarucha kululuka. Yofuneya vinjinji vathawiila, kupanga vyetene vyevyo munawande nyo ira mumukululukele balinyu nokala nae nawili vamurendele.c

ANDIMUWA, MUWETENGA KHOSA

13. Kodi chin’ni inapangi-e ira vikale vyorucha ira andimuwa kafwanyenga thawi yolimbikisa abali na arongoliwa?

¹³ Mookaikela, Petulo ooumbuwela vyevyo Yesu amuwandelile liye angakede venyi-iwa wene, ira: “Weta a-ima akhosanga.” (Yoh. 21:16) Akala muli ndimuwa mupingo, munoiziwa ira malangizo anala kanoukuzani teto nanyen’ne. Komave, thawi dimo-i vinokoza kala vyorucha ira ndimuwa akwakwaneli-ede udindo ofuneya unola. Yowambeela andimuwa kanafuneela onechecha ira kanofwanyela banja liwa vyongo vyofuneya, akami-a ira kavwenga ira munowaomeliwana koma teto akami-a ira kalimbi-e usamwaliwa na Yehova. Aliwa kanosogolela va chito yolaleela, kozeela koma teto kamba khani vamisonkano dapingo, dadela koma teto dachigawo. Amo-iwa kanotumikela m’Makomiti Oongi-ana na Achipatala kapena mu Dipatimenti Yoona vya Mapulani na Vyomangamanga. Onga vyoona, andimuwa kanokala otanganisiwa vinjinji.

14. Kodi chin’ni inalimbikise andimuwa ira kasamalelenga khosa? (1 Petulo 5:1-4)

¹⁴ Petulo oolimbikisa andimuwa afwae ira: “Wetani gulu la khosa da Mulungu.” (Welengani 1 Petulo 5:1-4.) Ngati muli ndimuwa mupingo, ninoiziwa ira munowaomeliwana abali na arongolinyu moi munofuna asamalela. Komave, thawi dimo-i munokoza onanga ira mutanganisiwa kapena mugoma vinjinji moi kamunawande kwakwaneli-eda udindo unola. Vyera eno, kodi munapange avi? Mumuwandelenga Yehova nkhawa dinyu detene. Petulo alembile ira: “Ngati muthu unatumikela, atumikele mororomela kopolo dedo Mulungu unapeleka liye.” (1 Pe. 4:11) Abali na arongolinyu kanokoza gumana na mavuto oyi katinamale vathawiila. Koma muumbuwelenga ira “m’busa mulukulu,” unoyo uli Yesu Kiristu, unokoza akami-a kwaranya uliwetene. Liye unokoza akami-a vathawiila koma teto muilambo isha. Mulungu unakeda funa ira andimuwa kaaomeliwengana abali na arongoliwa, asamalela koma teto kala “visazo wa gulu la khosa.”

15. Kodi ndimuwa m’mo-iwa unapangecha n’ni ira alimbikisenga khosa? (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁵ William, unoyo ukan’le ndimuwa wathawi yolapa, unoiziwa funeya wosamalela khosa. Mulili wa COVID-19 ungakede ambeela, liye na afwae koopanga vyoi kaimbelenga foni muthu uliwetene wa mugulu liwa mulungu uliwetene. Oofotokoza chifukwa iwa ira: “Abali anjinji kakala ekiwa vande moi kookoza sokonezeya maganizo mo-orucha.” M’bali kapena murongola agumana na vuto limo-iliwalene, William oomuvuruwana mwacheru ira aone vyevyo unafuneela liye koma teto vyevyo vinamukumbanyi-a. Era eno oofufuza malangizo anayo kanamulimbikise kumela m’mabuku koma teto mavidiyo ofwanyeya va saiti-u. Liye aongile ira: “Limbikisa abali na arongoli-u kofuneya vinjinji, simbwasimbwa vano kwaranya wale letene. Mofwanafwana na mwemo ninapangela iyo tindi vokami-a athu funjeda vya Yehova, ninafuneela teto panga tindi vosamalela nokami-a khosa da Yehova ira dipitilizeve kala muimbarimbari.”

MULOLENGA IRA YEHOVA AMARI-E UFUNJI-ANI

16. Kodi nina-indi-ede chito avi vyevyo nifunjedile iyo m’makalata a Petulo?

¹⁶ Nikede kambirana makundo oyeva oka kumela m’makalata ambin’li osogoleliwa a Petulo. Mwina muona mbali imo-iwa ineyo munafuneela nyo isakaeda. Mwaisazo, kodi munofuna ira thawi dinjinji muganizelenga madaliso anayo munaze nyo mufwanye muilambo isha? Kodi mukaana yolinga yoi mulaleelenga uchito, usukulu kapena indi-eda chito ndila dimo-i dolaleelela? Kodi munaona ira vikala vyevyo munapange nyo ira muwaomeliwengana vinjinji abali na arongolinyu? Andimuwa, kodi musimikiza ira munerenga samalela khosa da Yehova mofunechecha koma teto na murima wetene? Vifufuza moona murima unokoza ukami-ani ira muiziwe mbali dimo-i dedo munafuneela nyo sakaeda, komave kamunafuneela tatila murima. “Mbwiye ngooma murima” moi unoza aukami-eni. (1 Pe. 2:3) Petulo oonisimikizela ira: “Mulungu . . . unoza amari-e ufunji-ani. Unoza aulimbi-eni nouva-ani kopolo.” — 1 Pe. 5:10.

17. Kodi inaireye chin’ni ngati ninapitilize kala ororomeleya nololanga funji-iwa na Yehova?

¹⁷ Vathawi imo-iwa, Petulo aviona ira kaali ofwanelela kala vakwikwi na Mwana wa Mulungu. (Luka 5:8) Koma mokami-iwa na Yehova koma teto Yesu, liye oopitilizave mu-arela Kiristu mororomeleya. Eno Yehova oolola ira Petulo ‘avolowe mwaulemelelo mu Umwene wo-omala wa Mbwiye na Mpulumusi-u Yesu Kiristu.’ (2 Pe. 1:11) Unola wali mwai wantengo wavadimu. Akala nanyen’ne munapitilizeve kala ororomeleya ngati Petulo, nololanga funji-iwa na Yehova, munoza muwachele moyo wo-omala. “Iroromelo inyu inoza ipangi-e ira miyoyo dinyu divulumuwe.” — 1 Pet. 1:9.