Nikaana Chiyembekezo Ineyo Kinanikumudwi-a

1. Kodi chin’ni yamukami-ile Aburahamu ira akaena chiyembekezo?

YEHOVA oomulonjeza Aburahamu unoyo ali fwae ira mitundu detene vailambo yavati dinoza didalisiwe zela mwa mwanae. (Gen. 15:5; 22:18) Voi Aburahamu oororomela vinjinji Mulungu, kaakaikela ira lonjezo leli linoza likwakwaneli-ediwe. Ngakale vyali eno, Aburahamu an’na chaka 100 koma teto iyanae an’na chaka 90, ndipo banja lororomeleyali kalan’na mwana. (Gen. 21:1-7) Koma Baibulo lini: “Aburahamu ookaana chiyembekezo koma teto iroromelo yoi unoza akale baba wamitundu dinjinji . . . mogwilizana na vyevyo vyaongiwe.” (Arom. 4:18) Nyo munoiziwa ira vyevyo Aburahamu aembekezela liyevi vyookwakwaneli-ediwa. Liye oobala mwana wamulombwana zina laye Isaki, unoyo amuembekezela liye wa thawi indendai. Kodi chin’ni yamukami-ile Aburahamu ira kakaikelenga vyevyo Mulungu amulonjezile liye?

2. Chifukwa n’ni Aburahamu kaakaikela ira vyevyo Yehova amulonjezile liye vinoza vikwakwaneli-ediwe?

² Chifukwa yoi ali vausamwali na Yehova, Aburahamu “kaakaikela ira vyevyo [Mulungu] alonjezile liye,” vinoza vikwakwaneli-ediwe. (Arom. 4:21) Yehova oosangalala na Aburahamu, ndipo oomuromola ira ali olungama chifukwa yoi ookaana iroromelo. (Yak. 2:23) Monga mwemo lemba la Aroma 4:18 linatonyi-edelaathu, Aburahamu ookaana iroromelo koma teto chiyembekezo. Tiyemoni nikambirane vyevyo mtumwi Paulo aongile liye vyokuza chiyembekezo, mogwilizana na vyevyo vili mu Aroma chaputala 5.

3. Kodi Paulo unafotokoza vyongo viivi vyokuza chiyembekezo?

³ Paulo oofotokoza chifukwa iwa ninakale osimikiza ira ‘chiyembekezo yi-u kinanikumudwi-a.’ (Arom. 5:5) Vyevyo aongile liye vinonikami-a teto vwechecha mwemo iyo Akiristu ninakalele iyo na chiyembekezo yakopolo. Nakambirananga vyevyo vili mu Aroma 5:1-5, muganizelenga mwemo vyongo vililiathu wa nyo. Mwapanganga eno, munoona ira vevo thawi inaviraathu, chiyembekezo inyu inakala ienjedeleyanga. Kambirana khanila unoukami-ani ona vyevyo munapange nyo ira chiyembekezo inyu ienjedeleye kwaranya wale. Sopano tiyemoni nikambirane vya chiyembekezo yapama vinjinji ineyo Paulo aongile liye ira kinanikumudwi-a.

CHIYEMBEKEZO YAPAMA VINJINJI

4. Kodi Paulo unafotokoza vyongo viivi va Aroma 5:1, 2?

⁴ Welengani Aroma 5:1, 2. Paulo alembele mawu anala Akiristu awu Roma. Abali na arongola a wewo kali kangafunjedile vya Yehova na Yesu, kookaana iroromelo koma teto kali kangali Akiristu. Eno Mulungu ‘oowaona ira [aliwa] mbolungama chifukwa kookaana iroromelo,’ ndipo oowazoza na zimu owela. Aliwa kookaana chiyembekezo yapama vinjinji.

5. Kodi ozoziwa kan’na chiyembekezo iivi?

⁵ Vanduli viwa, Paulo oowalembela Akiristu ozoziwa awu Efeso vya chiyembekezo ineyo Mulungu aava-ile liye. Chiyembekezo ineyo yatangani-avo “vyongo . . . vyevyo Mulungu ulonjezile liye wa athu owela.” (Aife. 1:18) Vowalembela Akiristu awu Kolose, Paulo ootonyi-eda wewo aliwa kanazeathu kawachelele vyongo vyevyo kaviyembekezelaathu. Liye aongile ira aliwa kookaana ‘chiyembekezo yoza wachela vyongo vyevyo Mulungu aasungele liye udimu.’ (Akol. 1:4, 5) Eno chiyembekezo ya Akiristu ozoziwa choi kanoza kavenyi-iwe nodowa kaana moyo wo-omala udimu, wewo kanadoweathu kalamulelenga limo-i na Kiristu. — 1 Ates. 4:13-17; Chiv. 20:6.

6. Kodi m’bali m’mo-iwa ozoziwa afotokozile vyongo viivi vyokuza chiyembekezo yae?

⁶ Akiristu ozoziwa kanoyamikela chiyembekezo iwa inela. M’mo-i mwa aliwa, unoyo ngu M’bali Frederick Franz, oofotokoza mwemo avwela liye chifukwa ya chiyembekezo inela, ndipo aongile ira: “Chiyembekezo yi-u chiyosimikizeleya, ndipo inoza ikwakwaneli-ediwe wa uliwetene wa a 144 000, anayo kali gulu la khosa. Vyevyo ninaembekezela iyovi vinoza vikale vyapama vinjinji kwaranya mwemo ninaganizela iyo.” M’bali Franz angatumikele Mulungu wa chaka dinjinji, mu 1991, aongile ira: “Ninoona ira chiyembekezo inela chiyofuneya vinjinji ndipo ninoza niiembekezele . . . Ninoiyamikela vinjinji chiyembekezo inela ndipo chiyofuneya iembekezele ngakale wachaka mamiliyoni. Ndinoikonda vinjinji chiyembekezo inela kwaranya wale letene.”

7-8. Kodi atumiki anjinji a Yehova kan’na chiyembekezo iivi? (Aroma 8:20, 21)

⁷ Athu anjinji anayo kanalambela Yehova malambwano, kookaana chiyembekezo yo-iyana na inela. Aliwa kookaana chiyembekezo yofwanafwana na ineyo Aburahamu an’na liye, yoza kala na moyo wo-omala vailambo yavati mu Umwene wa Mulungu. (Aheb. 11:8-10, 13) Paulo oolemba vyongo vyapama vyevyo athu anayo kan’na chiyembekezo inela kanazeathu kawachele. (Welengani Aroma 8:20, 21.) Mungafunjedile wa thawi yowambeela vya vyongo vyevyo Baibulo linalonjezaathu voonga vya usogolo, kodi chin’ni yausangalasileni vinjinji? Kodi yali khani yoi dambo limo-i munoza mukale angwilo ndipo kamunaza mukala ochimwa? Kapena kodi moosangalala mungaiziwile ira athu anayo munaakonda nyo kanoza kavenyi-iwe koma teto kaana moyo m’paradaizo? Chifukwa ya “chiyembekezo” ineyo Mulungu upelekile liye, munoembekezela vyongo vyapama vinjinji.

⁸ Kaya ninaembekezela za kaana moyo wo-omala udimu, kapena vailambwela, nikaana chiyembekezo yapama vinjinji ineyo inapangi-a ira nisangalalenga ndipo ninokoza roromelanga vinjinji vyevyo ninaembekezela iyo. Vyevyo Paulo alembile liye vanduli viwa, vinokoza nikami-a iziwa mwemo ninapangele iyo vyevi. Tiyemoni nione vyevyo alembile liye vyokuza chiyembekezo yi-u. Panga vyevi unokami-a ira kanikaikelenga ngakale vang’ono ira vyevyo ninaembekezela iyo vinoza vikwakwaneli-ediwe.

CHIYEMBEKEZO INOENJEDELEYA

9-10. Kodi isazo ya Paulo inatonyi-eda ira Akiristu kanaembekezela n’ni? (Aroma 5:3) (Onani teto vithuzithuzi.)

⁹ Welengani Aroma 5:3. Lembali linatonyi-eda ira chiyembekezo yi-u inoulukula nagumana na mavuto. Mwina vyevi viudabwi-ani. Vyoona viwa pivyoi o-arela etene a Kiristu, kanoembekezela gumana na mavuto. Kaganizelani vyevyo vyamuireele Paulo. Vowalembela Akiristu awu Tesalonika kalata, liye eere: “Vevo nali iyo limo-i na nyo, noouwandelani ira ninoza nigumane na mavuto ndipo monga mwemo munaiziwela nyo, vyevyo nauwandelani iyovyo pivyevyo viireile.” (1 Ates. 3:4) Ndipo wa Akiristu awu Korinto, liye alembile ira: “Abali, ninafuna ira muiziwenga vya mavuto anayo nagumanilena iyo . . . Kanan’na chiyembekezo yoi ninokaana moyo.” — 2 Akor. 1:8; 11:23-27.

¹⁰ Malambwano teto Akiristu kanokoza gumana na mavuto amo-iwene. (2 Tim. 3:12) Nanga bwanji nyo? Kodi mugumana na mavuto chifukwa yororomela koma teto mu-arela Yesu? Mwina munonyoziwa na afwinyu kapena abalinyu. Mwina teto kanoupangelani nkhanza. Kodi munogumana na mavuto uchito chifukwa yoesaesa panga vyongo moona murima? (Aheb. 13:18) Kodi munoruni-iwa na andimuwa andimuwa a boma chifukwa yowandela amo-iwa vya chiyembekezo inyu? Kaya ninagumana na mavuto oyi avi, Paulo aongile ira ninafuneya kala osangalala. Chifukwa n’ni?

11. Chifukwa n’ni ninafuneya kala osimikiza vilela maesero a tundu uliwetene?

¹¹ Ninokoza kalangave osangalala ngakale vevo ninagumana iyo na mavuto, chifukwa ninoiziwa ira mavutwayo kanonikami-a ira nikaena ikalelo imo-iwa yofuneya. Lemba la Aroma 5:3 lini “mavutwi-u kanopangi-a ira nivilele.” Akiristu etene kanoza kagumane na mavuto, eno kanafuneya kala ovilela. Ninafuneya kala osimikiza vilela mavuto a tundu uliwetene anayo ninagumanena iyo. Napanga eno pavevo teto ninaze iyo nione kwakwaneli-ediwa wa vyevyo ninaembekezela iyo. Kaninafuna kala ngati athu anayo Yesu aaerekezele liye na mbewu dedo dinamorela valibwe. Vowambeela aliwa koowachela mawu mosangalala, koma ‘kangagumanile na masauso kapena ambeela zuzumi-iwa,’ koofooka. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Pivyoona ira gumana na maesero, kapena ira zuzumi-iwa kai wosangalasa, koma navilela ninofwanya madaliso ndipo ninopitiliza tumikela Mulungu. Mundila yoi avi?

12. Kodi navilela maesero ninafwanya madaliso aavi?

¹² Mtumwi Yakobo oofotokoza madaliso anayo ninafwanya iyo navilelanga maesero. Liye alembile ira: “Lolani ira vilela umari-e inda chitwiwa, ira mukale okwakwanela na ookaana yolakwa mbali iliyetene, kapena ira mukaena makalelo etene apama.” (Yak. 1:2-4) Yakobo alembile mawu anala, mundila yotonyi-eda ira vilela ukaana chito yoi u-inde. Kodi chi chito iivi ineyo vilela una-indaathu? Vilela unokoza nikami-a ira nitonyi-edenga vinjinji makalelo monga leza murima, iroromelo koma teto roromela Mulungu. Koma vilela unokoza nikami-a teto mundila imo-iwa yofuneya vinjinji.

13-14. Kodi vilela unanikami-a avi, nanga vyevi vinagwilizana avi na chiyembekezo? (Aroma 5:4)

¹³ Welengani Aroma 5:4. Paulo aongile ira vilela “unopangi-a ira nikale osomedeleya.” Navilela maesero ninokala osomedeleya wa Yehova. Vyevi kavinatatauza ira Yehova unosangalala nagumananga na maesero kapena mavuto. M’malomwiwa, Mulungu unosangalala na iyo. Vilela wi-u unopangi-a ira nikale osomedeleya wa Mulungu. Anala mbamadaliso alukulu vinjinji. — Sal. 5:12.

¹⁴ Umbuwelani ira Aburahamu oovilela maesero ndipo Mulungu oosangalala na liye. Yehova amuona ira ngu fwae, ndipo oomuromola ira ngolungama. (Gen. 15:6; Arom. 4:13, 22) Vyevi vinokoza niireela teto iyovano. Mulungu kanakeda sangalala noinjiva wa vyongo vyevyo ninapanga iyo vomutumikela kapena maudindo anayo nin’na iyo, liye unosangalala na iyo chifukwa yovilela wi-u mororomeleya. Ndipo etene iyene ninokoza vilela mo-olandela ira nili mwana kapena ndimuwa, koma teto mo-olandela mwemo vyongo vililiathu kapena teto luso li-u. Kodi vikala maesero anayo munaavilela nyo mororomeleya panopa? Ngati chi eno, vinoulimbikisani iziwa ira Mulungu unosangalala na nyo. Iziwa ira Mulungu unosangalala na iyo unokoza kami-a ira chiyembekezo yi-u ikale yakopolo.

CHIYEMBEKEZO YAKOPOLO

15. Kodi Paulo aromolile khani imo-iwa iivi, nanga chifukwa n’ni vyevi vinaadabwi-e athu amo-iwa?

¹⁵ Monga mwemo Paulo afotokozele liye, Yehova unosangalala na iyo navilelanga maesero. Kaonani mwemo Paulo apitilizele liye fotokoza ira: “Kala osomedeleya wa Mulungu unopangi-a ira nikaena chiyembekezo. Chiyembekezweyo kinanikumudwi-a.” (Arom. 5:4, 5) Vyevi vinokoza adabwi-a athu amo-iwa. Chifukwa n’ni? Chifukwa vowambeela, monga mwemo lemba la Aroma 5:2 linatonyi-edelaathu, Paulo aongile ira Akiristu awu Roma kookaana wale chiyembekezo, ‘chiyembekezo yowachela ulemelelo wa Mulungu.’ Eno muthu m’mo-iwa unokoza fuka ira, ‘Ngati Akiristwayo kan’na wale chiyembekezo, ndiye chifukwa n’ni Paulo aweli-eda nawili romola vya chiyembekezo?’

16. Kodi vinakalecha avi ira muthu aambeele kaana chiyembekezo? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹⁶ Ninokoza vwechecha vyevyo Paulo atatauza liye, naganizela khani yoi chiyembekezo inoenjedeleya. Mwaisazo, kodi munoumbuwela mwemo mwavwele nyo mungawelengile wathawi yowambeela vya vyongo vyosangalasa vyevyo ninawelenga iyo m’Mawu a Mulungu, vyevyo ninaembekezela iyo? Mwina mwaganiza ira lonjezo loi athu kanoza kakaena moyo wo-omala m’paradaizo tilokeda ro-a. Koma mungaambeele funjeda vyongo vinjinji vyokuza Yehova koma teto malonjezwae ofwanyeya m’Baibulo, moowambeela roromela vinjinji ira vyevi vinoza viireye.

17. Kodi chiyembekezo inaenjedeleya avi muthu avipeleka koma teto badiziwa?

¹⁷ Ngakale vevo mwavipelekile nyo koma teto badiziwa, chiyembekezo inyu yoowambeela ulukula ndipo moopitiliza funjeda koma teto ulukula mwauzimu. (Aheb. 5:13–6:1) Mwina vyevyo vili va Aroma 5:2-4, vikala viuireelangani. Mukala mugumananga na mavuto o-iyana-iyana koma muwavilela, ndipo muona Yehova asangalalanga na nyo. Voi kamunakaikela ira Mulungu unoukondani, panopa mukaana chifukwa ilukulu yoi muembekezelenga vyevyo ulonjezile liye. Chiyembekezo inyu ikala yakopolo kwaranya mwemo yaliliathu wale ndipo munoona ira vyongo vyevyo munaembekezela nyo pivyongo vyoi vinoza viireye ndipo vinoukuzani vinjinji. Chiyembekezweyo inoukami-ani vambali iliyetene ya moywinyu, ndipo iukami-ani chenja mwemo munairela nyo vyongo na athu am’banja linyu, vyevyo munasakula nyo koma teto mwemo muna-indi-edela nyo chito thawinyu.

18. Kodi Yehova unanisimikizela n’ni?

¹⁸ Mtumwi Paulo ooromola teto khani imo-iwa yofuneya vinjinji vakhani ya chiyembekezo ineyo ninakaana iyo, vanduli vokala osomedeleya wa Mulungu. Liye oonisimikizela ira vyevyo ninaembekezela iyovi, vinoza vikwakwaneli-ediwe. Chifukwa n’ni kaninafuneya kaikela vyevi? Mosogoleliwa, Paulo oosimikizela Akiristu ira: “Chiyembekezweyo kinanikumudwi-a chifukwa Mulungu unotonyi-eda ira unonikonda vo-indi-eda chito zimu owela unoyo unaniva-a liye.” (Arom. 5:5) Nikaana vifukwa vyokwakwanela vyonipangi-a kaana chiyembekezo ineyo Yehova aniva-ile liye inela.

19. Kodi kaninafuneya kaikela n’ni va khani ya vyevyo ninaembekezela iyo?

¹⁹ Kaganizelani vyevyo Yehova amulonjezile liye Aburahamu koma teto mwemo atonyi-edele liye ira oosangalala vinjinji na liye mpakana fiya vomuromola ira ngu fwae. Vyevyo Aburahamu aembekezela liye vyookwakwaneli-ediwa. Baibulo lini: “Aburahamu angatonyi-edile leza murima, oowachela lonjezo leli.” (Aheb. 6:15; 11:9, 18; Arom. 4:20-22) Liye kaa-indi-iwe libwe. Nanyen’ne munokoza kala osimikiza ira ngati munapitilize kala ororomeleya, munoza muwachele vyevyo munaembekezela nyo. Chiyembekezo inyu chi yeniyeni ndipo inokoza ukami-ani ira mukale osangalala, o-okala ukumudwi-ani. (Arom. 12:12) Paulo alembile ira: “Mulungu unoyo unapeleka chiyembekezo aukami-eni kala osangalala vinjinji koma teto kaana murendele wetene vevo munamuroromela nyo, ira mukaena chiyembekezo yakopolo mokami-iwa na zimu owela.” — Arom. 15:13.