KHANI YOFUNJEDA 29
Kodi Mukozeela Chisauso Ilukulu?
“Kalani okozeya.” — MAT. 24:44.
NYIMBO 150 Bwerani kwa Mulungu Kuti Mupulumuke
VYEVYO NINAFUNJEDE IYOa
1. Chifukwa n’ni chizelu kozeela ngozi damuchilengedwe kapena mavuto amo-iwa alukulu?
KOZEELA unokami-a ira athu kavulumuwe. Ngozi damuchilengedwe kapena mavuto amo-iwa alukulu kaireya, thawi dinjinji athu anayo kakozeele kanovulumuwa, moi kanowanda kami-a afwiwa. Bungwe limo-i lokami-a athu la wu Europe lawongile ira: “Kozeela kokami-a vinjinji.”
2. Chifukwa n’ni ninafuneela kozeela chisauso ilukulu? (Mateyu 24:44)
2 “Chisauso ilukulu” inoza iambeele morurumucha. (Mat. 24:21) Komave, mo-iyana na ngozi dimo-i dorurumucha, kai athu etene anayo kanaze karurumuwe na chisauso ilukulu inela. Chaka dotamangela 2000 diviriledo, Yesu oochenjeza o-arelae ira kakozeelenga vya thawi inela. (Welengani Mateyu 24:44.) Nakala okozeya, vinaza vikala vyo-orucha vilela va thawi ineyo koma teto kami-a amo-iwa ira kavilelenga. — Luka 21:36.
3. Kodi vilela, chifundo koma teto chikondi vinanikami-e avi kozeela chisauso ilukulu?
3 Kaganizelani makalelo mararu anayo kananikami-e kozeela chisauso ilukulu. Kodi ninaza nipanga avi akala ninawandeliwe ira nilengeze uthenga wakopolo wachiweluzo koma athu o-ororomela kaniruni-anga? (Chiv. 16:21) Ninafuneela za vilela ira nimuvwele Yehova nororomela ira unoniteteza. Kodi ninaza nipanga avi akala abali-u kalusile vyongo vimo-i kapena katundwiwa wetene? (Hab. 3:17, 18) Ninafuneela za kala achifundo ira niava-e vyevyo kanafuneelaathu. Kodi ninaza nipanga avi akala mgwilizano wavilambo uniukele moi ninafuneela kala na abali na arongoli-u mu isinyumba ing’onong’ono wa thawi yoyeva? (Ezek. 38:10-12) Ninafuneela za atonyi-eda chikondi ilukulu ira nize nivilele va thawi yorucheyo.
4. Kodi Baibulo linatonyi-eda avi ira ninafuneela esaesa kala ovilela, achifundo koma teto achikondi?
4 Baibulo linonilimbikisa ira nipitilize kala ovilela, achifundo koma teto achikondi. Va Luka 21:19 vani: “Akala nyo munaze muvilele, munoza mufwanye moyo.” Va Akolose 3:12 vani: “Warani chifundo.” Teto va 1 Atesalonika 4:9, 10 vani: “Mulungu unoufunji-ani omeluwana. . . . Koma ndinaaudandaulelani abali ira mupitilize panga eno moonjedeleya.” Mavesi etene anala kaalembele ofunjeda anayo kali kangatonyi-edile wale ira kali ovilela, achifundo koma teto achikondi. Komave aliwa kafuneela pitiliza tonyi-eda makalelo anala. Na-iyene ninafuneela panga chimozimozi. Ira niwande panga vyevi ninokambirana mwemo Akiristu owambeela katonyi-edileathu lililetene mwamakalelo anala. Vanduli viwa ninoona mwemo ninaasazi-edele iyo, vyevyo vinatonyi-ede ira nikozeela chisauso ilukulu.
PITILIZANI KALA OVILELA
5. Kodi Akiristu owambeela kapanga avi ira kavilelenga mavuto anayo kagumananaathu?
5 Akiristu owambeela kafuneela kala ovilela. (Aheb. 10:36) Enjedela va mavuto a dambo na dambo anayo athu etene kagumananaathu, aluwa koogumana teto na mavuto amo-iwa. Anjinji mwa Akiristu anala koozuzumi-iwa, o-okala na asogoleli a Chiyuda kapena olamulela a Chiroma oka, koma koozuzumi-iwa teto na abaliwa. (Mat. 10:21) Koma teto thawi dimo-i kafuneela limbana na vyofunji-a vya athu ampatuko anayo kafuna ambeeli-a magawano mupingo. (Vyo. 20:29, 30) Komave Akiristwayo koovilela. (Chiv. 2:3) Kodi chin’ni yaakami-ile? Aluwa kooganizela visazo vyofwanyeya m’Malemba vya athu anayo kavilele, monga Yobu. (Yak. 5:10, 11) Koovepa Yehova ira aava-e kopolo. (Vyo. 4:29-31) Koma teto kooganizela vyo-arelavo vyapama vyevyo kanafwanyeathu chifukwa yovilela. — Vyo. 5:41.
6. Kodi ninafunjeda n’ni wa Merita unoyo avilele vevo aruni-iwa liye?
6 Na-iyene ninokoza vilela akala thawi detene ninafunjeda koma teto ganizela visazo vyoromoliwa m’Mawu a Mulungu koma teto m’mabukwi-u vya athu anayo kavilele. Panga vyevi woomukami-a murongola m’mo-iwa wawu Albania zina lae Merita, unoyo azuzumi-iwa vinjinji na abalae. Liye awongile ira: “Ndoolimbikisiwa vinjinji ndingafunjedile khani ya Yobu m’Baibulo. Yobu oovuteya vinjinji, koma ngakale ira kaaiziwa ineyo inaambeeli-a mavutwae awongile ira: “Mpakana miyo tatiya, kandinaza ndi-iya kala na murima wo-ogawaneya.” (Yobu 27:5) Ndoofwanafwani-eda mavuto anayo ndagumanana miyo na mavuto a Yobu. Koma mo-iyana na liye, miyo ndoomuiziwa unoyo apangi-a mavutwanga.”
7. Akala kaninagumana na mavuto alukulu, kodi ninafuneela funjeda n’ni vathawiila?
7 Ninokoza pitiliza kala ovilela akala thawi detene ninapepela mokumela vati vamurima koma teto mufotokozela Yehova nkhawa di-u. (Afil. 4:6; 1 Ates. 5:17) Mwina vano kamunagumana na mavuto alukulu. Komave, kodi munomuvepa Yehova ira ausogoleleni thawi iliyetene ineyo mukumudwile nyo, sokonezeya kapena panikizeya? Akala thawi detene munamuvepa Yehova ira aukami-eni va mavuto a tundu uliwetene, kamunaza muzengeleza muvepa ira aukami-eni mwaza mugumana na mavuto alukulu usogolo. Koma teto munoza mukale osimikiza ira Yehova unoiziwa thawi ineyo unaukami-eni liye koma teto mwemo unairele liye vyevi. — Sal. 27:1, 3.
VILELA
Vilela mavuto a tundu uliwetene anayo nigumanilena iyo unokoza nikami-a ira nize niwande vilela mavuto o-arela (Onani ndima 8)
8. Kodi isazo ya Mira inatonyi-eda avi ira vilela mavuto vathawiila unonikami-a ira nize nivilele usogolo? (Yakobo 1:2-4) (Onani teto ithuzithuzi.)
8 Vinoza vikale vyo-orucha vilela chisauso ilukulu akala ninavilela mavuto vathawiila. (Arom. 5:3) Chifukwa n’ni ninaonga eno? Abali anjinji kanoona ira vilela mavuto anayo kagumanilenaathu, woowakami-a ira kavilele teto mavuto amo-iwa o-arela. Vyevi viakami-a ira karoromelenga vinjinji ira Yehova ngokozeya akami-a. Vyo-arelavo viwa pivyoi iroromelweyo inowakami-a ira kawandenga vilela mavuto o-arela. (Welengani Yakobo 1:2-4.) Mpainiya m’mo-iwa wawu Albania, zina lae Mira, oowona ira vyevyo avilele liye mundulimu vyoomukami-a ira awandenga vilela mavuto anayo unagumanana liye vathawiila. Mira oosomedela ira thawi dimo-i unoona ngati ngu liye ekave unoyo unagumana na mavuto anjinji. Komave unoumbuwela mwemo Yehova ukan’le liye amukami-edanga wa chaka 20 diviriledi moi unoviwandela ira, ‘Pitiliza kala ororomeleya. Kulole ira vyetene vyevyo ukwakwani-ile wee panga vogonji-a mavuto etene mokami-iwa na Yehova va chaka diviriledi vidowe vadela.’ Nanyen’ne munopanga pama ganizelanga mwemo Yehova ukalile liye aukami-edangani vilela. Kamukaikelenga ira liye unoona thawi iliyetene ineyo muvilele nyo mavuto amo-iwene, moi unoza audaliseni. (Mat. 5:10-12) Chisauso ilukulu yaza iambeelanga, munaza mukala mwangafunjedile vilela moi munoza musimikize murima ira munopitiliza vilela.
MUTONYI-EDENGA CHIFUNDO
9. Kodi Akiristu a wu Antiokeya wa wu Siriya katonyi-ede avi chifundo?
9 Kaganizelani vyevyo vyaaireele Akiristu vathawi ineyo wu Yudeya waliathu ndala ilukulu. Akiristu a mupingo wawu Antiokeya wawu Siriya kangavwile vya ndaleyo, mookaikela koowavwela chisoni abali a wu Yudeya. Koma vanduli viwa kooiravo yongo vowatonyi-eda chifundo. Aliwa “koosimikiza murima tumiza likami-edo lililetene lelo kawandeathu wa abali okala wu Yudeya.” (Vyo. 11:27-30) Ngakale ira Akiristu anayo kakuziwe na ndalela kakala undendai, Akiristu a wu Antiokeya kali osimikiza murima ira kaakami-e. — 1 Yohani 3:17, 18.
CHIFUNDO
Ngozi damuchilengedwe dinoniva-a mwai woi nitonyi-ede amo-iwa chifundo (Onani ndima 10)
10. Kodi ninatonyi-ede avi chifundo wa Akiristu afwi-u anayo kakuziwe na mavuto alukulu? (Onani teto ithuzithuzi.)
10 Na-iyene malambwano ninokoza tonyi-eda chifundo akala Akiristu afwi-u kakuziwe na ngozi damuchilengedwe kapena mavuto amo-iwa alukulu. Ninokoza iravo yongo mombaraanya, mwina vofuka andimuwa mupingo akala nina-indena chito yopeleka likami-edo, vopeleka ndalama dokami-eda va chito ya vailambo yetene koma teto vopepelela anayo kakuziwe.b (Miya. 17:17) Mwaisazo, mu 2020, Makomiti Okami-a va Ngozi Dorurumucha okwaranya 950 koogarati-iwa vailambo yetene ira kakami-e athu anayo kakuziwe na mulili wa COVID-19. Ninowayamikela vinjinji abali anayo kanatumikela m’makomiti anala. Chifundo inowalimbikisa ira kakami-enga abali na arongoliwa vowava-a vyevyo kanafuneelaathu, alimbikisa mwauzimu koma teto thawi dimo-i asakaedela kapena amangela nyumba diwa na malo olambelela. — Fwanafwani-edani na 2 Akorinto 8:1-4.
11. Kodi irela amo-iwa chifundo unatonyi-eda avi ira ninolemekeza Babi-u waudimu?
11 Naatonyi-edanga chifundo Akiristu afwi-u vaireya ngozi imo-iwene, athu amo-iwa kanoona vipeleka wi-u. Mwaisazo, mu 2019, lipevo lakopolo loromoliwa ira Hurricane Dorian, loowononga Nyumba ya Umwene wu Bahamas. Vevo abali kamangaathu nawili Nyumba ya Umweneyo, koomufuka muthu m’mo-iwa o-inda chito domangamanga unoyo kai wa Mboni ira aawandele ndalama dedo dinafuneela ira aakami-e chito imo-iwene. Liye aawandelile ira: “Ndinofuna peleka vipangizo . . . koma teto u-indelani chitwela ulele. Ndinafuna irela vyevi gulu linyuli. Ndinoira chidwi na chifundo ineyo [munatonyi-eda] nyo afwinyu.” Athu anjinji muilambwela katinamuiziwa Yehova. Komave athu anjinji kanoona vyevyo a Mboni da Yehova kanairaathu. Ngumwai wantengo wavadimu iziwa ira vyevyo ninaira iyo votonyi-edana chifundo vinokoza pangi-a athu amo-iwa ira kafune funjeda vinjinji vyokuza Yehova, “unoyo uli wachifundo yoinjiva.” — Aife. 2:4.
12. Kodi esaesa kaana chifundo unanikami-e avi kozeela chisauso ilukulu? (Chivumbuluso 13:16, 17)
12 Chifukwa n’ni ninafuneela zatonyi-edana chifundo va chisauso ilukulu? Baibulo linatonyi-eda ira anayo ka-analandana mbali vakhani da ndale, kanerenga gumana na mavuto vathawiila koma teto va thawi ya chisauso ilukulu. (Welengani Chivumbuluso 13:16, 17.) Ninafuneela zakami-eda abali na arongoli-u fwanya vyofuneya vamoyo. Tiyemoni niesaese ira vevo Mweni-u, Kiristu Yesu, unaze liye apeleke chiweluzo, aze anifwanye nitonyi-edanga chifundo teto aze aniwandele ira, “volowani mu Umwene.” — Mat. 25:34-40.
MUWAWOMELIWENGANA VINJINJI ABALI NA ARONGOLINYU
13. Monga mwemo lemba la Aroma 15:7 linatonyi-edelaathu, chin’ni yakami-ile Akiristu owambeela ira kawomeliwanenga vinjinji?
13 Chikondi chineyo yaaiziwi-a Akiristu owambeela. Koma kodi vyali vyokweya ira katonyi-edanenga chikondi? Kaganizelani vya athu o-iyana-iyana anayo kali mupingo wawu Roma. Mupingola kamwakede kala Ayuda oka, anayo makolwiwa kaafunji-ile ira ka-arelenga Chilamulo. Koma mookala teto athu a mitundu dimo-i anayo kali o-iyana vinjinji na Ayuda. Mwina amo-iwa kali akapolo koma amo-iwa katali akapolo, teto mwina amo-iwa kookaana akapolo. Ndiye kodi Akiristwayo kapanga avi ira kawomeliwanenga ngakale ira kali o-iyana eni? Namarumiwa Paulo oowalimbikisa ira ‘kawachelanenga.’ (Welengani Aroma 15:7.) Kodi atapulela n’ni veva? Mawu anayo kaatapuleleathu ira “wachela,” kanatapulela muirela muthu m’mo-iwa vyongo mooma murima, monga muitanela wani-u, kapena vaari va afwi-u. Mwaisazo, Paulo oomuwandela Filimoni ira amuwachele kapolwae Onesimo unoyo atawile, moi awongile ira: “Umuwachele na manda men’li.” (Filim. 17) Koma teto Purisikila na Akula koomuwachela Apolo unoyo akeda iziwa makundo oyeva okuza Chikiristu voerekezela na aliwa moi “koomutukula.” (Vyo. 18:26) Eno Akiristwayo katalolile ira iyana va vyongo vimo-i uwamwalani-e moi koowachelana.
CHIKONDI
Chikondi ya abali na arongoli-u inokoza nikami-a ira nivilele (Onani ndima 15)
14. Kodi Anna na mamunae katonyi-ede avi chikondi?
14 Na-iyene ninokoza tonyi-eda ira ninowawomeliwana abali na arongoli-u vowalola ira kakale afwi-u. Thawi dinjinji vyevi vinopangi-a ira naaliwene kaambeele niwomeliwana. (2 Akor. 6:11-13) Kaganizelani vyevyo vyamuireele Anna na mamunae. Vangakede vira thawi yoyeva kumela vevo kadowileathu wu West Africa monga amishonale, mulili wa COVID-19 oowambeela. Ngakale ira kali kangakede fiya wene, aliwa katawanda gumana na abali na arongola a mupingo mwiwa. Ndiye kodi banjali latonyi-eda avi chikondi? Aliwa koowaleda na abali na arongolayo zela va vidiyokonferensi nowawandela ira koofunechecha vinjinji ira kaaiziwe. Vyevi vyookuza vinjinji mabanja anayo kawaledanaathu, moi koowaimbela mafoni koma teto alembela mameseji vakwikwivakwikwi. Chifukwa n’ni Anna na mamunae kaesaesa ira kaaiziwe abali na arongolayo? Anna awongile ira: “Kandinaza ndidiwala vyevyo abali na arongola kairaathu votonyi-eda chikondi banja li-u vamavuto na vamurendele, moi vyevi vyoondilimbikisa ira nditonyi-edenga chikondi wa amo-iwa.”
15. Kodi ninafunjeda n’ni wa Vanessa vakhani yowawomeliwana abali na arongoli-u? (Onani teto ithuzithuzi.)
15 Anjinji a iyo nili m’mipingo dedo muli abali na arongola anayo kali o-iyana va vyongo vinjinji koma teto makalelo. Ganizela makalelwiwa apama unokoza nikami-a ira niawomeliwengana vinjinji. Murongola m’mo-iwa unoyo unatumikela wu New Zealand, zina lae Vanessa, vyoomurucha ira agwilizanenga na athu amo-iwa mupingo. M’malo mo-iya aleda na athu anayo kan’na makalelo oyi katinamusangalasa, liye ooganiza vyoi afwanyenga thawi injinji yoirela nawo vyongo limo-i. Panga vyevi woomukami-a ira aiziwe vyongo vyevyo vinapangi-a ira Yehova aawomeliwengana. Liye awongile ira: “Keda kumela vevo mamunanga akan’le liye woing’anela dela, ninofwanya thawi yopanga vyongo na abali na arongola anayo kali o-iyana makalelo, moi vinakala vyo-orucha ira nigwilizanenga nawo. Vano ndinowawomeliwana athu etene. Pivyovaela oneya ira Yehova unosangalala na vyevi chifukwa oonikokela mugulu lelo muli athu o-iyana-iyana.” Nafunjedanga ona athu monga mwemo Yehova munaawonela liye, ninotonyi-eda ira ninowawomeliwana. — 2 Akor. 8:24.
Vathawi ya chisauso ilukulu, Yehova unoza aniteteze monga mwemo alonjezile liye naza nipanganga vyongo mogwilizana na abali na arongola (Onani ndima 16)
16. Chifukwa n’ni chikondi inaza ikala yofuneya vinjinji va chisauso ilukulu? (Onani teto ithuzithuzi.)
16 Chikondi inoza ikale yofuneya vinjinji va chisauso ilukulu. Kodi ninaza nifwanya waani chitetezo chisauswela yaza iambeela? Kaganizelani malangizo anayo Yehova apelekile liye wa athwae vevo a Babulo kaaukelaathu. Liye awongile ira: “Nyo athwanga, dowani mwavolowe m’masubinyu amuwari teto mwa-eye visewo. Mwavitaale wa thawi yoyeva fiyeda lunduwa wanga ungaman’le.” (Yes. 26:20) Vinaoneya ira malangizo anala kano-inda teto chito wa iyo anayo ninaembekezela chisauso ilukulu. ‘Masubi amuwari’ kanatapulela mipingo di-u. Vathawi ya chisauso ilukulu, Yehova unoza aniteteze monga mwemo alonjezile liye akala ninaze nipange vyongo mogwilizana na abali na arongoli-u. Eno, vathawiila ninafuneela esaesa ira enjedela volola panga vyongo na abali na arongoli-u, niawomeliwengana. Vyevi pivyofuneya vinjinji ira nize nivulumuwe.
NIKOZEELENGA VATHAWIILA
17. Akala ninakozeele vathawiila, kodi ninaza nikwakwani-a panga n’ni va chisauso ilukulu?
17 “Dambo lilukulu la Yehova” linaza likala loophi-a wa athu etene. (Zef. 1:14, 15) Naaliwene atumiki a Yehova kanoza kagumane na mavuto. Akala ninakozeele vathawiila ninoza niwande kala mo-otekenyeya koma teto kami-a amo-iwa. Ninoza niwande vilela mavuto a tundu uliwetene anayo ninagumanena iyo. Abali na arongoli-u kaza kavuteyanga, ninoza nipange vyevyo ninawande iyo vowatonyi-eda chifundo koma teto ava-a vyevyo kanafuneelaathu. Teto ninoza nigwilizane na abali na arongoli-u anayo nali iyo ningaamben’le wale awomeliwana. Vanduli viwa Yehova unoza anidalise voniva-a moyo wo-omala muilambo yoi kamunaza mukala mavuto a tundu uliwetene. — Yes. 65:17.
NYIMBO 144 Yang’ananibe Pamphoto
a Chisauso ilukulu inowambeela chineneveva. Makalelo monga vilela, chifundo koma teto chikondi kanoza kanikami-e va thawi yorucha vinjinjila ineyo kinaireyevo nawale letene. Mukhanila, ninoona vyevyo Akiristu owambeela kairileathu ira kakaena makalelo anala, mwemo na-iyene ninairele iyo vyevyo malambwano koma teto mwemo makalelo anala kananikami-edeleathu kozeela chisauso ilukulu.
b Anayo kanafune kami-a va chito yopeleka likami-edo, yowambeela kanafuneela lemba Fomu ya Ofuna Kutumikira Mongodzipereka M’Dipatimenti Yoona za Mapulani ndi Zomangamanga (DC-50) kapena Fomu ya Amene Akufuna Utumiki Wongodzipereka (A-19) era eno kadedi-edenga ira kaze kaitaniwe dowa kami-a va chito imo-iwene.