Sanja ya Namaing'anela LAIBULALE YA VA INTERNETI
Sanja ya Namaing'anela
LAIBULALE YA VA INTERNETI
Kokola
  • BAIBULO
  • MABUKU
  • MIGUMANO
  • w23 Mey mathak. 14-19
  • Pitilizani Enda va “Sewu wa Chiyelo”

Isakuliwela kin'na vidiyo iliyetene

Pepani, kaniwandile uli-a vidiywela

  • Pitilizani Enda va “Sewu wa Chiyelo”
  • Yolengeza Umwene wa Yehova (Yofunjeda)—2023
  • Miru Dilukuludilukulu
  • “SEWU WA CHIYELO” VATHAWIYO KOMA TETO VATHAWIILA
  • SAKAEDA SEWU
  • “SEWU WA CHIYELO” NGO-ULEYA
Yolengeza Umwene wa Yehova (Yofunjeda)—2023
w23 Mey mathak. 14-19

KHANI YOFUNJEDA 22

Pitilizani Enda va “Sewu wa Chiyelo”

“Wewo unoza ukale sewu ulukulu, . . . Sewu wa Chiyelo.” — YES. 35:8.

NYIMBO 31 Yendani ndi Mulungu

VYEVYO NINAFUNJEDE IYOa

1-2. Kodi Ayuda anayo kakala wu Babulo kafuneela sakula vakhani yofuneya iivi? (Ezara 1:2-4)

VALI vangapelekiwe chilengezo yoi Ayuda anayo kali akapolo wa chaka 70 wu Babulo, kanoza kawelele waniwa wu Izarayeli. (Welengani Ezara 1:2-4.) Yehova eka ngunoyo apangi-e ira vyevi viwandeye. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Chifukwa a Babulo katamasula akapolo. (Yes. 14:4, 17) Koma mzinda wa Babulo wali wangagonji-iwe teto mwene musha oowandela Ayuda ira kanokoza kumamo muilambomo. Chifukwa ya vyevi, Muyuda uliwetene simbwasimbwa miru da mabanja, kafuneela sakula vyoira ira kavenyewo wu Babulo kapena kativenyewo. Koma sakula vyoira vakhanila kawali wokhweeya. Chifukwa n’ni?

2 Ayuda amo-i kali ouluula vinjinji moi vyakala vyorucha ira kaende ulendo woruchola. Koma teto Ayuda anjinji kabaluwile wu Babulo wewo moi kali kaanakalevo dela lililetene. Eno waaliwa, wu Izarayeli wali waniwa wa makolwiwa. Ayuda amo-i vyongo vyoowaendela pama wu Babulo, moi vyakala vyorucha iya nyumba diwa dapama koma teto mabizimesiwa dowa kalanga muilambo yailendo.

3. Kodi Ayuda ororomeleya anayo kawelele wu Izarayeli kafwanya madaliso oyi avi?

3 Wa Ayuda ororomeleya, welela wu Izarayeli wali wofuneya vinjinji kwaranya vyevyo ka-iyeathu. Yofuneya vinjinji yali yoi vyongo vyoowambeela aendela pama vakhani yolambela. Ngakale ira wu Babulo wookala akachisi okwaranya 50, kachisi wa Yehova kaaliwo. Kawali guwa lelo Aizarayeli kapelekelengavoathu sembe dedo dafuneela malinga na Chilamulo ya Mose. Koma teto kawali asembe anayo kapelekenga sembedo. Wenjedela vevo, athu a Yehova kali oyeva vinjinji voerekezela na alombwana na a-iyana aunde anayo katalemekeza Yehova kapena makundwae. Eno Ayuda anjinji ororomeleya koofunechecha welela waniwa ira kaweli-ede lambela oona.

4. Kodi Yehova alonjezile ira unaakami-eda avi Ayuda vowelela waniwa?

4 Ulendo orucha wokumela wu Babulo dowa wu Izarayeli oowalandela Ayuda medi dokwakwana 4. Koma Yehova ali angalonjezile ira unoza achose iliyetene ineyo yaoneya ira inokoza alepeli-a welela. Yesaya eere: “Kavuruwanani! M’mo-iwa unakuwa muchipululu ira: ‘Sakaedani ndila ya Yehova nyo athu! Ongolani sewu wa Mulungwi-u ovira muchipululu. . . . Malo otimbeyatimbeya kasakaediwe teto malo amikumamikuma kakale chigwa.’” (Yes. 40:3, 4) Fwanafwani-ani ira munoona sewu ulukulu wa muchipululu unoyo unavira muchigwa. Athu kanosangalala enda musewu unola. Vyakala vyo-orucha wa Ayudala enda musewu ulukulu oongowa, m’malo mogwela kapena tita mimwango na mikuma. Aluwa kooenda mombaraanya.

5. Kodi sewu ulukulu opipirisa okumela wu Babulo dowa wu Izarayeli waromoliwa n’ni?

5 Malambwano, misewu dinjinji dilukulu dinoiziweya na zina kapena nambala. Sewu ulukulu opipirisa unoyo Yesaya aufotokozile liye ookaana teto zina. Ninawelengecha ira: “Wewo unoza ukale sewu ulukulu moi unoza uromoliwe ira Sewu wa Chiyelo. Muthu otakala kanaza aendamo.” (Yes. 35:8) Kodi lonjezo leli latapulela n’ni wa Aizarayeli? Nanga linatapulela n’ni wa iyovano malambwano?

“SEWU WA CHIYELO” VATHAWIYO KOMA TETO VATHAWIILA

6. Chifukwa n’ni sewula waromoliwa owela?

6 Zina loi “Sewu wa Chiyelo” tiloriya. Chifukwa n’ni sewula waromoliwa owela? Vaari va Ayuda owelela waniwa kavafwanyeya “muthu otakala” unoyo kaafuna iya chiwelewele, lambela mafano kapena machimo amo-i alukulualukulu. Ayudayo kakala “athu owela” wa Mulungwiwa. (Doto. 7:6) Komave vyevi kavyatapulela ira Ayuda anayo kakumile wu Babulwayo katafuneela chenja vyongo vimo-i ira kamusangalasenga Yehova.

7. Kodi pivyongo vimo-i vyiivi vyevyo Ayuda kafuneelaathu chenja? Pelekani isazo.

7 Monga nionele iyo wale, anjinji mwa Ayudala kabaluwile wu Babulo teto anjinji koo-arela iganizelo na makundo a athu a wewo. Vangavirile chaka dinjinji kumela vevo Ayuda owambeela kaweleleathu wu Izarayeli, Ezara oovwa ira Ayuda amo-i kali kangatelile a-iyana aunde. (Ekis. 34:15, 16; Eza. 9:1, 2) Teto vangavirile thawi, Bwanankubwa Nehemiya oodabwa angafwanyile ira a-ima amo-i anayo kabaluwile wu Izarayeli, kataiziwa iwongelo ya Ayuda. (Doto. 6:6, 7; Nehe. 13:23, 24) Kodi a-ima anala kafunjeda avi muwomeluwana koma teto mulambela Yehova akala kataiziwa Chiheberi, iwongelo ineyo ya-indi-ediwe chito volemba Mawu a Mulungu? (Eza. 10:3, 44) Eno vookala vyongo vinjinji vyevyo Ayuda kafuneelaathu chenja. Koma vyakala vyo-orucha chenja voi kakala wu Izarayeli wewo lambela oona waweli-ediwa vang’onovang’ono. — Nehe. 8:8, 9.

Abali na arongola kana-indi-eda chito ndila do-iyana-iyana volaleela uthenga wapama ambeela mu 1919 mpakana vano.

Keda ambeela mu 1919 C.E., alombwana, a-iyana na a-ima anjinji kookala kakumanga mu Babulo Mulukulu nowambeela enda va “Sewu wa Chiyelo” (Onani ndima 8)

8. Chifukwa n’ni ninafuneela ira chidwi na vyongo vyevyo vyaireile walewale? (Onani ithuzithuzi yavatakuru lowambeela.)

8 Athu amo-iwa kanokoza ganiza ira, ‘Vyevi pivyoiri-a chidwi. Koma kodi vyevyo vyaaireele Ayuda vinanikuza avi?’ Ninokoza onga ira vinonikuza chifukwa na-iyene ninoenda va “Sewu wa Chiyelo.” Kaya nili ozoziwa kapena a “khosa dimo-i,” ninafuneela pitiliza enda va “Sewu wa Chiyelo” chifukwa unonikami-a kalave m’Paradaiso wauzimu koma teto unonikami-a fwanya madaliso anayo Umwene unazi-eathu usogolo.b (Yoh. 10:16) Keda ambeela mu 1919 C.E., alombwana, a-iyana koma teto a-ima mamiliyoni kookala kakumanga mu Babulo Mulukulu, unoyo uli vipembezo vyetene vyonama, moi koowambeela enda musewu opipirisola. Kai vyokaiki-a ira nyo muli mugulu leli. Ngakhale ira athu koowambeela enda va sewu unola chaka 100 diviriledo, chito yousakaeda yaambeele chaka dinjinji mundulimu.

SAKAEDA SEWU

9. Mogwilizana na Yesaya 57:14, kodi chito yosakaeda “Sewu wa Chiyelo” yaireile avi?

9 Wa Ayuda anayo kakumela wu Babulo, Yehova oowonechecha ira uwachosela vyopinga vyetene. (Welengani Yesaya 57:14.) Nanga bwanji vya “Sewu wa Chiyelo” wa malambwano? Wa chaka dinjinji yaanafiye chaka ya 1919, Yehova oo-indi-eda chito alombwana anayo kamulemekeza ira kasakaede ndila yokumela mu Babulo Mulukulu. (Erekezelani na Yesaya 40:3.) Aluwa koo-inda chito yofuneya yosakaeda sewu wauzimu moi vyevi vyookami-a ira athu a maganizo apama kakumemo mu Babulo Mulukulu novolowa m’Paradaiso wauzimu, mwemo lambela oona wali ungaweli-ediwe. Kodi chito yosakaeda sewula inatangani-avo n’ni? Kaganizelani vyongo vimo-i vyevyo vyaireile.

Makina osindikizela owambeelela na otapulela Baibulo.

Wa chaka masauzande anjinji, alombwana oova Mulungu kookami-a vopanga ndila ira kakume wu Babulo Mulukulu (Onani ndima 10-11)

10-11. Kodi sindikiza koma teto tapulela Baibulo, ukami-ile avi ira athu kaiziwe vinjinji vyokuza Baibulo? (Onani teto ithuzithuzi.)

10 Sindikiza. Baibulo likala likopeliwanga vamanda mpakana chaka da m’ma 1400. Chitwela yoolanda thawi indendai teto Mabaibulo kali osauweleya koma teto odura vinjinji. Koma athu kangapangile makina osindikizela, Baibulo loowambeela pangiwa mo-orucha koma teto loofwanyeya na athu anjinji.

11 Tapulela. Wachaka dinjinji, Baibulo lafwanyeya mu Chilatini, iwongelo ineyo ofunjeda oka mbanayo kaivwa. Koma vevo chito yosindikiza mabuku yafalikelaathu, athu oova Mulungu koodowi-a vasogolo chito yotapulela Baibulo muviwongelo vyevyo athu anjinji kaongaathu. Sopano athu owelenga Baibulo koowanda fwanafwani-eda vyevyo asogoleli achipembezo kafunji-aathu na vyevyo Baibulo linafunji-aathu.

M’bali Russell na ofunjeda Baibulo amo-iwa kanafufuza m’mabuku okami-a vofunjeda Baibulo koma teto kambirana vyevyo kafwanyileathu.

Alombwana oova Mulungu kookami-a vopanga ndila ira kakume wu Babulo Mulukulu (Onani ndima 12-14)c

12-13. Sambaulani mwemo ofunjeda Baibulo oona murima kakami-edeleathu athu muchaka dam’ma 1800 iziwa vyokuza vyofunji-a vyonama.

12 Vyongo vyokami-a vofunjeda Baibulo. Athu anayo kafunjeda Baibulo mosamala, kooiziwa vinjinji va vyevyo kafunjedaathu m’Mawu a Mulungu. Koma asogoleli achipembezo anjinji koolunduwa chifukwa athwala koowandela amo-iwa vyevyo kafunjedileathu m’Baibulo. Mofwanafwani-a, muchaka dam’ma 1800, athu amo-iwa oona murima koowambeela panga mapepala anayo kafotokoza pama vya vyofunji-a vyonama vyevyo machalichi kafunji-aathu.

13 Mu 1835, ofunjeda Baibulo m’mo-iwa zina lae Henry Grew, oofalisa ipepala ineyo yafotokoza mwemo okhwa kaliliathu. Mu ipepaleyo oofotokoza kumela m’Malemba ira moyo o-okhwa chimphaso yokumela wa Mulungu ookala moyo unoyo uliwetene unabaluwana liye monga mwemo machalichi anjinji kanafunji-elaathu. Mu 1837, m’busa m’mo-iwa zina lae George Storrs oofwanya ipepalela angali mu sitima. Liye ooiwelenga moi oosimikizela ira ufwanya likundo lofuneya la imbarimbari teto ooganiza vyowandela amo-iwa vyevyo afunjedile liye. Mu 1842, liye ookamba khani do-arana va muru oiri-a chidwi oyi, “Kufufuza — Kodi Anthu Oipa Amakhala Osafa?” Vyevyo George Storrs alembile liye, vyoomukami-a vinjinji muzombwe m’mo-iwa zina lae Charles Taze Russell.

14. Kodi chito yauzimu ineyo yaireile wale yamukami-ile avi M’bali Russell na afwae? (Onani teto ithuzithuzi.)

14 Kodi chito yauzimu yosakaeda sewu, ineyo yaambeele wale ireya yamukami-ile avi M’bali Russell na afwae? Kafunjedanga Malemba, koowanda saela mabuku o-iyana-iyana koma teto Mabaibulo amo-i anayo kakumi-iwe wale aluwa ka-anaambeele chitwiwa. Koopindula teto na vyevyo athu monga Henry Grew, George Storrs na amo-i kafufuzileathu m’Baibulo. Naliyene M’bali Russell na afwae kookami-ana va chito yauzimu yosakaeda ndila vokumi-a mabuku anjinji koma teto mapepala ofotokoza khani da m’Baibulo.

15. Kodi pivyongo vyofuneya vyiivi vyevyo vyaireile mu 1919?

15 Mu 1919, athu a Mulungu kookuma m’Babulo Mulukulu, unoyo uli vipembezo vyetene vyonama. Vathawi inela, kapolo ororomeleya na wazelu oo-eliwa moi yali thawi yofwanelela chifukwa liye oowambeela kami-eda athu amurima wapama ira kaambeele enda va “Sewu wa Chiyelo,” unoyo wali wangakede uliwa wene. (Mat. 24:45-47) Chifukwa yoi atumiki ororomeleya kali kanga-indile chito yosakaeda sewula mundulimu, athu anayo kaenda va sewu ulukulula, koowanda iziwa vinjinji vyokuza vyolinga vya Yehova. (Miya. 4:18) Koowanda teto chenja moywiwa ira ugwilizane na vyevyo Yehova unafuna liye. Yehova kanaembekezela ira athwae kachenje ulendo umo-ive. M’malomwiwa, liye ukala aakami-anga mwavang’onovang’ono. (Onani bokosi loi, “Yehova Ukala Akami-anga Athwae Mwavang’onovang’ono.”) Etene iyene ninoza nisangalale vinjinji vevo ninaze iyo nimusangalasenga Mulungwi-u va iliyetene. — Akol. 1:10.

Yehova Ukala Akami-anga Athwae Mwavang’onovang’ono

Sewu mwavang’onovang’ono unokala oriya koma teto oongowa.

1927-1928: Koo-iya kondwelela Khirisimasi

1928-1936: Vang’onovang’ono, koo-iya indi-eda chito tanda

1931: Koowambeela iziweya ira Mboni da Yehova

1938: Koo-iya sakula andimuwa mupingo vo-indi-eda chito mavoti

1944-1945: Koovwechecha patuleya wa magazi

1952: Koogogomezela funeya wochosa mupingo athu o-olapa

1956: Koovwechecha patuleya wa ukwati

1972: Pingo oowambeela ing’aneliwa na bungwe la andimuwa

1973: Koovwechecha ira dja sola ti chimo lilukulu

1976: Malangizo koopelekiwa okuza chito dedo Akiristu kanafuneelaathu inda

2000: Khani yokuza vigawo vyamagazi yoosambauliwa movweya pama

2006, 2012: Koogogomezela ophi-a oonela vyolava

“SEWU WA CHIYELO” NGO-ULEYA

16. Ambeela mu 1919, kodi chichito iivi ineyo ikalile iireyanga vosakaeda “Sewu wa Chiyelo”? (Yesaya 48:17; 60:17)

16 Sewu uliwetene unafuneela sakaediwanga vakwikwivakwikwi. Keda kumela mu 1919, chito yosakaeda “Sewu wa Chiyelo” ikala ipitilizanga na yolinga yofuna kami-a athu anjinji kuma mu Babulo Mulukulu. Kapolo ororomeleya na wazelu unoyo ali angakede sakuliwa wene oowambeela inda chito moi mu 1921, ookumi-a buku lokami-a vofunjeda Baibulo vofuna kami-a asha ira kafunjede imbarimbari. Buku la Zeze wa Mulungu, loogaweliwa mabuku 6 miliyoni muviwongelo 36, moi lookami-a athu anjinji funjeda imbarimbari. Chineneveva vikumi-iwa buku loi Sangalalani Na Moyo Mpakana Walewale! lelo tilapama voiri-a maphuzilo a Baibulo. M’malambo omari-ala, Yehova ukala a-indi-edanga chito gulu lae voniva-a yodja yauzimu na yolinga yoi etene iyene nipitilize enda va “Sewu wa Chiyelo.” — Welengani Yesaya 48:17; 60:17.

17-18. Kodi “Sewu wa Chiyelo” unadowa waani?

17 Ninokoza onga ira muthu asomedela funjeda Baibulo, unokaana mwayi owambeela enda va “Sewu wa Chiyelo.” Amo-i kanakedecha enda va sewula wa thawi yoyeva vanduli viwa kuvenyavo. Koma amo-i koosimikizave pitiliza enda va sewula mpakana kangafiile wewo kanadowaathu. Kodi kanadowa waani?

18 Wa anayo kan’na idedi-edo yoza dowa udimu, “Sewu wa Chiyelo” unowafii-a “m’paradaiso wa Mulungu” udimu. (Chiv. 2:7) Wa anayo kan’na idedi-edo yoza kala vailambwela, sewula unowakami-eda ira kaze kafiye vokala angwilo umapeto wa chaka 1000. Akala munaenda va sewu unola kamuing’ane munduli, teto kamuvenyevo mpakana mwangafiile mu ilambo isha. Ninoufunelani “ulendo wapama.”

KODI MUNASOMEDE AVI?

  • Kodi “Sewu wa Chiyelo” watapulela n’ni wa Ayuda?

  • Malambwano, kodi chithawi iivi vevo “Sewu wa Chiyelo” wa-uleileathu, nanga chichito yoi avi ineyo yaireile vosakaeda sewula?

  • Kodi mbaani anayo kanaenda va “Sewu wa Chiyelo” malambwano, nanga sewula unaya waafii-e waani?

NYIMBO 24 Bwerani Kuphiri la Yehova

a Yehova ooromola sewu wopipirisa okumela wu Babulo dowa wu Izarayeli ira “Sewu wa Chiyelo.” Kodi malambwano Yehova uwasakaedela athwae sewu ngati unola? Ee. Kumela mu 1919 C.E., athu mamiliyoni kokala kakumangamo mu Babulo Mulukulu nowambeela enda va “Sewu wa Chiyelo.” Etene iyene ninafuneela pitiliza enda va sewu unola mpakana nafiye wewo ninadowa iyo.

b Onani buku loi, Ulosi wa Yesaya — Muuni wa Anthu Onse 2, takuru 56-​57.

c MAWU OSAMBAULA ITHUZITHUZI TAKURU: M’bali Russell na afwae ka-indi-eda chito mabuku okami-eda vofunjeda Baibulo anayo kalembiwe aluwa ka-anaambeele chitwiwa.

    Kokola Publications (2013-2025)
    Kumani
    Volowani
    • Kokola
    • Va-ani amo-i
    • Vyosakula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Vyevyo Vinafunanyo Arela
    • Malamulo Osunga Chisisi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Volowani
    Va-ani amo-i