Amalifalensi Agha mu Ubumi Bwitu Ubwachikilisitu nu Bulumbilili Akabuku aka Nkomano
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JULAYI 1-7
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 57–59
U Yehova Akubakozya Isoni bo Bakulimbana na Bantu Bache
bt-TB 220-221 ¶14-15
“Ku Vigaŵa Vyakutali Chomene vya Charu Chapasi”
14 Pambere ŵalwani ŵake ŵandamukome, Stefano wakachitira ukaboni mwachikanga. (Mil. 6:5; 7:54-60) ‘Nthambuzgo yikuru’ yikati yauka mu Yerusalemu, ŵasambiri wose ŵakambininikira mu Yudeya mose na Samariya, ŵapositole pera ndiwo ŵakafumamo yayi. Kweni ichi chikalekeska yayi mulimo wa kuchitira ukaboni. Filipu wakaluta ku Samariya ‘kukapharazga vya Khristu’ ndipo ŵanandi ŵakapulikana. (Mil. 8:1-8, 14, 15, 25) Kweniso Baibolo likuti: “Awo ŵakambininika chifukwa cha suzgo iyo yikawuka pa Stefano ŵakafika m’paka ku Fonike, Kipro, na Antiyoke, ŵakapharazgiranga Ŵayuda pera. Kweni pakaŵa ŵanalume ŵanyake ŵa ku Kipro na Kurene awo ŵakiza ku Antiyoke ndipo ŵakamba kuyowoya na ŵanthu ŵakuyowoya Chigiriki, kupharazga makani ghawemi gha Fumu Yesu.” (Mil. 11:19, 20) Pa nyengo yira, nthambuzgo yikawovwira kuti uthenga wa Ufumu uthandazgike.
15 Mu nyengo yithu yino, vinthu vyanthena vikachitika mu vyaru ivyo kale vikachemekanga Soviet Union. M’ma 1950, Ŵakaboni ŵa Yehova masauzande ghanandi chomene ŵakatolekera ku Siberia. Chifukwa chakuti ŵakaŵaŵika mu malo ghakupambanapambana, makani ghawemi ghakathandazgika mu charu chikuru ichi. Kuŵavyenge nthambuzgo, mphanyi chikaŵa chakusuzga kuti Ŵakaboni ŵanandi nthena ŵasange ndalama zakwendera pa mtunda uwo panyake ukaŵa wa makilomita 10,000 kuti ŵakapharazge makani ghawemi ku malo agha. Ndipouli, boma ndilo likaŵatumizga ku malo agha. Mubali munyake wakati: “Pa chifukwa ichi, ŵamazaza ndiwo ŵakawovwira kuti ŵanthu ŵa maghanoghano ghawemi ŵa mu Siberia ŵamanye unenesko.”
Vyo Twamanyila
“Mwimaye Nkani, Sona Mutakayinganaye”
16 Ukuba nu moyo uwa kwima nkani. Umwene u Devedi akanena ukuti atangaleka ukumughana u Yehova po akimba ukuti: ‘Umoyo wane wakwima nkani, We Chala.’ (Sali. 57.7) Nuswe bulo tungaba nu moyo uwa kwima nkani, nu kumusubila u Yehova akabalilo kosi. (Belenga Salimo 112.7.) Ennya mo ifundo iyi yikamutulila u Bob, yo atambuliwa kubwandilo. Pakabalilo ko abadokotala bakamubuzya u Bob ukuti inti babike ibanda limo palubazu ilyakuti nanti lingalondiwa bangalibombezya imbombo, akamula ukuti nanti pangalondiwa ukuti abikiwe ibanda, inti afumemo mwalubilo muchipatala. Pisinda pache, u Bob akanena ukuti, “Intakakayikilagha vyo nkalondagha ukuti imbombe sona intakapasyanga na vyo vingabombiwa.”
17 U Bob akima nkani ichifukwa chakuti akasalila zila pakabalilo ko akaba ukuti achili atabukite ku chipatala ukuti inti ize abukilile ukwima nkani. Ichabwandilo, akalondagha ukumuhobosya u Yehova. Ichabubili, akamanyilagha inkani izyakukwafannya nu kupaghuliwa ukwi banda nu bumi ukufuma mu Bayibolo na mabuku ghitu aghakulongosola Ibayibolo. Ichabutatu, akasimikizya ukuti nanti angabukilila ukwivwila indaghilo izya Yehova, akwiza pakupindula kwa bwila na bwila. Nuswe bulo tungaba nu moyo uwa kwima nkani napo tungakomana ni ntamyo inkulu.
JULAYI 8-14
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 60–62
U Yehova Akutufighilila, Akutupoka, Sona Akutupa Umutende
it-2 1118 ¶7
Ichitembe
Ukunena Umwachili. Bo bali nulusubilo sona bakumwivwila u Yehova bakufighililiwa, ngati mo akimbila u Devedi ukuti: ‘Umwe [Yehova] kwa umwe nkuvwamako, mwe chitembe chamaka pamaso pa balwani bane.’ (Sali. 61.3) Bo bakuzyaghannya vyo izina lyache likung’anamula, sona bo bakusubila mwizina linili nukuba basubaliwa pakwimila izina ili, batakoghopa nachimo-chimo pakuti: ‘Izina lya Yehova chitembe ichakughoma. Umugholosu akusamalilako sona akufighililiwa.’—Mbupi. 18.10; yanisya nu 1 Samu. 17.45-47.
it-2 1084 ¶8
Itenti
Ilizyu ilyakuti ‘itenti’ likubombasona ngati chili mu vyakubombiwa ivyakupambana-pambana. Itenti lyo umuntu akabanga nalyo, likabanga lyakutuzizyamo sona likabafighililagha ku vilwani. (Ubwa. 18.1) Ukuyana nakikalile kabo umulendo akiyivwanga ukuti apokeleliwa, afighililiwa sona achindikiwa nanti bamupokelela nu kumwingizya mwi tenti. Po isimbo ilya Ubuvumbuli 7.15 likunena ivya chilundilo ichikulu icha bantu ukuti u Chala ‘akwiza pakuzungulula itenti lyache papabo,’ ukung’anamula ukuti akwiza pakubapwelelela sona ukubafighilila. (Sali. 61.3, 4) U Yesaya akanena izya kwisengannya ukwa mukolo wa Chala, u Ziyoni, ukuti abasenganizye abana bache bo inti ize abe nabo. Umukolo uyu bakumubuzya ukuti ‘kuzya amalo gha tenti lyako.’ (Yesa. 54.2) Po akakuzya amalo ukuti ize afighilile abana bache.
w02-TB 4/15 16 ¶14
Tikwandula na Marango gha Ciuta
14 Dango la Ciuta ndambura kusintasinta. Mu nyengo zakufipiska mtima izo tikukhalamo, Yehova ni jarawe lakukhora ilo likaŵako kufuma ku muyirayira na kuya ku muyirayira. (Salmo 90:2) Iye mweneko wakuti: “Ine Yehova kuti nkuzgoka cara.” (Malaki 3:6) Marango gha Yehova agho ghalikulembeka mu Baibolo, ngakugomezgeka nkanira kuruska maghanoghano gha ŵantu agho ghali nga ni mcenga uwo ukuyeyeka na maji. (Yakobe 1:17) Mwaciyerezgero, virimika vinandi ivyo vyajumpa, ŵadokotala awo ŵakupima mahara gha muntu, ŵakatenge nciwemi kulekelera mwana pakumulera, kweni sono ŵasinta ndipo ŵakuzomerezga kuti ŵakabuda pakusambizga ntena. Marango na urongozgi wa kucaru pa nkani iyi ukuyeyeka waka nga kuti ukuputa na mpepo. Ndipouli, Mazgu gha Yehova ghakusunkunyika yayi. Virimika vinandi vyajumpapo, Baibolo laŵa likupereka urongozgi uwemi pa nkani ya kulera ŵana mwacitemwa. Mpostole Paulos wakalemba kuti: “Mwa ŵawiskeŵo mungatopolanga moyo ŵana ŵinu: kweni muŵalere mu kulanga na mu kucenjezga kwa Fumu.” (Ŵaefeso 6:4) Inya, nciwemi nadi kugomezga marango gha Yehova, igho ghasintengepo cara!
Vyo Twamanyila
w06-TB 7/1 11 ¶6
Fundo Zikuru za Cigaŵa Caciŵiri ca Buku la Masalmo
62:11. Ciuta wakugomezga nkhongono zakufumira kunyake yayi. Nkhongono zikufuma kwa iyo. “Nkhongono nza kwa Ciuta.”
JULAYI 15-21
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 63–65
‘Ichisa Chinyu Chiza Ukuchila Ubumi’
w01-TB 10/1 10 ¶17-18
Ninjani Watipatulenge ku Citemwa ca Ciuta?
17 Kasi citemwa ca Ciuta ncakuzirwa wuli kwa imwe? Kasi mukughanaghana nga ni umo Davide wakacitira apo wakalemba kuti: “Cifundu cinu nciweme kuruska umoyo, milomo yane tiyimurumbeni. Tindimutumbikeni ndicari wamoyo; tinditumpuske mawoko na kucema zina linu”? (Salmo 63:3, 4) Kasi pali cilicose ico umoyo mu caru ici ungapereka kuruska kutemweka na Ciuta? Mwaciyerezgero, kasi kugwira ncito yapacanya yakucaru nkuwemi kuruska kuŵa na mtende wa maghanoghano na cimwemwe ico cikuŵapo cifukwa ca ubwezi withu na Ciuta? (Luka 12:15) Ŵakristu ŵanyake ŵakumana na ciyezgo ca kukomeka cifukwa ca kukana kuleka kuteŵetera Yehova. Ici ndico cikacitikira Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi ku misasa ya Nazi mu nyengo ya Nkondo Yaciŵiri ya Caru Cose. Ŵabali ŵithu ŵacoko waka ndiwo ŵakathera, kweni ŵanandi ŵakasanka kukhalirira mu citemwa ca Ciuta, ŵeneawo ŵakapwererako cara za kukomeka. Awo ŵakakhalirira mu citemwa cake, ŵali na cigomezgo cose ca kuzakapokera umoyo wamuyirayira muntazi, cintu cakuzirwa comene ico caru cingapereka cara. (Marko 8:34-36) Kweni pali vinandi ivyo vikukhumbikwa kuruska kupokera waka umoyo wandanda.
18 Nangauli cingacitika cara kukhala na umoyo wamuyirayira kwambura Umoyo ungaŵa wambura kantu, wambura candulo. Pa cifukwa ici, Yehova wapereka Yehova, yezgani kughanaghana umo umoyo utali ungaŵira kwambura Mlengi withu. ncito yiwemi yakuti ŵantu ŵake ŵacite mu mazuŵa ghaumaliro agha. Mwanteura, tigomezge kuti Yehova—Uyo wakufiska khumbo lake, wakupereka umoyo wamuyirayira, uwo uzamuzura na vintu vyakukondweska na vyacandulo kuti tizakavisambire na kuvicita. (Mupharazgi 3:11) Nangauli tikumanya cara unandi wa vintu ivyo tizamusambira mu virimika 1000, kweni tizamufikapo cara kumanyisiska nkanira ‘ucindimba wa usambazi wa mahara na kumanya kwa Ciuta.’—Ŵaroma 11:3.
w19.12-TB 28 ¶4
‘Muwongenge pa Chilichose’
Kweni chomenechomene tikwenera kuwonga Chiuta. Tikukayika yayi kuti nyengo zinyake mukughanaghanirapo unandi wa vyawanangwa vyauzimu na vyakuthupi ivyo Chiuta wakupeleka. (Doto. 8:17, 18; Mil. 14:17) Ntheura m’malo mwakughanaghanira waka mwapachanyapachanya ivyo Chiuta wamupani, mukwenera kughanaghanirapo chomene vitumbiko vinandi ivyo Chiuta wamupani imwe na ŵakutemweka ŵinu. Para mukughanaghanirapo pa ivyo Mlengi winu wali kumuchitirani, mumuwongenge chomene ndipo mumanyenge kuti wakumutemwani chomene kweniso kumuwongani.—1 Yoh. 4:9.
w15-TB 10/15 24 ¶7
Lutilirani Kughanaghanira Vinthu Vyauzimu
7 Tikwenera kuyezgayezga kughanaghanirapo na kuŵika mahara ghithu ghose pa ivyo tikusambira. Munthu wangaŵika yayi maghanoghano pa ivyo wakuŵazga para wavuka panji wali pa malo apo pali vyakutimbanizga. Davide wakawukanga usiku kuti waghanaghanire vya Yehova. (Sal. 63:6) Yesu nayo wakalutanga ku malo ghambura vyakutimbanizga kuti wakaghanaghanire vya Yehova na kulomba.—Luka 6:12.
w09-TB 7/15 16 ¶6
Londezgani Yesu mwa Kusambizga Mwacitemwa
6 Tikutemwa kuyowoya za vinthu ivyo tikuvitemwa. Para tikuyowoya vinthu ivyo tikuvitemwa, tikuyowoya na mtima wose. Tikucitaso nthena comenecomene para tikuyowoya za munthu uyo tikumutemwa. Kanandi tikukhumbisiska kuphalirako ŵanji ivyo tikumanya vyakukhwaskana na munthu uyo tikumutemwa. Tikumulumba, kumucindika ndiposo kuyowoya viwemi vya iyo. Tikucita nthena kuti ŵanji ŵambe kumutemwa ndiposo kutemwa mikhaliro yake nga ndise
Vyo Twamanyila
w07-TB 12/1 30 ¶6
Kasi Mukukhozga Ŵanyinu?
Nchipusu kuwiska nyumba kuluska kuzenga yiphya. Ndimoso viliri na ivyo tikuyowoya. Pakuti tili ŵambura kufikapo, tose tikupuvya. Themba Solomoni likati: “Kulije murunji pano pasi uyo wakucita uwemi kwambura kwananga.” (Mupharazgi 7:20) Nchipusu kuwona maubudi gha munthu munyake na kumuyowoyera mwaganyavu. (Salmo 64:2-4) Kweni nchipusu yayi kuyowoya vinthu vyakukhozga nyengo zose.
JULAYI 22-28
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 66–68
Isiku Lililyosi u Yehova Akunyamula Ukatundu Witu
Mo u Yehova Akwamulila Inyiputo Zyitu
15 Akabalilo kosi inyiputo zyitu zitangamuliwa muzila yo twalondagha. Loli amaansala gho tungapokela ghangaba ukuti ghogho twalondiwanga ukuti tubukilile ukuba basubaliwa kwa Baba witu uwa kumwanya. Akabalilo kosi mubanje maso ukuti mumanye mo u Yehova amulila inyiputo zyinyu. Umuyemba yumo izina lyache u Yoko akiyivwanga ukuti u Yehova atakwamula inyiputo zyache. Loli pisinda pache akanda ukusimba mwibuku ivintu vyo amulabite u Yehova. Akabalilo kakati kendapo, umuyemba uyu akennya mwibuku lyache mo akasimbamo ivintu vyo akamulabagha u Yehova, akagha ukuti inyiputo zyache izyinji zyamuliwe, ni vintu vimo vyo akalaba loli akaba ukuti aluvizye. Akabalilo kosi tukulondiwa ukuti twinong’onelaghepo mo u Yehova akwamulila inyiputo zyitu.—Sali. 66.19, 20.
w11-TB 1/1 21 ¶6
Longorani Kuti Mukughanaghanira Mupapi Uyo Wakulera Yekha Ŵana
Yehova wakawovwira ŵanthu kulemba sumu zauzimu panji kuti masalmo ghakuti Ŵaisrayeli ŵimbenge pa nyengo yakusopa. Ghanaghanirani waka umo vyokoro na ŵana ŵalanda ŵakapembuzgikiranga para ŵakwimba sumu izo mukaŵa mazgu ghakuŵakumbuska kuti Yehova ni ‘Wiskewo’ na ‘mweruzgi’ wawo, ndiposo kuti waŵawovwirenge. (Salmo 68:5; 146:9) Nase tingayowoya mazgu ghakukhozga kwa mupapi uyo wakulera yekha ŵana, agho wangaghakumbuka kwa vilimika vinandi. Ruth wacali kukumbuka mazgu agho dada munyake wakamuphalira vilimika 20 ivyo vyajumpha. Dada uyu wakati: “Ukulera makora comene ŵana ŵako. Lutilira kucita nthena.” Ruth wakuti: “Nkhakhozgeka comene nati napulika ivyo wakayowoya.” Mazgu ghalusungu ni “khuni la umoyo” nadi, ndipo ghangakhozga comene mupapi uyo wakulera yekha ŵana kuluska umo ise tingaghanaghanira. Kasi vilipo ivyo mungamuwonga munthu uyo wakulera yekha ŵana?
w09-TB 7/1 32 ¶1
Wiske wa Ŵalanda
“LEMBA la Salmo 68:5 likuti: “Wiske wa ŵalanda . . . ndiye Ciuta mu malo ghake ghakupatulika.” Mazgu agha ghakutisambizga fundo yinyake yakuzirwa yakukhwaskana na Yehova Ciuta. Ghakulongora kuti wakughanaghanira ŵanthu ŵakusuzgika. Dango ilo wakapeleka ku Ŵaisrayeli likulongora makora kuti wakufipira mtima ŵana ŵalanda. Tiyeni tisande lemba la Exodus 22:22-24, apo pakusangika mazgu ghakwamba mu Baibolo ghakukhwaskana na “mwana mulanda.”
U Yehova Angabavwa Ukuti Ivintu Vibendele Akiza
17 Belenga Salimo 40.5. Abantu bo bakukwela amaghamba bakulonda ukuti baye bafike pamwanya pighamba. Po bakubukilila ukwenda bakwimilila nukwennya ivintu ivya kughobosya sona vyo vikuboneka akiza. Umwakuyana bulo, mupabule akabalilo nukwinong’onelapo mo u Yehova abatulila ukuti mujimbe mu ntamyo zyo mwakomana nazyo pa bumi bwinu. Isiku lililyosi Mungilalusya ukuti: ‘ka ilelo u Yehova anavwa buli buli? Napo intamyo yikubukilila ka u Yehova anavwa buli-buli ukuti ijimbe?’ Ivi vingabavwa ukuti isiku lililyosi mumanyaghe mo u Yehova akubatulila.
Vyo Twamanyila
w06-TB 7/1 10 ¶5
Fundo Zikuru za Cigaŵa Caciŵiri ca Buku la Masalmo
68:18—Kasi “vyawanangwa mu ŵanthu” ŵakaŵa ŵanjani? Aŵa ŵakaŵa ŵanalume ŵanyake awo ŵakakoreka wuzga pakupoka Caru ca Layizgano. Nyengo yikati yalutapo, ŵanalume aŵa ŵakapika mulimo wa kovwira Ŵalevi.—Ezra 8:20.
JULAYI 29–OGASITI 4
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 69
Ka Vyo Isimbo lya Salimo 69 Likanenela Zila, Vikakwanilisiwa Buli-Buli pa Bumi bwa Yesu?
w11-TB 8/15 11 ¶17
Ŵakalindiliranga Mesiya
17 Ucimi ukati Mesiya wazamutinkhika kwambura cifukwa. (Sal. 69:4) Mpositole Yohane wakakora mazgu gha Yesu ghakuti: “Niŵenge kuti nindacite pakati pawo milimo iyo palije munthu munyake wali kucitapo, mphanyi ŵalije kwananga; kweni sono ŵawona na kunitinkha ine kweniso Ŵadada. Kweni vyaŵa ntheura kuti mazgu ghakulembeka mu Dango lawo ghafiskike ghakuti, ‘Ŵakanitinkha kwambura cifukwa.’” (Yoh. 15:24, 25) Kanandi lizgu lakuti “Dango” likwimira Malemba ghose. (Yoh. 10:34; 12:34) Ivyo Mateyu, Mariko, Luka, na Yohane ŵali kulemba vikulongora kuti Yesu wakatinkhikanga, comenecomene na Ŵayuda awo ŵakaŵa ŵalongozgi ŵa cisopa. Nakuti Khristu wakati: “Caru cilije cifukwa cakumutinkhirani, kweni ine cikunitinkha, cifukwa nkhucipanikizgira kuti milimo yake njiheni.”—Yoh. 7:7.
w10-TB 12/15 8 ¶7-8
Ŵani Ŵaphamphu pa Kusopa Kwaunenesko
7 Yesu wakacita cinthu cinyake ico cikulongora kuti wakaŵa wa mwamphu. Kukwambilira kwa uteŵeti wake, pa nyengo ya Paska wa 30 C.E., Yesu wakaluta ku Yerusalemu pamoza na ŵasambiri ŵake. Wakati wanjira mu tempele ŵakawona ŵanthu awo “ŵakaguliskanga ng’ombe na mberere na nkhunda ndiposo ŵakuguliska ndalama ŵakhala mu vitengo vyawo.” Kasi Yesu wakacita wuli wati wawona ŵanthu aŵa, ndipo ŵasambiri ŵakasambirapo vici?—Ŵazgani Yohane 2:13-17
8 Ivyo Yesu wakacita ndiposo kuyowoya pa nyengo iyi, vikakumbuska ŵasambiri ŵake mazgu gha Davide ghakuti: “Phamphu lakwa nyumba yinu landirya.” (Sal. 69:9) Pa nyengo iyi Yesu wakacita vinthu ivyo vikaŵika umoyo wake pangozi. Nakuti ŵanthu awo ŵakaŵa na mazaza pa tempele, nga mbasofi, ŵalembi, na ŵanji ŵakasanganga candulo na malonda ghambura kwenelera agha. Ŵalongozgi ŵa cisopa ŵakamba kutinkha Yesu cifukwa cakuti wakavumbura upusikizgi wawo. Ŵasambiri ŵakajiwonera ŵekha ‘phamphu la nyumba ya Ciuta,’ panji kuti mwamphu pa kusopa kwaunenesko. Kasi phamphu ni vici?
g95 10/22 31 ¶4
Ka Umuntu Angafwa Ichifukwa Chakuba nu Moyo Uwachitima?
Abantu bamo bakunena ukuti u Yesu akafwa ichifukwa cha moyo wachitima ukuyana na vyo vikaneniwa zila mu bulaghuzi ukuti: ‘Ukunyoziwa kwapangisya ukuti umoyo wane ghube ni chitima sona ichilonda te chakupola.’ (Salimo 69.20) Nkimba amazyu agha ghangaba ukuti vyovyo ghakung’anamula? Lumo momumo, ukwa maawala aghinji ifwa ya Yesu yikaba yakubaba ku mubili sona namunying’ono. (Matayi 27.46; Luka 22.44; Aba Hebeli 5.7) Umwakongelezyapo, ichifukwa chakuti u Yesu akaba nu moyo uwachitima, “ibanda na mizi” vikafuma pa chilonda cho bakamulasa ni mpalala bo afwa bulo. Nanti inkole izya kumoyo pamo inkole izikulu zyo zikwendesya ibanda ku moyo zyadumuka pamo akapapa ko kali na mizi aghakufighilila umoyo kalepuka vingapangisya ukuti ibanda lifumile mukasi muchifuba lyo likuba lyakongana “na mizi.”—Yohani 19.34.
it-2 650
Ichakumela icha Poyizoni
Pakunena ivya Mesiya ubulaghuzi bukanenela zila ukuti inti bakamupe ‘ichakumela icha poyizoni’ ngati chakulya. (Sali. 69.21) Ivi vikabombiwa bo u Yesu Kilisitu bachili batamukomeleye, bakamupa uvinyo uwakongannya na kanyongo, loli akati awonja akakana pakung’wela uvinyo uyu yo nge akapangisya ukuti atakivwe nkani ivyakubaba. Pakunena izyakukwanilisiwa ukwa bulaghuzi ubu pa Matayi (27.34) bakabombezya izyu ilya Chigiliki ilyakuti kho·leʹ (kanyongo), izyu ili likwaghiwa sona mu Baibolo ilya Chigiliki ilya Septuagint pa Salimo 69.21. Loli inkani yo yili mwibuku ilya Maliko yikunena ukuti bakamupa umila (Mali. 15.23), ivi vikupangisya abantu abinji ukwinong’ona ukuti ‘ichakumela icha poyizoni’ pamo ‘akanyongo ‘akaba we “mila”. Vingabombiwa ukuti bwanaloli ukuti muchakung’wela ichi mukaba vyosi akanyongo nu mila.
Vyo Twamanyila
w99-CN 1/15 18 ¶11
Kwezani Manja Okhulupirika m’Pemphero
11 Anthu ambiri amangopemphera akamafuna chinachake, koma kukonda kwathu Yehova Mulungu kuyenera kutisonkhezera kum’yamika ndi kum’tamanda m’mapemphero athu patokha ndi poyera. “Musadere nkhaŵa konse,” analemba Paulo, “komatu m’zonse ndi pemphero, ndi pembedzero, pamodzi ndi chiyamiko, zopempha zanu zidziŵike kwa Mulungu. Ndipo mtendere wa Mulungu wakupambana chidziŵitso chonse, udzasunga mitima yanu ndi maganizo anu mwa Kristu Yesu.” (Afilipi 4:6, 7) Inde, kuwonjezera pa pembedzero ndi kupempha, tiyenera kuyamikira Yehova kaamba ka madalitso auzimu ndi akuthupi. (Miyambo 10:22) Wamasalmo anaimba kuti: “Pereka kwa Mulungu nsembe yachiyamiko; num’chitire Wam’mwambamwamba chowinda chako.” (Salmo 50:14) Ndipo nyimbo ya Davide ya pemphero inaphatikizapo mawu awa okhudza mtima: “Ndidzalemekeza dzina la Mulungu ndi kuliimbira, ndipo ndidzam’bukitsa ndi kum’yamika.” (Salmo 69:30) Kodi sitiyenera kuchita zomwezi m’mapemphero athu poyera ndi patokha?
OGASITI 5-11
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 70–72
‘Injibuzye inkulilo yo yikwiza’ ivya maka gha Chala
w99-CN 9/1 18 ¶17
Achinyamata—kulitsani Luso Lanu la Kuzindikira!
17 Kupeŵa misampha ya Satana kumafuna kuti muzikhala tcheru nthaŵi zonse—ndipo nthaŵi zina, kumafuna kulimba mtima kwambiri. Zoona, nthaŵi zina mungapeze kuti mukukhala wosiyana osati ndi anzanu okha, komanso ndi dziko lonse. Wamasalmo Davide anapemphera kuti: “Inu ndinu chiyembekezo changa, Ambuye Yehova; mwandikhalira wokhulupirika kuyambira ubwana wanga. Mulungu, mwandiphunzitsa kuyambira ubwana wanga; ndipo kufikira lero ndilalikira zodabwitsa zanu.” (Salmo 71:5, 17) Davide akudziŵika chifukwa cha kulimba mtima kwake. Koma kodi anakhala nako liti? Pamene anali mnyamata! Ngakhale asanagonjetse Goliate, chochitika chimene anatchuka nacho kwambiri, Davide anali atasonyezapo kale kulimba mtima kwake poteteza nkhosa za atate wake pamene anapha mkango komanso chimbalangondo. (1 Samueli 17:34-37) Komabe, Davide anapereka thamo lonse kwa Yehova pa kulimba mtima kulikonse kumene anakusonyeza, ndipo anamuuza kuti “mwandikhalira wokhulupirika kuyambira ubwana wanga.” Luso la Davide lodalira Yehova linam’theketsa kugonjetsa chiyeso chilichonse chomwe anakumana nacho. Inunso mudzaona kuti ngati mudalira Yehova, adzakupatsani kulimba mtima ndi nyonga ‘yolakira dziko lapansi.’—1 Yohane 5:4.
g04-CN 10/8 23 ¶3
Kodi Anthu Okalamba Tiyenera Kuwachitira Zinthu Motani?
Wamasalmo anapemphera kuti: “Musanditaye mu ukalamba wanga; musandisiye, pakutha mphamvu yanga.” (Salmo 71:9) Mulungu ‘sataya’ atumiki ake okhulupirika, ngakhale iwowo aziona ngati atha ntchito. Wamasalmo sanaone ngati Yehova anamutaya, m’malo mwake, anazindikira kuti afunika kudalira Mlengi wake, makamaka pamene anali kukalamba. Yehova akaona munthu wokhulupirika, kapena kuti wachifundo woteroyo, amamuthandiza moyo wake wonse. (Salmo 18:25) Nthaŵi zambiri chithandizo chimenecho chimachokera kwa Akristu anzathu.
w14-TB 1/15 23 ¶4-5
Teŵeterani Yehova Pambere Mazuŵa Ghaheni Ghandafike
4 Pakuŵa munthu uyo wakhala kwa vyaka vinandi, mukwenera kuti mukumanya vinthu vinandi. Ntheura, mukwenera kujifumba fumbo lakuzirwa ili lakuti, ‘Kasi nicitengeci pa umoyo wane sono apo nicali na nkhongono?’ Pakuŵa Mkhristu uyo wakumanya vinandi, muli na mwaŵi wapadera comene. Mungaphalirako ŵawukirano vinthu ivyo mwasambira kwa Yehova. Mungakhozga ŵanji usange mungaŵaphalirako vyakucitika ivyo mwasangwa navyo pakuteŵetera Ciuta. Themba Davide likalomba kuti liŵe na mwaŵi wa kucita nthena. Likalemba kuti: “A Ciuta, mwandisambizga kwamba ku wanici wane . . . Nanga mphakucekura ine na kuŵa na mbuha, A Ciuta, mungandisidanga, ndisuke ndipharazge nkhongono zinu ku nthanga yinyake.”—Sal. 71:17, 18.
5 Kasi mungaŵagaŵirako wuli ŵanji vinjeru ivyo mwavisanga kwa vyaka vinandi? Mungacema ŵateŵeti ŵa Ciuta awo mbawukirano kuti ŵize ku nyumba yinu na kucezga nawo vinthu vyakukhozga. Mungaŵapempha kuti mwende nawo mu uteŵeti kuti ŵawone cimwemwe ico muli naco pakuteŵetera Yehova. Elihu wa mu nyengo yakale wakati: “Ghayowoye mazuŵa, unandi wa vilimika ndiwo usambizge vinjeru.” (Job 32:7) Mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵanakazi awo ŵakaŵa ŵalara mu vyaka kuti ŵakhwimiskenge ŵanji kwizira mu ivyo ŵakuyowoya na kucita. Wakalemba kuti: “Ŵanakazi ŵalara nawo ŵaŵenge . . . ŵasambizgi ŵa ivyo ni viwemi.”—Tito 2:3
Vyo Twamanyila
it-1 768
Yufuleti
Impaka Izya Chisu cha Izilayeli. U Chala akamulayizya u Abulahamu ukuti inti ize abape abana bache ichisu ‘ukwandila ku lusoko ulwa ku Ijiputi mupaka ku lusoko ulukulu nkani ulwa Yufuleti.’ (Ubwa. 15.18) Ilayizyo ili likaneniwa sona ku luko lwa Izilayeli. (Kuso. 23.31; Kumbu. 1.7, 8; 11.24; Yoswa 1.4) Pa 1 Syambukulu 5.9 pakunena ukuti bo u Devidi atandite pakulaghila, abana ba Rubeni bakakuzya amalo gho bakikalagha ukufika ‘mupaka mu nkolongo iya lusoko ulwa Yufuleti.’ Loli nanti ukwenda ukufuma ku ‘Giliyadi ku bufumilo bwi zuba’ ukuya ku Yufuleti pali amakilomita 800 (1 Syambu. 5.10), ichi chikung’anamula ukuti abena Rubeni bakongelezya amalo ukufuma kubufumilo bwi zuba ubwa Giliyadi mupaka ku malo aghalulanga agha ku Siliya gho ghakufika ku lusoko ulwa Yufuleti. (Ibayibolo ilya RS likuti ‘mupaka po pandiye amalo gha lulanga ku lubazu ulu ulwa Yufuleti.’ Po Ibayibolo ilya JB, ‘likuti ukwanda ku bwandilo ubwa amalo aghalulanga gho ghamaliye ku lusoko ulwa Yufuleti.’) Ivi vikulangizya ukuti ilayizyo lya Yehova akabwandilo likakwanilisiwa mu bulaghili bwa Devedi nu Solomoni po impaka izya Baiziayeli zikafika ku bumwene ubwa ba Alamu ku Zoba ku chikombe icha Yufuleti, cho chendite ku mupoto kwa Siliya. (2 Samu. 8.3; 1 Nyafya. 4.21; 1 Syambu. 18.3-8; 2 Syambu. 9.26) Ichifukwa chakuti ichikombe ichi chikaba chakulondiwa bakachitizyanga bulo ukuti ‘Ichisoko’—Yoswa 24.2, 15; Sali. 72.8.
OGASITI 12-18
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 73–74
Buli Nanti Tukubapangila Akabini Abantu bo Batakumubombela u Chala?
w20.12-TB 19 ¶14
“Yehova . . . Wakuponoska Awo Ŵagongoweskeka”
14 Uyo wakalemba Salimo 73 wakaŵa Mulevi. Ntheura wakaŵa na mwaŵi wakuteŵetera pa malo yakusoperapo Yehova. Kweni nyengo yinyake wakagongowa chomene. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti wakamba kuchitira sanji ŵanthu ŵaheni na ŵakujikuzga awo ŵakawonekanga kuti ŵakukhala umoyo uwemi kuluska iyo. (Sal. 73:2-9, 11-14) Iwo ŵakawonekanga kuti ŵali na chilichose. Ŵakaŵa ŵasambazi, ŵakhalanga umoyo uwemi kweniso ŵakenjerwanga yayi. Mulevi uyu wakagongowa chomene wati wawona ivi, ndipo wakati: “Nadi natozga mtima wane pawaka na kugeza mawoko ghane kuti nilije mulandu.” Kuyowoya unenesko ivi vikatenge vimupangiskenge kuleka kusopa Yehova
w20.12-TB 19-20 ¶15-16
“Yehova . . . Wakuponoska Awo Ŵagongoweskeka”
15 Ŵazgani Salimo 73:16-19, 22-25. Mulevi “wakanjira mu malo ghakupatulika gha Chiuta.” Mu nyumba ya Chiuta iyi, umo wakaŵa na ŵanyake awo ŵakasopanga Yehova, wakaghanaghanirapo makora umo vinthu vikaŵira kwa iyo ndipo wakalomba pa suzgo ilo wakaŵa nalo. Ntheura pamanyuma wakamba kumanya kuti kaghanaghaniro kake kakaŵa kawemi yayi, ndipo kakatenge katimbanizgenge ubwezi wake na Yehova. Kweniso wakamanya kuti ŵanthu ŵaheni ŵali pa “malo ghakutelemuka” ndipo “umaliro wawo” uzamuŵa uheni chomene. Kuti waleke sanji kweniso kugongowa, Mulevi uyu wakeneranga kuwona vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. Wati wachita ivi, wakaŵaso na mtende ndipo wakaŵa wakukondwa. Paumaliro wakati: “Padera pa [Yehova], palije icho nkhudokera pa charu chapasi.”
16 Ivyo tikusambirapo. Tingachitiranga sanji ŵanthu ŵaheni yayi awo ŵakuwoneka kuti vinthu vikuŵayendera makora. Kukondwa kwawo nkhwakanyengo ndipo ŵazamukhala kwamuyirayira yayi. (Muph. 8:12, 13) Para tiŵachitirenge sanji, tigongowenge ndipo tingataya ubwezi withu na Yehova. Ntheura usange namwe mwamba kuchitira sanji ŵanthu ŵaheni awo ŵakuwoneka nga vinthu vikuŵayendera makora, chitani nga umo Mulevi wakachitira. Pulikirani ulongozgi wachitemwa wa Chiuta ndipo muchezgenge na ŵanthu awo ŵakuchita khumbo la Yehova. Para mukutemwa Yehova kuluska chilichose, muŵenge ŵakukondwa zanadi. Ndipo mukhalilirenge pa nthowa yakuya ku “umoyo wanadi.”—1 Tim. 6:19.
w14-TB 4/15 4 ¶5
Ŵani na Cipulikano nga Ncha Mozesi
5 Kasi imwe mungacita wuli kuti mukane “vyakukondweska vya nyengo yicoko waka vya kwananga”? Kumbukani kuti vyakukondweska vya kwananga ni vya kanyengo kacoko waka. Na maso gha cipulikano, wonani kuti “caru cikuluta, ntheura pera makhumbiro ghake.” (1 Yoh. 2:15-17) Ghanaghanirani ivyo vizamucitikira ŵakwananga awo ŵakuleka kupera. Iwo ŵali ‘mu malo gha utelezi, ŵakukulukenge na vyakofya.’ (Sal. 73:18, 19) Ntheura, para tayezgeka kuti ticite kwananga, tijifumbenge kuti: ‘Kasi nkhukhumba kuti umoyo wane uzakaŵe wuli munthazi?’
w13-TB 2/15 25-26 ¶3-5
Mungazomerezganga Cilicose Cara Kuti Cimutondeskani Kuŵa na Ucindami
3 Wamasalimo wakaŵa na cigomezgo kuti Yehova wamukorenge na woko lamalyero na kumulongozgera ku ucindami weneko. (Ŵazgani Salmo 73:23, 24.) Kasi Yehova wakucita wuli ici mazuŵa ghano? Yehova wakulongozgera ŵateŵeti ŵake ŵakujiyuyura ku ucindami mwa kuŵatumbika mu nthowa zinandi. Wakuŵatumbika kuti ŵapulikiske khumbo lake. (1 Kor. 2:7) Wakuŵapa ucindami awo ŵakupulikira mazgu ghake mwa kuŵa nawo paubwezi.—Yak. 4:8.
4 Kweniso Yehova wapa ŵateŵeti ŵake usambazi wakuzirwa uwo ni uteŵeti. (2 Kor. 4:1, 7) Ndipo uteŵeti uwu ukulongozgera ku ucindami. Awo ŵakugwiliskira nchito mwaŵi wawo wa uteŵeti kuti ŵamulumbe ndiposo kuti ŵanji ŵasange candulo, Yehova wakuŵalayizga kuti: “Awo ŵakundicindika ndiwo tindiŵacindike Ine.” (1 Sam. 2:30) Ŵanthu aŵa ŵakucindikika mwa kuŵa na zina liwemi kwa Yehova, ndiposo ŵateŵeti ŵanji ŵa Ciuta ŵakuyowoya viwemi vya iwo.—Zinth. 11:16; 22:1.
5 Wuli pakuyowoya za munthazi mwa awo ‘ŵakulindizga Yehova, na kwenda mu nthowa yake’? Ŵakulayizgika kuti: “[Yehova] tiwakukwezge kuti uhare caru; para ŵaheni ŵadumulika iwe tiuwonepo.” (Sal. 37:34) Ŵakulindilira mwakunweka kuzakapokera ucindami wa umoyo wamuyirayira.—Sal. 37:29.
Vyo Twamanyila
it-2 240
Leviyatani
Pa Salimo chaputala 74 pakulongosola mo u Chala akabapulumusizya abantu bache sona vesi 13 nu 14 likubombezya ivintu ivyakufwanikizya bulo pakulongosola mo u Chala akabendesezya Abaizilayeli ukufuma mu Ijiputi. Izyu ilyakuti ichikoko icha mu nyanja [Heb., than·ni·nimʹ, plural of tan·ninʹ]” izyu ili bakulibombezya umwakuyana bulo ni lizyu ilyakuti ‘Leviyatani,’ sona ukumongoliwa ukwa mitu iya Leviyatani kukuyanisiwa nu kupyutiwa ukwa Falawo na basilikali bache pa kabalilo ko Abaizilayeli bakafumagha mu Ijiputi . Amazyu agha Chialamu mu ma Targum, ghakunena ukuti “abamaka nkani aba Falawo’ mumalo ‘mwa umutu wa Leviyatani’ (Yanisya nu Eze. 29.3-5, po u Falawo bakumuyanisya ni chikoko icha mu munyanja cho chili ku mifolo iya lusoko ulwa Nayilo, sona pa Eze. 32.2.) Pa Yesa. 27.1 pakulongosola ukuti u Leviyatani (LXX, ‘inyivwila’) ichifwani cho chikwimila ubulaghili ubwa ibungwe ilya pachisu chosi sona lyo likulaghiliwa na yuyo akwitiziwa ukuti ‘injoka’ sona ‘inyivwila.’ (Ubuvu. 12.9) Ubulaghuzi ubu bukunena ivyakunyosezyapo u Isilayeli, apa u Yehova akanenagha izya kupyutiwa kwa Leviyatani sona nu Babeloni. Loli ivesi 12 nu 13 likunenasona nizya Asiliya nu Ijiputi. Po apa tungati u Leviyatani akwimila ibungwe ilya pachisu chosi pamo ubumwene bo bukususannya nu Yehova na babombi bache.
OGASITI 19-25
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 75–77
Mutakabanje Mwe Bakwitutumula—Chifukwa Choni?
w18.01-TB 28 ¶4-5
Wonani Mphambano Pakati pa Ŵanthu
4 Paulosi wati wayowoya kuti ŵanthu ŵazamuŵa ŵakujitemwa na ŵakutemwa ndalama, wakalembaso kuti ŵazamuŵa ŵakujiŵikamo, ŵakujikuzga, na ŵakujitukumura na kunotha. Munthu uyo wali na mikhaliro iyi wakujiwona kuti ngwapachanya chifukwa cha maluso ghake, kawonekero kake, usambazi wake, panji udindo wake. Ŵanthu awo ŵali na mikhaliro iyi ŵakukhumba kuti ŵanyawo ŵaŵalumbenge na kuŵachindika. Munthu munyake wakusambira chomene wakati munthu uyo wali na mikhaliro iyi, “Wali na jotchero mu mtima wake ilo wakugwadapo na kujisopa yekha.” Ŵanthu ŵanyake ŵakuti kunotha ni mukhaliro wakuseluska chomene mwakuti ŵanyake awo ŵali na mukhaliro uwu nawo ŵakumutinkha uyo wakunotha.
5 Yehova wakuseluka na munthu wakunotha. Wakutinkha “maso ghakujikuzga.” (Zinth. 6:16, 17) Munthu wakunotha wangaŵa yayi mubwezi wa Chiuta. (Sal. 10:4) Ni mukhaliro wa Dyabulosi. (1 Tim. 3:6) Kweni chachitima ntchakuti ŵateŵeti ŵanyake ŵa Yehova ŵatolerako mukhaliro wa kunotha. Uziya, themba la Yuda likagomezgeka kwa Chiuta vyaka vinandi. Baibolo likuti: “Kweni wakati waŵa na nkhongono, wakajikuzga mu mtima wake kujipweteka yekha. Wakachita mwambura kugomezgeka pamaso pa Yehova Chiuta wake, wakanjira mu tempile la Yehova na kotcha vyakununkhira pa jotchero la vyakununkhira.” Pamanyuma, Themba Hezekiya nalo likajikuzga, kweni likasintha luŵiro.—2 Mid. 26:16; 32:25, 26.
w06-TB 9/1 9 ¶2
Fundo Zikuru za Cigaŵa Cacitatu na Cacinayi ca Buku la Masalmo
75:4, 5, 10—Kasi lizgu lakuti “lusengwe” likwimiraci? Masengwe ni vilwero vyankhongono vya vinyama. Mwantheura, lizgu lakuti “lusengwe” likwimira nkhongono. Yehova wakutumphuska masengwe gha ŵanthu ŵake, kuŵakwezga pacanya, na ‘kuceketa masengwe gha ŵaheni.’ Tikucenjezgeka kuti tileke ‘kutumphuskira lusengwe lwithu mucanya,’ ici cikung’anamura kuti tileke kuŵa na nkharo ya kujikuzga panji kujitemwa. Pakuti Yehova ndiyo wakukwezga ŵanthu, mauteŵeti mu mpingo tikwenera kughawona kuti ghakufuma kwa iyo.—Salmo 75:7.
Vyo Twamanyila
w06-TB 9/1 9 ¶3
Fundo Zikuru za Cigaŵa Cacitatu na Cacinayi ca Buku la Masalmo
76:10—Kasi ni mwauli umo “mbembe [ukali] ya ŵanthu” yingalumbira Yehova? Para Ciuta wazomerezga ŵanthu kutikwiyira cifukwa cakuti ndise ŵateŵeti ŵake, umaliro wake ungaŵa uwemi. Masuzgo gha mtundu wuliwose agho ghangatiwira ghangatisambizga mu nthowa yinyake. Yehova wakuzomerezga masuzgo kuti tisambirepo waka kanthu kanyake. (1 Petros 5:10) Kweni mbembe za ŵanthu ‘izo zakhalapo, Ciuta wakujivwarika,’ panji kuti wakumarana nazo yekha. Wuli usange tasuzgika mpaka kufwa? Yehova wangalumbika nipera cifukwa awo ŵakutiwona kuti tikuzizipizga mwakugomezgeka nawoso ŵangamba kucindika Ciuta.
OGASITI 26–SEPUTEMBALA 1
AMAZYU GHA CHALA BUKABI | SALIMO 78
Ukuleka Ukusubaliwa kwa Baizilayeli—Chifwanikizyo Ichakutuchevya
w96-CN 12/1 29-30
“Kumbukirani Masiku Apitawo”—Chifukwa Ninji?
Mwachisoni, Aisrayeli nthaŵi zambiri anagonjera ku tchimo la kuiŵala. Ndi chotulukapo chotani? “Anabwerera m’mbuyo, nayesa Mulungu, nachepsa Woyerayo wa Israyeli. Sanakumbukira dzanja lake, tsikuli anawaombola kwa msautsi.” (Salmo 78:41, 42) M’kupita kwa nthaŵi, kuiŵala kwawo malamulo a Yehova kunachititsa kuti awakane.—Mateyu 21:42, 43.
Chitsanzo chabwino chinaperekedwa ndi wamasalmo amene analemba kuti: “Ndidzakumbukira zimene adazichita Ambuye; inde, ndidzakumbukira zodabwiza zanu zoyambira kale. Ndipo ndidzalingalira ntchito yanu yonse, ndi kulingalirabe zimene munazichita inu.” (Salmo 77:11, 12) Kukumbukira kosinkhasinkha kotero kwa utumiki wokhulupirika wakale ndi zochita za Yehova zachikondi kudzatipatsa chisonkhezero chofunikira, chilimbikitso, ndi chiyamikiro. Ndiponso, ‘kudzikumbutsa masiku akale’ kungathetse kutopa ndipo kungatisonkhezere kuchita zonse zimene tingathe ndi kupirira mokhulupirika.
w06-TB 8/1 11 ¶16
Lekani “Kunyunyuta”
16 Para tikudinginyika, tikughanaghana vithu pera na masuzgo ghithu ndipo tikuluwa vitumbiko ivyo tikusanga pakuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova. Usange tikukhumba kuleka kaluso ka kudandaura, tikwenera kujikumbuska za vitumbiko ivyo tili navyo. Mwaciyelezgero, tose tili na mwaŵi wa kumanyikwa na zina la Yehova. (Yesaya 43:10) Tingaŵa pa wenenawene na iyo, ndipo tikumanya kuyowoya na ‘wakupulika malurombo’ nyengo yiliyose. (Salmo 65:2; Yakobe 4:8) Tikukhorwa na ivyo tikucita mu umoyo cifukwa tikumanya nkhani yikuru ya muwuso ndipo tikukumbuka kuti ni mwaŵi withu kuti tiŵenge ŵakugomezgeka kwa Ciuta. (Zintharika 27:11) Tikupharazga makani ghawemi gha Ufumu nyengo na nyengo. (Mateyu 24:14) Cifukwa ca cipulikano mu sembe yakuwombora ya Yesu Khristu tili na njuŵi yiwemi. (Yohane 3:16) Ivi ni vitumbiko ivyo tikupokera nanga tingaŵa na suzgo.
w11-TB 7/1 10 ¶3-4
Kasi Yehova Wakujipulika Nga Umo Ise Tikujipulikira?
Wamasalmo wakati: “Nkhenekanandi ŵakamugalukira mu mapopa!” (Vesi 40) Vesi lakulondezgapo likuyowoyaso kuti: “Kaŵirikaŵiri ŵakamusosomora Ciuta.” (Vesi 41) Wonani kuti mulembi uyu wakulongosora kuti ŵakamugalukira mwakuwerezgawerezga. Ŵakamba kumugalukira ŵati ŵanjira waka mu mapopa, wati waŵawombora waka ku Eguputo. Ŵanthu ŵakamba kumunyunyutira Ciuta, ndiposo ŵakamba kukayikira usange wakuŵapwelelera nadi. (Maŵazgo 14:1-4) Buku linyake lakovwira ŵakung’anamura Baibolo likuti mazgu ghakuti “ŵakamugalukira” ghakung’anamura “kuti ‘ŵakanonopeska mitima yawo kwa Ciuta’ panji ‘ŵakamukana Ciuta.’” Pakuti Yehova ngwalusungu, wakaŵagowokeranga para ŵalongora kupera. Kweni pamanyuma ŵakaweleranga ku nthowa zawo na kumugalukiraso, ndipo Yehova wakaŵagokerangaso para ŵapera.—Salmo 78:10-19, 38
Kasi Yehova wakajipulikanga wuli apo nyengo na nyengo ŵanthu ŵake ŵakamugalukiranga? Vesi 40 likuti, ‘ŵakamukalipiskanga mtima.’ Mu Baibolo linyake mazgu gha mu vesi ili ghali kung’anamulika kuti, “ŵakamucitiskanga citima.” Buku linyake lakulongosora Baibolo likuti: “Ng’anamuro la mazgu agha ndakuti ivyo Ŵahebere ŵakacitanga vikamucitiskanga citima nga umo nkharo ya mwana wambura kupulikira ndiposo wakugaluka yikucitiskira citima ŵapapi.” Nga umo mwana wakugaluka wangaŵinyiskira mtima wa ŵapapi ŵake, Ŵaisrayeli ŵakugaluka nawo ‘ŵakamutopokeska moyo Mutuŵa wa Israyeli.’—Vesi 41.
Vyo Twamanyila
w06-TB 9/1 9 ¶4
Fundo Zikuru za Cigaŵa Cacitatu na Cacinayi ca Buku la Masalmo
78:24, 25; Nchifukwa wuli mana ghakucemeka kuti “vyakurya vya kucanya” na “vyakurya vya ŵangelo”? Apa palije mazgu agho ghakung’anamura kuti mana vikaŵa vyakurya vya ŵangelo. Kweni vikaŵa “vyakurya vya kucanya” cifukwa ghakafumiranga kucanya. (Salmo 105:40) Pakuti ŵangelo, ŵakukhala kucanya, mazgu ghakuti “vyakurya vya ŵangelo” ghakung’anamura kuti mana ghakapelekeka na Ciuta kufuma kucanya. (Salmo 11:4) Ndipo Yehova wakwenera kuti wakatumanga ŵangelo kupeleka mana ku Ŵaisrayeli.