Janvier

Timote ka tunga timinu tiandi mu luzolo lwandi mu bantu ko, kâ mu ndongosolo za Bibila zi kabêla na lukwikulu ti matieleka meri mpe zasa ti kabâ ndiku ya Yehova. Beno mpe lufweti longokaka Bibila mpe lufweti yindulaka misamu mi lulongokaka mu Yehova. Mu batika, lufweti bâ na lukwikulu mu matieleka matatu ma nguri. Wa ntete, lufweti bâ na lukwikulu ti Yehova, Nzambi’eto, ni Yandi wayirika bima biabiansoni. (Ndu. 3:14, 15; Ebr. 3:4; Nza. 4:11) Wa nzole, lufweti zaba mu bungu dia nti lwe na lukwikulu ti Bibila Zu dia Nzambi diena. (2 Tim. 3:16, 17) Mpe wa ntatu, lufweti bâ na lukwikulu ti Yehova timvuka tie nandi timusambilaka mu lutwalusu lwa Kristo, mpe timvuka tiango ni Mbangi za Yehova. (Iza. 43:10-12; Za 14:6; Bis. 15:14) Ka wuta zolo tâ ko ti lu fweti zaba Bibila diadiansoni. Lufweti bâ na kani dia sarila “lenda dia banza” mu tomo kwikila ti matieleka me naku.​—Rom. 12:1. w20.07 10 par. 8-9

Mbikululu yango yungi dia makonko yizonzelaka me na bidiri ntiana bia bantu mpe ha zulu mitu miawu ‘ntiana mpu za timfumu za ore’ ze nawu. (Nza. 9:7) Makonko mango ‘bantu [mbeni za Nzambi] balembolo na tiniemo tia Nzambi ha mbunzu’ mamwisaka mpasi, ngonda tanu, ye ntangu ya luzingu lwa makonko. (Nza. 9:4) Kampe mbikululu yo bisari bia Yehova bia tumbu yita zonzela. Bawu mfundusu za Nzambi mu bungu dia nza yi bazonzelaka na butindi, mpe bantu bakotaka misamu mia nza yi yifwemesaka. Wuzololo tâ ti, “makonko” ma bazonzele mu Yoele 2:7-9 na “makonko” ma bazonzele mu mukanda wa Nzabukusu ka mena mpila mosi ko. Mu Bibila, tifwani timosi tilendi bâ na mbangululu za swaswana bu basarilaka tio mu mpila za swaswana. Mu tifwani, mu Nzabukusu 5:5, Yezu “Ngo-Mbulu ya kanda dia Yuda” bamutâka, mpe mu 1 Piere 5:8, Diabulu “ngo-mbulu yita bima” bamutâka. w20.04 3 par. 8; 5 par. 10

Bu kayizi bâ mukento wa Abrame, ha manima, Agare tisari tia Sarayi wasarila buzoba. Agare wayizi bâ na zimi mpe wabatika mu lembo zitisa Sarayi walembo bâ na mwana. Misamu miayizi tomo beba, ntiangu Sarayi kakuma Agare. (Mba. 16:4-6) Mu bungu ti bantu ba masumu twena, tulendi banza ti Agare mutima ngolo wabâ nandi, mpe wafwanakana bamusemba. Kâ Yehova ka mwina Agare mu mpila yo ko. Wamutambikila mbazi’andi. Mbazi bu yamona Agare, yamubakisa mu soba mabanza mandi mpe yamusakumuna. Agare wabakula ti Yehova weri mu kengerelaka, mpe misamu miamiansoni miamuturila Yehova mia kazaba. Agare watomo yituku ni katâ mu bungu dia Yehova: “Nzambi yimonaka, [. . .] wô takumona.” (Mba. 16:7-13) Ngano Yehova nti kamona kwe Agare? Yehova wazaba misamu mia ntama mia Agare, na misamu miamiansoni miamuturila. Yehova wazaba ti Agare ka yirika musamu wa mbote ko bu kakondo buzitu kwe Sarayi. Kâ Yehova wabakula mpe mbanzulu za Agare na misamu miamuturila; ntiangu Yehova kamukipila mu mpila ya mbote. w20.04 16 par. 8-9

Ntumwa Paulo watâ ti Bakristo ba matieleka ntinu bata dioka. (Ebr. 12:1) Mpe beto bansoni, ntwenia peleko bibunda, bê na ngolo na balembolo na zo, tufweti korela tii ku nsuka tala ti tuzololo tabaka musendo wu tu hana Yehova. (Mat. 24:13) Tala ti Paulo ni bo katâ mu bungu ti walenda mu “dioka tii ku nsuka.” (2 Tim. 4:7, 8) Kâ, ntia tinsamu tia dioka Paulo keri zonzelaka? Ntangu zakaka Paulo bima bi beri sarilaka mu nsaka zeri saka Bagreke ba ntama keri zonzelaka, mu hana malongi ma mfunu. (1 Kor. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Mbala zazingi Paulo kafwanakasa luzingu lwa Mukristo na tinsamu tia dioka. (1 Kor. 9:24; Nga. 2:2; Flp. 2:16) Muntu, mu ntangu yi katihanaka kwe Yehova mpe yi kabatusuku wubatikaka mu “dioka.” (1 Pi. 3:21) Titini tia dioka mu ntangu Yehova yi kamuhanaka musendo wa luzingu lwa mankululu kamanisaka tio.​—Mat. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8. w20.04 26 par. 1-3

“Mfumu wa kwikama wena, mbo kaluyikila ngolo mpe mbo kalukengerela mu nkwa-mbi.” (2 Tes. 3:3) Ngano Yehova bwe katukengerelaka? Yehova watuhana binwanunu ngatu biatukengerelaka Satana bu katunwanisaka. (Efz. 6:13-17) Binwanunu bio bia timpeve ngolo biena mpe bubote bisalaka! Kâ, ngatu biatukengerela, tufweti bia lwata biabiansoni​—mpe tufweti tatamana mu bâ na bio. Mu tifwani, musinga-luketo wa matieleka ni matieleka ma tubakaka mu Zu dia Nzambi, Bibila. Mu bungu dia nti tufweti lwataka musinga-luketo wo? Mu bungu ti Satana ‘tata dia bungungu diena.’ (Za 8:44) Tûka mvula zazingi bungungu bwandi kasarilaka mu wubakasa “nza ya mukaka.” (Nza. 12:9, NWT) Kâ, matieleka me mu Bibila mbo matukengerelaka. Bwe tulendi lwatila musinga-luketo wo? Bu tulongokaka matieleka matariri Yehova na bu tumusambilaka mu mpeve na mu matieleka mpe bu tudiatilaka mu bunsungu mu misamu miamiansoni, ni buna tulwataka wo.​—Za 4:24; Efz. 4:25; Ebr. 13:18. w21.03 26-27 par. 3-5

Tima tieri saka ti nsi yo yabâ ya toma ni nsambululu ya matieleka yi beri saka kûna. Tûka Pentekote 33 M.B., ‘nsi yo ya toma’ ka yasala mbuka ya mutoto ko, mu bungu ti kanda dia Yehova kwakwansoni diena, ha mutoto. Lumbu ti, “nsi ya toma” ni bisalu biabiansoni bitarilaka kanda dia Yehova ntiana nsambululu’awu mu nzila ya tukutakanu na ya tisalu tiawu tia samuna. Tuka tia batika bilumbu bia mansukina, mutinu wa ku nore wakota mbala zazingi ku “nsi ya toma.” Mu tifwani, mu ntangu Allemagne nazie bu yeri mutinu wa ku nore, nsungula mu ntangu ya Muzingu wa nzole wa wunene wa nza, mutinu wo wakota ku “nsi ya toma” bu keri niekonaka mpe bu keri hondaka bisari bia Nzambi. Ha manima ma Muzingu wa Nza wa Nzole, Union soviétique bu yayizi bâ mutinu wa ku nore, mutinu wo wayizi kota ku “nsi ya toma” bu kaniekonaka bisari bia Nzambi, mpe bu kakuma bio mu nsi zandi. w20.05 13 par. 7-8

Tazonzeleno’eti bantu beri ha mutoto ntete mbandu ya beto mpe bayizi bâ ndiku za Nzambi. Abrahame weri muntu wabâ na timinu tia nzitukulu. Mvula yôka 1 000 ha manima ma lufwa lwa Abrahame, Yehova wayizi mu tâ “ndiku’ani.” (Iza. 41:8) Wuzololo tâ ti, lufwa ka lulendi’â lwahambasa Yehova na ndiku zandi za kwikama ko. Abrahame wa moyo kwa watiri mu nsimu ya Yehova. (Like 20:37, 38) Tifwani tiakaka ni Yobe. Mbazi bu zakutakana ku zulu, Yehova wazonzela Yobe na lukwikulu lwalwansoni. Yehova wamutâ “muntu wa nsungu na wa kwikama, wutînaka Nzambi mpe wudiokaka mbi.” (Yobe 1:6-8) Bwe Yehova keri bongelaka Daniele, weri wa kwikama kwe Nzambi mvula kampe 80 ku nsi ya nzenza? Mbala tatu, mbazi zayizi zabikisa kwe mbuta muntu yo ti yandi weri muntu “wa nkatika wa ntalu” kwe Nzambi. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova nkatika kêla kakêlaka tilumbu ti kavumbula ndiku zandi za luzolo kwe ba fwa.​—Yobe 14:15. w20.05 26-27 par. 3-4

Mulongoki wa mbote, wulendi longoka mu zaba misiku mia Nzambi, lendi mpe mia zitisa. Kâ, ngano mbo katumamana Yehova mu bungu ti yandi kazoloko? Bambuka’eti, Eva musiku wa Nzambi wa kazaba, kâ ka bâ na luzolo lwa matieleka ko mu Nzambi; Adame mpe ka bâ na lo ko. (Mba. 3:1-6) Wuzololo tâ ti ka wufweni’â ko kwa mu longesaka bantu ntumunu za Nzambi na mitieno miandi. Ntumunu za Yehova na mitieno miandi, mia mbote kwa mibâka mu bungu dia beto. (Mik. 119:97, 111, 112) Kâ, milongoki mieto ka milendi’â miamwina wo bo ko tala ti ka mibakuri’â ko ti, Yehova watuhana misiku, mu bungu ti beto kazololo. Buna, tulendi yula milongoki mieto biyuvu ebi: “Mu mabanza ma nge, mu bungu dia nti Nzambi kalombelaka bisari biandi biayirikaka musamu ewu peleko bialembo yirikaka musamu ewu? Musamu wu nti wuta tu songela mu timuntu tiandi?” Tala ti tubakisi milongoki mieto mu dimbitilaka misamu mitariri Yehova na mu kurisa luzolo lwa matieleka mu bungu dia nkumbu’andi ya nkembo, mbo tulenda mu simba mitima miawu. Milongoki mieto mbo mikwizi zolo misiku mia Yehova, na Yehova Yandi beni. Timinu tiawu mbo tikula mpe mbo tibabakisa mu tomo korelaka mpasi.​—1 Kor. 3:12-15. w20.06 10 par. 10-11

Tufweti bâ na luvivululu mu bungu ti ntangu yayingi yifwanane ngatu muntu wakâla kwe Yehova. Bantu babingi bayizi kota tiozi batâka ti bakuluntu na bantu bakaka ba timvuka mbala zazingi bayizi ba tala ntete bavutu kârila mu sarila Yehova. Mpangi yimosi ya yikento ya ku Asie yi batêle nkumbu Nancy, watsoneka: “Ndiku yimosi ya timvuka yi tabâ penepene yakumbakisa bwabwingi. Wakunzolo ntiana kwa yaya’andi. Wakumbambula ntangu za mbote zi tayôkesa nandi mu ntama. Na luvivululu keri kungwirikilaka bu ndieri mu têlaka mbanzulu zani, mpe keri’â tîna ko mu kungana malongi. Wayizi bâ nguria ndiku yihanaka malongi ntangu ni ntangu.” Muntu bu wufwemaka, wulendi mona mpasi ku mutima. Tiari tia bakaka tie ntiana tilongo tia ngolo tilendi bakisa muntu mu mona bubote. Bantu bakaka ba kota tiozi mu bungu ti muntu mu timvuka wabafwemesa tûka ntama, mpe balunda nkesi. Mu bungu dia mabanza mo, ka basala zolo ko mu kâla kwe Yehova. Bakaka balendi banza ti tintatu babasongela. Balendi bâ na nsatu muntu wubawirikila mpe wubakula mabanza mawu. w20.06 26 par. 10-11

Ntangu zazansoni wamana telamana ntontolo, ka wubâ musamu wa mpasi ko kwe nge mu yirika misamu mia mbote. Bambukaka ti mabanza ma mbi ma nza yi, mu musamu wutariri vukasa, kwa nitu kwe Satana matûkaka. Buna bu kâlaka mu bâ na mbanzulu za nza, ‘nkwa-mbi nungaka.’ Mbo tutambulaka ti Yehova nswa we nandi wa tâ ntia musamu balendi bongela ntiana masumu. Mpe ngolo tusarilaka mu lembo sa masumu. Kâ bu tusaka masumu, musamu wa mbi wu tuyirikiri tufungulaka kwe Yehova. (1 Za 1:9) Mpe tala ti tuyirikiri masumu ma manene, lubakusu tudingaka lwa bakuluntu ba sola Yehova ngatu batukipa. (Zaki 5:14-16) Kâ, ka tufweti’â tatisembaka ko mu bungu dia misamu mia mbi mi tayirika mu ntama. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Tata’eto dia luzolo diahana nkûlulu ya mukayulu wa Mwana’andi wu tubakilaka mulemvo. Yehova bu katâka ti mbo katulemvokela tala ti tutomono nionga mu bungu dia masumu ma tuyirikaka, zebi bwe kata zolo tâ. Buna ka kwena musamu ko wulendi tu kabakasa mu sarila Yehova na ngindu ya mbote.​—1 Za 2:1, 2, 12; 3:19, 20. w20.07 22-23 par. 9-10

Ntangu yeri kô Yehova yi kabâ Yandi kaka. Kâ, keri’â mu tiari ko. Mu mpila zazansoni Yehova ka kondoko’â tima ko. Kâ, Nzambi wazolo ti bakaka babaka luzingu mpe bamona nsayi. Ntiangu mu luzolo, wabatika mu yirika bima. (1 Za 4:19) Ku mbatukulu, Yehova wasala Mwana’andi, Yezu. Ha manima, mu nzila ya mwana wo wa ntete, ‘biabiansoni [. . .] biayiluku,’ na milio za bivangu bia timpeve bie na mayela. (Kol. 1:16) Yezu watomo yangalala mu bweso bu kabaka bwa sala tintwari na Tata’andi. (Bin. 8:30) Mbazi za Nzambi zayizi bâ mpe na nsayi. Hô zeri Yehova na Yezu, we tisari tiandi tia mbote, bu bayirika zulu na mutoto. Ngano bwe bambazi basongela ti, diangana bayangalala? “Babatika mu sika nsaki” mu ntangu mutoto wasalama, mpe ntembe kâni batatamana mu sika nsaki mu bisalu biabiansoni bia Yehova, na mu ntangu yi basala bantu mpe. (Yobe 38:7; Bin. 8:31, note) Muna tivangu luzolo na ndwenga za Yehova tieri songelaka.​—Mik. 104:24; Rom. 1:20. w20.08 14 par. 1-2

Yehova watusala ngatu tazolo mpe batuzolo. Buna, muntu bu wubâka na diki mu beto mbo wutufwemesaka, kampebunkuta wututâka. Mpangi yimosi yitêle ti: “Bambulumbulu bu bakuntwa, bakumfinga mpe bakuntêla ti mbo batomo kumwisa mpasi mu bungu ti Mbangi ya Yehova ndiena; nayizi bâ na bunkuta mpe nayizi moneka buzoba.” Diki dia mpila yo mbo ditufwemesaka, kâ ka tumonaka wo wa nzitukulu ko. Yezu wa katitêla ti mbo baketi tu yina. Mu bungu dia nti nza yiyinaka milongoki mia Yezu? Mu bungu ti ntiana Yezu, ka ‘twena bisi-mutoto-nsi ko.’ (Za 15:17-19) Ntiangu ni bu sa ti guvernema za bantu tuzitisaka, mbo tukalaka mu sambila zo na mu sambila bidimbu bimonekesaka zo. Yehova kwa tusambilaka. Nswa we na Nzambi wa tuma bantu tusingasaka, kâ Satana na bisari biandi, ka batambulaka nswa wango ko. (Mba. 3:1-5, 15) Mbo tusamunaka ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tiyirika misamu mia bantu, mpe ntamana Timfumu tiango mbo tifukisa bantu babansoni batelamanaka tio. (Dan. 2:44; Nza. 19:19-21) Nsangu zo za mbote zena kwe bantu ba lembama, kâ za mbi zena kwe bankwa-mbi. w21.03 20 par. 1-2

Yehova tibuka tia buzitu kahana mu timvuka kwe mpangi zeto za zikento. Bifwani biena bia mbote, bia ndwenga, bia timinu, bia luhemo, bia tifu tia kaba na bia bisalu bia mbote. (Like 8:2, 3; Bis. 16:14, 15; Rom. 16:3, 6; Flp. 4:3; Ebr. 11:11, 31, 35) Nsayi yayingi yibâka neto mu bungu dia mpangi za nuna za mu timvuka. Bantu bô bê ba nuna balendi bâ na bimbevo mu bungu dia bununu bwawu. Kâ, bampangi bo ba nuna mio mi balendaka mu tisalu tia samuna basaka, mpe ngolo basaka mu tindisa na mu kubika bantu bakaka! Ndandu tubakaka mu misamu mi balongoka. Diangana, ntalu bena kwe Yehova na kwe beto. (Bin. 16:31) Tabanza’eti mpe ntwenia zeto. Nkwamusu zazingi batelamanaka bu bakwe kuri mu nza yi ye mu lutumu lwa Satana na mbanzulu zandi za mbi. Kâ, bu tumonaka ntwenia zeto bu zihanaka mvutu ku tukutakanu, bu zisarilaka ngolo mu tisalu tia samuna, mpe bu zinwaninaka nkwikulu zawu na butindi, tindisa zitutindisaka. Diangana, beno bantwenia, tibuka tia ntalu tie neno mu timvuka tia Yehova!​—Mik. 8:2. w20.08 21-22 par. 9-11

Bu tubatikaka mu samuna mpe bu tubatikaka mu tâ kwe bantu ti beto Mbangi za Yehova zena, kanda dieto dilendi tu telamana, “ndiku zeto zilendi tu sehesela mpe bantu bakaka” balendi kala mu wâ nsangu ze neto. Bwe lendi yikila butindi bwaku ngolo? Musamu wa ntete, fweti bâ na lukwikulu ti Yezu tatamana kata tatamana mu twarisa tisalu tia samuna tûka ku zulu. (Za 16:33; Nza. 14:14-16) Musamu wa nzole, yika timinu tiaku ngolo mu kani dia Yehova dia ku kipa. (Mat. 6:32-34) Bu kwe yiki timinu tiaku ngolo, mbo tomo kwizi bâ na butindi. Wasongele ti timinu tia ngolo tie naku bu watêle kwe ndiku zaku na kwe kanda diaku ti wabatikiri mu longoka Bibila na Mbangi za Yehova, mpe ku tukutakanu twawu ta kwendaka! Kampe, nsobolo zazingi wasiri mu luzingu lwaku ngatu wadiatila mu mitieno mia buderede mia Yehova. Mu sila bo, wafwanakane wabâ na timinu, mpe na butindi. Bu kwe tatamane mu kwe yiki butindi bwaku ngolo, mbo kwizi bâ na lukwikulu ti “Yehova, Nzambi’aku, ni ke naku kwakwansoni ku kwenda.”​—Yos. 1:7-9. w20.09 5 par. 11-12

Mutinu Aza tifwani tia mbote tiena mu bungu ti wasarila ndwenga mu sikirila Yehova mu misamu miamiansoni. Yandi wasarila Yehova mu ntangu ya mpasi na ya tidzunu. Mu luzingu lwandi, Aza wasarila Yehova mu mutima’andi wa mukaka. (1 Mit. 15:14) Aza wasongela ti Yehova keri sarilaka mu mutima’andi wa mukaka bu kakatula nsambululu ya bungungu ku Yuda. Bibila ditêle ti: “Wazimbakasa maziku ma nzambi za nzenza ku nsi, na mbuka za zangama; wamwangasa makunzi ma santu na miti mia santu.” (2 Nta. 14:3, 5) Aza wakatula nkaka’andi Maaka mpe ha tibuka tia munketo wa ntete mu timfumu. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti nsambululu ya biteki keri singasaka. (1 Mit. 15:11-13) Aza ka katula kwa nsambululu ya bungungu ko; wabakisa kanda dia Yuda mu vutu sarila Yehova. Yehova wasakumuna Aza na kanda dia Yuda bu kabahana tidzunu. Mu ntangu ya luyalu lwa Aza, “nsi mu tidzunu yeri” mvula 10.​—2 Nta. 14:1, 4, 6. w20.09 14 par. 2-3

Bima bieto bia ntalu tuvulu lundisaka kwe bantu bakaka ngatu bakipa bio. Mu tifwani, tulendi lundisa mbongo ku banque. Bu tusaka bo, mbo tukekoloko ti mbongo zeto batomo za lunda ngatu zalembo zimbakana peleko balembo za laba. Ntumwa Paulo wabambula Timote ti tima tia ntalu bamuhana​—luzabu lwa matieleka lwa makani ma Nzambi mu bungu dia bantu. Yehova wahana Timote bweso bwa ‘samuna Zu dia Nzambi’ na bwa ‘sala tisalu tia samuna nsangu za mbote.’ (2 Tim. 4:2, 5) Paulo walomba kwe Timote mu kengerela bio bi bamulundisa. Ntiana Timote, bima bia ntalu batuhana. Yehova watuhana matieleka ma ntalu me mu Zu diandi, Bibila. Matieleka mo ntalu me kwe beto mu bungu ti mbo matulongesaka bwe tulendi bêla na tindiku tia mbote na Yehova, mpe mbo matubangurilaka bwe tulendi bêla na nsayi ya matieleka mu luzingu. Bu tukwikilaka matielaka mo mpe bu tusarilaka mo, mu bungamba bwa ndongosolo za bungungu na bwa nsalulu za mbi tukûlukaka.​—1 Kor. 6:9-11. w20.09 26 par. 1-3

Mulongoki wufweti monaka tiya twaku na lukwikulu lwe naku mu matieleka ma Bibila. Buna, mbo kakwizi bâ na luhemo lwalwingi mu misamu mi kalongokaka. Tala ti wufwanane, mu têla bwe Bibila diakubakisila mu luzingu lwaku. Ha manima, mbo kakwizi mona ti mitieno mia Bibila milendi mu bakisa yandi mpe. Bu luta kwe longoke, zonzela bifwani bia mpangi zakaka zatelamana mpasi zi kata bwabana na zo kwe mulongoki’aku. Lendi nata mpangi ya timvuka yatelamana misamu mi ta bwabana na mulongoki’aku. Bakisa mulongoki’aku mu mona ti bubote bwena mu sarila mitieno mia Bibila mu luzingu lwandi. Tala ti mulongoki’aku wa kwela wena, ngano mulumi’andi peleko mukazi’andi Bibila kalongokaka? Tala ti kâni, mu lomba kalongokaka na beno. Tindisa mulongoki’aku mu zonzelaka misamu mi kata longoka kwe kanda diandi na kwe ndiku zandi.​—Za 1:40-45. w20.10 16 par. 7-9

Yozefe na Mariya babakisa Yezu mu kwizi bâ muntu wa kula, mpe Nzambi wu katambulaka, mu bungu ti balanda ntumunu za Yehova zitariri bibuti. (Lub. 6:6, 7) Yozefe na Mariya batomo zolo Yehova, mpe kani diayôka mfunu dieri nawu, ni mu bakisa bala bawu mu zolo Yehova ntiana bawu. Yozefe na Mariya basola mu sambilaka Yehova ntangu zazansoni na bala bawu. Ntembe kâni, ku tukutakanu tumingu twatwansoni beri kwendaka ku sinagoge ya Nazarete, mpe malaki ma Pake beri kwe kembelaka ku Yerusaleme. (Like 2:41; 4:16) Nzietolo zango za kanda bweso zeri ba hanaka bwa longesa Yezu na mpangi zandi binsamu bia kanda dia Yehova. Kampe mu nzila, mbuka beri kwe tari zi bazonzela mu matsonoko ma santu. Bu bayizi bâ na bala babingi, musamu wa mpasi wabâ kwe Yozefe na Mariya mu tatamana mu kunda ya Yehova tumingu twatwansoni. Kâ ndandu beri bakaka bu beri silaka bo! Mu bungu ti nsambululu ya Yehova beri tûlaka ha mbuka ya ntete, kanda diawu diatatamana mu bâ penepene na Yehova. w20.10 28 par. 8-9

Tala ti bakutikisi mu kwe twarisa ndongokolo ya Bibila, mbo wubâ musamu wa mbote tala ti kubamane mu bungu dia timoko ti luzonzela. Dorin, we mupauri-nzila wa munene, têle ti: “Nsayi yibâka nani mpangi yikunturisaka bu yikubamaka mu bungu dia ndongokolo. Buna lendi hana mabanza mu mpila ya mbote.” Musamu wakaka, mulongoki mbo wumona ti beno bole lutomono kubama, mpe mbo tibâ tifwani tia mbote kwe yandi. Ni bu sa ti ka wena na lenda ko mu kubama mu bungu dia timoko tiatiansoni, bonga mwa ntangu mu taluzula mabanza ma nguri ma timoko. Lusambulu nkatika mfunu lwena mu bungu dia ndongokolo ya Bibila, buna toko banza misamu mi tâ, tala ti bakulombele wasa lusambulu. Bu sila bo, lusambulu lwaku mbo lutomo delakana. (Mik. 141:2) Hanae, bâka ku Japon, tusambulu kabambukilaka tweri saka mpangi ya yikento yeri kwizaka na mulongi’andi wa Bibila. Yandi têle ti: “Nayizi mona ti tindiku tia ngolo tieri nandi na Yehova, mpe nayizi bâ na nsatu ya bâ ntiana yandi. Nayizi mona ti me kazolo mu ntangu yi keri zonzelaka nkumbu’ani mu tusambulu tu keri saka.” w21.03 9-10 par. 7-8

Yezu watêla ntumwa Paulo ti mbo katula ku Rome. Kâ, Bayuda bakaka bakubikila Paulo mutambu ngatu bamuhonda. Mfumu ya binwani ya Bisi-Rome yi batêle nkumbu Klode Liziase, bu kawâ musamu wo, wabakisa Paulo. Na manzangu, Klode watuma mukangu wa binwani mu kengerela Paulo, na mu mu nata ku hata dia Sezare. Guvernere Felikise walomba ti Paulo ‘bamukêla mu nzo ya luyalu ya Erode.’ Buna, Bayuda beri dingaka mu honda Paulo ka baketi’â mu sa bubi ko. (Bis. 23:12-35) Kâ Felikise bamuyingasa kwe Festise, wayizi bâ guvernere ya môna. Festise ‘wazoloko ti Bayuda bamutambula,’ ni kayula Paulo: “Ngano zololo wanaka ku Yerusaleme ngatu wafundusu ha meso mani?” Kampe Paulo wazaba ti mbo baketi mu honda ku Yerusaleme. Paulo watâ ti: “Ndombele nafundusu kwe Sezare!” Festise watâ kwe Paulo: “Kwe Sezare lombele wafundusu, kwe Sezare kwenda.” Buna, Paulo wayenda ku Rome​—mala na Bayuda beri dingaka mu mu honda.​—Bis. 25:6-12, NWT. w20.11 13 par. 4; 14 par. 8-10

Ntangu zakaka mbo tutisembaka. Mu tifwani, mitima mia bantu bakaka mbo mibasembaka mu bungu dia misamu mi bayirika ntete bazaba matieleka. Bakaka mpe mitima miawu mibasembaka mu bungu dia masumu ma bayirika ha manima ma bateme’awu. (Rom. 3:23) Diangana, tuzololo mu yirikaka misamu mia mbote. Kâ “beto bansoni makuba tuvulu tâka.” (Zaki 3:2, NWT; Rom. 7:21-23) Wulendi bâ musamu wa mbote mutima’eto bu wutusembaka. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti wulendi tu bakisa mu sa nsobolo na mu bonga nzengolo ya lembo kârila misamu mia mbi. (Ebr. 12:12, 13) Kâ, ni bu sa ti tayizi soba mabanza, mpe Yehova watulemvokela, mutima’eto wulendi tatamana mu tu semba. Nsembolo yo yilendi bâ ya mbi. (Mik. 31:10; 38:3, 4) Ntiangu, tufweti saka keba mu lembo tatamana mu tisembaka, mu bungu ti Satana mbo katomo bâ na nsayi tamana bika mu sarila Yehova ni bu sa ti Yehova beto kwa zoloko! (Fwanakasa na 2 Bisi-Korente 2:5-7, 11). w20.11 27 par. 12-13

Titsoniki tia Mikunga wo Levite yeri wayizi batika mu dienokena bantu beri sarilaka mbi mpe beri na lumpampani. Keri’â ba dienokenaka ko mu bungu dia mbi’awu, kâ mu bungu ti keri banzaka ti luzingu lwa mbote lweri nawu. (Mik. 73:2-9, 11-14) Ntiana bawu beri na bima biabiansoni beri monekenaka​—bimvwama, luzingu lwa mbote na kondo kwa lwaka. Wafwanana ti Levite yo yabâ na mabanza mamosi na Yehova, ngatu kalembo vutu bâ wa nôka mpe kalembo vutu dienokena bantu bayirikaka mbi. Bu kasila bo, wayizi vutu bâ mu tidzunu na mu nsayi. Yandi watâ ti: “Bu ndie ha lweka [lwa Yehova], ka nita dinga tima tiakaka ko ha mutoto.” Kani kabwe, ka tudienokenakandi bantu bayirikaka mbi mpe bamonekenaka ntiana bawu balenda luzinga. Nsayi’awu ya zulu-zulu kwa yena mpe ka yizingila ko. (Ekl. 8:12, 13) Tamana ba dienokena, mbo tusa ti bunôkena bwatukotela, mpe tulendi hombesa tindiku tieto na Yehova. Buna, tala ti mweni ti wabatikiri mu dienokena bantu bayirikaka mbi mpe bamonekenaka ntiana bawu balenda luzingu, landa tifwani tia Levite yo. Tumamana malongi ma luzolo ma Nzambi, mpe dinga mu bâka na bantu bakaka basarilaka luzolo lwa Yehova. Bu zolo Yehova yôka bima biabiansoni, mbo bâ na nsayi ya matieleka. Mpe mbo tatamana mu bâ mu nzila ya “luzingu lwa matieleka.”​—1 Tim. 6:19, NWT. w20.12 19 par. 14-16

Bu zonzelaka lwaka lwaku kwe Yehova, mu tondaka mpe. Musamu wa mbote wena mu kontaka tusakumunu tu tubakaka, ni bu sa ti misamu mia mpasi miamingi mie neto. Kâ, nti fweti sa tala ti kuta lenda ko mu tâ kwe Yehova mio mi ta mona ku mutima? Bambuka ti Yehova mbo kahanina tusambulu twaku mvutu ni bu sa ti mu têlele: ‘Mulemvo’aku kumbakisa!’ (2 Nta. 18:31) Sikirila ndwenga za Yehova, ka za nge beni’â ko. Mu ntangu ya mbikuri Izaya, kanda dia Yuda bunkuta bweri nawu bwa Bisi-Asiri beri dingaka mu ba kotela. Kanda dia Yuda ka dieri’â zoloko ko ti Bisi-Asiri babanunga, ntiangu badinga lubakusu lwa Bisi-Ezipte. (Iza. 30:1, 2) Yehova wabatêla ti lukwikulu lwawu mu Bisi-Ezipte mbo lubanata ku mfukulu. (Iza. 30:7, 12, 13) Mu nzila ya Izaya, Yehova watâ kwe kanda diandi bwe baketi bêla na kondo kwa bunkuta kwa matieleka. Yandi watâ ti: “Ngolo zeno ni mu tatamana mu bâ mu tidzunu na mu bâ na lukwikulu” mu Yehova.​—Iza. 30:15b. w21.01 3-4 par. 8-9

Mu bungu dia kwikama kwawu, mpangi za Kristo za tumbu mbo zikwizi bâka musendo wa bâ mitinu na Nganga za Nzambi tintwari na Yezu ku zulu. (Nza. 20:6) Yehova, Yezu na bambazi, mbo babâ na nsayi yayingi bu bamona Bakristo 144 000 ba tumbu babaka musendo’awu ku zulu. Bu kazonzela mitinu na Nganga za Nzambi 144 000, ntumwa Za wavutu mona tima tiakaka tia nzitukulu, “yungi dia bantu” bavuka ku Armagedo. Tikunku tia Bakristo 144 000 tia swaswana tiena na tikunku tia yungi dia bantu mu bungu ti lutangu lwa yungi dia bantu ka lwena lwa zabakana ko, mpe bayôkele tikunku tia ntete. (Nza. 7:9, 10) Bawu balweti ‘binkuti bia bila bia mpembe,’ bita songela ti batatamane mu lembo baka ‘mvindu’ ya nza ya Satana mpe batatamane mu bâ ba kwikama kwe Nzambi na kwe Kristo. (Zaki 1:27) Mbo batâka ti bavuka mu bungu dia misamu mia yirika Yehova na Yezu, we mwana timeme wa Nzambi, mu bungu dia bawu. Mpe basimbiri mandala mata songela ti na nsayi batamburi ti Yezu ni mutinu wasola Yehova.​—Fwanakasa na Za 12:12, 13. w21.01 15-16 par. 6-7

Bakala dilendi longoka mu bâ mfumu-kanda ya mbote bu kakwe landi tifwani tia Yehova na tia Yezu mu mpila yi basarilaka timfumu tiawu. Mu tifwani, tazonzela tifu tia kuluka. Yehova ni Yandi yôkele mu ndwenga; kâ, mabanza ma bisari biandi kawirikilaka. (Mba. 18:23, 24, 32) Wahana nzila kwe bô bê mu lutumu lwandi mu hana mabanza mawu. (1 Mi. 22:19-22) Yehova wa lunga wena, kâ ka dingaka ko ti tabâ ba lunga. Kâ, bisari biandi bie na masumu kabakisaka. (Mik. 113:6, 7) Bibila mbo ditâka Yehova “Tibakisi.” (Mik. 27:9; Ebr. 13:6) Mutinu Davide watâ ti, tala ti lenda dieri nandi dia sala tisalu tia tinene, ni mu bungu ti Yehova wamubakisa na kuluka kwakwansoni. Tataluzuleno tifwani tia Yezu. Ni bu sa ti Mfumu yeri ya milongoki miandi, Yezu wabasukula malu. Mu bungu dia nti Yehova katsonekesa musamu wo mu Bibila? Ntembe kâni, ni mu hana tifwani kwe bantu na kwe mfumu za makanda. Yezu yandi beni watâ ti: ‘Tifwani niluheni ngatu beno mpe lwasa ntiana bu nilusiri.’ (Za 13:12-17) Ni bu sa ti lutumu lwalwingi lweri nandi, Yezu ka dinga ko bamusarila, kâ wasala mu bungu dia bantu bakaka.​—Mat. 20:28. w21.02 3-4 par. 8-10

Ntwenia, lulendi sarila timvuka mu mpila zazingi. Babingi mu beno bê na ngolo zazingi. Misamu miamingi luyirikaka mu bakisa mpangi zeno za mu timvuka. Kampe luzololo mu bâ bibakisi mu tisalu. Kâ lulendi banza ti, bantu bakaka babanzaka ti beno ba fioti lwena, mpe ka luzebi’â misamu miamingi ko ngatu baluhana bisalu bia mfunu. Ni bu sa ti nge ntwenia yena, misamu miamingi lendi yirika ngatu bakusikirila mpe bakuzitisa mu timvuka tiaku. Ngano beno bantwenia, bisalu bie kô luzebi bilendi bakisa bantu bê mu timvuka? Babingi ha kati dieno bazebi bio. Mu tifwani, lulendi mona ti mpangi ze kô zakaka za nuna zizololo lwabasongela bwe balendi sarila tablette zawu peleko appareils électroniques zakaka mu bungu dia ndongokolo’awu mpe mu bungu dia tukutakanu. Lulendi bakisa mpangi zo za nuna mu bungu ti teknolozi ya luzebi sarila. Mu miamiansoni mi luyirikaka, yangirikakeno Tata’eno die ku zulu. w21.03 2 par. 1, 3; 7 par. 18

Ni bu sa ti mukento lukolo lwingi kasa yôka bakala diandi, dema dia bakala diena mu bâ mutu-masini mu nsambululu ya kanda na mu bisalu biakaka bia timpeve. (Efz. 6:4) Mukento wufweti tumamana bakala diandi, kâ dema diandi diena dia bâ na timpeve tia ngolo. (Nga. 6:5) Buna fweti bâka na ntangu ya saka ndongokolo’andi ya Bibila na ya dimbitilaka. Buna, mbo katatamana mu zolo na mu zitisa Yehova, mpe mbo kabâ na nsayi ya tumamana bakala diandi. Bakento batatamanaka mu tumamana babakala bawu mu bungu ti Yehova bazololo, mbo babâ na nsayi yayingi yôka bakento balembo tambulaka timfumu tia tûla Yehova. Tifwani tia mbote bahanaka mpe kwe babakala na kwe bakento ba ntwenia. Lubakusu bahanaka mpe lusaka ti mu kanda na mu timvuka mwa bâ luzolo na tidzunu. (Tite 2:3-5) Lumbu ti mu bisari biabiansoni bia Yehova bia kwikama, bakento bingi bena.​—Mik. 68:11. w21.02 13 par. 21-23

Ntumwa Paulo tifwani tia mbote tiena mu musamu wutariri butindi na tifu tia korela. Ntangu zakaka mbo keri kondoko ngolo. Kâ, lenda diabâ nandi dia korela mu bungu ti Yehova keri sikirilaka mu mu hana ngolo zeri nandi nsatu. (2 Kor. 12:8-10; Flp. 4:13) Tulendi baka ngolo na butindi bwa mpila yo, tala ti na kuluka kwakwansoni tubakuri ti nsatu lubakusu lwa Yehova ye neto. (Zaki 4:10) Tulendi bâ na lukwikulu ti bu tumonaka mpasi, ka Yehova ko tu sembaka. Zaki watâ ti: ‘Muntu, mu kati dia ntontolo, ka tândi ti: “Nzambi ta ku ntonta.” Mu bungu ti Nzambi ka lendi’â [kakota mu ntontolo ko]; Yandi mpe ka tontaka muntu ko [mu mpila yo].’ (Zaki 1:13) Bu tubâka na lukwikulu lwa mpila yo, tindiku tia ngolo tikwizi bâka neto na Tata’eto dia luzolo, Yehova. Yehova ‘ka sobaka ko, na kani fioti.’ (Zaki 1:17) Yandi wabakisa Bakristo ba mu mbandu ya ntete mu telamana mpasi zawu, mbo kabakisa mpe mosi na mosi mu beto lumbu ti. Mu bunsungu, lomba kwe Yehova kakubakisa mu bâ na ndwenga, timinu na butindi. Mbo kahana mvutu mu tusambulu twaku. Buna, lendi bâ na lukwikulu ti mbo kakubakisa mu tatamana mu bâ na nsayi bu korelaka mpasi! w21.02 31 par. 19-21

Mulongoki bu wutatamana mu kwizaka ku tukutakanu, mu songelaka luzolo. (Flp. 2:4) Lendi mu têla ti nsayi ye naku mu bungu dia nsobolo zi kata sa; lendi mu yula biyuvu bitariri ndongokolo’andi ya Bibila, kanda diandi na tisalu tiandi; kâ sa keba mu lembo mu yula biyuvu bilendi mu fwisa nsoni. Bimoko bia mpila yo bilendi sa ti lwabâ ndiku. Bu bâ ndiku na mulongoki, lendi mu bakisa mu batusu. Mulongoki wukwe tatamane mu kula na mu sa nsobolo, mu bakisa mu mona ti yandi mpe mu timvuka kena. Lendi sila bo, bu songela ndiambu. (Ebr. 13:2) Mulongoki wa Bibila bu wukwizi bâka tisamuni, lendi mu lomba lwasamuna nandi. Diego, we tisamuni ku Brésil, têle ti: “Mpangi zazingi zeri kundombaka mu kwe samuna nawu. Mpila ya mbote yeri mu tomo ba zaba. Bu nasila buna, nayizi tomo longoka misamu miamingi, mpe nayizi tomo bâ penepene na Yehova, na Yezu.” w21.03 12 par. 15-16

Yezu watâ kwe milongoki miandi ti bazolo mbeni zawu. (Mat. 5:44, 45) Ngano musamu wa fioti wena? Kâni! Kâ, na lubakusu lwa mpeve santu ya Nzambi, bulendi bâ. Mu mbutu ya mpeve ya Nzambi mwe na luzolo, luvivululu, nsayi ya sarila mbote, bulembami mpe na tifu tia tiyimina. (Nga. 5:22, 23) Bifu bio mbo bitubakisa mu korela bu batuyinaka. Bantu babingi beri tu telamanaka basoba mabanza mu bungu ti bakala, mukento, mwana peleko muntu wu babandakane wabasongela bifu bio. Bantu babingi mpe beri tu telamanaka bayizi bâ mpangi zeto. Buna, tala ti musamu wa mpasi wena kwe nge mu zolo bantu bakuyinaka mu bungu ti Yehova sarilaka, sambila Yehova kakuhana mpeve santu. (Like 11:13) Mpe, bâ na lukwikulu ti nzila ya Nzambi ni yo kwa yiyôkele bubote. (Bin. 3:5-7) Diki dilendi bâ ngolo mpe dilendi fwemesa, kâ luzolo luyôkele ngolo. Tala ti tusongele luzolo kwe bantu bakaka, balendi bika mu tu kwamisa. Bu tutatamana mu songela luzolo mbo tutâ Yehova nsayi. Kâ ni bu sa ti bantu batukwamisaka batatamane mu tu yina, tulendi tatamana mu bâ mu nsayi. w21.03 23 par. 13; 24 par. 15, 17

Mbikuri nkotolo ya binwani kazonzela. (Yoel 2:1, 8, 11) Yehova watâ ti mbo kaketi sarila “mukangu[’andi] wa wunene wa binwani” (binwani bia ku Babilone) mu semba bala ba Israele beri na bukolo. (Yoel 2:25) Mukangu wa binwani wabakotela batâ wo nkumbu “wô watûka ku nore” mu bungu ti Bisi-Babilone kanda dia Israele baketi kotela tûka ku nore ya Israele. (Yoel 2:20) Mukangu wa binwani wa nkatika wa kutama weri ntiana yungi dia makonko. Yoele têle mu bungu dia bawu: “Muna [tinwani] nzila’andi kata landa. [. . .] Mu mimvuka bata kwe yende, [. . .]. Ha zulu nzo bata kwe naki, ha fenêtre bata kwe kotele ntiana mwivi.” (Yoel 2:8, 9) Ngano lendi dimbitila musamu wo? Binwani kwakwansoni biena. Ka kwena kuma ku balendi swamina ko. Ka kwena muntu ko wulendi dioka mukangu wa binwani wa Bisi-Babilone! Ntiana makonko, Bisi-Babilone (peleko Bisi-Kalde) bakotela hata dia Yerusaleme mu 607 N.M.B. Bibila ditêle: “Mutinu wa Bisi-Kalde [. . .] keri’â na tiari ko tia matoko na tia bandumba, tia mbuta-muntu na muntu we na tifuma.”​—2 Nta 36:17. w20.04 5 par. 11-12