Nayizi bâ na kondo kwa bunkuta mu bungu ti Yehova nisikirilaka

NDIYIZI ZABA YEHOVA MPE MBATIKIRI MU MU SIKIRILA

Mu 1948 nabutuka ku hata dimosi dia fioti die ku sud-ouest ya Nigeria. Mu ntangu yo, Moustapha, mpangi ya tata’ani, na yaya’ani dia dibakala Wahabi, bayizi batusu mpe bayizi bâ Mbangi za Yehova. Bu ndieri na mvula 9, tata’ani diayizi fwa. Tiari tiatingi tieri nani. Wahabi wakuntêla ti mbo taketi vutu mona tata mu ntangu ya mvumbukulu ya ba fwa. Mabanza mo makuntindisa, mpe makuntuma mu longoka Bibila. Nayizi batusu mu 1963. Bayaya’ani bani ba bole ba babakala na mpangi’ani ya yibakala bayizi batusu mpe.

Mu 1965, naye bâ na yaya’ani Wilson ku Lagos mpe nsayi yeri nani mu bâ na ndiku zeri mipasuri-nzila mia ntangu zazansoni mu timvuka tia Igbobi. Nsayi’awu na luhemo lwawu biakungana nsatu ya sila bo, buna mu janvier 1968, meno mpe nayizi bâ mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni.

Mpangi Albert Olugbebi, weri Betelite wayizi sa lukutakanu lwa nzitukulu na beto tweri bantwenia, lweri tarilaka nsatu ya mipasuri-nzila mia minene mieri dinganaka ku nore ya Nigeria. Mbo nita bambukila tiya tweri na mpangi Olugbebi bu katâ: “Bantwenia lwena, mpe lulendi sarila ntangu’eno na ngolo zeno mu bungu dia Yehova. Tisalu tiatingi tie kô ti lulendi sala!” Mu bungu ti weri nani nalanda tifwani tia mbikuri Izaya mu kwenda kô Yehova ku keri zoloko ndienda, nafulusa formilere.—Iza. 6:8.

Mu mai 1968, nayizi bâ mupasuri-nzila wa wunene, mpe bakuntambika ku mumvuka wa Kano, ku nore ya Nigeria. Mu ntangu ya muzingu wa ku Biafra tweri (1967-1970), wamwangasa tizunga tio ntete muzingu wabwa ku este ya Nigeria. Mpangi yimosi ya bakala wayêla mu kungwisa mu lembo kwenda kûna. Kâ namutêla: “Matondo mu lwaka lwe naku mu bungu dia meno. Kâ, tala ti Yehova zololo nasala ku tizunga tio, ka ndiena na ntembe ko ti mbo kabâ na meno.”

LUKWIKULU MU YEHOVA KU MBUKA YAMWANGANA MU MUZINGU

Misamu ku Kano mia nguria mia tiari mieri. Muzingu wamwangasa mumvuka wo wa wunene. Bu tweri samunaka, ntangu zakaka mbo tweri kwe mone mvumbi za bantu ba bahonda mu muzingu. Ni bu sa ti bimvuka biabingi bieri ku Kano, mpangi zazîngi zadioka muzingu. Bisamuni biasâla kô ka bieri’â lungisaka lutangu lwa 15 ko, mu bunkuta beri, mpe ba nôka beri. Mpangi zo nsayi yayingi yeri nawu bu bamona mipasuri-nzila mia 6 mia minene miatula. Lutindusu lu tabahana lwabanatina nsobolo za mbote. Tababakisa mu vutu landa programe ya timpeve, mu tambikaka rapore zawu za tisalu tia samuna na mu lombaka mikanda na mabuku ku filiale.

Beto, mipasuri-nzila mia minene, tabatika mu longoka zu dia Haoussa. Bu beri wâka nsangu za Timfumu mu zu diawu, bantu babingi beri tambulaka mu tu wirikila. Kâ, bantu beri mu dibundu dia dinene dia ku Kano ka beri’â zoloko tasamuna ko, buna wafwanakana ti tatomo saka keba. Tilumbu timosi, meno na mpangi yi tweri tintwari batulanda kwe bakala dimosi weri na mbele. Bo kwa bu tweri na ntinu zazingi, ntiangu kalembo tu baka! Ntono misamu mia mpasi, Yehova wasa ti tabâ mu kondo kwa bunkuta, mpe bisamuni biabatika mu bâ biabingi. (Mik. 4:8) Lumbu ti, bisamuni yôka 500 bie ku Kano mu bimvuka bia 11.

NKWAMUSU KU NIGER

Ha manima, mu août 1968, bu nayôkesa kwa mwa ngonda ku Kano, bakuntambika ku Niamey, kapitale ya Niger, tintwari na mipasuri-nzila miole mia minene. Yeri mbala’eto ya ntete ya bakula ti Niger, ye ku Afrique de l’ouest, mosi yena ya mbuka ye na yaninga diadingi ha mutoto. Tafweti longoka mu bâ ku mbuka ye na yaninga diadingi, kâ mpe tafweti longoka lumputu. Ntono misamu mio mia mpasi, tatûla lukwikulu lweto mu Yehova, mpe tabatika mu samuna ku Niamey tintwari na bisamuni bieri bêlaka kô. Mu ntangu fioti kwa, kampe bantu babansoni bazaba mu tanga ku Niamey, bayizi baka buku dia ndongokolo ya Bibila die na mutu-diambu La vérité qui conduit à la vie éternelle. Bantu mbo beri tu dingaka mu baka buku dio!

Ntangu fioti ha manima, tayizi bakula ti luyalu ka lweri’â zoloko Mbangi za Yehova ko. Mu juillet 1969, tayenda ku lukutakanu lwa tizunga lwa ntete ku nsi yo, kweri bantu kampe 20. Mbo tweri kêlaka na timina diadiansoni bateme ya bisamuni biole bia môna. Kâ, tilumbu tia ntete tia lukutakanu, bapolisie bayizi kabakasa programe. Banata mipasuri-nzila mia minene na munkengi wa tizunga ku commissariat. Bu bamana tu yula biyuvu, batulomba mu vutu kâla tilumbu tiaketi landa. Bu tabakula ti misamu miaketi tulumuka ku matu, tayizi sa tinzonzi tia bateme mu nzo yimosi, ha manima taye batisa bô baketi baka bateme mu mansweki mu nto yimosi.

Tumingu fioti ha manima, ministre de l’intérieur watukuma, meno na mipasuri-nzila mia 5 miakaka. Watuhana heure 48 mu katuka ku nsi yo, mpe tafweti dinga mpila ya duka ku nsi yo mu beto beni. Tatumama, mpe tayenda mbala mosi ku filiale ya Nigeria, ku batuhanina bisalu bia môna.

Bakuntambika ku hata dia Orisunbare, ku Nigeria, ku namwina nsayi ya samuna na twarisa ndongokolo za Bibila tintwari na bisamuni bieri kûna. Kâ, ha manima ma ngonda 6, filiale yakundomba mu kâla ku Niger me beni. Ku mbatukulu natoko yituku mpe lwaka lweri nani, kâ ha manima nayizi bâ na timina dia vutu monana na mpangi zeri ku Niger!

Nakâla ku Niamey. Ha manima ma mpimpa’ani ya ntete, bakala dimosi wabakula ti Mbangi ya Yehova ndiena, mpe wabatika mu kundiyula biyuvu bitariri Bibila. Tabatika mu longoka nandi, mpe ha manima wayizi bika mu nwaka fumu na malavu mamingi, wayizi batusu. Ha manima, nayizi bwa bweso bwa mona ka bwe bantu beri tamburilaka matieleka malembe-malembe mivu miamiansoni. Bu natula, Mbangi za Yehova za 31 zeri ku nsi yo; bu nakatuka ku nsi yo, za 69 zeri.

“KA TUZEBI’Â MISAMU MIAMINGI KO MITARIRI TISALU TIA TIMFUMU TIA KU GUINÉE”

Ku nsuka ya 1977, nakâla ku Nigeria mu landa formasio. Ku nsuka ya tumingu 3 twa formasio, ntwarisi (coordinateur) ya Komite ya filiale, Malcolm Vigo, wakuntangisa mukanda watûka ku filiale ya Sierra Leone. Bampangi mbo beri dingaka mupasuri-nzila weri na tikolela tia mbote, walembo bâ wa kwela, mpe weri zonzaka Anglais na Français ngatu kabâ munkengi wa tizunga ku Guinée. Mpangi Vigo wakuntêla ti mu bungu dia tisalu tio bakunkubika. Watomo kumbangurila ti ka dieri’â dema dia fioti ko. Wakundonga ti: “Tomo wa dimbitila ntete watambula.” Ho nkatika bendo namuvuturila: “Mu bungu ti ni Yehova kuntambikiri, mbo nikwenda.”

Nabaka mupepe wakunata ku Sierra Leone mpe nabwabana na bampangi ku Betele. Mpangi yimosi ya komite ya filiale wakuntêla ti: “Ka tuzebi’â misamu miamingi ko mitariri tisalu tia Timfumu tia ku Guinée.” Ni bu sa ti filiale ya Sierra Leone yeri kipaka tisalu tia samuna tia ku Guinée, ka beri’â bakaka nsangu za bisamuni bia nsi yo ko mu bungu dia misamu mia politike mia Guinée. Mpe ntono mbala zazingi filiale zi yayêla mu tambika mpangi ku Guinée, ka bweri’â bâka ko. Kâ, bakundomba mu kwenda ku kapitale ya Guinée, ku Conakry, mu yêla mu baka nswa kwe guvernema ngatu nabêla kô.

Bu natula ku Conakry, nayenda ku ambassade ya Nigeria mpe namonekena ambassadeur. Namutêla ti weri nani nasamuna ku Guinée. Wakuntindisa mu lembo bâ kô mu bungu ti mbo baketi kunkanga peleko misamu miakaka mia mbi miaketi kunturila. Watâ: “Kâla ku Nigeria mpe samunina kûna .” Buna namuvuturila: “Nzengolo mbongele ya bêla kû.” Buna watsoneka mukanda mu kalombela ministre de l’intérieur mu kumbakisa, mpe ministre wakumbakisa.

Ntangu fioti ha manima, nakâla ku filiale ya Sierra Leone mpe nazonzela bampangi nzengolo ya ministre. Bampangi bakawula mu nsayi bu bawâ mpila Yehova yi kasakumunina nzietolo’ani. Nabaka nswa wa guvernema wa bêla ku Guinée!

Tûka 1978 tii 1989, nasala tisalu tia munkengi wa tizunga ku Guinée, ku Sierra Leone, mpe nabâ tibakisi tia munkengi wa tizunga ku Liberia. Ku mbatukulu, mbo ndieri vulu bêlaka. Ntangu zakaka timbevo mbo tieri kumbakaka ku mbuka za hengama. Kâ bampangi mbo beri sarilaka ngolo mu ku nata ku lupitalu.

Ntangu yeri kô, palu ya ngolo yakumbaka na misiete. Bu nawasa, nayizi wâ ti bampangi mbo beri banzaka ti mbo naketi fwa, bazonzela mbuka yi baketi kunzikila! Ntono misamu mio mieri tûlaka luzingu lwani mu mpasi, ka nayizi’â bâ na mabanza ma bika madema mani ko. Natatamana mu bâ na lukwikulu ti Yehova kwa lendi tu kengerela mu matieleka, Yandi lendi tu vumbula kwe ba fwa.

MUKENTO’ANI NA MENO TAKWIKILA YEHOVA

Mu 1988, tayizi zabasana na Dorcas, weri mupasuri-nzila wa kuluka, mpe wa timpeve. Tayizi kwelana, mpe tabatika mu sala tisalu tia tizunga tintwari. Dorcas wasongela ti luzolo na luhemo lwe nandi. Tintwari, tadiata 25 km mu malu na bifunda bieto mu kwe yende mu bimvuka bia swaswana. Mu bungu dia bimvuka bieri mala, mbo tweri sarilaka mpila zakaka zi tweri bakaka mu tula kô, mu nzila zeri na ntebe, mpe na mabulu ma manene.

Dorcas nguria butindi bwe nandi. Mu tifwani, ntangu zakaka wafwanakana tasabuka mamba meri na ngandu zazingi. Mu nzietolo mosi yi tayôkesela bilumbu 5, tafweti sabuka nto yimosi mu bwatu mu bungu ti tiamvu tia miti tieri ho tiamwangana. Dorcas bu katelama mu duka mu bwatu, wabwa mu mamba ma ndilu. Ka tazaba mu tsaba ko, mpe mu nto yo ngandu zeri mô. Buna, ntwenia zabwa mu mamba, mpe zamuvukisa. Tayizi sa mwa ntangu beto bole mu saka ndozi za mbi mu bungu dia musamu wo, kâ tatatamana mu sala tisalu tieto.

Ku mbatukulu ya muvu wa 1992, tayizi tomo pamuka bu tabakula ti Dorcas zimi dieri nandi. Tafweti bonga nzengolo ya zaba tala ti mbo taketi tatamana mu sala tisalu tia mupasuri-nzila wa wunene. Tayizi banza: “Yehova kabu katuheni!” Buna, tabonga nzengolo ya hana mwana’eto wa mukento nkumbu, Jahgift (mu Anglais yizololo tâ “Kabu dia Yah”). Mvula ziyà ha manima, Jahgift bu kamana butuka, mpangi’andi ya yibakala, Eric, walanda. Bala beto ba bole basongela ti makabu ma timpeve mena kwe beto. Ntangu yeri kô, Jahgift keri salaka na biro ya mbangululu ya ku Conakry tûka ku nzo, mpe Eric tibakisi mu tisalu tiena.

Ni bu sa ti Dorcas wayizi bika tisalu tia mupasuri-nzila wa wunene, watatamana mu sala tisalu tia mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni, ni bu sa ti bala beto keri kipaka. Na lubakusu lwa Yehova, natatamana mu sala tisalu tia ntangu zazansoni (service spécial à plein temps). Bala beto bu bamana kula, Dorcas wayizi vutu bâ na lenda dia sala tisalu tia mupasuri-nzila wa wunene. Bwawu bu beto bole mbo tusalaka tisalu tia timisionere ku Conakry.

YEHOVA TU KENGERELAKA

Ntangu zazansoni mbo ndieri kwendaka kô Yehova ku keri kuntambikaka. Meno na mukento’ani mbo tweri vulu monaka mpila yi keri tu kengerelaka na lusakumunu lwandi. Lukwikulu mu Yehova lwasa ti ka tabândi na lwaka lumwisaka mpasi bantu basikirilaka bima bia tinsuni. Dorcas na meno tayizi longoka mu beto beni ti Titeko tia nkengololo ya matieleka ni ‘Nzambi ya mvukulu’eto,’ Yehova. (1 Nta. 16:35) Lukwikulu lwe nani ti luzingu lwa bô babansoni bamusikirilaka “mbo bazinga lo mu sake ya luzingu kwe Yehova.”—1 Sam. 25:​29, NWT.