MUTWI WAKWIIYA 47
LWIIMBO 103 Beembeshi—Nshipo Mubantu
Nobamakwesu—Sa Mutosebensa Cankusu Kwaamba Ayi Mweelele Kusebensa Mbuli Munene Mulibungano?
‘Muntu usunishi kuba mutanjilili, ulisuni mulimo ubotu.’ —1 TIMO. 3:1.
CITEENTE CINENE
Mumutwi uyu tutobandika pa mibo yaambwa mu Baibo mukwesu njaaelete kubaayo kwaamba ayi eelele kusebensa mbuli munene mulibungano.
1-2. Ino nincito nshi bamanene nshobasebensa?
NA MUTOSEBENSA mbuli musebenshi ucafwilisha, cilyeelete mwakasebensa kale cankusu kuba amibo iinji iyandika kwaamba ayi musebense mbuli munene. Sa inga mwasuna kusebensa ‘mulimo ubotu’ bamanene ngobasebensa?—1 Timo. 3:1.
2 Ino nincito nshi bamanene nshobasebensa? Balaba panembo muncito yakushimikila, kusebensa cankusu kucita bweembeshi akwiisha, alimwi balacafwa bamakwesu abenankashi kuyumya lushomo lwabo muli Yehova kwiinda mushintu nshobaamba anshobacita. Ncoceeco Baibo ncoyaambila ayi bamanene basebensa cankusu ‘nshipo mubantu.’—Efe. 4:8.
3. Ino mukwesu inga wacita buyani kwaamba ayi eelele kusebensa mbuli munene? (1 Timoti 3:1-7; Taitasi 1:5-9)
3 Ino mukwesu inga wacita buyani kwaamba ayi eelele kusebensa mbuli munene? Kweelela kusebensa mbuli munene kulipusene akweelela kusebensa ncito yakumubili. Liinji ciyandika kwaamba ayi muntu anjile ncito, nkuba alushibo ndobasuni abo batonjisha ncito. Ano ubo teshi mbocibete kwaamba ayi mweelele kusebensa mbuli munene. Tamweelete kweelabo pa kucishiba kabotu bwakushimikila akwiisha. Mulayandika kwiiya kunotondesha mibo njotucana pa 1 Timoti 3:1-7 alimwi a Taitasi 1:5-9. (Amubelenge.) Mumutwi uyu, tutobandika pamibo imwi yaambwa mu malembo aya. Tutobandika mbweenga mukwesu waba ampuuwo ibotu, mbweenga waba mutwi wamukwashi uli kabotu alimwi asheenga shamucafwa kwaamba ayi abe ulyaabite kucafwa libungano.
AMUBE AMPUUWO IBOTU
4. Ino kuba “muntu utacite kampenda” cilaamba nshi?
4 Kwaamba ayi mweelele kusebensa mbuli munene, mulyeelete kuba “muntu utacite kampenda,” nkokwaamba ayi kuba ampuuwo ibotu mulibungano cakwaamba ayi taakuwo ceenga calengesha ayi umwi amubekeshe kucita cintu cibiibi. Alimwi mulyeelete ‘kuba ampuuwo ibotu kubantu bakunsengwe.’ Bantu batasebenseli Yehova inga baamba shibiibi pashintu nshomushoma. Sombi taakuwo ceelete kubapa kutoonsha ayi muli muntu uli kabotu alimwi ushomeka. (Danye. 6:4, 5) Amuliipushe ayi, ‘Sa ndicite mpuwo ibotu kubamakwesu abenankashi kwiilikaawo akubantu abo batasebenseli Yehova?’
5. Ino inga mwatondesha buyani ayi muli muntu ‘usunishishi bubotu’?
5 Na muli muntu ‘usunishishi bubotu,’ mulabona mibo ibotu bamwi njobacite akubalumba ceebo cakutondesha mibo iyo. Alimwi mulyeelete kuba muntu usangalala kucitila bamwi shibotu, kwiilikaawo ashintu nshobatamulangili kucita. (1 Tesa. 2:8) Ino nceebonshi cilayandika kwaamba ayi bamanene kabatondesha mubo uyu? Nceebo cakwaamba ayi bananoosangalala kulyaaba kusebensesha ciindi cinene kucita bweembeshi akusebensa ncito shimwi sha mulibungano. (1 Pit. 5:1-3) Nacibi boobo, lusangalalo ndobabaalo talweelani akulyaaba kuli koonse nkweenga bacita.—Milimo 20:35.
6. Ino kuba muntu “utambula beensu” cilaamba nshi? (Bene Ebulu 13:2, 16; amubone acikope.)
6 Inga mwatondesha ayi muli muntu “utambula beensu” na kamucita shibotu kubamwi, kwiilikaawo akubaabo bateshi beshicibusa banu mbomunyumfwanaabo abuumbi. (1 Pit. 4:9) Libuku limwi lyaamba pamakani amu Baibo lyakaamba ayi muntu utambula beensu alacita shibotu kubamwi nabi kubaabo mbwaateshi alimwi alasangalala kubeetaako kumishaabo. Amuliipushe ayi, ‘Sa ndishibikitwe ayi ndi muntu ucita shibotu kubeensu abo besa mulibungano lyesu?’ (Amubelenge Bene Ebulu 13:2, 16.) Muntu utambula beensu alacita shibotu kubeensu boonse. Kucakubonenaako, alacita shibotu kubakandu, ku bamakwesu besa mukwaamba makani, alimwi akubamwi basebensa cankusu kuyuminisha bamakwesu abenankashi, mbuli bamatanjilili balubasu.—Mata. 18:2-8; Tus. 3:27; Luka 14:13, 14; Milimo 16:15; Loma. 12:13.
Beebene batambula mutanjilili walubasu amukaakwe kumishaabo (Amubone palagilafu 6)
7. Ino munene inga watondesha buyani ayi ngu muntu “utasunishi maali”?
7 Kuba muntu “utasunishi maali” cilaamba ayi mulabona ayi kuba amaali ashintu shakumubili teshi nshoshintu shiyandika abuumbi. Mulabika sha Bwaami panembo mushintu shoonse nshomucita mubuumi bwanu, inga caba ayi muli babile nabi muli bakandu. (Mate. 6:33) Mulasebensesha ciindi canu, nkusu alimwi ashintu shakumubili nshemucite kwaamba ayi mulambile Yehova, kulama mukwashi wanu, akucafwa libungano. (Mate. 6:24; 1 Joni 2:15-17) Amuliipushe ayi: ‘Sa ndabona ayi maali ncocintu ciyandika abuumbi? Sa ndakwana ashintu nshonjandika kwaamba ayi ntolelele kuba abuumi? Nabi sa ndabikila bunene maano kukuba amaali akuba ashintu shiinji lwakumubili?’—1 Timo. 6:6, 17-19.
8. Ino ninshila nshi shimwi mbweenga mwatondesha ayi muli muntu ‘utaciti shintu cakwiindilisha’ alimwi ‘ulikasha’?
8 Na muli muntu ‘utaciti shintu cakwiindilisha’ alimwi ‘ulikasha,’ nkokwaamba ayi mulacita shintu mukweelanya mu mbasu shoonse sha buumi bwanu. Kucakubonenaako, tamulyi nabi kunwa cakwiindilisha, mulafwala akubotesha misusu yanu cabulemu alimwi mulasala kabotu shakulikondelesha. Tamuciti shintu shitabete kabotu bantu batasebenseli Yehova nshobacita. (Luka 21:34; Jemu. 4:4) Tamufwambaani kukala na bamwi bamukalasha. ‘Tamubete cakolwa’; na muntu bamwi ngobeshi ayi alanwa abuumbi. Amuliipushe ayi, ‘Sa nshoncita shilatondesha ayi ndi muntu utaciti shintu cakwiindilisha alimwi ulikasha?’
9. Ino kuba muntu ‘uyeeya kabotu’ alimwi ‘ucishi kabotu kubamba shintu’ cilaamba nshi?
9 Na muli muntu ‘uyeeya kabotu,’ mulayeeya cakubikila maano Baibo nshoyaamba pabukaalo bupusenepusene mubuumi. Aboobo mulanyumfwishisha kabotu shintu lyalo akusalawo kabotu shakucita. Tamusali shakucita kamutana kuyeeyawo kabotu. Sombi mulataanguna kushiba kabotu makani oonse. (Tus. 18:13) Aboobo mulasala kabotu shakucita sheendelana anjiisho shakwe Yehova. Na ‘mulicishi kabotu kubamba shintu,’ mulacita shintu munshila ibambitwe kabotu alimwi muciindi ceelete. Mulishibikitwe ayi muli muntu bamwi ngweenga bashoma alimwi mulakonkela butanjilishi na bamanene bamupa shakucita. Na mwaba amibo njotwabandikaawo, mulaakuba ampuuwo ibotu. Ano amuleke tubandike pa mibo yaambwa mu Baibo munene njaaelete kubaayo kwaamba ayi atondeshe cakubonenaako cibotu mbuli mutwi wamukwashi.
AMUBE MUTWI WAMUKWASHI ULI KABOTU
10. Ino mukwesu inga watondesha buyani ayi ‘aleendelesha kabotu bamuŋanda yakwe’?
10 Na mulyeebete alimwi mulisuni kweelela kusebensa mbuli munene, bamumukwashi wanu abalo balyeelete kuba ampuuwo ibotu. Aboobo mulayandika ‘kunokweendelesha kabotu bamuŋanda [yanu].’ Ici cilaamba ayi mulayandika kunoolama mukwashi wanu munshila yalusuno akunoosala shakucita sheenga shabacafwa. Ici cileelikaawo akunoocita kulambila kwamukwashi, kushinisha kwaamba ayi mukwashi wanu kaucanika kumabungano, akubacafwa kunoocita nsheenga bacikonsha muncito yakushimikila. Ino nceebonshi kucita boobo kulayandika? Mutumwi Paulo wakaamba ayi: ‘Na muntu taaendeleshi kabotu bamuŋanda yakwe, ino inga weendelesha buyani libungano lyakwe Lesa?’—1 Timo. 3:5.
11-12. Ino nceebonshi baana balyeelete kunoocita shintu shibotu kwaamba ayi mukwesu eelele kusebensa mbuli munene? (Amubone acikope.)
11 Na muli mushali musankwa, bana banu baniini balyeelete kuba ‘banyumfwila alimwi bacite bulemu abuumbi.’ Mulayandika kubeeisha munshila yalusuno. Kwalo, mulisuni kwaamba ayi banoosangalala, kuseka alimwi akusekana mbuli baana boonse mbobacita. Sombi na mwabaiisha kabotu, balaakunomunyumfwila, kutondesha bulemu kubamwi alimwi akunolilemeka. Alimwi mulyeelete kucafwa bana banu kuba abushicibusa bubotu a Yehova, kunokonkela njiisho shamu Baibo alimwi akuya panembo lwakumushimu kwaamba ayi bakeelele kubombekwa.
12 “Bana [banu] balyeelete kuba bashomi kuteshi bacite mpuwo yakucita shintu shibiibi nabi kutanyumfwa.” Na mukwesu wakasalwa alekala amwanaakwe wakabombekwa na utooya panembo kwaamba ayi eelele kubombekwa, lyalo mwaana uyo wacita cilubo cinene, bamanene balaakuyandika kusalawo na mukwesu uyo inga watolelela kusebensa mbuli musebenshi ucafwilisha na munene. Na mushali taakwe kwiisha nabi kululika mwanaakwe, mpashi inga taatoleleli kweelela kusebensa mbuli munene.—Amubone Njashi Yamulindilishi yamu Chitonga ya November 1, 1996, pe. 17, mapa. 6-7.
Bashali basankwa baleeisha bana babo kusebensela Yehova akucafwa libungano (Amubone palagilafu 11)
AMUCAFWE LIBUNGANO
13. Ino inga mwatondesha buyani ayi muli muntu ‘utayumininibo pacintu comwi’ alimwi ‘utalyuumi mucaamba’?
13 Bamakwesu batondesha mibo ibotu ya Bwineklistu, balacafwa libungano abuumbi. Muntu ‘utayumininibo pacintu comwi’ alayuminisha luumuno. Alimwi muntu utayumininibo pacintu comwi alakutika kumiyeeyo ya bamwi akweelesha kunyumfwishisha mbobatolinyumfwa. Kucakubonenaako, amuyeeye ayi mutosebensa kale mbuli munene mulibungano, lyalo mwaba akubungana kwa bamanene. Na bamanene baanji basuminishanya pacintu cimwi casalwa citokweendelana anjiisho shamu Baibo, sa inga mwasuminisha kusala uko nabi kwaamba ayi inga kamusuni ayi shintu shicitwe munshila ipuseneeko? ‘Kutaba muntu ulyuuma mucaamba’ cilaamba ayi tamuyumininibo ayi shintu shicitwe kweelana ambomutoyeeya. Mulicishi ayi cilayandika kukutika ku miyeeyo ya bamwi. (Mata. 13:8, 9; Tus. 15:22) Muli muntu “shiluumuno” alimwi ‘utafwambaani kukalala.’ Ici cilaamba ayi mulatondesha bulemu kubamwi alimwi tamupikishanyi ambabo. Muleelesha cankusu kuba muluumuno abamwi nabi ndyecibete ciyumu abuumbi kucita boobo. (Jemu. 3:17, 18) Mulasala kabotu shakwaamba alimwi kucita boobo kulapa kwaamba ayi bamwi batakalali bunene, kwiilikaawo abaabo batupikisha abuumbi pashintu nshetushoma.—Boombo. 8:1-3; Tus. 20:3; 25:15; Mate. 5:23, 24.
14. Ino ‘kutaba muntu wakaaluka conoono’ alimwi ‘ushomeka’ cilaamba nshi?
14 Kwaamba ayi mukwesu eelele kuba munene, ‘taaelete kuba muntu wakaaluka conoono.’ Nabi kwaamba ayi tapayandiki kwiinda myaaka iinji abuumbi kuswa ciindi ndyemwakabombekwa kwaamba ayi mweelele kusebensa mbuli munene, palayandika kwiinda ciindi kwaamba ayi mube Mwineklistu ushimpite lwakumushimu. Kamutana kusalwa kusebensa mbuli munene mulibungano, mulyeelete kukonkela cakubonenaako cakwe Yesu cakuliceesha akusangalala kusebensa ncito ili yoonse njeenga mwapeekwa. Mulaakukalika moyo akulindila kwaamba ayi Yehova akamupe ncito shiinji mulibungano. (Mate. 20:23; Filip. 2:5-8) Inga mwatondesha ayi ‘mulashomeka’ kwiinda mukutolelela kuba kulubasu lwakwe Yehova, kukonkela njiisho shakwe alimwi abutanjilishi buswa kulibunga lyakwe.—1 Timo. 4:15.
15. Sa munene alyeelete kuba mwaambi ucishi kabotu abuumbi kwaamba makani a Baibo? Amusansulule.
15 Malembo alaamba cakuteenda mweela ayi bamanene balyeelete kuba bantu ‘bakonsha kwiisha.’ Sa ici cilaamba ayi mulyeelete kuba mwaambi ucishi kabotu abuumbi kwaamba makani a Baibo? Sobwe. Bamanene baanji beelela balacikonsha kwiisha kabotu muncito yakushimikila andyebatocita bweembeshi, nabi kwaamba ayi tabacishi kabotu kwaamba makani a Baibo. (Amweelanye a 1 Bene Kolinto 12:28, 29 a Bene Efeso 4:11.) Nacibi boobo, mulyeelete kutolelela kwiiya kuba mwaambi ucishi kabotu kwiisha. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi mucishibe kabotu bwakwiisha?
16. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi mube muntu ucishi kabotu kwiisha? (Amubone acikope.)
16 “Ulyeelete kucata camaansa obilo kumakani ashomeka.” Kwaamba ayi mube muntu ucishi kabotu kwiisha, mulyeelete kushinisha ayi nshomwaamba ndyemutokwiisha bamwi na kululika bamakwesu abenankashi, shitokweendelana a Baibo nshoyaamba. Kwaamba ayi mucikoonshe kucita boobo, mulyeelete kwiiya Baibo cakubikila maano alimwi amabuku esu. (Tus. 15:28; 16:23) Ndyemutokwiiya, amubikile maano abuumbi kubona mabuku esu mbwaasansulula Malembo kwaamba ayi mukasansulule kabotu mbweenga twaakonkela. Alimwi ndyemutokwiisha, amweeleshe cankusu kucafwa bantu kusuna Yehova abuumbi akubayuminisha kukonkela nshobeeya. Cimwi ceenga camucafwa kucishiba kabotu bwakwiisha, nkusenga lucafwo ku bamanene bacishi kabotu kwiisha lyalo akukonkela nsheenga bamulwiita. (1 Timo. 5:17) Bamanene balyeelete ‘kucikonsha kuyuminisha’ bamakwesu abenankashi; nacibi boobo, cimwi ciindi balyeete ‘kululika’ bashominyinaabo. Sombi lyoonse bamanene balyeelete kuyuminisha na kululika bamakwesu abenankashi munshila yalusuno. Na kamutondesha nkuumbu alusuno alimwi akusebensesha Maswi akwe Lesa ndyemutokwiisha bamwi, mulaakucishiba kabotu bwakwiisha mukwiinga mulaakunokonkela cakubonenaako cakwe Yesu, Mufundishi wesu munene.—Mate. 11:28-30; 2 Timo. 2:24.
Musebenshi ucafwilisha ndyaali amunene ucishi kabotu kwiisha, waba acoolwe cakwiiya mbweenga wayuminisha bamwi kusebensesha Baibo. Alimwi musebenshi ucafwilisha atokwiinduluka mulikani ndyeshi akaambe, ndyaimfwi kunembo lya ligilasi (Amubone palagilafu 16)
AMUTOLELELE KUYA PANEMBO
17. (a) Ino nshiinshi sheenga shacafwa basebenshi bacafwilisha kutolelela kuya panembo? (b) Ino nshiinshi bamanene nshobeelete kunokwiibaluka ndyebatobandika pamukwesu na inga weelela kusebensa mbuli munene? (Amubone kabokosi kacite mutwi utokwaamba ayi “Amube Balibombya Ndyemutobandika pa Mukwesu na Inga Weelela Kuba Munene.”)
17 Pesule lyakubandika makani aya, basebenshi bacafwilisha bamwi inga balinyumfwa ayi teshi bakacikonshewo kweelela kusebensa mbuli bamanene ceebo cakwaamba ayi kuli mibo iinji njobeelete kwiiya kunotondesha. Sombi munokwiibaluka ayi Yehova alibunga lyakwe tabamulangili kunotondesha mibo iyi cakumaninina. (1 Pit. 2:21) Alimwi mushimu usalashi ngoomucafwa kuba amibo iyi. (Filip. 2:13) Sa kuli mubo ngomutoobona ngomutoyandika kwiiya kunotondesha abuumbi? Amupaile kuli Yehova kwaamba ayi amucaafwe. Amulangoole makani aamba pamubo uyo alimwi akwiipusha bamanene kwaamba ayi bamulwiiteko nsheenga mwaciita kwaamba ayi muye panembo.
18. Ino basebenshi bacafwilisha boonse bayuminishikwa kucita nshi?
18 Nobamakwesu, soonse atutolelele kwiiya kunotondesha mibo njotwabandikaawo mumutwi uyu, kwiilikaawo abaabo batosebensa kale mbuli bamanene. (Filip. 3:16) Sa mutosebensa mbuli musebenshi ucafwilisha? Amutolelele kuya panembo! Amusenge Yehova kumwiisha kwaamba ayi mukacikonshe kucita shiinji muncito yakwe akucafwa libungano. (Isa. 64:8) Yehova amupe shoolwe ndyemutoosebensa cankusu kwaamba ayi mukeelele kusebensa mbuli munene.
LWIIMBO 101 Kusebensela Pomwi Mulucatano