MUTWI WAKWIIYA 37
Amucinke Manungo Muli Yehova Bweenka Samusoni Mbwaakacita
‘O Mwaami Shinkusu Shoonse Yehova, amunjibaluke akunjumya.’—BOOMBO. 16:28.
LWIIMBO 30 Ngu Ta, Lesa Wangu Ashicibusa Wangu
NSHESHI TWIIYEa
1-2. Ino nceebonshi tulayandika kwiiya makani aamba pali Samusoni?
INO NCIINSHI ncomuyeeya na mwanyumfwa liina lyakwaamba ayi Samusoni? Mulyeelete mulayeeya ayi ngumusankwa wakalinga kucite nkusu shilibetele. Alimwi ico ncakwiila. Sombi paciindi cimwi wakasalawo kucita cintu citabete kabotu ico cakamuletela mapensho. Nacibi boobo, Yehova wakatolelela kubikila maano kukushomeka kwakwe Samusoni, alimwi wakapa kwaamba ayi makani aamba pamusankwa uyu alembwe mu Baibo kwaamba ayi twiiyeeko.
2 Yehova wakasebensesha Samusoni kucita shintu shikankamika kwaamba ayi acafwe bene Isilaeli bantu bakwe mbaakasala. Pesule lya myaaka iinji kuswa ciindi Samusoni ndyaakafwa, Yehova wakatanjilila mutumwi Paulo kwiilikaawo liina lyakwe Samusoni pamulongo wa meena abasankwa bakalinga kucite lushomo luyumu. (Ebu. 11:32-34) Cakubonenaako cakwe Samusoni inga catuyuminisha. Wakalinga kucinka manungo muli Yehova nabi paciindi ndyaakalinga mubukaalo buyumu. Mumutwi uyu, tutobandika nsheenga tweeya kuswa kucakubonenaako cakwe Samusoni ambweenga cakubonenaako cakwe catuyuminisha.
SAMUSONI WAKACINKA MANUNGO MULI YEHOVA
3. Ino nincito nshi Samusoni njaakapekwa?
3 Paciindi Samusoni ndyaakashalwa, bene Filisiti mbobakalinga kweendelesha bene Isilaeli alimwi bakalinga kubapensha. (Boombo. 13:1) Bene Isilaeli bakapenga abuumbi mukwiinga bene Filisiti bakalinga beshilunkutwe abuumbi. Yehova wakasala Samusoni “kufuna bene Isilaeli mumaansa a bene Filisiti.” (Boombo. 13:5) Iyi yakalinga ncito iyumu abuumbi! Samusoni wakalinga kweelete kucinka manungo muli Yehova, kwaamba ayi acikoonshe kukumanisha ncito iyi iyumu.
Samusoni wakacinka manungo muli Yehova alimwi wakalinga kulibambite kwaaluka. Wakasebensesha cakalinga pafwiifwi anguwe kwaamba ayi akumanishe kuyanda kwakwe Lesa (Amubone palagilafu 4 a 5)
4. Ino Yehova wakamucafwa buyani Samusoni kwaamba ayi apuluke kubene Filisiti? (Boomboloshi 15:14-16)
4 Amuyeeye pacakubonenaako citondesha Samusoni mbwaakacinka manungo muli Yehova kwaamba ayi amucaafwe. Paciindi cimwi, bashilumamba bene Filisiti bakesa mukucata Samusoni ndyaakalinga ku Leyi, ndabala mpashi yakalinga mucishi ca Juda. Basankwa bene Juda bakaloonda, aboobo bakasalawo kwaaba Samusoni mumaansa abalwani bakwe. Bantu bene mishaabo bakamwaanga ntaambo shipya shobilo akumutola kubene Filisiti. (Boombo. 15:9-13) Nacibi boobo, ‘mushimu wakwe Yehova wakesa pali [Samusoni] akumupa nkusu.’ Aboobo wakasutoola ntaambo nshobakamwaanga. Lyalo wakacana “mubanga wa mbongolo yakafwa conoono.” Wakaubwesa akucaishako bene Filisiti bali 1,000!—Amubelenge Boomboloshi 15:14-16.
5. Ino Samusoni wakatondesha buyani ayi wakalinga kucinka manungo muli Yehova?
5 Mubanga wa mbongolo tawakalinga cilwanisho cakalinga kusebenseshekwa munkondo. Sombi ino nceebonshi Samusoni wakasalawo kuusebensesha munkondo? Samusoni wakalinga kucishi ayi na wacinka manungo muli Yehova inga wakoma munkondo, tacicite mulandu acilwanisho nceenga wasebensesha. Ncakwiila, musankwa uyu ushomeka wakasebensesha cakalinga pafwiifwi anguwe kwaamba ayi akumanishe kuyanda kwakwe Yehova. Aboobo Samusoni wakacikonsha kukoma balwani boonse aba ceebo cakucinka manungo muli Yehova.
6. Ino nciiyo nshi nceenga tweeya kuswa kucakubonenaako cakwe Samusoni?
6 Aswebo Yehova inga watupa nkusu shakukumanisha ncito ili yoonse njeenga watupa, nabi kaiboneka ayi njiyumu. Alimwi Lesa inga watucafwa munshila yeenga yatukankamika. Amushome kwaamba ayi Yehova uyo wakapa nkusu Samusoni, alaakumucafwa kucita kuyanda kwakwe na mwacinka manungo muli nguwe.—Tus. 16:3.
7. Ino ncakubonenaako nshi citondesha kuyandika kwa kusenga butanjilishi kuli Yehova?
7 Bamakwesu abenankashi baabanamo lubasu muncito yakuyaka misena njetusebensesha muncito yakwe Lesa, balatondesha ayi balacinka manungo muli Yehova. Kale kale, liinji bamakwesu bakalinga kuliyakila Maanda a Bwaami alimwi amaanda amwi. Sombi ceebo cakwaamba ayi bantu baanji batobombekwa, libunga lyakasalawo kwaalulako shimwi. Bamakwesu batotanjilila bakapaila kuli Yehova kwaamba ayi abatanjilile alimwi bakeelesha nshila shipya mbuli kuula maanda alimwi akwabamba cipya. Ba Robert abo bakaabanamo lubasu muncito shipusenepusene shakuyaka nsengwe yoonse mumyaaka yaconoono, bakaamba ayi: “Pakutaanguna tacakalinga cuubu kucita shintu munshila ipya. Bubaambo ubu bwakalinga kupusene abuumbi ambotwakalinga kusebensa kwamyaaka iinji. Sombi bamakwesu bakalinga kulibambite kwaaluka, alimwi cabonekela patuba kwaamba ayi Yehova atootupa shoolwe mububaambo ubu.” Ici ncakubonenaako comwibo citondesha Yehova mbwaatotanjilila bantu bakwe kwaamba ayi bakumanishe kuyanda kwakwe. Ciindi aciindi, inga cabota na katuliipusha ayi, ‘Sa ndasenga butanjilishi kuli Yehova akutolelela kuba ulibambite kwaaluka ndyentomusebensela?’
SAMUSONI WAKASUMINA LUCAFWO LWAKWE YEHOVA
8. Ino nciinshi Samusoni ncaakacita paciindi ndyaakanyumfwa nyotwa abuumbi?
8 Mpashi mutokwiibaluka shintu shimwi shikankamika Samusoni nshaakacita. Wakacaya nkalamu, lyalo paciindi cimwi wakacaya basankwa bali 30 bamundabala ya bene Filisiti ya Ashikeloni eenkabo. (Boombo. 14:5, 6, 19) Samusoni wakalinga kucishi ayi naakwiinga taakwe kucikonsha kucaya nkalamu akucaya basankwa aba kwakubula lucafwo lwakwe Yehova. Ici cakabonekela patuba paciindi ndyaakanyumfwa nyotwa abuumbi pesule lyakucaya bene Filisiti bali 1,000. Muciindi cakucinka manungo munkusu shakwe kwaamba ayi acane maanshi akunwa, wakapaila kuli Yehova kwaamba ayi amucaafwe.—Boombo. 15:18.
9. Ino Yehova wakaukumbula buyani mupailo wakwe Samusoni wakusenga lucafwo? (Boomboloshi 15:19)
9 Yehova wakakumbula mupailo wakwe Samusoni kwiinda mukupanga kantupu kamaanshi munshila yacaankamiko. Samusoni ndyaakanwa maanshi ayo, “nkusu shakesa alimwi wakayuma.” (Amubelenge Boomboloshi 15:19.) Citoboneka ayi kantupu kamaanshi aka kapya kakatolelela kubaako kusa mukushika apaciindi mushinshimi Samwelo ndyaakalemba libuku lya Boomboloshi. Bene Isilaeli abo bakalinga kubona maanshi kaakuunka kuswa mukantupu aka, balyeelete bakalinga kwiibaluka ayi basebenshi bakwe Yehova bashomeka inga bacinka manungo muli nguwe kwaamba ayi abacaafwe paciindi ndyebatoyandika lucafwo.
Samusoni wakaba ankusu nshaakalinga kuyandika ndyaakanwa maanshi Yehova ngaakamupa. Aswebo tulyeelete kusumina lucafwo lwakwe Yehova kwaamba ayi tutolelele kushomeka kuli nguwe (Amubone palagilafu 10)
10. Ino nciinshi ncotweelete kucita kwaamba ayi Yehova atucaafwe? (Amubone acikope.)
10 Aswebo tulyeelete kucinka manungo muli Yehova kwaamba ayi atucaafwe, tacicite mulandu alushibo ndotucite na shintu nshotwakacikonsha kukumanisha muncito yakwe. Tulyeelete kulibombya akusumina ayi inga twacikonshabo kukumanisha ncito njeenga Yehova watupa, na twacinka manungo muli nguwe. Samusoni wakaba ankusu nshaakalinga kuyandika ndyaakanwa maanshi Yehova ngaakamupa. Aswebo tulyeelete kusumina lucafwo lwakwe Yehova kwaamba ayi tutolelele kushomeka kuli nguwe.—Mate. 11:28.
11. Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi Yehova atucaafwe kutolelela kumusebensela? Amwaambe cakubonenaako.
11 Amuyeeye pacakubonenaako ca Mukwesu Aleksey ukala ku Russia, womwi pa bamakwesu batolelela kuliyumya ndyebatopenshekwa abuumbi. Ino nshiinshi shamucafwa kutolelela kuliyumya nabi ndyaatokwiinda mubukaalo buyumu abuumbi? Lakwe amukaakwe balabelenga Baibo lyoonse akucita kulambila kwamukwashi. Wakaamba ayi: “Lyoonse ndeelesha kucita ciiyo capalwaangu akubelenga Baibo bushiku abushiku. Lyoonse macuunsa, nebo amukaangu tulabandika lilembo lya bushiku akupaila kuli Yehova.” Ino tutokwiiyako nshi? Tulyeelete kucinka manungo muli Yehova, muciindi cakucinka manungo mu nkusu shesu. Inga twacita boobo kwiinda mukutolelela kunoocita shintu shiyumya lushomo lwesu mbuli kwiiya Baibo, kupaila, kucanika kumabungano alimwi akwaabanamo lubasu muncito yakushimikila. Na twacita boobo, Yehova alaakutucafwa kutolelela kumusebensela. Lesa inga watupa nkusu nshetuyandika, bweenka mbwaakacafwa Samusoni.
SAMUSONI WAKATOLELELA KUCITA KUYANDA KWAKWE YEHOVA
12. Ino ncintu nshi citabete kabotu Samusoni ncaakasalawo kucita, alimwi ino mbupusano nshi bwakalinga pa mwanakashi mwine Filisiti a Delila?
12 Samusoni wakalinga muntu utamaninite bweenka mbuli ndiswe, aboobo cimwi ciindi wakalinga kusalawo kucita shintu shitabete kabotu. Cintu comwi ncaakasalawo kucita cakamuletela mapensho anene. Pesule lyakwaamba ayi Samusoni wasebensa mbuli moomboloshi kwakaciindi, “wakasuna mwanakashi wa ku Cinyika ca Soleki wakalinga kwiitwa ayi Delila.” (Boombo. 16:4) Pakutaanguna, Samusoni wakalinga kusuni kweeba mwanakashi mwine Filisiti. Yehova ngowakatanjilila Samusoni kwaamba ayi acite boobo, mukwiinga wakalinga kusuni kucana mbweenga walwana bene Filisiti. Paciindi cimwi, Samusoni wakekala mu ŋanda ya mwanakashi mufuule mundabala ya bene Filisiti ya Gasa. Paciindi ici Lesa wakapa Samusoni nkusu shakushula shisasa sha kumwinjililo wa ndabala alimwi ici cakapa kwaamba ayi ndabala itashitilishikwi. (Boombo. 14:1-4; 16:1-3) Ano mubupusano amwanakashi mwine Filisiti Samusoni ngwaakalinga kusuni kweeba, citoboneka ayi Delila wakalinga mwine Isilaeli alimwi Samusoni mwiine ngwaakasalawo kweeba Delila.
13. Ino nshiinshi Delila nshaakacita kuli Samusoni?
13 Delila wakasumina kupekwa maali aanji kubene Filisiti kwaamba ayi aabe Samusoni kuli mbabo. Mpashi wakalinga kumusuni abuumbi Delila cakwaamba ayi wakaalilwa kushiba nshaakalinga kusuni kucita. Muli moonse mweenga cabeta, Delila wakatolelela kukakatisha Samusoni kwaamba ayi amulwiite cakalinga kumupa kuba ankusu abuumbi. Alimwi mukweelaako Samusoni wakamulwiita. Cakabicaako ncakwaamba ayi Samusoni ncaakasalawo kucita cakapa kwaamba ayi nkusu nshaakalinga kucite shimane alimwi Yehova wakacileka kumucafwa kwakaciindi.—Boombo. 16:16-20.
14. Ino ngamapensho nshi Samusoni ngaakacana ceebo cakushoma Delila?
14 Samusoni wakacana mapensho anene ceebo cakushoma Delila muciindi cakushoma Yehova. Bene Filisiti bakamucata akumutuloola meenso. Bakamwaanga akumubika mujeele ku Gasa, uko nkwaakalinga washula shisasa sha kumwinjililo wa ndabala iyi. Alimwi bakamupa ncito yakupela shili anga ngamaila. Lyalo bene Filisiti bakatola Samusoni kukusekelela kumwi nkobakalinga kucite. Bakabenga milambu iinji kuli Dagoni lesa wabo wakubeca, mukwiinga bakalinga kushoma ayi ngwaakabacafwa kwaamba ayi bacate Samusoni. Bakaleta Samusoni kuswa mujeele kwaamba ayi ‘abasangalasheewo’—lyalo bamuseeke.—Boombo. 16:21-25.
Yehova wakapa Samusoni nkusu shakulwana bene Filisiti (Amubone palagilafu 15)
15. Ino nciinshi acimwi Samusoni ncaakacita cakatondesha ayi wakacinka manungo muli Yehova? (Boomboloshi 16:28-30) (Amubone cikope cili papeeji yakutaanguna.)
15 Samusoni wakacita cilubo cinene, sombi taakwe kucileka kusebensela Yehova. Wakeelesha kucana nshila mbweenga wakumanisha ncito Yehova njaakamupa yakulwana bene Filisiti. (Amubelenge Boomboloshi 16:28-30.) Wakasenga Yehova ayi: ‘Aambooshe cishole ku bene Filisiti.’ Lesa wancine wakakumbula kusenga kwakwe Samusoni akumupa nkusu shilibetele alimwi. Aboobo bantu Samusoni mbaakacaya pakufwa bakeenda baabo mbaakacaya kaacili muumi.
16. Ino nciinshi nceenga tweeya kuswa kucilubo Samusoni ncaakacita?
16 Nabi kwaamba ayi Samusoni wakeenda mumapensho anene ceebo ca cilubo ncaakacita, taakwe kucileka kweelesha kucita kuyanda kwakwe Yehova. Aswebo na twaciita cilubo lyalo twalulikwa na kunyaikwa mukuli umwi mulibungano, tatweelete kucileka kusebensela Yehova. Munookwiibaluka ayi Yehova alilibambite kutulekelela. (Kulu. 103:8-10) Nabi kwaamba ayi tulacita shilubo, Yehova inga watupa nkusu shakucita kuyanda kwakwe bweenka mbwaakacita kuli Samusoni.
Samusoni alyeelete wakalinga kulinyumfwa cibiibi abuumbi pacilubo ncaakacita, sombi taakwe kucileka kusebensela Yehova—aswebo mbotweelete kucita (Amubone palagilafu 17 a 18)
17-18. Ino nshiinshi shamuyuminisha kuswa kucakubonenaako cakwe Michael? (Amubone acikope.)
17 Amuyeeye pacakubonenaako ca mukwesu wacanike waliina lya Michael. Wakalinga kucite shakucita shiinji muncito yakwe Yehova. Wakalinga kusebensa mbuli musebenshi ucafwilisha alimwi wakalinga painiya waciindi coonse. Cakabicaako ncakwaamba ayi wakacita cilubo ico cakapa kwaamba ayi anyaikwe mikuli mulibungano. Wakaamba ayi: “Ndakalinga kucite shakucita shiinji muncito yakwe Yehova. Lyalo cakuteengashila, ndakalinyumfwa anga taakuwo nceenga ndaciita. Ndakalinga kulinyumfwa ayi Yehova inga taansuliiwo, sombi ndakalinga kutoonsha na bushicibusa bwangu anguwe bulaakuba buyumu bweenka mbuli mbobwakalinga. Alimwi ndakalinga kutoonsha na ndakumusebenselawo mbuli mbondakalinga kumusebensela pakutaanguna.”
18 Cakabota ncakwaamba ayi Michael taakwe kucileka kusebensela Yehova. Wakaamba ayi: “Ndakabikila maano kukuyumya bushicibusa bwangu a Yehova kwiinda mukunopaila lyoonse kuswa panshi lyamoyo, kwiiya alimwi akukutumana kuyeeyawo.” Mukuya kwaciindi, Michael wakapekwa mikuli alimwi mulibungano. Pacecino ciindi atosebensa mbuli munene mulibungano alimwi ngu painiya waciindi coonse. Wakaamba ayi: “Lucafwo alimwi akuyuminishikwa nkondakatambula bunene bunene kuswa ku bamanene, shakancafwa kwiibaluka ayi Yehova acinsuni. Pacecino ciindi ndasebensela Yehova anjeelacaamba isalalite. Shakancitikila shakancafwa kushiba ayi Yehova inga walekelela muntu uli woonse na waana cancinencine.” Inga twashoma cakutatonsha kwaamba ayi Yehova alaakutusebensesha alimwi akutupa shoolwe, na twacita nsheenga twacikonsha kusebensela pacilubo ncotwakacita akutolelela kucinka manungo muli nguwe.—Kulu. 86:5; Tus. 28:13.
19. Ino cakubonenaako cakwe Samusoni camuyuminisha buyani?
19 Mumutwi uyu, twabandika pamakani amwi aniini asangalasha aamba pashakacitika mubuumi bwakwe Samusoni. Wakalinga muntu utamaninite; sombi taakwe kucileka kweelesha kusebensela Yehova nabi pesule lyakucita cilubo cakusalawo kweeba Delila. Alimwi Yehova wakatolelela kumusebensesha. Wakamupa nkusu shilibetele alimwi. Wakatolelela kumubona ayi ngumusankwa wakalinga kucite lushomo luyumu, akupa kwaamba ayi alembwe pamulongo wa basebenshi bakwe bashomeka baambwa mu Bene Ebulu capita 11. Cilayuminisha abuumbi kushiba ayi tulasebensela Ishiwesu wakwiculu shilusuno uyo usunishishi kutupa nkusu, bunene bunene paciindi ndyetuli mumapensho! Aboobo bweenka Samusoni mbwaakacita, tunosenga Yehova ayi: ‘Amunjibaluke akunjumya.’—Boombo. 16:28.
LWIIMBO 3 Lesa Ngonkusu Shesu, Kulangila Kwesu, Ngotushoma
a Samusoni musankwa waambwa mu Baibo, ngumuntu ushibikitwe abuumbi nabi kubantu batacishi shiinji pamakani amu Baibo. Bantu balaamba pali nguwe mu shisekano, munyimbo amu mafilimu. Nacibi boobo, makani aamba pabuumi bwakwe, teshibo makani asangalasha. Kuli shiinji nsheenga tweeya kuswa kumusankwa uyu wakalinga kucite lushomo luyumu.