MUTWI WAKWIIYA 20
LWIIMBO 7 Yehova, Nkusu Shesu
Amushome Ayi Yehova Alaakumuyuminisha
‘Atulumbe Lesa . . . Ishiwesu shinkuumbu uyo utuyuminisha!’—2 KOLI. 1:3.
CITEENTE CINENE
Nsheenga tweeya pali Yehova mbwakayuminisha baJuda abo bakalinga basha mu Babiloni.
1. Ino buumi bwakalinga buyani ku baJuda ndyebakalinga mubusha ku Babiloni?
KWAMYAAKA iinji abuumbi, mankanda aanji baJuda tabakwe kunyumfwila Yehova. Aboobo wakasuminisha bene Babiloni kunyonyoola cishi cabo akubatola mubusha. Ino buumi bwakalinga buyani kuli mbabo ndyebakalinga kukala mu Babiloni? (2 Maka. 36:15, 16, 20, 21) BaJuda bakalinga kucite lwaanguluko lwakucita shintu shipusenepusene bantu nshobakalinga kucita. (Jele. 29:4-7) Nacibi boobo, shintu shakalinga shiyumu alimwi teshi nkokumusena nkobakalinga kusuni kunookala. Ino baJuda bakalinga kulinyumfwa buyani ndyebakalinga mubukaalo ubu? Womwi pabaabo bakalinga mubusha wakaamba ayi: “Kunshaamilonga ya Babiloni, twakekala panshi kulila. Twakalila nditwakayeeya Siyoni.” (Kulu. 137:1) Ncakutatoonsha kwaamba ayi baJuda bakalinga kuyandika kuyuminishikwa. Sombi ino ngaani wakalinga kweelete kubayuminisha?
2-3. (a) Ino nciinshi Yehova ncaakacita kwaamba ayi ayuminishe baJuda bakalinga mubusha? (b) Ino tutokwiiya nshi mumutwi uyu?
2 Yehova ngu Lesa ‘uyo utuyuminisha.’ (2 Koli. 1:3) Yehova alibasuni basebenshi bakwe alimwi alisuni kubayuminisha. Yehova wakalinga kucishi ayi baJuda bamwi beshi bakanooli mubusha ku Babiloni balaakulinyumfwa cibiibi abuumbi pa kusalawo kutamunyumfwila, alimwi balaakutalika kumulambila kweelana ambwaasuni. (Isa. 59:20) Aboobo kakucaalite myaaka iindilila 100 kwaamba ayi baJuda batolwe mubusha, Yehova wakatanjilila mushinshimi Isaya kulemba libuku licite liina lyakwe. Ino nceebonshi? Isaya wakaamba ayi: “Lesa wanu waamba ayi, ‘Amuumbulushe bantu bangu.’” (Isa. 40:1) Mulibuku lyakwe Isaya, Yehova wakatanjilila Isaya kulemba makani ayo akalinga kusa mukuyuminisha baJuda ndyebakalinga mubusha.
3 Bweenka mbuli baJuda bakalinga mubusha, aswebo tulayandika kuyuminishikwa ciindi aciindi. Mumutwi uyu, tutobandika panshila shotatwe Yehova mbwakayuminisha baJuda bakalinga mubusha: (1) Wakashomesha kulekelela baabo baana, (2) wakacafwa bantu bakwe kuba akulangila, alimwi (3) wakabacafwa kutaloonda. Ndyeshi tunoobandika shiteente ishi, amubone maswi ngaakalwiita baJuda mbweenga atuyuminisha aswebo munshiku shino.
YEHOVA ALATULEKELELA
4. Ino Yehova wakatondesha buyani ayi ngu Lesa ucite nkuumbu? (Isaya 55:7)
4 Yehova ngu ‘Ishiwesu shinkuumbu.’ (2 Koli. 1:3) Wakatondesha mubo uyu ndyaakashomesha kulekelela baJuda bakalinga mubusha abo bakaana. (Amubelenge Isaya 55:7.) Wakaamba ayi: “Sombi mulusuno lutamaani lwamuyayaya ndaakukunyumfwila nkuumbu.” (Isa. 54:8, NWT) Ino Yehova wakabatondesha buyani inkuumbu? Nabi kwaamba ayi baJuda bakalinga kweelete kukala mu Babiloni kwamyaaka iinji kwaamba ayi baanishikwe ceebo ca kutanyumfwila kwabo, Yehova wakabashomesha ayi teshi bakekale mu Babiloni kwamuyayaya. (Isa. 40:2) Ici cilyeelete cakabayuminisha abuumbi baJuda abo bakaana alimwi bakalinga kusangalasha Yehova!
5. Ino nceebonshi tulicite sheebo shiinji sheelete kutupa kushoma cakutatoonsha ayi Yehova inga watulekelela kwiinda mbocakalinga ku baJuda?
5 Ino nshiinshi nshetutokwiiyaawo? Yehova alilibambite kulekelela basebenshi bakwe cakumaninina. Munshiku shino, kuli sheebo shiinji sheelete kutupa kushoma cakutatoonsha ayi Yehova alatulekelela kwiinda mbocakalinga ku baJuda bakalinga mubusha ku Babiloni. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi tulicishi Yehova nshaakacita kwaamba ayi shibiibi shesu shilekelelwe. Pesule lya myaaka iinji kuswa ciindi Isaya ndyaakalemba bushinshimi, Yehova wakatuma mwanaakwe ngwaasuni pacishi kusa mukwaaba buumi bwakwe kwaamba ayi shibiibi shabaabo baana shilekelelwe. Ceebo cakwaamba ayi Yesu wakatufwita, Yehova inga walekelela shibiibi shesu cakumaninina. (Milimo 3:19; Isa. 1:18; Efe. 1:7) Ncakwiila Yehova ngu Lesa ulekelela!
6. Ino nceebonshi cilayuminisha na twayeeya pakulekelela kwakwe Yehova? (Amubone acikope.)
6 Maswi akwe Yehova akatanjililwa amushimu ngotucana pa Isaya 55:7 inga atuyuminisha na tutoolipa mulandu pacilubo ncotwakacita. Sobamwi inga twatolelela kulipa mulandu pacilubo ncotwakacita nabi kwaamba ayi twakaana. Inga twatolelela kulinyumfwa cibiibi na tutokwiinda mumapensho ceebo ca cilubo ncotwakacita. Nacibi boobo, na twakalyaambilila shibiibi shesu alimwi twakaana, inga twashoma ayi Yehova wakatulekelela. Alimwi na Yehova watulekelela, taatoleleli kunooyeeya pacilubo ncotwakacita. (Amweelanye a Jelemiya 31:34.) Mukwiinga Yehova taatoleleli kunoyeeya pashilubo nshotwakacita, aswebo tatweelete kutolelela kuyeeyawo. Ciyandika kuli Yehova nshintu nshotutoocita pacecino ciindi, kuteshi shilubo nshotwakacita kale kale. (Esek. 33:14-16) Alimwi conoonobo mucishi cipya, Ishiwesu shinkuumbu alaakukushawo mapensho oonse ngotwiindaamo ceebo ca shilubo shesu.
Ciyandika kuli Yehova nshintu nshotutoocita pacecino ciindi, kuteshi shilubo nshotwakacita kale kale (Amubone palagilafu 6)
7. Ino nciinshi ceenga catuyuminisha kuya mukubandika abamanene na twaciita cilubo cinene?
7 Ino tulyeelete kucita buyani na njeelacaamba itootupensha ceebo cakwaamba ayi tutoosisa cilubo cinene ncotwakacita? Baibo ilatuyuminisha kusenga lucafwo ku bamanene. (Jemu. 5:14, 15) Nacibi boobo, inga catubeta ciyumu kubalwiita ncotwakacita. Sombi tulyeelete kunokwiibaluka ayi Yehova alasebensesha basankwa aba kutucafwa, alimwi balaakututondesha lusuno ankuumbu bweenka lakwe mbwaacita. Na katwiibaluka cancine ici alimwi twakaana, tulaakusunishisha kuya mukubandika abamanene. Amuyeeye pacakubonenaako ici citondesha Yehova mbwaakasebensesha bamanene kuyuminisha Mukwesu Arthur,a uyo wakalinga kulipa mulandu abuumbi ceebo ca cilubo ncaakacita. Ba Arthur bakaamba ayi: “Pafwiifwi amwaaka womwi, ndakalinga kweebela shintu shileta miyeeyo yakoonana. Sombi ndyendakakutika likani limwi lyakalinga kwaamba pa njeelacaamba, ndakalyaambilila cibiibi ncondakalinga kucita ku bakaangu akubamanene. Ndakalinyumfwa kabotu pesule lya kubalwiita ceebo cakwaamba ayi njeelacaamba yakacileka kumpensha. Sombi ndakalinga kunocilinyumfwa cibiibi abuumbi pacilubo ncondakacita. Bamanene bakanjibalusha ayi Yehova taana kunkaka. Alatululika ceebo cakwaamba ayi alitusuni. Maswi abotu ngobakaamba akanjuminisha akuncafwa kunyumfwishisha ayi ncakwiila Yehova wakandekelela.” Pacecino ciindi, ba Arthur balasebensa mbuli painiya alimwi musebenshi ucafwilisha. Cilayuminisha kushiba ayi lyoonse Yehova alilibambite kutulekelela, na twaana cancinencine!
YEHOVA ALATUCAFWA KUBA AKULANGILA
8. (a) Ino Yehova wakabacafwa buyani baJuda bakalinga mubusha kuba akulangila? (b) Kweelana a Isaya 40:29-31, ino kulangila kwakabacafwa buyani baJuda bakaana?
8 BaJuda mpashi bakalinga kuyeeya ayi teshi cikakonsheke kuboolela kumishaabo. Liinji bene Babiloni tabakalinga kwaangulula basha kuboolela kumishaabo. (Isa. 14:17) Nacibi boobo, Yehova wakacafwa bantu bakwe kuba akulangila. Wakabashomesha ayi balaakwangululwa akuboolela kumishaabo. Alimwi taakuwo cakalinga kukonsha kupa kwaamba ayi aalilwe kukumanisha cishomesho ici. (Isa. 44:26; 55:12) Kuli Yehova, bene Babiloni bakalingabo anga ntulusuko pacipimo. (Isa. 40:15) Na mwafulitaawo patulusuko, tulooluluka. Ubu mbocakalinga cuubu kuli Yehova kwaangulula bantu bakwe kuswa mubusha mu Babiloni. Ino kulangila uku kwakalinga kusa mukubacafwa buyani baJuda? Kwakalinga kusa mukubayuminisha alimwi kwakabacafwa abuumbi. Isaya wakalemba ayi: ‘Abo bacinkite manungo muli Yehova balaakunoopekwa nkusu shipya paciindi aciindi.’ (Amubelenge Isaya 40:29-31.) Bakalinga kusa mukuba anga mbamumbankwashi abo booluka mwiculu, ceebo cakwaamba ayi kulangila kwabo kwakalinga kusa mukubapa nkusu.
9. Ino nciinshi cakacafwa baJuda kushoma ayi cishomesho cakwe Yehova cakwaangululwa kuswa mubusha cilaakukumanishikwa?
9 Kuli acimwi Yehova ncaakacita kwaamba ayi acafwe baJuda bakalinga mubusha kushoma ayi alaakukumanisha ncaakabashomesha. Ino nciinshi ncaakacita? Amuyeeye pabushinshimi mbobakalinga kucishi bwakakumanishikwa. Kucakubonenaako, kweelana a Yehova mbwaakambila limwi, bakalinga kucishi ayi bene Asilya bakakoma bwaami bwa mikowa 10 ya bene Isilaeli alimwi bakatola bantu mubusha. (Isa. 8:4) Bakabonaako bene Babiloni ndyebakanyonyoola Jelusalemu akubatola mubusha. (Isa. 39:5-7) Bakalinga kucishi ayi mwaami wa bene Babiloni wakatulula meenso Mwaami Sedekiya akumutola ku Babiloni. (Jele. 39:7; Esek. 12:12, 13) Shoonse Yehova nshakaambila limwi shakakumanishikwa. (Isa. 42:9; 46:10) Ishi shoonse shakayumya lushomo lwabo lwakwaamba ayi cishomesho cakwe Yehova cakwaangululwa kuswa mubusha, acalo cilaakukumanishikwa!
10. Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tutolelele kuyumya kulangila kwesu munshiku shino shakweelaako?
10 Ino nshiinshi nshetutokwiiyaawo? Na twalefuka, kulangila inga kwatuyuminisha akutupa nkusu. Shintu mucishi shitooya cibicilaako alimwi tulapikishikwa ku balwani bakwe Lesa bacite nkusu. Sombi tatweelete kulefuka abuumbi. Yehova wakatushomesha ayi tulaakukala kwamuyayaya mu Paladaiso umo mweshi tukekale muluumuno akuliiba. Tulyeelete kutolelela kubikila maano kukulangila nkotucite. Na twabula kucita boobo, kulangila kwesu inga kwababo anga nkweebela musena ubotu, sombi utatobonekesha kabotu ceebo cakwaamba ayi tutokweebelela paliwindo lishipite. Ino inga twalibotesha buyani liwindo lyacikoshanyo, nkokwaamba ayi kuyumya kulangila kwesu? Lyoonse inga katucana ciindi cakuyeeya buumi bwesu mbweshi bukabote mucishi cipya. Inga twabelenga mitwi ya makani, kweebela mavidyo, akukutika nyimbo shaamba pakulangila kwesu. Alimwi inga twapaila kuli Yehova kumulwiita shintu shoonse nshetutolangila mu Paladaiso.
11. Ino nshiinshi shicafwa nankashi uciswa bulwashi bunene kwaamba ayi abe ankusu?
11 Amuyeeye pacakubonenaako cakwe Nankashi Joy uyo uciswa bulwashi bunene, mbwaakayuminishikwa akuba ankusu ceebo ca kulangila nkwaacite. Wakaamba ayi: “Na ndalefuka abuumbi ceebo ca mapensho ngontokwiindaamo, ndalwiita Yehova mbontolinyumfwa alimwi ndicishi ayi alanyumfwisha mbondinyumfwa. Lyalo Yehova alampa ‘nkusu shiindaawo nshencite.’” (2 Koli. 4:7) Alimwi ba Joy balayeeya ayi bali mucishi cipya umo mweshi mukabule “muntu eshi akaambe ayi: ‘Ndaciswa.’” (Isa. 33:24, NWT) Aswebo na twalwiita Yehova mbotutolinyumfwa kuswa panshi lyamoyo akutolelela kuyumya kulangila kwesu, tulaakuba ankusu shakuliyumya mumapensho ngotutokwiindaamo.
12. Ino nciinshi citucafwa kushoma cakutatoonsha ayi Yehova alaakukumanisha nshaakatushomesha? (Amubone acikope.)
12 Bweenka Yehova mbwaakacafwa baJuda bakalinga mubusha ku Babiloni kushoma hishomesho shakwe, aswebo alatucafwa kushoma nshetutolangila. Amuyeeye pabushinshimi buunji mbotutoobona kabukumanishikwa. Kucakubonenaako, tutoobona buleelo bucite nkusu nsengwe yoonse ubo “buyumu mushipansha shimwi alimwi butacite nkusu mumwi.” (Danye. 2:42, 43) Kwiilikaawo, tulanyumfwa “shitentaanshi mumisena ipusenepusene,” alimwi tulashimikila “kubantu boonse.” (Mate. 24:7, 14) Mukwiinga tutoobona bushinshimi ubu alimwi abumwi buunji kabukumanishikwa, cilatupa kushoma cakutatoonsha ayi shintu shoonse shibotu Yehova nshaakatushomesha shilaakukumanishikwa.
Bushinshimi mbotutoobona kabukumanishikwa, bulatupa kushoma ayi Yehova nshaakatushomesha shilaakukumanishikwa (Amubone palagilafu 12)
YEHOVA ALATUCAFWA KUTALOONDA
13. (a) Ino ngamapensho nshi baJuda ngobakalinga kusa mukwiindaamo ciindi cakwaangululwa ndyecakashika? (b) Kweelana a Isaya 41:10-13, ino Yehova wakabayuminisha buyani baJuda bakalinga mubusha?
13 Yehova wakacafwa baJuda bakalinga mubusha ku Babiloni kuba akulangila kubotu kwakwaamba ayi balaakwaangululwa, sombi wakalinga kucishi ayi cilaakubabeta ciyumu na kukacaale paniini kwaamba ayi ciindi ico cishike. Wakaambila limwi ayi mwaami ucite nkusu alaakulwana shishi shakalinga kushingulukite Babiloni akutalika kusheendelesha lyalo akulwana ndabala ya Babiloni. (Isa. 41:2-5) Sa baJuda bakalinga kuyandika kuloonda? Kakucaalite myaaka iinji kwaamba ayi ici cicitike, Yehova wakayuminisha bantu bakwe. Wakaamba ayi: “Utaloondi, mukwiinga ndi andiwe. Utalisukami, mukwiinga ndime Lesa wako.” (Amubelenge Isaya 41:10-13, NWT.) Ino wakalinga kusansulula nshi ndyaakaamba ayi “ndime Lesa wako”? Taakalinga kwiibalusha baJuda ayi balyeelete kumulambila mukwiinga bakalinga kucishi kale ayi balyeelete kucita boobo. Muciindi cakucita boobo, wakalinga kubeebalusha ayi ali ambabo alimwi alaakubacafwa.—Kulu. 118:6.
14. Ino nciinshi cimwi Yehova ncaakacita kwaamba ayi acafwe baJuda kutaloonda?
14 Alimwi wakacafwa baJuda bakalinga mubusha kutaloonda kwiinda mukubeebalusha pankusu shiinditeewo nshaacite alimwi alushibo. Wakabalwiita kulangilisha kwiculu kweebela nyenyeenshi. Wakabalwiita ayi taakwe kulengabo nyenyeenshi sombi yomwi ayomwi alishi liina lya njiyo. (Isa. 40:25-28) Na Yehova alishi liina lya nyenyeenshi yomwi ayomwi, nkokwaamba ayi alishi liina lya musebenshi wakwe womwi awomwi! Alimwi na Yehova alicite nkusu shakulenga nyenyeenshi, nkokwaamba ayi alicite nkusu shakucafwa bantu bakwe. Ncakwiila, taakuwo cakalinga kweelete kupa baJuda bakalinga mubusha kuloonda.
15. Ino Lesa wakabacafwa buyani bantu bakwe kulibambila shakalinga kusa mukucitika?
15 Kwiilikaawo, Yehova wakalwiita bantu bakwe shakucita ciindi cakwaangululwa ndyecakashika. Kumatalikilo a libuku lya Isaya, Lesa wakalwiita bantu bakwe ayi: ‘Kamuya nobene misheesu, amunjile mumaanda anu, amulicalile mushipinda shanu shamukati, kushikila bukali bwakwe Lesa bwiinde.’ (Isa. 26:20) Lilembo ili lilyeelete lyakakumanishikwa ciindi cakutaanguna Mwaami Sailasi ndyaakakoma Babiloni. Musankwa umwi mu Giliki wakeeya makani akale kale wakaamba ayi, Sailasi ndyaakenjila mu Babiloni “wakalwiita [bashilumamba bakwe] kucaya muntu uli woonse ngweenga bacana kaatabete muŋanda.” Amuyeeyebo bantu bakalinga kukala mu Babiloni mbobakaloonda! Sombi cilyeelete kwaamba ayi baJuda bakapuluka ceebo cakwaamba ayi bakakonkela Yehova nshaakabalwiita.
16. Ino nceebonshi tatweelete kuloonda sheshi shikacitike muciindi ca mapensho anene? (Amubone acikope.)
16 Ino nshiinshi nshetutokwiiyaawo? Conoonobo tulaakwiinda mumapensho anene atana kucitikawo kale. Na mapensho ayo akatalike, bantu mucishi balaakupilinganishikwa akuloonda. Sombi ubo teshi mbweshi cikabe kubantu bakwe Yehova. Tulicishi ayi Yehova ngu Lesa wesu. Teshi tukaloonde mukwiinga tulaakushiba ayi ‘kulubulwa kwesu kuli pafwiifwi.’ (Luka 21:28) Nabi shishi sheshi shikacatane pomwi shikatulwaane, tulaakutolelela kucinka manungo muli Yehova. Alaakusebensesha baanjelo kutushitilisha alimwi alaakutupa butanjilishi bweshi bukatupulushe. Ino alaakunootupa buyani butanjilishi ubo? Tatucina kushiba. Nacibi boobo, mpashi tulaakutambula butanjilishi ubo kwiinda mumabungano esu. Mabungano esu alaakuba anga ‘nshipinda shamukati’ umo mweshi tukashitilishikwe. Ino inga twacita buyani kwaamba ayi tulibambile sheshi shikacitike kunembo? Tulyeelete kuba abushicibusa buyumu abamakwesu abenankashi, kuba balibambite kukonkela butanjilishi buswa ku libunga lyakwe Yehova akushoma cakutatoonsha ayi Yehova atotanjilila libunga lyakwe.—Ebu. 10:24, 25; 13:17.
Na katukutumana kuyeeya pa nkusu Yehova nshaacite alimwi ayi inga watupulusha, teshi tukaloonde sheshi shikatucitikile muciindi ca mapensho anene (Amubone palagilafu 16)b
17. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi Yehova amuyuminishe?
17 Nabi kwaamba ayi buumi tabwakalinga buubu ku baJuda bakalinga mubusha mu Babiloni, Yehova wakabayuminisha. Ubo bweenka mbweshi akacite akuli ndiswe. Aboobo tacicite mulandu asheshi shikacitike kunembo, amutolelele kushoma ayi Yehova alaakumuyuminisha. Amushome ayi alabalekelela cakumaninina basebenshi bakwe bashomeka alimwi alamubikilako maano. Amutolelele kuyumya kulangila kwanu. Alimwi lyoonse munokwiibaluka ayi mukwiinga Yehova ngu Lesa wanu, taakuwo ncomweelete kuloonda.
LWIIMBO 3 Lesa Ngonkusu Shesu, Kulangila Kwesu, Ngotushoma
a Meena amwi akaalulwa.
b BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Kakoto kaniini ka bamakwesu abenankashi balibungene. Ndyebalangilisha nyenyeenshi shiinji, bebaluka ayi Yehova alicite nkusu abuumbi alimwi inga wacikonsha kubashitilisha kuli koonse nkobakala pacishi.