BIBILIOTHEKA ONLINE la Nsanja ya Namaing'anela
Nsanja ya Namaing'anela
BIBILIOTHEKA ONLINE
Ilolo
  • BIBILYA
  • VYOKHUMI-IWA
  • MIGUMANO
  • w25 Outubro mathak. 6-11
  • Yohova unonikami-a ira “nisangalalenga maningi”

Ikundu yei kavali vidiyo ilivo.

Nileveleleni, vitododomeya vofuna oni-a vidiyo.

  • Yohova unonikami-a ira “nisangalalenga maningi”
  • Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2025
  • Miru ming'ono
  • Vyongo vyolandana
  • N’NGA MBAANI UNANIKAMI-E IRA NISANGALALENGA MWAIMBARIMBARI?
  • KAMURUMELI-E IRA YONGO ILIYOTHENE IUIMWANANI-ENI KALA OSANGALALA
  • Vyongo vinaire i-yo ira nisangalalenga maningi nalaleelanga
    Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2024
  • Wachelani modhiyevi-a vyongo vya-anoidhiwanyo
    Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2025
  • Va-a unosangalali-a maningi kwaranya wachela
    Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2024
  • Vinofunjedhavo i-yo va madhu omari-a a lombwana ororomeleya
    Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2024
Onani vinjinji
Nsanja ya Namaimg’anela Yoidhiwi-Umwene wa Yohova (Muru)—2025
w25 Outubro mathak. 6-11

MURU OFUNJEDHA 40

NYUMBO 111 Tili Ndi Zifukwa Zambiri Zokhalira Osangalala

Yohova unonikami-a ira “nisangalalenga maningi”

“ Ndinodhadhowa . . . wa Nlungu oi unondiiri-a ira ndisangalalenga maningi.”—Sal. 43:4.

VINOFUNA I-YO FUNJEDHA

Muyofunjedha yen’na inonikami-a zindiyela vinoiri-a ira na-asangalalenga thitho vinaire i-yo ira nirome okoka sangalala.

1-2. (a) N’nga ndi vyongo vivi vinogumanana atu anjinji malamboano? (b) N’nga ninotapanyan’ni muyofunjedha yei?

MALAMBOANO atu anjinji anoira vyongo vyo-iyana-iyana naifunelo yoi takalenga osangalala. Mbwenye angalive ira tanodhilimbi-edha ira tasangalalenga, aliwa anokalave o-osangalala. Atu anjinji anorucheya na mathuulelo odhionanga ira mbo-okaana basa thitho anokala osukwala. Naaliwene thitho arumiwi a Yohova hora dhinango anorucheya na mathuulelo enala. Voi ninokala “malambo omari-a,” ninodedi-edhela ira hora dhinango ninongogumanana vyorucha vinairi-e ira nidhikhumbanyedhenga thitho nikalenga osukwala.—2 Ti. 3:1.

2 Muyofunjedha yen’na, ninotapanya vyongo vinairi-e ira na-asangalalenga thitho vinaire i-yo ira nirome okoka sangalala. Mbwenye yoroma dhoweni nioneni ira mbaani unanikami-e ira nisangalalenga mwaimbarimbari.

N’NGA MBAANI UNANIKAMI-E IRA NISANGALALENGA MWAIMBARIMBARI?

3. N’nga vyongo vyapanduchile Yohova vinonifunji-a n’ni vyokhuza liye? (Muone thitho viruthiruthi.)

3 Hora dhothene Yohova unokala osangalala moi unofuna ira na-iyene thitho nikalenga osangalala. Ngumwasee atoopanducha vyongo vinjinji vinonikami-a ira nikalenga osangalala. Mwaifwanafwani-o, ninosangalala naona ilambwi-u yobaleila, yoi itokaana vyongo vinjinji vyo-iyana-iyana. Ninosangalala naonanga vinyama viwaredhenga thitho nadyanga vyodya vyo-iyana-iyana vinodhiveliwana i-yo. Vyevi pyoira oneelatu ira Nlungu unonidhiveliwana maningi thitho unofuna ira nisangalalenga na ingumi.

Viruthiruthi vyothene vambo-ive: Nyama dho-iyana-iyana dhinawaredha. 1. Mwana ndou awaredhanga ma-injeni. 2. A-ima a pigwi tawendanga va jeloni. 3. A-ima abudi tawaredhanga kokolani. 4. Somba doitaniwa ma golifinho dhiwaredhanga mwiko.

Baby elephant: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images

Naona vinyama viwaredhanga ninothuulela ira Yohova ndi Nlungu osangalala (Muone ndima 3)


4. (a) Mwasiwa ngwan’ni Yohova unokalave osangalala angalive ira unaaona atu tagumanangana nyarwa? (b) N’nga ndi yotuva ivi yaniva-idhe Yohova? (Salimo 16:11)

4 Angalive ira Yohova ndi “Nlungu osangalala,” liye unoidhiwa pama vyongo vyopha na nyarwa dhinoireya vailamboi. (1 Ti. 1:11) Mbwenye Yohova kanorumela ira vyongo vyevi vim’mwiri-enga kala o-osangalala. Liye unoidhiwa ira nyarwa dhedhi ndi dha isihora yoyeva moi atoosakula dambo linofuna liye dhadhimali-a. Thitho Yohova unaavilela moleva rima vanodedi-edhela liye dambo lodhakhumi-a vyongo vyosukwali-a na vinooni-a atu nyarwa modhowa nodhowa. Yohova unovwechecha nyarwa dhinogumanana i-yo va-eeni thitho unoiravo yongo vofuna nikami-a. N’nga unonikami-a a-vi? Ndhila imbo-i inoirela liye vyevi kunikami-a ira nikalenga osangalala. (Muleri Salimo 16:11.) Dhoweni nioneni mwemo mwakami-edhele liye mwanee Yesu ira akalenga osangalala.

5-6. N’nga chini inom’kami-a Yesu ira akalenga osangalala?

5 Va vyaingumi vyothene vyapanduchile Yohova, Yesu ngunokala osangalala maningi kwaranya vyothene vyevi. Mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Dhoweni nione myasa minlila. (1) “Liye ndi ifwanafwani-o ya Nlungu o-ooneya.” Ngumwasee unokala osangalala maningi ninga munoirela Yohova. (Ako. 1:15; 1 Ti. 6:15.) (2) Yesu atookala vyawa vinjinji na Yohova oi ndi Nlungu osangalala.

6 Yesu unokala osangalala namwasa oi hora dhothene unoirana vinofuna Babee. (San. 8:30, 31; Ju. 8:29) Namwasa oi unoira vyongo mororomeleya, Yohova unosangalala maningi na liye.—Mat. 3:17.

7. N’nga chini inanikami-e ira nikalenga osangalala?

7 I-yo thitho ninooda kala osangalala nakala vauxamwali olimba na Yohova oi ndi Nlungu osangalala. Nakaana hora yokwakwanela yofunjedha vya Yohova, a-relanga moda unothuulela liye na moda unoirela liye vyongo, paevo vanakalenga i-yo osangalala maningi. Nairangana vinofuna Yohova thitho naidhiwa ira liye unonidhiveliwana ninokala osangalala maningi. (Sal. 33:12) N’nga vyatooroma uireelanivo ira hora inango nyo kala osangalala wa isihora yoyeva venango wahora yolapela? Akala ndi e-no, n’nga vyevyo vinothonyi-edha ira Nlungu kanoudhiveliwanani? Khabe kai e-no. Voi kanili olongomana, hora dhinango ninovwa upha, ninosukwala thitho kala okhumbanya. Mbwenye Yohova unovwechecha pama vyevi.a (Sal. 103:14) Va-eeni dhoweni nitapanyeni vyongo vinairi-e ira na-asangalalenga, thitho vinaire i-yo ira nirome okoka kala osangalala.

Munyindelenga Yohova ira aukami-eni kala osangalala

Mulobelenga ira Yohova auva-eni zimu ochena. Munyindelenga Yohova ira unoukami-ani kala osangalala namwasa oi imwerumweru ndi limbo-i mwamakalelo anokaana i-yo mokami-wa na zimwee ochena. (Agal. 5:22) Mokami-iwa na zimu ochena wa Yohova, ninooda “vilela vyongo vyothene moleva rima na mosangalala” angalive ira ninogumana nyarwa.—Ako. 1:11.

Muonenga ira lambela Yohova ndi yongo yofuneya maningi vaingumiinyu. Hora dhothene muleringa madhu a Nlungu khumela mu mabukwi-u. Mukaengana hora yokwakwanela yolaleela ‘milanyo yapama yosangalali-a maningi.’ (Luka 2:10) Naonanga ira lambela Yohova kofuneya maningi vaingumi-u, ninodhakala osangalala maningi.—Sal. 65:4.

Muvwelenga Yohova hora dhothene. Muthuulelenga ira mwavwelanga malamulo a Yohova, ngunyo unoganyali. Vwela Yohova kaunoniiri-a ira na-akaena ufulu, malomwee unonikami-a ira nisangalalenga maningi.—Luka 11:28.

KAMURUMELI-E IRA YONGO ILIYOTHENE IUIMWANANI-ENI KALA OSANGALALA

8. N’nga nyarwa dhinogumanana i-yo dhinairi-e a-vi ira na-asangalalenga?

8 Yongo 1: Nyarwa dhinogumanana i-yo. N’nga va-eeni munaa-ara-ariwa namwasa oi muli rumiwi wa Yohova, ona nyarwa namwasa wa masoka avilengo, sauwa, marenda venango ulula? Nyarwa ninga dhedhi dhinooda iri-a ira na-asangalalenga, simbwasimbwa akala kavali inaire i-yo ira nidhimali-e. Thitho Bibilya linoonga ira “mutu kanokala osangalala akala rimanimwee munaam’pha.” (San. 15:13) Babis, oi ndi ndimuwa wa pingo, oi babee, m’mee na balee tatookwa wari mwa vyawa 4 baa-i, atoonga ira “ndadhivwa ira ndili ndekhene moi kavali mutu unaode ndikami-a. Hora dhinango ndinokala osukwala maningi namwasa oi angalive ira ndanoofuna kaana hora yokwakwanela yowaredha na balanga thitho anamabalanga ta-anakwee, mbwenye kavyali e-no namwasa oi vatookala vyongo vinjinji vyalimbanana miyo.” Mofwanafwana na balula, na-iyene thitho hora dhinango nyarwa dhi-u dhinooda iri-a ira nikalenga ochenyela maningi na okhumbanya.

9. N’nga chini inanikami-e ira nirome okoka kala osangalala? (Jeremiya 29:4-7, 10)

9 Vinaire i-yo ira nirome okoka kala osangalala. Ninooda roma okoka kala osangalala na-iyachi khumbanyedhanga vyongo vyoi kaninooda vichinja nosangalalanga na vyongo vina i-yo. Atu anjinji muilamboi anothuulela ira anooda kala osangalala akala vyongo vyothene vinoawendela pama vaingumiiwa. Mbwenye vyevi kai vyaimbarimbari. Mwaifwanafwani-o, Yohova atoowandela Ayuda oi tali wu dhaari wu Babulo ira tairenga vyothene vinaode aliwa yoi takalenga osangalala angalive ira tali wu dhaari muilambo yaanaifunelo nyaa. (Muleri Jeremiya 29:4-7, 10.) N’nga ninofunjedhavon’ni? Murumelenga moda uli vyongo vaingumiinyu thitho musangalalenga na vyongo vyapama vinouireelani. Muthuulelenga ira Yohova kanodha u-iyani mwekhene, liye unodha ukami-ani. (Sal. 63:7; 146:5) Mwaifwanafwani-o, Effie atoosimba maningi voona moda wam’kami-idhe Yohova. Liye atoopheya maningi namwasa wa ngovi yaireile moi atoorangala thitho kaaoda wenda. Liye atoonga ira: “Yohova, atu abanjani mwanga naabali naarongola apingoni tatoodilimbi-a thitho ndikami-a maningi. Ndinofuna ndiaoni-e ira ndinosimba namwasa wa vyongo vinondiirela aliwa. Ee-no ndinodhilimbi-edha ira ndikalenga osangalala.”

10. N’nga chini inanikami-e ira nikalengave osangalala masiki vanogumanana i-yo nyarwa?

10 Angalive ira vyongo kavinowenda pama vaingumii-u ninga munofunela i-yo, thitho akala atu abanjani mwi-u anogumanana nyarwa dhinango dhilukhulu, pyoodeya kalangave osangalala.b (Sal. 126:5) Mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Namwasa oi ira mutu akalengave osangalala, kavinonyindela moda uli vyongo vaingumiyee. Maria, oi ndi painiya, aongile ira: “Wagumanangana nyarwa mbwenye we sangalalangave kavinothapulela ira unaalokhota moda unodhivwelawe. Malomwee, vinothonyi-edha ira kudiwaanle vyalanyedhile Yohova. Babi-u unodha nikami-a ira nidhowenave kala osangalala.” Masiki ira va-eeni nigumanengana nyarwa dhilukhulu maningi, nyarwa dhi-u dhothene kadhinodha kalavo modhowa nodhowa, ninga munodindeela manyalwi-u nanyingala vausevani. Dindeyao kaunokalavo modhowa nodhowa. Vachineneeva Yohova unomali-a nyarwa dhi-u thitho kaninodha dhithuulelave.

11. N’nga ifwanafwani-o ya rumiwi Paulo inoulimbi-ani a-vi?

11 Hora dhinango ninooda thuulelanga ira ninogumanana nyarwa namwasa oi Yohova uto-iya nidhiveliwana thitho niraeli-a. Naroma thuulela vyevi, nithuulelenga vyaarumiwi enango ororomeleya a Yohova aguman’nena vyorucha vilukhulu vaingumiiwa. Kathuulelani ifwanafwani-o ya rumiwi Paulo. Liye atoosakuliwa na Yesu ira amalaleele milanyu yapama “waatu amaziza enango thangani-avo mamwene na Aisraeli.” (May. 9:15) Yen’na yali ngari yavakhundu. Angalive ira vyali e-no, Paulo atoogumanana vyorucha vinjinji vaingumiyee. (2 Ak. 11:23-27) Voi Paulo atoogumanana nyarwa dhinjinji, n’nga vyevi vinothapulela ira Yohova atoo-iya m’raeli-a? Mwaimbarimbari khabe. Malomwee, Paulo atooda vilela vyorucha vyothene vyevi namwasa oi Yohova anoom’kami-a.(Aro. 5:3-5) Ee-no kathuulelani nyarwa dhinogumanana nyo. Munaadhilimbi-edha vilela thitho m’labela Yohova mororomeleya angalive ira munogumanana vyorucha vyothene vyevyo. Mofwanafwana na Paulo, nyo thitho munoona ira Yohova unaaukami-ani noudhiveliwanani.

12. N’nga vinodedi-edhela i-yo vyaimwananeya vinoiri-a a-vi ira na-asangalalenga?

12 Yongo 2: Vinodedi-edhela i-yo vyaimwananeya. (San. 13:12) Ninodhiveliwana Yohova nosimba vinoniirela liye. Ee-no ninodhilimbi-edha kaana vifunelo vyevyo vinanikami-e ira niirengana vinjinji vom’labela. Mbwenye akala nitokaana vifunelo vyoi kaninooda vikwakwaneli-edha namwasa wa moda uli vyongo vaingumii-u, vinooda iri-a ira na-asangalalenga. (San. 17:22) Painiya mwinango dhinalee Holly atoonga ira: “Ndanoofuna volowa mu Xikola la Anamalaleela vya Umwene, laba basa lolaleela wuilambo inango venango dhowa makami-a vabasa lomanga wu Ramapo. Mbwenye vyongo vyatoochinja vaingumi yanga moi kandaode thitho kwakwaneli-edha vifunelo vyevi. Ndatoosukwala maningi. Vinopha maningi wafunechechanga irana vinjinji vom’labela Yohova mbwenye we a-vioda namwasa wa moda uli vyongo vaingumiiyaa.” Mwemu ndi munovwela anamalaba anjinji a Yohova anoimwanana kwakwaneli-edha vifunelo viwa vom’labela Yohova.

13. N’nga ndi vifunelo vivi vinakaena i-yo akala kaninooda irana vinjinji movwelana na moda uli vyongo vaingumii-u?

13 Vinaire i-yo ira nirome okoka kala osangalala. Nithuulelenga ira Yohova kanonivepha ira niire vyongo vyoi kaninooda viirana. Thitho liye kanoniona ira nili ofuneya maningi movwelana na vinooda i-yo irana vom’labela. Yohova unofuna ira nikale odhiyevi-a na ororomeleya. (Mik. 6:8; 1 Ak. 4:2) Yohova unosangalala aona ira vinothuulela i-yo, vinofuna i-yo na makalelwi-u ndi vyapama angalive ira ninoimwanana kwakwaneli-edha vinofuna i-yo irana vom’labela. N’nga ndi vyazelu dedi-edhela irana vinjinji kwaranya vinofuna Yohova ira niviirengana?c Mwaimbarimbari khabe. Ee-no akala kamunooda irana vyongo vinjinji vom’labela Yohova namwasa wa moda uli vyongo vaingumiinyu, mudhilimbi-edhenga irana vinaodenyo. Mwaifwanafwani-o, venango munooda dhilimbi-edha funji-a azombwe nolimbi-a atu oulula. Venango munooda ira masaka-edho oi mulimbi-e mutu mwinangwee vodhowa nyumbaniwee, vom’ligarela venango m’tumizela milanyu. Yohova unodha uraeli-ani thitho ukami-ani mwadhilimbi-edhanga kaana vifunelo vinaodenyo vikwakwaneli-edha. Thitho muthuulelenga ira vachineneeva, ninokaana ngari yom’labela Yohova muilambo ipya mundhila dhapama maningi dhoi kaninadhithuulelevo. Vyevi ndi vyam’kami-idhe Holly um’mongile i-yo mundima ivirile. Liye atoomari-a na madhu oonga ira: “Ndaroma kaana mathuulelo ofooki-a, ndinothuulela ira ‘nditokaana ngari yodhakaana ingumi yo-omala modhowa nodhowa.” Nakami-o la Yohova, ndinodha kwakwaneli-edha vifunelo vyanga muilambo ipya.

14. N’nga ndi yongo inango ivi inoiri-a thitho ira na-asangalalenga?

14 Yongo 3: Dhiveliwana vyosangalali-a. Atu enango ano-indi-edha basa mamburo owaredhela ava internetini anoiri-a atu kaana mathuulelo oi mutu unooda kala osangalala thitho okwakwanana namwasa okalelanga irana vyongo vinosangalalana liye. Ee-no ninooda roma kaana mathuulelo oi naroma irana vyongo vinosangalalana i-yo, gula vyongo vinofuna i-yo, thitho wenda maburo o-iyana-iyana, panofunadi i-yo kala osangalala. Pyaimbarimbari ira kai vyodaweya irana vyongo vinosangalalana i-yo. Yohova anipanduchile mundhila yoi niodenga sangalalana vyongo vyobaleya. Mbwenye atu anjinji tatoozindiyela ira vyongo vinothuulela aliwa ira vinooda akami-a ira tasangalalenga ndivyevyo thitho vinoairi-a ira ta-asangalalenga. Eva, oi ndi Painiya aongile ira, “Wakalelanga irana vyongo vinousangalali-a unongofuna ira udhowenganave viirana.” Hora dhothene nakalelanga irana vyongo vinonisangalali-a, vyo-arelavovyee pyoi ninokala o-osangalala na okhumbanya.

15. N’nga ninafunjedhevon’ni vavyongo vyaireele Mwene Solomu?

15 Mwene Solomu atooirana vyongo vyo-iyana-iyana ira aone akala vinom’kami-a kala osangalala. Mwaifwanafwani-o, liye anoodya vyodya vyapama vyo-iyana-iyana, anoovuruwana nyumbo dhosangalali-a nogula vyongo vyapereso yavadhulu. Mbwenye vyongo vyevi kavyam’kami-idhe ira akalenga osangalala. Liye atoonga ira: “Litho kalinochenyela noing’ana, thitho libaru kalinochenyelana uvwa.” (Nam. 1:8; 2:1-11) Mathuulelo aatu amuilamboi vamwasa wa vyongo vinairi-e mutu kaladi osangalala ali ninga kobiri yainyengo. Inooneya ninga yokami-a, mbwenye kunooda gulana yongo iliyothene.

16. N’nga kala ova-a unanikami-e a-vi ira nirome okoka kala osangalala? (Muone thitho viruthiruthi.)

16 Vyongo vinanikami-e ira nirome okoka kala osangalala. Yesu atoonifunji-a ira: “Va-a unosangalali-a maningi kwaranya wachela.” (May. 20:35) Alekos oi ndi ndimuwa wavapingoni aongile ira: “Ndinodhilimbi-edha irana vyongo ving’ono ving’ono vyoi vinooda kami-a atu enango. Ndadhilimbi-edhanga kami-a atu enango, ndino-iya thuulelanga vinofuna miyo baa-i thitho vyevi vinondikami-a ira ndikale osangalala.” N’nga ndi vyongo vinango vivi vinaire nyo ira mukami-e atu enango? Mwaifwanafwani-o, akala mutozindiyela ira mutu mwinango utosukwala, munooda dhilimbi-edha m’limbi-a. Venango kamunooda mali-a nyarwadhee, mbwenye munooda m’limbi-a akala mutom’vuruwana mwatangaranga, m’thonyi-edha ira munovwechecha moda unovwela liye thitho m’limbi-a ira arulelenga Yohova vyokhumbanyi-avyee. (Sal. 55:22; 68:19) Munooda m’kami-a thitho zindiyela ira Yohova kam’iidhe. (Sal. 37:28; Esa. 59:1) Munooda ira vyongo vinango vyothonyi-edha ira munom’thuulela ninga m’phiyela yodya venango m’dhowanee mapaxiali. Munooda m’vepha ira muwende vambo-i na liye muurumiwini, vyoi vinooda kami-a ira asangalalenga maningi. Murumelega ira Yohova au-indi-edhengani basa volimbi-a atu enango. Nalabi-edhanga basa hori-u kami-a atu enango, vinokami-a ira nisangalalengadi mwaimbarimbari.—San. 11:25.

Viruthiruthi vyothene vambo-ive: 1. Rongola ukaathide ekhene mu loja loguli-amo kafe thitho unaaleri telefonimwee. Mapasta ogulelamo vyongo tangali vakhundovee. 2. Liye awaaredhelanga rongola oulula mosangalala thitho unam’va-a mafolori.

Malo mothuulelanga vyofuna vinyu baa-i, mudhilimbi-edhenga kami-a atu enango (Muone ndima 16)d


17. N’nga kala vauxamwali olimba na Yohova unanikami-e a-vi ira nisangalalenga? (Salimo 43:4)

17 Ninooda sangalalanga mwaimbarimbari akala ninodhowanave m’mwidhiwa Yohova nodhilimbi-edha m’sangalali-anga. Bibilya linonisikimizela ira Yohova ngunonikami-a ira ‘nisangalalenga maningi.’ (Muleri Salimo 43:4.) Ee-no masiki nigumanena vyorucha vyoi a-vi vaingumii-u kaninofwanela khumbanyanga maningi venango ovanga modhowa nodhowa. Ee-no dhoweni nidhowenave kala vauxamwali olimba na Yohova oi ngunanikami-e kala osangalala mudhowa nodhowa.—Sal. 144:15.

N’NGA MUNAWAKULE A-VI?

  • N’nga mwasiwa ngwan’ni Yohova na Yesu anokala osangalala?

  • N’nga ndi vyongo viraru vivi vinairi-e ira na-asangalalenga?

  • N’nga ninaire a-vi ira nirome okoka kala osangalala?

NYUMBO 155 “Imwerumweru yi-u yo-omala”

a Muone Kwadru loi “Munyindelenga Yohova ira aukami-eni kala osangalala.”

b Mwaifwanafwani-o, munooda ona mwasa wava jw.org wa bali Dennis na Irina Christensen mu lipoti la numero 5 la Gulu Lotonga la 2023.

c Ira muidhiwe vinjinji muone mwasa oi “Musadzipanikize, Ndipo Mudzakhala Achimwemwe” mu Nsanja ya Olonda ya Julho 15, 2008.

d MADHU AIRUTHIRUTHI: Rongola utogula vyongo vinjinji, mbwenye unaasangalala maningi namwasa ogulela mafolori rongola oulula oi unofuneela limbi-iwa.

    Bibiliotheka lava internetini Lolo (2013-2025)
    Kumani
    Volowani
    • Ilolo
    • Tumiza
    • vyosakhula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makhalelo o-indi-edha basa
    • Pulitika ya vyolokoteya
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Volowani
    Tumiza