N’nga mutokozeela nyarwa ilukulu?

1. Mwasiwa ngwan’ni pyazelu kozeela masoka avilengo venango nyarwa dhinango dhilukulu?

KOZEELA unokami-a ira atu taode vulumuwa. Masoka avilengo venango nyarwa dhinango dhilukulu dhaireya, hora dhinjinji atu enao takozeele tanovulumuwecha, thitho tanooda kami-a afwiwa. Gulu n’nango lokami-a atu wu Europa latoonga ira: “Kozeela unokami-a maningi.”

2. N’nga mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kozeela nyarwa ilukulu? (Mateu 24:44)

² “Nyarwa ilukulu,” inodha roma morurumucha. (Mat. 24:21) Mbwenye, mo-iyana na govi dhinango dhinodha morurumucha, kai atu othene enao anofuna dhavulumuwa vanyarwa ilukulu. Vyawa 2.000 vivirile, Yesu atoawenjeli-a anama-arelee ira takozeelenga vya horila. (Muleri Mateu 24:44.) Nakala okozeya, vinodha kala vyo-orucha vilela vahoriyo thitho kami-a atu enango ira taode vilela.—Luka 21:36.

3. N’nga vilela, tangaranga na udhivela unanikami-e a-vi kozeela vanyarwa ilukulu?

³ Kathuulelani vya makalelo mararu enao ananikami-e kozeela nyarwa ilukulu. N’nga ninodha ira a-vi vyongo akala nitowandeliwa ira nimwadhe milanyu yakopolo yotonga, mbwenye atu o-ororomeleya aliwa niruni-anga? (Apok. 16:21) Ninodha funeela vilela ira nim’vwele Yohova, nororomelanga ira liye unodha nivunela. N’nga ninodha ira a-vi akala abali-u tatoluza vyongo vinango venango vyongo viwa vyothene? (Habak. 3:17, 18) Ninodha funeela kala atangaranga ira naava-e vyongo vinofuneela aliwa. N’nga ninodha ira a-vi akala ira vwelano wavilambo utonidhimbinuwela thitho ninofuneela kala na abali naarongoli-u nyumba ing’ono vahora yoyeva? (Zakiy. 38:10-12) Ninodha funeela thonyi-edha udhivela ulukulu ira nidhaode vilela vahora yoruchiyo.

4. N’nga Bibilya linothonyi-edha a-vi ira ninofwanela dhilimbi-edha kala ovilela, atangaranga na audhivela?

⁴ Bibilya linonilimbi-a ira ninofwanela dhowanave kala ovilela, atangaranga na audhivela. Va lemba la Luka 21:19 vanoonga ira: “Akala ira nyo munovilela, munodha fwanya ingumi.” Va lemba la Akolose 3:12 vanoonga ira: “Mukale atangaranga.” Va lemba la 1 Atezalonika 4:9, 10 vanoonga ira: “Nlungu unoofunji-ani dhiveliwana unango na fwee. . . . Mbwenye ninoukumbanyedhani abali ira mudhowenave irangana e-no mowenjedheleya.” Maverso othene enala talembele anamafunjedha enao tali tangathonyi-edhe wale ira tali ovilela, atangaranga na audhivela. Mbwenye aliwa tanoofuneela dhowanave thonyi-edha makalelwala. I-yo thitho ninofwanela irana vimbo-ive. Ira niode irana vyevi, ninothapanya mwemo Makristau oroma mwathonyi-edhile aliwa nlilothene mwamakalelwala. Vasogolo viwa ninodha ona mwemo munasazi-edhele i-yo, thitho mwemo munathonyi-edhele i-yo ira nitokozeela nyarwa ilukulu.

MUDHOWENAVE KALA OVILELA

5. N’nga Makristau oroma taira a-vi ira tavilelenga vyowesedha vyagumanana aliwa?

⁵ Makristau awale tanofuneela vilela. (Aeb. 10:36) Wenjedhela va nyarwa dha dambo na dambo dhedho atu othene dhagumanana aliwa, thitho aliwa tanogumanana vyowesedha. Anjinji mwa Makristauala tanooni-iwa nyarwa, a-kala na anamasogolela Aiyuda venango anamatonga Airoma baa-i, mbwenye tanooni-iwa nyarwa na abaliwa aututuni. (Mat. 10:21) Mbwenye thitho hora dhinango tanofuneela limbanana mafunji-edho opanduwa enao tafuna mwadhani-a pingo. (Mayir. 20:29, 30) Mbwenye Makristauala tatoovilela. (Apok. 2:3) N’nga chini yaakami-idhe? Aliwa tathuulela vifwanafwani-o vyofwanyeya malembani vya atu enao tavilenle, ninga Yobo. (Yak. 5:10, 11) Tanomvepa Yohova ira aava-e kopolo. (Mayir. 4:29-31) Mbwenye thitho tanothuulela vyo-arelavo vyapama vyevyo vyafwanya aliwa namwasa ovilela.—Mayir. 5:41.

6. N’nga ninofunjedhavon’ni wa Merita wenuo avilenle vahora yaoni-iwa liye nyarwa?

⁶ I-yo thitho ninooda vilela akala ira hora dhothene ninofunjedha nothuulela vifwanafwani-o vyoongiwa mumadhu a Nlungu thitho mumabukhwi-u vya atu enao tavilenle. Irana vyevi watom’kami-a rongola unango wau Albania dhinalee Merita, wenuo aoni-iwa nyarwa maningi naabalee aututuni. Liye atoonga ira: “Ndatolimbi-iwa maningi ndinga romile funjedha Bibilyani myasa ya Yobo. Yobo atoona nyarwa maningi, mbwenye masiki ira liye kaaidhiwa yongo yaromi-a nyarwa dhee liye atoonga ira: ‘Fiyedhela miyo wukwa, kandino-iya kaana rima o-ogaaneya!’ (Yobo 27:5) Ndatofwanafwani-edha vyowesedha vyagumanana miyo na nyarwa dha Yobo. Mo-iyana na liye, miyo ndanom’mwidhiwa wenuo airi-a nyarwa dhanga.”

7. N’nga akala kaninogumanana vyowesedha vilukulu, ninofwanela funjedha iranan’ni va-eeni?

⁷ Ninooda dhowanave kala ovilela akala hora dhothene ninolobela kumela vathi va rima thitho m’mwandelamo Yohova vyokumbanya vi-u. (Afil. 4:6; 1 Atez. 5:17) Venango nyo vachineneeva kamunogumanana vyowesedha vilukulu. N’nga munomvepa Yohova ira ausogolelengani hora iliyothene yeniyo isukwalile nyo, dhodhomi-eya mathuulelo venango pingeya? Akala hora dhothene munomvepecha Nlungu ira aukami-eni va nyarwa dhinyu dhothene, kamunodha kaikela mvepa ira aukami-eni mwadha gumanana nyarwa dhilukulu sogolou. Thitho munodha kala osikimizela ira Yohova unoidhiwa pama hora yeniyo inaukami-eni liye thitho mwemo munairele liye vyevyo.—Sal. 27:1, 3.

8. N’nga ifwanafwani-o ya Mira inothonyi-edha a-vi ira vilela vyowesedha vachineneeva unodha nikami-a ira nidha vilele thitho sogolou? (Yakobo 1:2-4) (Muone thitho iruthiruthi.)

⁸ Vinodha kala vyo-orucha vilela vyowesedha vilukulu akala va-eni ninovilela vyowesedha. (Aroma 5:3) N’nga mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Abali anjinji tatoona ira vilela vyowesedha vyaguman’nena aliwa, vyatoakami-a ira tavilele thitho vyowesedha vyasogolo. Vyevi vitoakami-a ira taroromelenga maningi ira Yohova ngokozeya akami-a. Vyo-arelavovyee pyoi, iroromelwiwa inoakami-a ira taodenga vilela vyowesedha vyo-arela. (Muleri Yakobo 1:2-4.) Painiya unango wau Albania, dhinalee Mira, atoona ira vyongo vyavilenle liye ndulimu vyatomkami-a ira aodenga vilela vyowesedha vyevyo vinogumanana liye malamboano. Mira atorumela ira hora dhinango unoona ninga liye ekene baa-i ngunogumanana nyarwa dhinjinji. Mbwenye masiki angalive e-no, Yohova ukadhi amkami-anga wa vyawa 20 vivirilevi thitho unoviwandela ira: ‘Dhowanave kala ororomeleya. Kurumeli-e ira vyongo vyothene viirilewee vongonji-a nyarwa dhothene mokami-iwa na Yohova wa vyawa vyevi vikale vyapezi.’ Nyo thitho munooda ira pama thuulela mwemo Yohova mukanle liye aukami-angani vilela. Kamukaikelenga ira liye unoona hora iliyothene yeniyo ivilenle nyo vyowesedha vinangovyee, thitho unodha uraeli-ani. (Mat. 5:10-12) Nyarwa ilukulu yadharoma, munodha kala mungafunjedhile vilela thitho munodha sikimizela rima dhowanave irangana vyevyo.

MUTHONYI-EDHENGA TANGARANGA

9. N’nga Makristau awu Antiyokeya wau Siriya tathonyi-edhile a-vi tangaranga?

⁹ Kathuulelani vyaireele Makristau vahora yeniyo wu Yudeya wali aliwa dhala ilukulu. Makristau a pingo wau Antiyokeya wu Siriya tangavwide vya ndhaliyo, mo-okaikela tatoavwela tangaranga abali awu Yudeya. Mbwenye vasogolovee tatoiravo yongo vothonyi-edha tangaranga. Aliwa “tatosikimizela rima tumiza pedhelo nlilothene laode aliwa wa abali okala wu Yudeya.” (Mayir. 11:27-30) Angalive ira Makristau enao takuziwile na ndhalila takala undendai, Makristau awu Antiyokeya tali osikimiza rima ira taakami-e.—1 Ju. 3:17, 18.

10. N’nga ninathonyi-edhe a-vi tangaranga wa Makristau afwi-u enao takuziwile na nyarwa dhilukulu? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹⁰ I-yo thitho malamboano ninooda thonyi-edha tangaranga akala Makristau afwi-u tatokuziwa na masoka avilengo venango nyarwa dhinango dhilukulu. Ninooda iravo yongo mombaranya, venango fuka andimuwa avapingoni akala ninooda laba basa lovelela kami-o, vovelela kobiri dhokami-ana va basa yavailambo yothene yavathi thitho vowalobelela enao takuziwile.b (Sang. 17:17) Mofwanafwani-a, muyawa ya 2020, makomisau okami-a vaireya ngovi dhorurumucha okwaranya 950, tatokaathei-iwa vailambo yothene ira takami-enga atu enao takuziwile na sau wa COVID-19. Ninosimba maningi abali enao tanolaba mumakomisau enala. Tangaranga dhinowairi-a ira takami-enga abali naarongoliwa vowava-a vyongo vinofuneela aliwa, alimbi-a mwauzimu thitho hora dhinango asaka-edhela venango amangela nyumba dhiwa na mamburo olambelelamo.—Mufwanafwani-edhe na lemba la 2 Akoritiyo 8:1-4.

11. N’nga vwela tangaranga atu enango unothonyi-edha a-vi ira ninolemeza Babi-u wa dhulu?

¹¹ Nathonyi-edhanga tangaranga wa Makristau afwi-u vaireya ngovi inangwee, atu enango tanoona dhivelela wi-u. Mofwanafwani-a, mu 2019, lipevo lakopolo loromoliwa Dorian, latononga Nyumba ya Umwene wu Bahamas. Hora yeniyo abali vyamanga aliwa Nyumba ya Umweniyo, tatomfuka mutu unango oidhiwa basa lomanga wenuo a-ali wa mboni ira aawandele kobiri dhafuneela ira akami-e basa n’nangolee. Liye atoawandela ira: “Ndinodhiveliwa ndingavelele . . . mafwarametwanga omangana. . . . Thitho ulabelani basali mwapezi. Ndinofuna irela vyevi gulu linyuli. Ndinodabwa na tangaranga dhedho dhinothonyi-edha nyo wa afwinyu.” Atu anjinji muilamboi katinom’mwidhiwa Yohova. Mbwenye atu anjinji tanoona vyevyo vinoira a Mboni dha Yohova. Ndi ngari yapereso yavadhulu idhiwa ira vinoira i-yo vothonyi-edhana tangaranga vinoiri-a atu enango funa funjedha vyongo vinjinji vyoonga Yohova, “wenuo uli wa tangaranga dhinjinji”!—Aef. 2:4.

12. N’nga dhilimbi-edha kala wa tangaranga unonikami-a a-vi kozeela nyarwa ilukulu? (Apokalipse 13:16, 17)

¹² N’nga mwasiwa ngwan’ni ninodha funeela thonyi-edha tangaranga vanyarwa ilukulu? Bibilya linothonyi-edha ira mutu wenuo a-anovolowela vyongo vya ndale, unongo gumanana nyarwa va-eni thitho vahora ya nyarwa ilukulu. (Muleri Apokalipse 13:16, 17.) Ninodha funeela kami-a abali naarongoli-u fwanya vyofuneya vya vaingumi. Dhoweni nidhilimbi-edheni ira vevo Mweni-u, Kristu Yesu, adhadha ira atongenga, adhanifwanye nithonyi-edhanga tangaranga thitho adhaniwandele ira: “Volowani mu Umwene.”—Mat. 25:34-40.

MUDHIVELIWENGANA MANINGI ABALI NA ARONGOLINYU

13. Ninga mwemo lemba la Aroma 15:7 munothonyi-edhela aliwa, chini yakami-idhe Makristau oroma ira tadhivelanenga maningi unango na fwee?

¹³ Udhivela ngwaidhiwi-a Makristau oroma. N’nga vyali vyokweya thonyi-edha udhivelula? Muthuulele vya atu o-iyana i-yana enao tali pingoni wau Roma. Kaiira pinguwo mwali Ayudave baa-i, enao tafunji-iwile a-rela ilamulo na anamabaliwa. Mbwenye mwatokala atu amaziza enango enao tali o-iyana maningi na Ayuda. Vinooneya ninga enango mwaaliwa tali adhaari mbwenye enango katali adhaari venango enango mwaaliwa tatokaana adhaariwa. N’nga chini Makristawao yafuna aliwa irana ira tadhivelanenga maningi angalive ira tali atu o-iyana e-ni? Rumiwi Paulo atoalimbi-a ira: “Muwachelengana.” (Muleri Aroma 15:7.) N’nga madhu enala tathapulelan’ni? Madhu enao tathapuleliwile ira “wachela,” anothapulela m’mwirela mutu unango vyongo moriya rima venango m’mwachela, ninga m’mwitanela vanyumbani vi-u venango vari vaafwi-u ira niwaredhenga na liye. Mofwanafwani-a, Paulo atom’mwandela Filimoni ira am’mwachele dhaaree Onesimo wenuo atawile, thitho atom’mwandela ira: “Um’mwachele na mandha menli.” (Fil. 17) Mbwenye Priscilla na Aquila tatom’mwachela Apolo wenuo a-aidhiwa makundo manjinji oonga Ikristau vofwanafwani-edha naaliwa thitho “tatom’tukula.” (Mayir. 18:26) Ee-no Makristawala katarumenle ira i-yana va vyongo vinango waamwadhani-e thitho tanoowachelana mwaudhivela.

14. N’nga Anna na man’nee tathonyi-edhe a-vi udhivela?

¹⁴ I-yo thitho ninooda thonyi-edha ira ninodhiveliwana abali naarongoli-u, vorumeli-a ira takale afwi-u. Hora dhinjinji vyevi vinooda iri-a ira naaliwene thitho tarome nidhiveliwana. (2 Akor. 6:11-13) Kathuulelani vyam’mwireele Anna na man’nee. Vangavirile hora yoyeva kumela vevo vadhowile aliwa mavirelo adhuwa awu Africa ninga mamisionariyo, sau wa COVID-19 watoroma. Angalive ira tali tangafiile wene, aliwa kataode gumanana abali naarongoliwa apingoni mwiwa. N’nga banjali lathonyi-edhe a-vi udhivela? Aliwa tanowaredha na abali na arongoliwa dhela va vidiyo konferensiya noawandelanga ira tanofunechecha maningi ira taaidhiwe. Vyevyo vyatokuza maningi mabanja enao tawaredhana aliwa voi tanowaligarela, alembela messagem vaduzi navaduzi. N’nga mwasiwa ngwan’ni Anna na man’nee tanoovilimbi-edha ira taaidhiwe abali naarongoliwa? Anna aongile ira: “Kaninodha diwala vyevyo abali naarongala vyaira aliwa vothonyi-edha udhivela banja li-u, vahora ya nyarwa na yarendele thitho vyevi vyatoondilimbi-a ira ndithonyi-edhenga udhivela waatu enango.”

15. N’nga ninofunjedhavon’ni wa Vanessa vamwasa odhiveliwana abali naarongoli-u? (Muone thito iruthiruthi.)

¹⁵ Anjinji a i-yo nili mumipingoni mwemo abali naarongola mbo-iyana vavyongo vinjinji thitho makalelo. Thuulela makalelwiwa apama unooda nikami-a ira naadhiveliwengana maningi. Rongola unango wenuo atumikela wu Nova Zelandia dhinalee Vanessa, vyanom’rucha vwelana naatu enango pingoni. Malo mo-iyachi waredha naatu enao tana makalelo o-omdhiveliwi-a, atothuulela vyoi akaengana hora injinji yoirela vyongo vambo-i naaliwa. Irana vyevi, watom’kami-a ira aidhiwe vyongo vyevyo vinoiri-a ira Yohova aodenga adhiveliwana. Liye aongile ira: “Kumela vevo man’nanga vyakanle liye namaing’anela isa, ninokaana hora yoirela vyongo vambo-i na abali naarongola anjinji enao tali o-iyana makalelo thitho vinokala vyo-orucha ira niodenga vwelana naaliwa. Vachineneeva, ndinodhiveliwana atu othene. Pyooneelatu ira Yohova unosangalalana vyevi, namwasa oi liye utoniitanela mugulu mwemo muli atu o-iyana i-yana.” Nafunjedhanga aona atu ninga mwemo Yohova munoanela liye, ninothonyi-edha ira ninomdhiveliwana maningi Nlungwi-u Yohova.—2 Akor. 8:24.

16. Mwasiwa ngwan’ni udhivela unodha kala ofuneya maningi va nyarwa ilukulu? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹⁶ Udhivela unodha kala ofuneya maningi vanyarwa ilukulu. N’nga kuvi unafwanye i-yo vuneliwa nyarwa ilukulu idharoma? Kathuulelani malangi-o avelele Yohova waatwee vevo Ababulo vyaadimbinuele aliwa. Yohova aongile ira: “Nyo atwanga dhowani mumavolowe makwartuni mwinyu awari thitho mufunge misuwo. Mumavitale wa hora indendai fiyedha nyanyuwa ungamadhi.” (Esaya 26:20) Malangi-oala tanolaba thitho basa wa i-yo vano vahora inodedi-edha i-yo nyarwa ilukulu. “Makwarutu awari” anothapulela mipingwi-u. Vahora ya nyarwa ilukulu Yohova unodha nivunela ninga mwemo mwalanyedhile liye, akala ninoira vyongo movwelana na abali naarongoli-u. Moi e-no dhoweni nivilimbi-edheni ira wenjedhelavo rumela irana vyongo vyapama wa abali naarongoli-u, naadhiveliwengana. Vyevi pyofuneya maningi ira nidha vulumuwe va nyarwa ilukulu.

NIKOZEELENGANI NYARWA ILUKULU VA-ENI

17. N’nga nakozeela va-eni, ninodha iran’ni vanyarwa ilukulu?

¹⁷ “Dambo nlukulu la Yohova” linodha kala loopi-a waatu othene. (Zef. 1:14, 15) Naarumiwene a Yohova tanodha gumanana thitho nyarwa. Akala nitokozeela va-eni ninodha kala o-otekenyeya nodhowanave kami-a atu enango. Ninodha vilela nyarwa iliyothene inagumanena i-yo. Abali naarongoli-u tadhagumanana nyarwa, ninodha irana yongo iliyothene inaode i-yo voathonyi-edha tangaranga noava-a vyongo vinofuneela aliwa. Thitho ninodha vwelananga na abali naarongoli-u enao aromile i-yo adhiveliwana walelene. Vasongolovee, Yohova unodha niraeli-a voniva-a ingumi yo-omala muilambo mwemo mwa-anofuna dha kala nyarwa iliyothene.—Esaya 65:17.