Mbisi babengi poisson-perroquet​—Masini oyo ebimisaka zɛlɔ?

ZƐLƆ eutaka wapi? Ebimaka na balolenge mingi. Kasi oyo tokolobela na lisolo oyo ekoki kokamwisa yo. Ezali mbisi moko oyo babengi poisson-perroquet nde enikaka mabanga ya korai mpe ekómisaka yango zɛlɔ ya mikemike mpenza!

Mbisi yango ezalaka na bamai ndenge na ndenge ya mikili ya molunge. Nsima ya komɛla mabanga ya korai oyo etafuni, ezwaka biteni mikemike ya bilei mpe oyo etikali ebimisaka yango lokola zɛlɔ. Mpo na kosala mosala yango, esalelaka monɔkɔ na yango ya makasi mpenza oyo egumbamá mpe mino na yango ya nsuka oyo ezalaka makasi. Lolenge mosusu ya mbisi yango ekoki koumela na bomoi mbula 20 kozanga ete mino na yango ebeba.

Na bisika mosusu, soki emipesi mpenza na kotafuna mabanga ya korai oyo ebebá, mbisi yango ebimisaka zɛlɔ mingi koleka bisika mosusu oyo ebimisaka zɛlɔ. Bato mosusu ya mayele balobi ete mbisi yango ebimisaka bankama ya bakilo ya zɛlɔ na mbula mobimba.

Mbisi yango esalaka mosala mosusu ya ntina mpenza. Ntango elyaka mingi na bisika oyo ba-algue ezipá mabanga ya korai mpe matiti mosusu, yango esalaka ete mabanga ya korai etikala pɛto. Lokola mbisi yango elyaka kaka yango, esalaka ete mabanga ya korai etikala kaka malamu. Soki mbisi yango mpe bikelamu mosusu oyo elyaka matiti na nse ya mai ezali te, ba-algue mpe matiti mosusu oyo ebotaka na nse ya mai ekozipa nokinoki mabanga ya korai. Buku moko (Reef Life) elobi boye: “Soki mabanga ya korai oyo ezalaka na nse ya mai ezali ndenge ezali lelo, ezali mpo na mbisi wana mpe bikelamu mosusu oyo elyaka matiti na nse ya mai.”

Kosala makambo wana nyonso na boumeli ya mokolo esɛngaka kopema malamu na butu; na likambo oyo mpe, mbisi yango ekeseni mpenza na bikelamu mosusu. Kozala na mabanga ya korai na butu ezalaka likama mpo banyama mingi oyo elukaka biloko ya kolya etambolaka na esika yango. Mbala mingi, mbisi yango ebombanaka na nse ya libanga mpo na kolala, kasi kosala bongo ebatelaka yango ntango nyonso te na mbisi babengi requin oyo ezali na nzala.

Mpo emibatela lisusu malamu, mbisi yango mosusu emizipaka na butu. Ebimisaka mai oyo ezalaka lokola miyoyo mpo ezinga yango lokola elamba ya kolalela oyo emonisaka nzoto. Bato ya siansi bamoni ete mai yango ya nsolo mabe ebatelaka mbisi yango mpo banyama ya mai ekanga yango te.

Mbisi yango ezali moko ya bambisi oyo emonanaka polele mpe ebendaka likebi ya bato na mabanga ya korai. Mbala mingi, mbisi yango ezala ya mwasi to ya mobali ezalaka na balangi kitoko ndenge na ndenge mpe balangi yango ebongwanaka ntango mbisi yango ezali kokola. Oyo eleki malamu ezali ete na bisika oyo bambisi mosusu ezalaka mingi te, mbisi yango ekimaka mpenza bato te, yango esalaka ete ezala mpasi te kotala yango na pembeni.

Bato oyo bakendaka kotala mabanga ya korai babosanaka te mbisi yango mpe makelele oyo yango esalaka ntango etafunaka mabanga ya korai. Ntango mbisi yango etambolaka na molɔngɔ ezalaka kitoko na kotala, esalaka ete bisika oyo yango efandaka ezala kitoko mpo na bikelamu mosusu oyo efandaka na mabanga ya korai mpe esepelisaka bato.