Mekolá kondima na bango

Azalaki “kokanisakanisa mingi na motema na ye”

MALIA afandi na kilo na ye nyonso likoló ya mpunda moko ya moke mpe azali kosala mobembo moko ya molai. Yozefe azali kotambola na makolo liboso na ye mpe bazali kokende na Beteleme, mboka moko ya mosika. Malia ayoki lisusu ndenge mwana azali koningana na libumu na ye.

Malia akómaki mpenza pene ya kobota; Biblia elobi ete “na ntango yango zemi [ya Malia] ekɔmelaki.” (Luka 2:5) Ekoki kozala ete ntango ye ná Yozefe bazalaki koleka bilanga na nzela, basali bilanga bazalaki naino kotika kosala mpe bazalaki kotala bango na kokamwa nyonso mpe komituna ndenge nini mwasi ya zemi monene bongo akoki kosala mobembo ya molai ndenge wana? Nini etindaki Malia atika Nazalete mpo na kokende mosika bongo?

Nyonso ebandaki mwa basanza liboso, ntango elenge mwasi Moyuda yango azwaki mokumba moko oyo moto moko azwá naino te banda mokili ebandá. Asengelaki kobota mwana oyo asengelaki kokóma Masiya, Mwana ya Nzambe! (Luka 1:35) Likambo ya mobembo yango eyaki kobima kaka ntango akómaki pene na kobota. Na nzela, Malia akutanaki na ebele ya mikakatano oyo etyaki kondima na ye na komekama. Tólobela naino makambo oyo esalisaki ye atikala makasi na elimo.

Bakei na Beteleme

Kaka Yozefe ná Malia te nde basengelaki kosala mobembo yango. Kaisala Augusto autaki kobimisa mobeko ete Bayuda nyonso bákende kokomisa nkombo, moto na moto na mboka na ye. Yozefe asalaki nini? Lisolo yango elobi boye: “Lokola ezalaki bongo, Yozefe mpe alongwaki na Galilai, na engumba ya Nazalete, tii na Yudea, mpo na kokende na engumba ya Davidi, oyo ebengami Beteleme, mpamba te azalaki moto ya ndako mpe ya libota ya Davidi.”​—Luka 2:1-4.

Mobeko wana ya Kaisala ebimaki mpamba te. Esakweli moko, oyo esakolamaki mbula soki 700 liboso, esakolaki ete Masiya akobotama na Beteleme. Nzokande, ezalaki na engumba moko na nkombo Beteleme, oyo ezalaki na ntaka ya kilomɛtrɛ 11 na Nazalete. Kasi, esakweli yango elobaki na bosikisiki ete Masiya akobotama na “Beteleme Efalata.” (Mika 5:2) Lelo oyo, soki outi na Nazalete mpo na kokende na mwa mboka yango ya moke oyo ezali na sudi na yango, osengeli kosala kilomɛtrɛ 150, na nzela moko ya ngombangomba. Kuna nde epai Yozefe asengelaki kokende, mpo ezalaki mboka ya libota ya Mokonzi Davidi, oyo ezalaki mpe libota ya Yozefe ná mwasi na ye Malia.

Malia akondima kokende na Yozefe? Kutu, ezalaki mobembo moko ya mpasi mpo na Malia. Ekoki kozala ete ezalaki na nsuka ya eleko ya molunge, yango wana mwa bambula ekokaki kobɛta. Longola yango, Beteleme ezalaki likoló mpenza ya ngomba (mɛtrɛ 760); mpe na nsuka ya mobembo wana ya mpasi mpe ya mikolo ebele, esengelaki komata ngomba wana. Ekoki kozala ete baumelaki mingi na nzela, mpo lokola zemi ya Malia ekolaki, yango esengelaki apemaka mingi na nzela. Ndenge ezalaka, mwana mwasi nyonso oyo zemi na ye ekoli asepelaka azala esika oyo libota mpe baninga na ye bazali, mpo básalisa ye ntango mpasi ya kobota ekobanda. Na ntembe te, esɛngaki mpenza azala na mpiko mpo andima kosala mobembo ya ndenge wana.

Atako bongo, Luka akomi ete Yozefe akendeki “kokomisa nkombo ye ná Malia.” Alobi mpe lisusu ete Malia ‘apesamaki na libala [epai ya Yozefe] ndenge elakamaki.’ (Luka 2:4, 5) Lokola akómaki mwasi ya libala, asengelaki lisusu te kozwa bikateli ndenge azalaki kozwa liboso abala. Mobali na ye nde asengelaki sikoyo kozwaka bikateli na makambo ya losambo; andimaki mokumba na ye ya kozala mosungi ya mobali na ye mpe andimaki bikateli ya mobali na ye.a Botosi na ye esalisaki ye alonga komekama yango.

Likambo nini mosusu etindaki Malia atosa? Ayebaki nde esakweli oyo elobaki ete Masiya akobotama na Beteleme? Biblia eyebisi te. Tokoki koloba mbala moko te ete ayebaki te, mpamba te bakonzi ya mangomba mpe bato nyonso bayebaki likambo yango. (Matai 2:1-7; Yoane 7:40-42) Malia ayebaki Makomami. (Luka 1:46-55) Ezala Malia asalaki mobembo wana mpo na kotosa mobali na ye, mpo na kotosa mobeko ya mokonzi to mpo na kokokisa esakweli ya Yehova, to mpo na bantina nyonso wana, Malia atiká ndakisa malamu mpenza. Yehova asepelaka mpenza na mibali mpe basi oyo bamikitisaka mpe bazalaka na botosi. Lelo oyo, atako bato mingi bamonaka ete botosi ezali na ntina te, Malia azali ndakisa monene mpo na bato ya sembo na mokili mobimba.

Kobotama ya Klisto

Na ntembe te, ntango Malia amonaki Beteleme na mosika, motema na ye ekitaki. Wana bazalaki komata bangomba, bazalaki koleka na kati ya bilanga ya olive oyo bambuma na yango ya nsuka ebukamaki naino te, ekoki kozala ete Malia ná Yozefe bamikundolaki makambo oyo esalemaka na mboka wana ya moke. Ndenge kaka Mika asakolaki, engumba yango ezalaki moke mingi koleka bingumba nyonso ya Yuda, atako bongo ezalaki esika oyo Boaza, Naomi mpe Davidi babotamaki mbula koleka nkóto liboso.

Malia ná Yozefe bakutaki mwa mboka yango etondi na bato. Bato mosusu bakómaki liboso na bango, yango wana bazwaki esika ya kolala te na ndako ya bapaya.b Lokola esika ezalaki te, bakendeki kolala na ndako ya banyama. Kanisá naino ndenge Yozefe amitungisaki ntango azalaki komona mwasi na ye azali kobunda na mpasi makasi oyo ayoká naino te. Mpasi yango ezwaki ye na esika ya mabe mpenza!

Mwasi nyonso oyo abotá ayebi mpasi oyo Malia ayokaki mokolo wana. Mbula soki 4 000 liboso, Yehova asakolaki ete mwasi nyonso akobanda koyoka mpasi ya kobota mpo na lisumu oyo tobotamá na yango. (Genese 3:16) Emonani ete Malia mpe ayokaki mpasi yango. Lisolo ya Luka elobeli te mpasi nyonso oyo Malia ayokaki. Elobi kaka na mokuse ete “abotaki mwana na ye ya mobali, mwana ya liboso.” (Luka 2:7) Ɛɛ, abotaki ‘mwana na ye ya liboso,’ yaya ya bana soki nsambo. (Malako 6:3) Kasi, mwana yango azalaki lokola bana mosusu te. Azalaki kaka te mwana ya Malia ya liboso, kasi azalaki mpe “mwana ya liboso na bozalisi nyonso,” mwana se moko ya Nzambe!​—Bakolose 1:15.

Sikoyo, Luka abakisi likambo mosusu ya ntina mingi: “Azingaki ye na biteni ya bilamba mpe alalisaki ye na elyelo ya bibwɛlɛ.” (Luka 2:7) Masano, mayemi mpe bilili ya mbotama oyo ezali kosalema na mokili mobimba ekómisá likambo yango lokola lisɛki. Kasi, tótala ndenge likambo yango esalemaki mpenza. Elyelo ya bibwɛlɛ ezali esika oyo banyama balyaka. Na yango, balalaki na ndako ya banyama, esika oyo banda kala mopɛpɛ ya malamu mpe ya pɛto ezalaka te. Moboti nini akoki kondima kobota mwana na ye na esika ya bosɔtɔ ndenge wana soki esika mosusu ya malamu ezali? Baboti mingi balukaka bolamu ya bana na bango. Kanisá naino mposa oyo Malia ná Yozefe bazalaki na yango ya kosala ete Mwana ya Nzambe azala malamu!

Atako bazalaki babola, balɛmbaki nzoto te, kasi basalaki nyonso oyo bakokaki na moke oyo bazalaki na yango. Na ndakisa, mpo na kobatela mwana na malili, Malia azingaki ye na biteni ya bilamba mpe alalisaki ye na bokɛngi nyonso na elyelo ya banyama. Malia atikaki te mikakatano wana epekisa ye kosala nyonso oyo akokaki mpo na bolamu ya mwana na ye. Ye ná Yozefe bayebaki mpe ete kokokisa bamposa ya elimo ya mwana yango ezalaki likambo eleki ntina oyo bakokaki kosala mpo na ye. (Deteronome 6:6-8) Lelo oyo mpe, baboti ya bwanya batyaka mpe makambo ya elimo na esika ya liboso, ntango bazali koteya bana na bango banzela ya Nzambe na mokili oyo esalelaka Nzambe te.

Babateli ya mpate balendisi Malia

Na mbala moko, ebele ya babateli ya mpate bakɔti esika Yozefe ná Malia bazali. Bazali na mposa ya komona bango, mingimingi mwana oyo abotami. Mibali yango bazalaki na esengo makasi mpe yango ezalaki komonana na bilongi na bango. Bautaki na bangomba esika bazalaki na bibwɛlɛ na bango.c Babɛtɛlaki Malia ná Yozefe, oyo bazalaki kokamwa bango, lisolo ya likambo ya kokamwa oyo bautaki komona. Kuna na ngomba, anzelu moko abimelaki bango pwasa na butu wana. Nkembo ya Yehova etondaki esika yango, mpe anzelu ayebisaki bango ete Klisto to Masiya auti kobotama na Beteleme. Soki bakei kuna, bakokuta mwana yango alali na elyelo ya bibwɛlɛ, bazingi ye na biteni ya bilamba. Na nsima, likambo moko ya kokamwa lisusu koleka esalemaki: Ebele ya baanzelu bayaki mpe bazalaki kokumisa Yehova na nzembo!

Yango wana, tokokamwa te ete bato wana ya komikitisa bakendaki mbangu na Beteleme! Batondaki mpenza na esengo ntango bakutaki mwana wana oyo auti kobotama alali, kaka ndenge anzelu ayebisaki bango. Babombaki nsango yango mpo na bango moko te. “Bayebisaki liloba . . . Mpe baoyo nyonso bayokaki bakamwaki na makambo oyo babateli ya mpate bayebisaki bango.” (Luka 2:17, 18) Na ntembe te, bakonzi ya mangomba ya ntango wana bazalaki komona babateli ya mpate bato mpamba. Kasi, Yehova azalaki kozwa bato wana ya komikitisa mpe ya sembo na motuya. Kasi, Malia ayokaki ndenge nini ntango babateli ya mpate bayaki kotala bango?

Atako Malia alɛmbaki na mpasi ya kobota, alandaki na likebi mpenza makambo nyonso oyo babateli ya mpate balobaki. Kasi asukaki wana te: “Malia abandaki kobomba maloba nyonso wana, kokanisakanisa mingi na motema na ye.” (Luka 2:19) Elenge mwasi yango azalaki kokanisa mingi. Ayebaki ete makambo oyo anzelu alobaki ezalaki na ntina mingi. Nzambe na ye, Yehova, alingaki Malia ayeba soki mwana na ye azali nani. Yango wana, asukaki kaka te na koyoka. Abombaki maloba yango na motema mpo akanisaka yango mbala na mbala, na boumeli ya basanza mpe bambula. Yango nde esalisaki Malia azala na kondima makasi bomoi na ye mobimba.

Okolanda ndakisa ya Malia? Yehova atondisi Mokanda na ye na mateya ya ntina mingi. Nzokande, tokoki kozwa litomba na mateya yango kaka soki totyeli yango likebi. Tokotya likebi na yango soki tozali kotánga Biblia mokolo na mokolo, lokola mikanda mosusu nyonso te, kasi lokola Liloba ya Nzambe. (2 Timote 3:16) Lokola Malia, tosengeli kobombaka maloba ya Nzambe na motema mpe komanyolaka na yango. Soki tozali komanyola na makambo oyo totángaka na Biblia mpe komona ndenge tokoki kosalela toli ya Yehova malamumalamu na bomoi na biso, yango ekokómisa kondima na biso makasi.

Maloba mosusu oyo Malia asengelaki kobomba na motema

Mpo na kotosa mobeko ya Moize, na mokolo ya mwambe nsima ya kobotama ya Yesu, Yozefe ná Malia bakatisaki ye ngenga mpe bapesaki ye nkombo Yesu, ndenge anzelu alobaki. (Luka 1:31) Na nsima, na mokolo ya ntuku minei, balongwaki na ye na Beteleme mpe bakendaki na ye na tempelo na Yelusaleme, oyo ezalaki mosika te, mpe bapesaki mbeka ya kopɛtolama ya bibenga mibale, ndenge Mobeko ezalaki kosɛnga babola. Atako bakokaki koyoka nsɔni mpo bazalaki na likoki te ya kopesa mpate ná ebenga ndenge baboti mosusu bazalaki kopesa, balongolaki nsɔni nyonso mpe bakendaki. Ezala bongo to te, balendisamaki mpenza ntango bazalaki kuna.​—Luka 2:21-24.

Mobange moko na nkombo Simeona apusanaki pene na bango mpe ayebisaki bango makambo mosusu oyo Malia asengelaki kobomba na motema. Yehova alakaki Simeona ete akomona Masiya liboso akufa, mpe elimo santu emonisaki ye ete Yesu nde mobikisi yango oyo alakamaki. Simeona ayebisaki mpe Malia mpasi oyo asengelaki koyoka mokolo mosusu. Alobaki na ye ete akoyoka lokola mopanga moko ya molai ekɔti ye na nzoto. (Luka 2:25-35) Ekoki kozala ete maloba wana mpe esalisaki Malia ayika mpiko ntango mpasi yango eyaki, mbula koleka ntuku misato na nsima. Na nsima, mosakoli moko ya mwasi na nkombo Ana amonaki mwana Yesu mpe abandaki kotatola na ntina na ye epai ya bato nyonso oyo bazalaki kozela kosikolama ya Yelusaleme.​—Luka 2:36-38.

Oyo nde ekateli kitoko Yozefe ná Malia bazwaki ya komema mwana na bango na tempelo ya Yehova na Yelusaleme! Wana ezalaki ebandeli ya momeseno oyo Yesu asengelaki kokóma na yango bomoi na ye mobimba: kokende na tempelo ya Yehova. Ntango bazalaki kuna, basalaki oyo makoki na bango epesaki bango nzela ya kosala; mpe bazwaki libaku ya koteyama mpe kolendisama. Na ntembe te, ntango Malia abimaki na tempelo mokolo wana, kondima na ye ekómaki makasi mpe motema na ye etondaki na makambo oyo asengelaki komanyolaka mpe koyebisaka basusu.

Lelo oyo, ezalaka mpenza esengo komona baboti bazali kolanda ndakisa wana. Batatoli ya Yehova bamemaka bana na bango na makita. Na makita yango, baboti ya ndenge wana basalaka nyonso mpo na kolendisa baninga na bango baklisto. Nsima ya makita, bakómaka lisusu makasi, esengo na bango ebakisamaka mpe bazwaka makambo mingi ya koyebisa basusu. Tozali kolendisa yo oya koyangana na bango. Soki osali bongo, kondima na yo mpe ekokóma makasi lokola oyo ya Malia.

[Maloba na nse ya lokasa]

[Elilingi na lokasa 25]

Komona mobikisi oyo alakamaki ezalaki lipamboli mpo na Simeona