Elenge mobali amitungisi na ndenge asaleli ntango na ye—abɛti bale mpe atali televizyo liboso asala devuare na ye ya kelasi

MITUNA OYO BILENGE BATUNAKA

Ndenge nini nakoki kosalela ntango na ngai malamu?

Mpo na nini koyeba kosalela ntango?

Ntango ezali lokola mbongo. Soki obungisi yango, okozwa yango lisusu te soki okómi na mposa na yango. Kasi, soki obongisi ntango na yo malamu, mosusu ekotikala mpo na kosala makambo oyo olingaka!

Toli ya Biblia: “Moto ya gɔigɔi azali komonisa ete azali na mposa mingi, kasi molimo na ye ezali na eloko te. Nzokande, molimo ya bato ya etingya ekokóma mafutamafuta.”—Masese 13:4.

Na mokuse: Koyeba kosalela ntango na yo ekopesa yo nde bonsomi lisusu.
Koyeba kosalela ntango ezali likoki ya ntina mingi oyo ekosalisa yo ntango okokóma mokóló. Ekoki kutu kosalisa yo obatela mosala to obungisa yango. Kutu, soki ozali nkolo kompanyi moko, okotika na mosala moto oyo ayaka ntango nyonso na retare?

Toli ya Biblia: “Moto oyo azali sembo na likambo ya moke azali mpe sembo na likambo ya monene.”—Luka 16:10.

Na mokuse: Likoki ya koyeba kosalela ntango emonisaka soki ozali moto ya ndenge nini.

Kasi, mpo na koloba solo, koyeba kosalela ntango ezalaka pɛtɛɛ te. Tótalela mwa mikakatano.

Mokakatano #1: Baninga

“Soki baninga basɛngi tóbima na bango, naboyaka te ata soki nazali mpenza na ntango te. Nakanisaka boye, ‘Nakoki kosala nokinoki mosala oyo nasengeli kosala ntango nakozonga ndako.’ Esimbaka ntango nyonso te mpe yango ebebisaka nde lisusu makambo.”—Cynthia.

Mokakatano #2: Makambo oyo ebendaka likebi

“Televizyo ezali lokola aparɛyi oyo ebendaka bosoto (aspirateur). Bateyatre ná bafilme ekokanga yo, mpe ezalaka mpasi koboya kotala yango.”—Ivy.

“Nakoki kolekisa ntango mingi na kofinafina tablɛti na ngai. Namiyokaka lokola namemi ngambo kaka soki natiki yango mpo bateri esili.”—Marie.

Mokakatano #3: Kozongisa makambo nsima

“Nazongisaka nsima badevuare na ngai ya kelasi mpe makambo mosusu nyonso oyo nasengeli kosala. Nabebisaka ntango na ngai na makambo ezangá ntina liboso nabanda mpenza kosala devuare na ngai—kosalela ntango boye ezali mabe mpenza.”—Beth.

Elenge mobali azali na esengo na ndenge oyo asaleli ntango na ye—liboso asali botángi, na nsima asali devuare mpe azali kaka na ntango ya kobɛta bale — Koyeba kosalela ntango na yo ekopesa yo nde bonsomi *lisusu*

Oyo okoki kosala

Salá liste ya makambo oyo osengeli kosala. Na ndakisa, misala na yo ya ndako mpe badevuare ya kelasi. Komá ngonga boni osengeli na yango mpo na kosilisa likambo mokomoko na pɔsɔ.

Toli ya Biblia: “Bóluka koyeba mpenza makambo oyo eleki ntina.”—Bafilipi 1:10.
Salá liste ya makambo oyo olingaka kosala na ntango oyo ozali na mosala te. Ekoki kozala makambo lokola kokɔta na basite ya kosolola na bato nyonso mpe kotala televizyo. Awa mpe, komá ngonga boni okolekisa na likambo mokomoko na pɔsɔ.

Toli ya Biblia: “Bókoba kotambola na bwanya . . . , bómisombela ntango oyo ebongi.”—Bakolose 4:5.
Salá mwango. Talá lisusu liste mibale oyo osalaki. Otiki ntango oyo esengeli mpo na makambo ya ntina? Esɛngi olongola ntango na bangonga oyo ozwaka mwa mopɛpɛ?

Toli: Salá liste ya makambo oyo okosala na mokolo, mpe talá liste yango nsima ya kosilisa mosala mokomoko.

Toli ya Biblia: “Myango ya moto ya etingya ememaka mpenza na litomba.”—Masese 21:5.
Landelá yango. Toboyi te, okoki koboya kokende na fɛti moko sikoyo mpo osilisa kosala makambo ya ntina oyo ozali na yango. Kasi, okomona ete otikali na ntango mingi mpe okosepela na yango mingi lisusu.

Toli ya Biblia: “Bózala na gɔigɔi te na misala na bino.”—Baroma 12:11.
Mipesá mbano—kasi kowela te. Elenge mwasi moko na nkombo Tara, alobi boye: “Na bantango mosusu nasilisaka makambo mibale na mbala moko oyo natyaki na liste na ngai mpe na nsima nakanisaka boye: ‘OK, nakoki kotala televizyo na boumeli ya miniti 15 bongo na nsima nakozongela mosala.’ Kasi, miniti 15 ekómaka miniti 30, mpe miniti 30 ebongwanaka ngonga mobimba mpe, nalekisaka ngonga mibale mobimba na kotala televizyo liboso nayeba yango!”

Solisyo ezali nini? Talelá kominanola lokola mbano na yo nsima ya kosilisa mosala na yo—kasi te lokola likambo oyo osalaka na mokolo.

Toli ya Biblia: “Eloko oyo eleki malamu mpo na moto ezali te longola kaka . . . komonisa molimo na ye bolamu mpo na mosala na ye ya makasi.”—Mosakoli 2:24.

Makambo bilenge mosusu balobi

“Nazalaka na programɛ oyo nakomá mpo nayebaka eloko nasengeli kosala. Natyá kutu ngonga oyo nasengeli kosala eloko te mpo ‘nazongisa makasi na ngai ya nzoto.’ Kozala na programɛ esalisaka ngai nayeba esika oyo nasengeli komipesa disiplini mpe esika oyo nakoki kobongola mwa moke makambo.”—Cheyenne.

“Nayekoli koboya makambo oyo nakokoka kosala te. Ekoki kozala mpasi koboya, kasi naino moto asilikelá ngai te soki namonisi ye ntina oyo nakoki kosala yango te mpo nakokoka te kotyela yango likebi na ngai mobimba.”—Samuel.

“Soki makambo ya kosala eleki mingi na programɛ na ngai, nakipaka mpenza te kolala mpe kosala ngalasisi. Kasi na bantango mosusu kobakisa ngonga moko ya mpɔngi to kosala ngalasisi ezalaka likambo oyo nasengeli na yango mpo na kozwa makasi lisusu ya kosala mosala na mokolo elandi mpe ebakisaka esengo na ngai. Kokipe bokolɔngɔnɔ na yo ya nzoto ezali na ntina.”—Brooklyn.