1. Nzambe alingi ete mabelé ezala ndenge nini?

MOKANO ya Yehova mpo na mabelé ezali mpenza malamu. Alingi ete mabelé etonda na bato oyo bazali na esengo mpe na nzoto kolɔngɔnɔ. Biblia elobi ete ‘Nzambe akonaki elanga kati na Edene’ mpe ‘akolisaki nzete nyonso oyo ezali kitoko na kotala mpe malamu na kolya.’ Nsima ya kokela Adama ná Eva, mobali ná mwasi ya liboso, Nzambe atyaki bango na elanga yango ya kitoko mpe alobaki na bango boye: “Bóbotaka mpe bózala na kobota mingi, mpe bótondisa mokili mpe bótya yango na nse na bino.” (Genese 1:28; 2:8, 9, 15) Yango emonisi ete Nzambe alingaki bato bábota bana, bákómisa mabelé mobimba paladiso, mpe bábatela banyama.

2. (a) Ndenge nini toyebi ete likambo oyo Nzambe akanaki kosala na mabelé ekosalema? (b) Biblia emonisi ete bato ya ndenge nini bakozala na bomoi libela na libela?

² Okanisi ete mokolo mosusu bato bakofanda na paladiso awa na mabelé ndenge Yehova Nzambe akanaki? Nzambe alobi ete: “Ngai nasili koloba yango . . . mpe nakokokisa yango.” (Yisaya 46:9-11; 55:11) Ɛɛ, Nzambe akosala mpenza ndenge akanaki! Alobi ete ‘asalaki mabelé kaka mpamba te’ kasi “atongaki yango ete bato báfanda wana.” (Yisaya 45:18) Bato ya ndenge nini Nzambe alingaki ete báfanda na mabelé, mpe alingaki báfanda wana ntango boni? Biblia eyanoli boye: ‘Bayengebene bakosangola mokili mpe bakofanda wana libela.’​—Nzembo 37:29; Emoniseli 21:3, 4.

3. Makambo nini ya mawa ezali sikoyo na mabelé, mpe yango ebimisi mituna nini?

³ Biso nyonso tozali komona na miso ete likambo yango esalemi naino te. Lelo oyo, bato bazali kobɛla mpe kokufa; bazali ata mpe kobunda bango na bango mpe kobomana. Yango emonisi ete likambo moko ebongwanaki, mpamba te Nzambe akanaki ata moke te ete mabelé ezala ndenge ezali lelo. Likambo nini? Mpo na nini makambo esalemi te ndenge Nzambe akanaki? Ata buku moko te ya makambo ya kala oyo bato bakomi ekoki kopesa biso eyano, mpamba te likambo yango ebandaki nde na likoló.

MONGUNA ABIMI

4, 5. (a) Nani mpenza alobaki na Eva na monɔkɔ ya nyoka? (b) Ndenge nini moto ya sembo mpe na bizaleli malamu akoki kokóma moyibi?

⁴ Mokanda ya liboso na Biblia elobeli motɛmɛli moko ya Nzambe oyo abimaki na elanga ya Edene. Mokanda yango ebengi ye “nyoka,” kasi ezalaki nyoka mpenza te. Mokanda ya nsuka na Biblia elobi ete “abengami Zabolo mpe Satana, oyo azali kobungisa mabelé mobimba oyo efandami nzela.” Ebengi ye mpe “nyoka ya ebandeli.” (Genese 3:1; Emoniseli 12:9) Anzelu yango ya nguya​—to ekelamu ya elimo—​asalelaki nyoka mpo na koloba na Eva, ndenge kaka moto moko ya mayele mpenza akoki kosala ete bato bákanisa ete mwana-popi oyo azali pembeni na ye nde azali koloba, nzokande ye moto azali koloba. Na ntembe te, ntango Nzambe azalaki kobongisela bato mabelé, ekelamu yango ya elimo ezalaki.​—Yobo 38:4, 7.

⁵ Lokola biloko nyonso oyo Yehova akelaki ezali ya kokoka, bongo nani asalaki “Zabolo” to “Satana” yango? Na mokuse, mwana moko ya Nzambe, elimo moko ya nguya, amikómisaki Zabolo. Ndenge nini likambo ya ndenge wana ekokaki kosalema? Tosengeli koyeba ete moto akoki kozala sembo mpe na bizaleli malamu lelo, mpe lobi akómi moyibi. Na ndenge nini? Ebandaka naino na mposa moko ya mabe na motema. Soki azali kaka kokanisa mposa yango, ekokóma mpenza makasi. Na nsima, soki libaku emonani, akoki koluka ndenge ya kokokisa yango.​—Yakobo 1:13-15.

6. Ndenge nini mwana moko ya Nzambe, elimo moko ya nguya, akómaki Satana Zabolo?

⁶ Yango nde ekómelaki Satana Zabolo. Emonani ete azalaki koyoka ntango Nzambe azali koyebisa Adama ná Eva bábota bana mpe bátondisa mokili. (Genese 1:27, 28) Ntango mosusu, Satana akanisaki boye: ‘Bato oyo nyonso bakoki nde kosambela ngai na esika básambela Nzambe!’ Mposa moko ya mabe ebandaki mbala moko na motema na ye. Nsukansuka, akosaki Eva, ayebisaki ye makambo ya lokuta na ntina na Nzambe. (Genese 3:1-5) Yango ekómisaki ye “Zabolo,” nkombo oyo elimboli “Mokosi.” Kaka na ntango wana, akómaki mpe “Satana,” nkombo oyo elimboli “Motɛmɛli.”

7. (a) Mpo na nini Adama ná Eva bakufaki? (b) Mpo na nini bana nyonso ya Adama banunaka mpe bakufaka?

⁷ Satana Zabolo asalelaki lokuta mpe mayele mabe mpo na kotinda Adama ná Eva báboya kotosa Nzambe. (Genese 2:17; 3:6) Yango wana, na nsima bakufaki, se ndenge Nzambe ayebisaki bango. (Genese 3:17-19) Ntango Adama asalaki lisumu, akómaki moto ya kozanga kokoka; yango wana, atikelá bana na ye nyonso lisumu. (Baloma 5:12) Ndakisa ya linzanza oyo batumbaka na yango mampa ekoki kosalisa biso tókanga ntina ya likambo yango. Soki linzanza yango efinaná to ebebá esika moko, mampa nyonso oyo ekobima na linzanza wana ekozala ndenge nini? Ekozala kaka ndenge linzanza wana ezali. Ndenge moko mpe, moto nyonso abotamaka na mabe to na kozanga kokoka oyo eutá na Adama. Yango wana, bato nyonso banunaka mpe bakufaka.​—Baloma 3:23.

8, 9. (a) Emonani ete Satana abimisaki ntembe nini? (b) Mpo na nini Nzambe abomaki batomboki yango mbala moko te?

⁸ Ntango Satana atindaki Adama ná Eva básalela Nzambe lisumu, abandisaki nde botomboki. Abɛtɛlaki nde lolenge ya koyangela ya Yehova ntembe. Na maloba mosusu, Satana alobaki boye: ‘Nzambe azali moyangeli mabe. Abukaka lokuta mpe apimelaka bato na ye makambo ya malamu. Bato bazali na mposa te ete Nzambe ayangela bango. Bango moko bakoki kokata nini ezali mabe mpe nini ezali malamu. Lisusu, bakozala malamu soki ngai nde nazali koyangela bango.’ Ndenge nini Nzambe asengelaki kosilisa ntembe oyo ebimaki mpo na kosambwisa ye? Basusu bakanisaka ete Nzambe asengelaki kaka koboma batomboki yango. Kasi, koboma bango nde elingaki kosilisa ntembe ya Satana? Elingaki mpenza komonisa ete Nzambe ayangelaka na lolenge ya malamu?

⁹ Lokola Yehova azali na bosembo ya kokoka, akokaki koboma bango mbala moko te. Amonaki ete esengeli kotika ntango mpo na kosukisa na ndenge ya malamu ntembe oyo Satana abimisaki mpe komonisa polele ete Zabolo azali mobuki-lokuta. Yango wana, Nzambe azwaki mokano ete bato bámiyangela bango moko mpo na mwa ntango mpe Satana atambwisa bango. Mokapo 11 ya buku oyo ekomonisa biso ntina oyo Yehova azwaki mokano wana mpe ntina oyo atiki ntango mingi boye liboso ya kosukisa ntembe yango. Sikoyo, ekozala naino malamu kokanisa mituna oyo: Adama ná Eva basalaki malamu ndenge bandimelaki Satana, moto oyo asalelaki bango eloko moko ya malamu ata mokolo moko te? Ezalaki nde na eloko moko oyo etindaki bango bándima ete Yehova, ye oyo apesaki bango biloko nyonso oyo bazalaki na yango, azali mobuki-lokuta moko ya motema mabe? Soki yo, olingaki kosala nini?

10. Ndenge nini okoki kopesa Yehova likoki ya kosukisa ntembe ya Satana?

¹⁰ Ezali malamu kokanisa mituna yango, mpamba te mokomoko na biso azali kokutana na makambo ya ndenge yango lelo oyo. Ozali mpenza na libaku ya kopesa Yehova likoki ya kosukisa ntembe ya Satana. Okoki kondima Yehova azala Moyangeli na yo mpe komonisa ete Satana azali mobuki-lokuta. (Nzembo 73:28; Masese 27:11) Likambo ya mawa ezali ete na bamiliare ya bato oyo bazali na mokili, kaka bato moke nde bazali kondima kosala bongo. Yango ebimisi motuna ya ntina oyo: Biblia eteyaka mpenza ete Satana nde azali koyangela mokili oyo?

NANI AZALI KOYANGELA MOKILI OYO?

11, 12. (a) Ndenge nini lisɛnginya moko oyo Satana amekaki na yango Yesu emonisi ete ye Satana nde azali moyangeli ya mokili oyo? (b) Eloko nini mosusu emonisi ete Satana azali moyangeli ya mokili oyo?

¹¹ Yesu atyaki ntembe ata moke te ete Satana azali moyangeli ya mokili oyo. Mokolo moko, na ndenge moko ya likamwisi, Satana alakisaki Yesu “makonzi nyonso ya mokili mpe nkembo na yango.” Na nsima, apesaki ye elaka oyo: “Biloko oyo nyonso nakopesa yo soki okwei na nse mpe osambeli ngai.” (Matai 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Kanisá naino mwa moke. Soki Satana azalaki koyangela makonzi yango te, likabo yango elingaki nde kozala lisɛnginya mpo na Yesu? Yesu aboyaki te ete baguvɛrnema yango nyonso ya mokili ezali ya Satana. Soki ezalaka ya Satana te, Yesu alingaki mpenza kotyela maloba yango ntembe.

¹² Ezali solo ete Yehova azali Nzambe Mozwi-ya-Nguya-Nyonso, Mozalisi ya molɔ́ngɔ́ oyo ya kokamwa. (Emoniseli 4:11) Atako bongo, Biblia elobi ata esika moko te ete Yehova Nzambe azali moyangeli ya mokili oyo to Yesu nde azali moyangeli na yango. Kasi, Yesu alobaki polele ete Satana azali “moyangeli ya mokili oyo.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Kutu, Biblia elobi ete Satana Zabolo azali “nzambe ya ebongiseli ya makambo ya ntango oyo.” (2 Bakolinti 4:3, 4) Yoane, ntoma moklisto, akomaki boye na ntina na motɛmɛli yango, to Satana: “Mokili mobimba ezali kolala na kati ya nguya ya moto mabe.”​—1 Yoane 5:19.

NDENGE OYO MOKILI YA SATANA EKOSUKA

13. Mpo na nini esengeli mokili ya sika eya?

¹³ Mbula na mbula, makama ezali se kobakisama na mokili. Mokili etondi na mampinga ya basoda oyo bazali kobunda, na bato ya politiki oyo bazali sembo te, na bakonzi ya mangomba oyo bazali na bokosi, mpe na bato oyo bamipesá na kosala mabe. Mokili oyo ekoki kobonga lisusu te. Biblia eyebisi ete etikali moke Nzambe asukisa mokili mabe oyo na etumba na ye ya Armagedona. Nsima na yango, mokili ya sika ya sembo ekozwa esika.​—Emoniseli 16:14-16.

14. Nzambe aponi nani azala Moyangeli na Bokonzi na Ye, mpe ndenge nini likambo yango esakolamaki?

¹⁴ Yehova Nzambe aponaki Yesu Klisto azala Moyangeli na Bokonzi, to guvɛrnema, na Ye ya likoló. Banda kala, Biblia esakolaki ete: “Mwana abotameli biso, mwana mobali apesameli biso; bokonzi ekozala likoló ya lipeka na ye, nkombo na ye akobengama ete . . . Nkolo ya kimya. Kofuluka ya bokonzi na ye mpe ya kimya ekosuka te.” (Yisaya 9:6, 7) Mpo na bokonzi to guvɛrnema yango, Yesu ateyaki bayekoli na ye bábondelaka boye: “Tiká bokonzi na yo eya. Tiká mokano na yo esalema, lokola na likoló, ndenge moko mpe na mabelé.” (Matai 6:10) Ndenge tokomona yango nsima na buku oyo, Bokonzi ya Nzambe ekolongola baguvɛrnema nyonso ya mokili oyo, mpe ekozwa esika ya baguvɛrnema yango. (Danyele 2:44) Na nsima, ekosala ete paladiso ebanda awa na mabelé.

MOKILI YA SIKA EKÓMI PENE!

15. ‘Mabelé ya sika’ elakisi nini?

¹⁵ Biblia eyebisi biso ete: “Ezali na likoló ya sika mpe na mabelé moko ya sika oyo tozali kozela engebene elaka [ya Nzambe], mpe na kati na yango boyengebene ekofanda.” (2 Petelo 3:13; Yisaya 65:17) Mbala mosusu, ntango Biblia elobelaka “mabelé,” to “mokili,” yango elakisaka bato oyo bazali na mabelé. (Genese 11:1) Yango wana, ‘mabelé ya sika’ ya boyengebene elakisi bato oyo Nzambe andimi.

16. Likabo nini ya motuya mingi Nzambe akopesa baoyo andimi, mpe tosengeli kosala nini mpo na kozwa yango?

¹⁶ Yesu alakaki ete na mokili ya sika oyo ezali koya, bato oyo Nzambe andimi bakozwa likabo ya “bomoi ya seko.” (Malako 10:30) Soki olingi, fungolá Biblia na yo na Yoane 3:16 mpe 17:3 mpe tángá makambo oyo Yesu alobaki ete tosengeli kosala mpo na kozwa bomoi ya seko, likabo ya malamu mpenza oyo euti na Nzambe. Sikoyo, talá na Biblia mapamboli oyo bakopesa bato oyo bakokisi masɛngami mpo na kozwa likabo yango na Paladiso awa na mabelé.

17, 18. Nini endimisi biso ete kimya ekozala na mabelé mobimba mpe bato bakobanga lisusu eloko te?

¹⁷ Mabe, bitumba, kobuka mibeko mpe mobulu ekosila. “Moto mabe akozala lisusu te . . . Nde bato ya bopɔlɔ bakosangola mokili.” (Nzembo 37:10, 11) Kimya ekozala mpo ‘Nzambe akosukisa bitumba kino na bansuka ya mokili.’ (Nzembo 46:9; Yisaya 2:4) Na nsima, “moyengebene akokola [lokola nzete], mpe kimya ekotonda mɛkɛ tii sanza ekozala lisusu te”​—elingi koloba libela na libela!​—Nzembo 72:7, NW.

¹⁸ Basambeli ya Yehova bakobanga lisusu eloko te. Kala, Bayisalaele bazalaki kobanga eloko te ntango bazalaki kotosa Nzambe. (Levitike 25:18, 19) Ekozala mpenza esengo monene ntango biso mpe tokobanga lisusu eloko te na Paladiso!​—Yisaya 32:18; Mika 4:4.

19. Ndenge nini toyebi ete biloko ya kolya ekozala beboo na mokili ya sika ya Nzambe?

¹⁹ Biloko ya kolya ekozanga lisusu te. Mokomi ya nzembo ayembaki boye: ‘Masango ekotondana na mokili ata kino likoló na ngomba.’ (Nzembo 72:16) Yehova Nzambe akopambola bayengebene, mpe ‘mabelé ekobota mbuma na yango.’​—Nzembo 67:6.

20. Mpo na nini tondimi mpenza ete mabelé mobimba ekokóma paladiso?

²⁰ Mabelé mobimba ekokóma paladiso. Bisika oyo bato ya masumu babebisá ekozala lisusu te; na esika na yango, ekozala nde bandako ya kitoko mpe bisika ya kitoko oyo etondi na fololo ná nzete. (Yisaya 65:21-24; Emoniseli 11:18) Bato bakobongisa mabelé mokemoke tii yango nyonso ekokóma kitoko mpe ekobota mbuma mingi lokola elanga ya Edene. Mpe na ntembe te, Nzambe ‘akofungola lobɔkɔ na ye mpe akosilisa mposa ya bikelamu nyonso ya bomoi.’​—Nzembo 145:16.

21. Nini emonisi ete bato ná banyama bakofanda na kimya?

²¹ Bato ná banyama bakofanda na kimya. Banyama ya zamba ná banyama ya mboka bakolya esika moko. Ata mpe mwana moke akobanga lisusu te banyama oyo tobangaka lelo.​—Yisaya 11:6-9; 65:25.

22. Nini ekokómela maladi?

²² Maladi ekozala lisusu te. Yesu, Moyangeli na Bokonzi ya Nzambe kuna na likoló, akobikisa bato mingi koleka oyo abikisaki ntango azalaki awa na mabelé. (Matai 9:35; Malako 1:40-42; Yoane 5:5-9) Na nsima, “mofandi moko akoloba te ete, Ngai nazali na maladi.”​—Yisaya 33:24; 35:5, 6.

23. Mpo na nini lisekwa ekopesa biso esengo?

²³ Bandeko mpe baninga na biso oyo bakufá bakozonga na bomoi mpe bakozala na likama ya kokufa lisusu te. Bato nyonso oyo bakufá, oyo bazali na makanisi ya Nzambe, bakosekwa. Ya solo, “ekozala na lisekwa moko ya bayengebene mpe ya bato oyo bazangi boyengebene.”​—Misala 24:15; Yoane 5:28, 29.

24. Okosepela kofanda na Paladiso awa na mabelé?

²⁴ Ya solo, avenire moko ya malamu mpenza ezali kozela baoyo baponi koyekola makambo ya Yehova Nzambe, Mozalisi Monene na bango, mpe kosalela ye! Yesu alobelaki nde Paladiso oyo ekozala awa na mabelé ntango alakaki moto mabe oyo akufaki elongo na ye ete: “Okozala elongo na ngai na Paladiso.” (Luka 23:43) Ezali na ntina mingi tóyekola koyeba Yesu Klisto malamu, mpamba te ezali na nzela na ye nde tokozwa mapamboli nyonso wana.

1. Libondeli nini oyo eyebani mingi tokotalela sikoyo?

EBELE ya bato na mokili mobimba bayebi libondeli oyo bato mingi babengaka Tata wa biso, to Libondeli ya Nkolo. Bankombo yango nyonso mibale ezali kolobela libondeli moko oyo eyebani mingi, oyo Yesu Klisto ye moko apesaki lokola ndakisa. Makambo oyo ezali na libondeli yango ezali na ntina mpenza. Sikoyo tokotalela makambo misato ya liboso ya libondeli yango oyo esengeli kosɛnga mpe yango ekosalisa yo oyeba makambo mosusu oyo Biblia eteyaka mpenza.

2. Wapi makambo misato kati na oyo Yesu ateyaki bayekoli na ye básɛngaka na mabondeli na bango?

² Na ebandeli ya libondeli yango ya ndakisa, Yesu ayebisaki bayoki na ye ete: “Na bongo, bosengeli kobondela ndenge oyo: ‘Tata na biso na likoló, tiká nkombo na yo esantisama. Tiká bokonzi na yo eya. Tiká mokano na yo esalema, lokola na likoló, ndenge moko mpe na mabelé.’” (Matai 6:9-13) Makambo misato yango oyo esengeli kosɛnga elimboli nini?

3. Makambo nini oyo etali Bokonzi ya Nzambe tosengeli koyeba?

³ Tosili koyeba makambo mingi oyo etali nkombo ya Nzambe, Yehova. Mpe tosili kolobela mwa moke mokano ya Nzambe​—oyo asili kosalela bato mpe oyo akosalela bango. Kasi, Yesu azalaki kolobela nini ntango ayebisaki biso tóbondelaka boye: “Tiká bokonzi na yo eya”? Bokonzi ya Nzambe ezali nini? Na ndenge nini koya na yango ekosantisa nkombo ya Nzambe to ekokómisa yango mosantu? Mpe na nini koya ya Bokonzi yango etali kosalema ya mokano ya Nzambe?

BOKONZI YA NZAMBE EZALI NINI?

4. Bokonzi ya Nzambe ezali nini, mpe nani Mokonzi na yango?

⁴ Bokonzi ya Nzambe ezali guvɛrnema oyo Yehova Nzambe atye mpe ye moko moto aponi Mokonzi na yango. Mokonzi yango nani? Yesu Klisto. Mokonzi Yesu aleki bato nyonso oyo bazali bakonzi, yango wana babengi ye “Mokonzi ya baoyo bazali bakonzi mpe Nkolo ya baoyo bazali bankolo.” (1 Timote 6:15) Azali na nguya ya kosala ebele ya makambo ya malamu koleka moto nyonso oyo azali mokonzi, ezala bakonzi oyo bazali na motema malamu koleka.

5. Mboka-mokonzi ya Bokonzi ya Nzambe ezali wapi, mpe Bokonzi yango ekoyangela nini?

⁵ Mboka-mokonzi ya Bokonzi ya Nzambe ezali wapi? Bongo, sikawa Yesu azali wapi? Na ntembe te, ozali koyeba lisusu ete babomaki ye na nzete ya mpasi, mpe na nsima asekwaki. Mwa moke na nsima, amataki na likoló. (Misala 2:33) Na yango, ezali kuna nde Bokonzi ya Nzambe ezali​—na likoló. Yango wana, Biblia ebengi yango ‘bokonzi ya likoló.’ (2 Timote 4:18) Atako Bokonzi ya Nzambe ezali na likoló, ekoyangela mabelé.​—Emoniseli 11:15.

6, 7. Mpo na nini Yesu azali Mokonzi moko monene mpenza?

⁶ Mpo na nini Yesu azali Mokonzi moko monene mpenza? Ya liboso, ye akokufa te. Ntango Biblia ekokanisi Yesu na bato oyo bazali bakonzi, elobi ete “kaka ye moko nde akoki te kokufa, afandaka na kati ya pole oyo likoki ya kopusana penepene na yango ezali te.” (1 Timote 6:16) Yango elingi koloba ete makambo nyonso ya malamu oyo Yesu akosala ekoumela. Mpe toyebi mpenza ete akosalela bato na ye ebele ya makambo ya malamu mpenza.

⁷ Yoká ndenge esakweli oyo ya Biblia elobi mpo na Yesu: “Elimo ya Yehova ekofanda likoló na ye, elimo ya bwanya mpe ya mayele, elimo ya toli mpe ya nguya, elimo ya boyebi mpe ya kobanga Yehova; mpe kosepela na ye ekozala na kati ya kobanga Yehova. Mpe akosambisa te na kolandáká oyo miso na ye emoni, akopamela te na kolandáká makambo oyo matoi na ye eyoki. Mpe akosambisa mpenza bato mpamba na boyengebene, mpe akopamela na bosembo mpo na bato ya komikitisa oyo bazali na mabelé.” (Yisaya 11:2-4, NW) Maloba yango emonisi ete Yesu asengeli kozala Mokonzi moko ya boyengebene mpe ya motema mawa oyo akoyangela bato oyo bafandi awa na mabelé. Okosepela kozala na mokonzi ya ndenge wana?

8. Banani bakoyangela elongo na Yesu?

⁸ Likambo mosusu oyo etali Bokonzi ya Nzambe yango oyo: Yesu akoyangela ye moko te. Bato mosusu bakoyangela elongo na ye. Na ndakisa, ntoma Paulo ayebisaki Timote ete: “Soki tokobi koyika mpiko, tokoyangela mpe elongo.” (2 Timote 2:12) Ɛɛ, Paulo, Timote, mpe baklisto mosusu ya sembo oyo Nzambe aponi, bakoyangela elongo na Yesu na Bokonzi ya likoló. Bato boni bakozwa libaku malamu wana?

9. Bato boni bakoyangela elongo na Yesu, mpe ntango nini Nzambe abandaki kopona bango?

⁹ Ndenge tomonaki yango na Mokapo 7 ya buku oyo, ntoma Yoane amonaki na emonaneli moko “Mwana-Mpate [Yesu Klisto] atɛlɛmi likoló ya Ngomba Siona [elakisi ete azali mokonzi kuna na likoló], mpe elongo na ye bato nkóto nkama moko na ntuku minei na minei oyo nkombo na ye mpe nkombo ya Tata na ye ekomamá na bilongi na bango.” Bato 144 000 yango ezali banani? Yoane ye moko ayebisi biso: “Bango bazali bato oyo bazali kokoba kolanda Mwana-Mpate epai nyonso oyo azali kokende. Bango basombamaki na kati ya bato lokola bambuma ya liboso mpo na Nzambe mpe mpo na Mwana-Mpate.” (Emoniseli 14:1, 4) Ɛɛ, bazali bayekoli ya sembo ya Yesu Klisto oyo baponami mpenzampenza mpo na koyangela na ye kuna na likoló. Nsima ya kosekwa na bango mpo na bomoi na likoló, “basengeli koyangela mabelé” elongo na Yesu. (Emoniseli 5:10) Kobanda ntango ya bantoma, Nzambe azali kopona baklisto ya sembo mpo bákokisa motángo ya 144 000.

10. Mpo na nini ebongiseli oyo Nzambe asali ya kotya Yesu ná ba 144 000 báyangela bato ezali komonisa ete alingi biso mpenza?

¹⁰ Ebongiseli oyo Nzambe asali ya kotya Yesu ná ba 144 000 báyangela bato emonisi ete alingi biso mpenza. Mpo na nini? Mpamba te, Yesu ayebi ndenge bato bazali mpe ndenge mpasi ezalaka. Paulo alobaki ete Yesu ‘azali te moto oyo azangi likoki ya koyeba komitya na esika ya bolɛmbu na biso, kasi azali nde moto oyo asili komekama na makambo nyonso lokola biso, kasi azangi lisumu.’ (Baebele 4:15; 5:8) Baoyo bakoyangela elongo na ye bazalaki mpe bato oyo banyokwamaki mpe bayikaki mpiko. Longola yango, babundanaki na ezaleli ya kozanga kokoka mpe bayikelaki maladi ya ndenge na ndenge mpiko. Ya solo mpenza, bakoyeba malamu mikakatano oyo bato bazali kokutana na yango!

BOKONZI YA NZAMBE EKOSALA NINI?

11. Mpo na nini Yesu alobaki ete bayekoli na ye basengeli kobondela ete mokano ya Nzambe esalema na likoló?

¹¹ Ntango Yesu alobaki ete bayekoli na ye basengeli kobondela ete Bokonzi ya Nzambe eya, alobaki mpe ete basengeli kobondela ete mokano ya Nzambe esalema “lokola na likoló, ndenge moko mpe na mabelé.” Baanzelu oyo bazali sembo epai ya Nzambe basalaka ntango nyonso mokano na ye kuna na likoló. Nzokande, ndenge tomonaki na Mokapo 3 ya buku oyo, anzelu moko ya mabe atikaki kosala mokano ya Nzambe mpe asalaki ete Adama ná Eva bákwea na lisumu. Na Mokapo 10, tokoyeba makambo mosusu oyo Biblia eteyaka oyo etali anzelu yango, oyo ayebani na nkombo Satana Zabolo. Nzambe atikaki nzela ete Satana ná bikelamu mosusu ya elimo oyo bandimaki kolanda ye​—oyo babengami bademo—​bátikala kuna na likoló mpo na mwa ntango. Na yango, na ntango wana, bikelamu nyonso te ya likoló nde bazalaki kosala mokano ya Nzambe. Likambo yango esengelaki kosuka ntango Bokonzi ya Nzambe ekobanda koyangela. Yesu Klisto, Mokonzi ya sika, asengelaki kobundisa Satana.​—Emoniseli 12:7-9.

12. Wapi makambo mibale ya ntina oyo balobeli na Emoniseli 12:10?

¹² Esakweli oyo elandi emonisi likambo oyo esengelaki kosalema: “Nayokaki mongongo moko ya makasi na kati ya likoló elobi ete: ‘Sikoyo lobiko mpe nguya mpe bokonzi ya Nzambe na biso mpe bokonzi ya Klisto na ye eyei, mpamba te mofundi ya bandeko na biso [Satana] abwakami na nse, oyo afundaka bango butu moi liboso ya Nzambe na biso!’” (Emoniseli 12:10) Omoni makambo mibale ya ntina mingi oyo balobeli na vɛrsɛ yango? Ya liboso, Bokonzi ya Nzambe oyo etambwisami na Yesu Klisto ebandi koyangela. Ya mibale, babengani Satana na likoló mpe babwaki ye na mabelé.

13. Lokola babengani Satana kuna na likoló, likambo nini emonani?

¹³ Makambo mibale yango ebimisaki nini? Mpo na oyo etali likoló, totángi boye: “Yango wana bósepela, bino likoló mpe bino baoyo bozali kofanda na likoló!” (Emoniseli 12:12) Baanzelu kuna na likoló bazali mpenza kosepela, mpamba te, lokola Satana ná bademo na ye bazali lisusu kuna te, bango nyonso sikoyo kuna na likoló bazali sembo epai ya Yehova Nzambe. Kimya mpenza ná boyokani ekɔti kuna mpo na libela. Sikoyo, mokano ya Nzambe ezali kosalema na likoló.

14. Nini esalemi lokola Satana abwakami awa na mabelé?

¹⁴ Kasi, bongo mabelé? Biblia elobi ete: “Mawa na mabelé mpe na mbu, mpamba te Zabolo akiteli bino, azali na nkanda makasi, mpo ayebi ete azali na eleko moko ya ntango mokuse.” (Emoniseli 12:12) Satana azali na nkanda lokola babengani ye na likoló mpe mpo atikali na ntango moke. Nkanda wana ezali kotinda ye abimisa mpasi, to “mawa,” awa na mabelé. Tokoyeba “mawa” yango malamu na mokapo oyo elandi. Lokola toyebi likambo oyo ekómelaki Satana mpe mpasi oyo azali kobimisa, tokoki komituna boye: Ndenge nini Bokonzi ekosala ete mokano ya Nzambe esalema awa na mabelé?

15. Mokano ya Nzambe mpo na mabelé ezali nini?

¹⁵ Kanisá lisusu mokano ya Nzambe mpo na mabelé. Oyekolaki yango na Mokapo 3. Na Edene, Nzambe amonisaki ete mokano na ye ezali ete mabelé oyo ezala paladiso oyo etondi na bato ya sembo oyo bakozala na bomoi seko na seko. Satana atindaki Adama ná Eva básala lisumu, mpe yango eumisaki kokokisama ya mokano ya Nzambe mpo na mabelé kasi ebongolaki yango te. Yehova azali kaka kokana ete ‘bayengebene bakozwa mokili mpe bakofanda wana libela.’ (Nzembo 37:29) Bokonzi ya Nzambe nde ekokokisa likambo yango. Na ndenge nini?

16, 17. Danyele 2:44 eyebisi biso nini mpo na Bokonzi ya Nzambe?

¹⁶ Tózwa esakweli oyo ezali na Danyele 2:44. Totángi yango boye: “Na mikolo ya mikonzi yango Nzambe ya lola akotɛlɛmisa bokonzi bokobebisama soki moke te, mpe bokonzi yango ekopesama na bato mosusu te; ekobuka mpe ekosilisa makonzi oyo nyonso, mpe ekotikala lobiko na lobiko.” Makambo nini yango eyebisi biso oyo etali Bokonzi ya Nzambe?

¹⁷ Ya liboso, eyebisi biso ete Bokonzi ya Nzambe esengelaki kotyama “na mikolo ya mikonzi yango,” to na ntango oyo makonzi mosusu ezali naino. Ya mibale, eyebisi biso ete Bokonzi yango ekoumela libela na libela. Bakolonga yango te mpe guvɛrnema mosusu ekozwa esika na yango te. Ya misato, tomoni ete etumba ekozala kati na Bokonzi ya Nzambe mpe makonzi ya mokili oyo. Bokonzi ya Nzambe ekolonga. Nsukansuka, kaka yango moko nde ekoyangela bato. Na ntango wana, bato bakotambwisama na bokonzi oyo eleki bokonzi nyonso oyo eyangelá bango.

18. Etumba oyo Bokonzi ya Nzambe ekobunda na baguvɛrnema ya mokili oyo nkombo na yango nini?

¹⁸ Biblia elobeli makambo mingi oyo etali etumba wana ya nsuka oyo Bokonzi ya Nzambe ekobunda na baguvɛrnema ya mokili oyo. Na ndakisa, Biblia eteyaka ete wana nsuka ezali kokóma pene, bilimo mabe bakopanza makambo ya lokuta mpo na kokosa ‘bakonzi ya mabelé mobimba epai bato bafandi.’ Bakosala yango mpo na nini? “Mpo na koyanganisa bango [bakonzi] mpo na etumba ya mokolo monene ya Nzambe Mozwi-ya-Nguya-Nyonso.” Bakoyanganisa bakonzi ya mabelé na “esika oyo ebengami na Liebele Hala-Magedona.” (Emoniseli 16:14, 16) Maloba oyo ezali na bavɛrsɛ mibale wana etindi bábenga etumba oyo Bokonzi ya Nzambe ekobunda na baguvɛrnema ya bato ete etumba ya Hala-Magedona, to Armagedona.

19, 20. Nini ezali kosala ete mokano ya Nzambe ekokisama te sikoyo?

¹⁹ Etumba ya Armagedona ekopesa Bokonzi ya Nzambe likoki ya kosala makambo nini? Kanisá lisusu mokano ya Nzambe mpo na mabelé. Yehova Nzambe akanaki ete mabelé etonda na bato ya kokoka mpe ya sembo oyo bazali kosalela ye na kati ya Paladiso. Nini ezali kosala ete mokano yango ekokisama sikoyo te? Ya liboso, tozali bato ya masumu, tobɛlaka mpe tokufaka. Kasi, toyekolaki na Mokapo 5 ete Yesu akufelaki biso mpo tókoka kozala na bomoi libela na libela. Na ntembe te, ozali koyeba lisusu maloba oyo, na Evanzile ya Yoane: “Nzambe alingaki mokili mingi na boye ete apesaki Mwana na ye mobotami-se-moko, mpo moto nyonso oyo azali komonisa kondima na kati na ye abomama te kasi azala na bomoi ya seko.”​—Yoane 3:16.

²⁰ Mokakatano mosusu ezali ete bato mingi bazali kosala makambo mabe. Bazali kokosa, koyiba, mpe kosala pite to ekobo. Balingi kosala mokano ya Nzambe te. Bato oyo basalaka makambo mabe bakobomama na Armagedona, etumba ya Nzambe. (Nzembo 37:10) Likambo mosusu oyo ezali kosala ete mokano ya Nzambe esalema te na mabelé ezali ete baguvɛrnema ezali kolendisa bato te ete básala mokano yango. Baguvɛrnema mingi ezangi nguya, enyokoli bato, mpe ezangi bosembo. Biblia elobi polele ete: “Moto moko azali na bokonzi likoló ya mosusu mpo na kopesa ye mpasi.”​—Mosakoli 8:9.

21. Ndenge nini Bokonzi yango ekosala ete mokano ya Nzambe esalema awa na mabelé?

²¹ Nsima ya Armagedona, bato bakotambwisama na guvɛrnema moko kaka, Bokonzi ya Nzambe. Bokonzi yango ekosala mokano ya Nzambe mpe ekosala makambo ya malamu mpenza. Na ndakisa, ekolongola Satana ná bademo na ye. (Emoniseli 20:1-3) Nzambe akosalela nguya ya mbeka ya Yesu epai ya bato ya sembo, mpe bakobɛla lisusu te mpe bakokufa lisusu te. Bakozala nde na likoki ya kozala na bomoi ya libela ntango Bokonzi ekoyangela bango. (Emoniseli 22:1-3) Mabelé ekokóma paladiso. Na ndenge yango, Bokonzi ekosala ete mokano ya Nzambe esalema awa na mabelé mpe ekosantisa nkombo ya Nzambe. Yango elingi koloba nini? Elingi koloba ete nsukansuka, moto nyonso oyo akozala na bomoi na ntango oyo Bokonzi ya Nzambe ekoyangela akopesa nkombo ya Nzambe lokumu.

NTANGO NINI BOKONZI YA NZAMBE EKOSALA MAKAMBO WANA?

22. Mpo na nini toyebi ete Bokonzi ya Nzambe eyaki te ntango Yesu azalaki awa na mabelé to ntango kaka asekwaki?

²² Ezali komonana polele ete ntango Yesu ayebisaki bayekoli na ye bábondelaka “Tiká bokonzi na yo eya,” Bokonzi yango eyaki naino te na ntango wana. Eyaki nde ntango Yesu amataki na likoló? Te, mpo Petelo ná Paulo balobaki ete nsima ya lisekwa ya Yesu, esakweli oyo ezali na Nzembo 110:1 ekokisamaki epai na ye: ‘Yehova alobaki na Nkolo na ngai ete, Fandá na lobɔkɔ na ngai ya mobali kino nakotya bayini na yo lokola etɛmɛlo ya makolo na yo.’ (Misala 2:32-35; Baebele 10:12, 13) Yesu asengelaki kozela.

23. (a) Na mobu nini Bokonzi ya Nzambe ebandaki koyangela (b) Tokolobela nini na mokapo oyo elandi?

²³ Asengelaki kozela ntango boni? Na boumeli ya siɛklɛ ya 19 mpe 20, bayekoli ya solosolo ya Biblia basosolaki mokemoke ete Yesu asengelaki kozela tii na mobu 1914. (Mpo na mobu yango, talá na Apɛndisi, lisolo “1914​—Mobu ya ntina mingi na bisakweli ya Biblia.”.) Makambo oyo esalemi na mokili banda na 1914 emonisi ete ndimbola oyo bayekoli wana ya Biblia bapesaki, ezalaki mpenza solo. Bisakweli ya Biblia oyo ezali kokokisama emonisi ete na 1914 Klisto akómaki Mokonzi mpe Bokonzi ya Nzambe ebandaki koyangela na mobu yango. Na yango, tozali sikoyo na ‘eleko ya ntango mokuse’ oyo etikali mpo na Satana. (Emoniseli 12:12; Nzembo 110:2) Tokoki mpe koloba na motema moko ete etikali moke Bokonzi ya Nzambe esala ete mokano ya Nzambe ekokisama awa na mabelé. Omoni te ete yango ezali nsango moko ya esengo mpenza? Ondimi ete ezali mpenza bongo? Mokapo oyo elandi ekosalisa yo omona ete Biblia ezali mpenza koteya makambo yango.