Jehova ni Kreste—Baamboli ba Batuna ka ku Fitisisa

“Luli, Mulena [Jehova, “NW”] h’a na ku eza se siñwi, a si ka sebela mulelo wa hae kwa batanga ba hae ba bapolofita.”—AMOSI 3:7.

1. Ki ifi mikwa ya ku ambolisana ka yona ye itusiswa kacenu?

KACENU linzila za ku ambolisana ka zona ki pisinisi ye fita fa ma-dollar a eza bolule-lule. Libuka kamukana ze hatiswa, mitende ni limagazini kamukana ze hatiswa kamita, litukiso kamukana za fa wailesi ni fa televishini ze hasanywa, hamohocwalo ni maswaniso a zamaya ni lipapali za fa libuhelo, ki mihato ya ku lika ku ambolisana ka yona. Nto ye swana ki ya niti kwa neku la mañolo kaufela a’ ñolwa ni a’ lumelwa hamohocwalo ni mawaile kaufela a’ lumelwa. Kaufela ki mihato ya ku lika ku ambolisana ka yona.

2. Ki ifi mitala ye miñwi ya lizwelopili ze se li ezizwe ki batu mwa likalulo za bumapanga-panga mwa ku ambolisana?

² Lizwelopili ze se li ezizwe ki batu mwa likalulo za bumapanga-panga mwa lika za ku ambolisana ka zona za mbwetukisa. Sina ka mutala, mihala ye bizwa fiber-optic, ili y’e li zwelopili ye tuna ku zwa fa mihala ya kopa, i kona ku shimba lipuhisano za fa luwaile ze fita fa likiti ze mashumi-shumi ka nako i liñwi. Mi cwale ku na ni lipangaliko za mwa mbyumbyulu ze zamaisa lipuhisano, ili ze potoloha lifasi-mubu mwahalimu mi li na ni mishini ye zamaisa mataseli a mawaile, li-telegraph, liwailesi, ni a litelevishini. Sipangaliko se siñwi si li siñwi si kona ku zamaisa manzwi a mawaile a fita fa 30,000 ka nako ye swana!

3. Ki sifi se si ezahala muta ku ba ni lipakana mwa mayemo a ku ambolisana?

³ Kono ku si na taba ni zona linzila zeo za ku ambolisana ka zona, ku na ni manyando a mañata mwa lifasi bakeñisa ku tokwa linzila za ku ambolisana ka zona mwahal’a batu ka buñwi. Kacwalo, lu talusezwa kuli “ku na ni fapahano ye nze i hula—pakana ye nze i ekezeha ‘ya ku palelwa ku ba ni mayemo a ku ambolisana’—mwahal’a babusi ni ba ba busiwa.” Mi ki sikamañi se si twi ki ku pongana kwa lusika kwand’a bupalelwi bwa bashemi ni bana ba bona mwa ku ba ni ku ambolisana ko ku nde mwahal’a yo muñwi ku yo muñwi? Baelezi ba mwa manyalo ba biha kuli butata bo butuna ka ku fitisisa mwa manyalo ki bupalelwi mwa ku ambolisana mwahal’a munna ni musali. Ku tokwa mayemo a ku ambolisana ko ku nde mane ku kona ku tisa lifu. Kwa makalelo a 1990, batu ba ba fita fa 73 ne ba latehezwi ki bupilo bwa bona fulai ha ne i wile, ka bupaki nto ye ne i tisize seo ne li bupalelwi mwa ku ambolisana mwahal’a muzamaisi wa fulai ni bazamaisi ba linzila fafasi. Toho ya taba ya mwa pampili ya makande ne i zibahalize kuli: “Bupalelwi mwa ku Ambolisana ne bu Tisize Kozi.”

4. (a) Ki ifi taluso ya “ku ambolisana”? (b) Ki sifi sikonkwani sa ku ambolisana kwa Sikreste?

⁴ Ku ambolisana ki nto mañi mwa muinelo wa Sikreste? Ka ku ya ka dikishinari ye ñwi, “ku ambolisana” ku talusa “ku zamaisa litaba, muhupulo, kamba maikuto ili kuli a amuhelwe hande ni ku utwisiswa.” Dikishinari ye ñwi i toloka seo sina “mukwa wa ku fitisa mihupulo ka buanyu.” Mu lemuhe seo, “ku fitisa mihupulo ka buanyu.” Ku ambolisana kwa Sikreste sihulu ku tokwa ku ba kwa buanyu kakuli ku na ni sikonkwani sa ku fita kwa lipilu za batu ka niti ye zwelela mwa Linzwi la Mulimu ili kuli, ka sepo, ba kone k’u nga muhato ku se ba ituta. Ka nzila ye ipitezi, ku ambolisana ku tahiswa ki ku tokwa buitati, ki lilato.

Jehova Sina Muamboli

5. Ki ifi ya pili mwahal’a linzila zeo Jehova Mulimu s’a ambozi ka zona ni mutu?

⁵ Jehova Mulimu ku si na ku kakanya ki Muamboli yo mutuna ka ku fitisisa. Bakeñisa kuli u lu bupile ka siswaniso sa hae ni ka ku swana kwa hae, wa kona ku ambolisana ni luna, mi kwa konahala ku luna ku ambolisana ni ba bañwi ka za hae. Haisali ku zwiwa fa ku bupiwa kwa mutu, Jehova u se a ambozi ni libupiwa za hae za fa lifasi-mubu ka za hae yena tota. Nzila ye ñwi yeo u se a ezize seo ka yona ki ka pupo ya hae ye bonahala. Kacwalo, walisamu u lu taluseza kuli: “Mahalimu a bulela kanya ya Mulimu; Mi sibaka sa lihalimu si bonahalisa musebezi wa mazoho a hae. Lizazi li bulelela lizazi le liñwi, Mi busihu bu zibisa busihu bo buñwi.” (Samu 19:1, 2) Mi Maroma 1:20 i lu taluseza kuli za Mulimu “ze sa bonwi . . . ki ze bonahala hande haisamba lifasi li ezwa.” “Ki ze bonahala hande” i talusa ku ambolisana ko ku buanyu!

6. Ki sifi seo Jehova n’a si fitisize kwa libupiwa za hae za fa lifasi-mubu ha ne ba sa li mwa simu ya Edeni?

⁶ Bao ba ba si na tumelo ku Mulimu ni sinulo ya hae ya bumulimu ba lika ku lu ezisa kuli lu lumele kuli mutu u na ni ku itinga fa litaba za hae tota mwa ku fita fa ku ziba libaka h’a li teñi. Kono Linzwi la Mulimu li bonisa fo ku sweu kuli Mulimu s’a ambolisani ni mutu ku zwelela kwa makalelo. Kacwalo, ku munna ni musali ba pili Mulimu n’a file taelo ye ya ku pepa ye li: “Mu tahise lusika, mu ate, mu tale mwa lifasi, mu buse fahalimw’a lona, . . . ni ze pila kaufela.” Mulimu hape a ba fa kuli ba ce ka ku tala miselo ya mwa simu—kwand’a kaniso i liñwi fela. Mi cwale, Adama ni Eva ha se ba tulile taelo, Jehova a tahisa bupolofita bwa pili bwa Bumesiya, ili ku fa mufuta wa mutu mbengenge ya sepo: “Ni ka beya toyano mwahal’a mina, ni wena [noha] ni musali, ni mwahal’a peu ya hao ni peu ya musali; peu yeo i ka ku pyata toho, wena u i lume fa lisito.”—Genese 1:28; 2:16, 17; 3:15.

7. Ki sifi seo buka ya Genese i si sinula ka za ku ambolisana kwa Jehova ni batanga ba hae?

⁷ Kaine mwan’a Adama ha n’a fitile fa ku ba ni muna wa bubulai, Jehova Mulimu a ambolisana ni yena, ka ku talusa ka mubulelelo kuli: ‘Mamela! U atumela kwa butata!’ Kono Kaine n’a hanile ku utwa yona temuso yeo mi a bulaya munyan’a hae. (Genese 4:6-8) Cwale, lifasi ha se li fitile fa ku tala mifilifili ni bumaswe, Jehova a fitisa ku Nuwe ili ya na lukile mulelo wa Hae wa ku kenisa lifasi-mubu ku seo kamukana se ne si li silafaza. (Genese 6:13–7:5) Hamulaho wa Munda, Nuwe ni lubasi lwa hae ha se ba zwile mwa aleka, Jehova a fitisa ku bona mulelo wa hae o ama bukeni bwa bupilo ni mali, mi ka nambwa-mutalati na file koñomeko ya kuli ni kamuta h’a na ku timeza lika ze pila hape ka munda. Hamulaho wa lilimo ze myanda-nda, Jehova a fitisa ku Abrahama mulelo wa Hae wa kuli masika kamukana a mufuta wa mutu a ifuy’ole ili ona ka Peu ya Abrahama. (Genese 9:1-17; 12:1-3; 22:11, 12, 16-18) Mi Mulimu ha n’a atuzi kuli u ka timeza lifosi za Sodoma ni Gomora, ka lilato a fitisa sisupo seo ku Abrahama, ka ku bulela kuli: “Kana ni ka patela Abrahama se ni y’o eza?”—Genese 18:17.

8. Ki mwa linzila lifi z’ene zeo Jehova u se a ambolisani ni batanga ba hae fa lifasi-mubu?

⁸ Ku kalisa ka Mushe, Jehova na itusisize mundandwe o mutelele wa bapolofita mwa ku ambolisana ni Isilaele. (Maheberu 1:1) Ka linako ze ñwi n’a itusisize taelo ya ka mulomo, sina ha n’a taluselize Mushe kuli: “Ñola manzwi ao isali wena.” (Exoda 34:27) Hañata ni ku fita Jehova n’a ambolisananga ni babuleli ba hae ka lipono, sina ka mwa n’a sa ezelize kale seo ku Abrahama.a Jehova hape na itusisize litolo mwa ku ambolisana ni batu, mi ne si ni batanga ba hae fela kono hamohocwalo ni bao ba ne ba sebelisana ni batanga ba hae. Sina ka mutala, Jehova n’a tahisize kuli mapatinti ba babeli ba ne ba tamilwe hamoho ni Josefa ba be ni litolo, ili zeo Josefa n’a ba file taluso ya zona. Jehova hape n’a tisize kuli Faro ni Nebukadenezare ba be ni litolo, ili zeo batanga ba hae bo Josefa ni Daniele ne ba file litaluso za zona ku bona. (Genese 40:8–41:32; Daniele, likauhanyo 2 ni 4) Fahalimw’a seo, mwa miinelo ye miñata Jehova n’a itusisize balumiwa ba singeloi mwa ku ambolisana ni batanga ba hae.—Exoda 3:2; Baatuli 6:11; Mateu 1:20; Luka 1:26.

9. Ki sifi se ne si susuelize Jehova mwa ku ambolisana ni batu ba hae ba Isilaele, sina ha ku bonisizwe ki lipulelo lifi za hae?

⁹ Ku ambolisana ko ku cwalo kaufela kwa Jehova ka bapolofita ba hae ne ku bonisa lilato la hae kwa neku la batu ba hae ba Isilaele. Kacwalo, ka mupolofita wa hae Ezekiele n’a talusize kuli: “Ha ni tabeli lifu la ya maswe; kono ni tabela ya maswe h’a bakela mizamao ya hae, kuli a pile. A mu bake, a mu bakele mizamao ya mina ye maswe; mu batelañi ku shwa mina ba ndu ya Isilaele?” (Ezekiele 33:11) Jehova n’a li Muamboli wa pilu-telele ni ya sa halifi ka bubebe kwa neku la batu ba hae ba kwaikale ba bukwenuheli, sina seo ha si konwa ku bonwa ku zwelela kwa 2 Makolonika 36:15, 16: “[Jehova, NW] Mulimu wa bokuku a bona n’a ba lemusize ka linumwana za hae; a kala ku li luma isali kakusasana; kakuli n’a utwela sicaba sa hae, ni sibaka sa Ndu ya hae, butuku. Kono . . . ba shwaula manzwi a hae, ba soma bapolofita ba hae; ku fitela . . . mane ku tokwe ni se sikana se si ka tusa.”

10. Jehova u ambolisana cwañi ni batu ba hae kacenu, mi ki ka ku fita fa sipimo sifi seo a li Mulimu ya ambola?

¹⁰ Kacenu, lu na ni Linzwi la Mulimu le li buyelezwi, Bibele ye Kenile, ili yeo ka yona Jehova u fitisa ku lu na litaba ka za hae tota, milelo ya hae, ni tato ya hae kwa neku la luna. (2 Timotea 3:16, 17) Ka buniti fela, ka ku ba Muamboli yo Mutuna ka ku fitisisa, Jehova, u talusa kuli: “Luli, Mulena [Jehova, NW] h’a na ku eza se siñwi, a si ka sebela mulelo wa hae kwa batanga ba hae ba bapolofita.” (Amosi 3:7) U zibahaza kwa batanga ba hae seo a lelile ku si eza.

Mwan’a Mulimu Sina Muamboli

11. Ki mañi yo mutuna ka ku fitisisa ya itusiswa ki Jehova mwa ku ambolisana ni mutu, mi ki kabakalañi lilumbatina la hae la “Linzwi” ha li li le li swanela?

¹¹ Mwahal’a batanga kamukana ba ba itusisizwe ki Jehova mwa ku fitisa tato ya Hae, yo mutuna ka ku fitisisa ki Linzwi, Logos, y’o n’a fitile fa ku ba Jesu Kreste. Ki ifi taluso ya ku bizwa kwa hae sina Linzwi, kamba Logos? Ki ya kuli ki yena Mubuleli yo Mutuna wa Jehova. Mi mubuleli ki nto mañi? Ki mutu ya fitisa seo mutu yo muñwi a na ni ku si bulela. Kacwalo Logos a fita fa ku ba muamboli wa linzwi la Jehova Mulimu kwa pupo ya Hae ye butali ya fa lifasi-mubu. Yona kalulo yeo ki ya butokwa hahulu kuli mane u bizwa Linzwi.—Joani 1:1, 2, 14.

12. (a) Ki ufi mulelo wa na tezi Jesu fa lifasi-mubu? (b) Ki sifi se si fa bupaki ka za ku taleleza kwa hae ona mulelo w’o ka busepahali?

¹² Jesu yena ka sibili na taluselize Ponse Pilato kuli mulelo wa hae o mutuna wa ku taha fa lifasi-mubu ne li wa ku fitisa niti kwa mufuta wa mutu: “Ki sona se ni pepezwi, ni se ni tezi mwa lifasi: kuli ni t’o paka niti.” (Joani 18:37) Mi taba ye mwa libuka za Evangeli i lu taluseza ka mwa n’a ezelize musebezi w’o ka ku tala. Ngambolo ya hae ya fa lilundu ne i zibahala sina ngambolo ye tuna ka ku fitisisa ye kile ya kutazwa ki mutu. N’a ambozi hande hakalo cwañi mwa ngambolo yeo! “Buñata [ba ne ba teelelize] bwa komoka tuto ya hae.” (Mateu 7:28) Ka ku ama fa nako ye ñwi, lu bala kuli: “Batu ba bañata hahulu ne ba tabela ku mu utwa.” (Mareka 12:37) Mapolisa ba bañwi ha ne ba lumilwe ku yo tama Jesu, ne ba kutile mazoho-zoho fela. Ki kabakalañi? Ne ba alabile Bafalisi kuli: “Haisali, ha ku na mutu ya bulezi sina mutu yo.”—Joani 7:46.

Balutiwa ba Kreste ba Fiwa Musebezi wa Ku Ba Baamboli

13. Ki sifi se si bonisa kuli Kreste n’a sa tabeli ku ba muamboli a nosi fela?

¹³ Ka ku sa tabela ku ba muamboli wa mwakamutwa, Jesu kwa makalelo a fa baapositola ba 12 mi cwale hamulaho ni bazibahazi ba evangeli ba 70 kuli ba nge muhato wa ku ba baamboli ba taba ye nde ya Mubuso. (Luka 9:1; 10:1) Cwale nakonyana pili a si ka kambamela kale kwa lihalimu, a fa balutiwa ba hae likulutendano le li ipitezi. Ki likulutendano mañi lona leo? Sina ha lu bala kwa Mateu 28:19, 20, n’a ba laelezi kuli ba be baamboli; mi ne ba na ni ku luta ba bañwi kuli ni bona ba be baamboli.

14. Baamboli ba Sikreste ba kwa makalelo ne ba li ba ba buanyu ka ku fita fa sipimo sifi?

¹⁴ Kana balutiwa ne ba li baamboli ba ba buanyu? Kaniti luli ne ba li cwalo! Kabakala ku kutaza kwa bona fa lizazi la Pentekonta ya 33 C.E., mioyo ye fita fa 3,000 ne i ekelizwe kwa puteho ya Sikreste ye ne i sa z’o tomwa. Ka bubebe-bebe palo ya ekezeha ka ku fita fa batu ba ba eza 5,000. (Likezo 2:41; 4:4) Ha ku komokisi kuli lila za bona za Sijuda ne li ba tamilikelize kuli ne ba talize Jerusalema ka tuto ya bona mi hamulaho ne li bilaezi kuli balutiwa ne ba filikanyize naha kamukana ka ku kutaza kwa bona!—Likezo 5:28; 17:6.

15. Ki siitusiso sifi seo Jehova u se a itusisize sona mwa linako za cwale ili ku ambola ni batu?

¹⁵ Ku cwañi ka za mwa linako za cwale? Sina ha ne ku talusizwe cimo kwa Mateu 24:3, 45-47, Mulena, Jesu Kreste, u se a ketile “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” ya ezizwe ka Bakreste ba ba tozizwe, kuli ba babalele liluo la hae kamukana fa lifasi-mubu mwahal’a lizazi le la ku ba teñi kwa hae. Yena mutanga y’o ya sepahala ya na ni kutwisiso u yemelwa kacenu ki Sitopa se si Busa sa Lipaki za Jehova, ili seo si itusisa Watch Tower Bible and Tract Society mwa ku fa zibahazo. Ka ku swanela hahulu, yena mutanga y’o ya sepahala ya na ni kutwisiso u se a bizizwe hape sina yona nzila ya Jehova ya ku ambola ka yona. Yena mutanga y’o, hape, u lu susueza ku ba baamboli ba ba nde. Ka buniti fela, musulo wa pili wa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence ne u elelize babali ba ona kuli: “Haiba mu na ni muyahwa ni yena kamba mulikani ili y’o mu hupula kuli u ka tabela ni ku fumana tuso ku zwelela mwa litaelo [za yona magazini ye], ne mu kana mwa tahisa litaelo zeo kwa mamelelo ya bona; ka yona nzila yeo mu ka kutaza Linzwi ni ku eza se si nde kwa batu kamukana ka ku ya ka mo mu fumanela sibaka.”

16. Ki sifi se si bonisa kuli ze ñata ku fita ku bala fela Bibele za tokwahala ilikuli Mulimu a ambolisane ka buanyu ni batanga ba hae ba fa lifasi-mubu?

¹⁶ Nihakulicwalo, ku fumana fela Linzwi la Mulimu ni ku li bala ka butu haki nto ye likani mwa ku fumana zibo ye nepahezi ye beya mutu mwa nzila ye isa kwa bupilo. Mu hupule nduna wa mwa kuta wa Muetopia ya n’a bala bupolofita bwa Isaya kono n’a sa utwisisi sa n’a bala. Filipi mukutazi wa evangeli a mu taluseza bupolofita, mi hamulaho wa seo n’a fitile fa ku ba ya itukiselize ku kolobezwa sina mulutiwa wa Kreste. (Likezo 8:27-38) Buniti bwa kuli nto ye tuna ni ku fita ya tokwahala ku fita ku bala fela Bibele ku ili mina bu konwa ku bonwa ku zwelela kwa Maefese 4:11-13, k’o Paulusi a bonisa kuli Kreste h’a si ka fa fela ba bañwi kuli ba be baapositola ni bapolofita ba ba buyelezwi kono hape u file ba bañwi kuli ba be “babuleli, ba bañwi ba be balisana ni baluti; Ili ku hulisa balumeli mwa bupetehi, ku eza sebelezo ya bulisana, ni ku yahisa mubili wa Kreste; Ku isa fo lu ka y’o fitela kamukana fa buñwi bwa tumelo, ni bwa zibo ya Mwan’a Mulimu; mane lu y’o ba banna ba ba petehile.”

17. Ki lisupo lifi zeo lu kona ku lemuha ka zona nzila yeo Jehova a itusisa yona kacenu mwa ku fitisa milelo ya hae kwa mufuta wa mutu?

¹⁷ Lu kona ku lemuha cwañi bao ba ba itusiswa ki Jehova Mulimu ni Jesu Kreste mwa ku tusa batu ba ba k’a ba Bakreste kuli ba fite fa mayemo a ku ba banna ba ba petehile? Ka ku ya ka Jesu, se siñwi sa lisupo ze bonisa seo ne si ka ba sa kuli bona bao b’a latana yo muñwi ku yo muñwi sina Jesu mwa na latezi balateleli ba hae. (Joani 13:34, 35) Ka ku ba sina sisupo se siñwi sa sizibelo: Ne ba si ke ba ba kalulo ya lifasi, sina Jesu ha n’a si kalulo ya lifasi. (Joani 15:19; 17:16) Sisupo se siñwi ne si ka ba sa kuli ba lemuha Linzwi la Mulimu sina yona niti, sina mwa n’a ezelize Jesu, ku tiyela fa m’ata a yona a tamaiso kamita. (Mateu 22:29; Joani 17:17) Ku tahisa libizo la Mulimu fapili, sina mwa n’a ezelize Jesu, ne si ka ba sisupo se siñwi. (Mateu 6:9; Joani 17:6) Mi sisupo se siñwi hape ne si ka ba ku latelela mutala wa Jesu wa ku kutaza Mubuso wa Mulimu. (Mateu 4:17; 24:14) Ku na ni sikwata si li siñwi fela se si taleleza zona lipimo zeo, fa libizo ki baamboli ba mwahal’a macaba ba ba zibahala sina Lipaki za Jehova za Sikreste.

18. Ki likalulo lifi ze talu za ku ambolisana ka zona ze ka buhisanwa mwa litaba ze latelela?

¹⁸ Ku ambola, nihakulicwalo, ku tahisa buikalabelo kwa neku la ba bañwi. Bakreste ba na ni buikalabelo bwa ku ambola ni bomañi? Ka mutomo, ku na ni likalulo ze talu zeo Bakreste ba lukela ku buluka mayemo a ku ambolisa inze a kwaluhile: mwa lubasi, mwa puteho ya Sikreste, ni mwa bukombwa bwa Sikreste bwa mwa simu. Litaba ze latelela li ka buhisana zona likalulo zeo za ngambolo ya luna.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

◻ Ki kozi ifi ye ne i ka tiswa ki ku tokwa mayemo a ku ambolisana?

◻ Ki bafi baamboli ba babeli ba batuna ka ku fitisisa?

◻ Ki linzila lifi ze fitana-fitana zeo Mulimu sa itusisize zona mwa ku ambolisana ni mutu?

◻ Jesu n’a cul’okile cwañi mwa ku ba muamboli?

◻ Bakreste ba kwa makalelo ne ba konile ku ba baamboli ka ku fita fa sipimo sifi?

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Ka ku swana ni Ndat’ahe wa kwa lihalimu, Jesu n’a li muamboli wa mufelañeke