Kana Mwa Kona ku “Silela Mwa Masedonia”?
1. Kiñi ze ne tahisize kuli Paulusi ni balikani ba hae ba ye kwa Masedonia?
1 Ne ibatoo ba ka silimo sa 49 C.E., fo muapositola Paulusi naa zwile mwa Antioke wa Siria ku liba mwa musipili wa hae wa bubeli wa bulumiwa. Mulelo wa hae ne li wa ku potela Efese ni minzi ye miñwi ya mwa Asia Minor. Kono, naa amuhezi pono ka moya o kenile ya ku mu mema ku “silela mwa Masedonia” ku fita ku ya kwa minzi kwa naa bata ku ya. Yena ni balikani ba hae ne ba amuhezi memo yeo, mi ne ba ikozi tohonolo ya ku toma puteho ya pili mwa sibaka seo. (Lik. 16:9, 10; 17:1, 2, 4) Kacenu, batu ba bañata mwa Zambia ba pila mwa libaka za matakanyani mo ku si na hande baana bahulu ba ba etelela mwa bukombwa, mi hañata batu ha ba zwelangi hahulu mwa simu kamba mane mwa libaka zeo, ha ku na ba ba kutaza. (Mat. 9:37, 38) Kana mwa kona ku tusa?
2. Ki kabakalañi ba bañwi ha ba sa nahanangi za ku tutela kwa sibaka ko ku na ni butokwi bo butuna?
2 Mwendi mu na ni takazo ya ku latelela mutala wa Paulusi wa ku yandulula bukombwa bwa mina nihaike kuli ha mu si ka nyakisisa kale ka ku tala ka za ku tutela kwa sibaka ko ku tokwahala hahulu bakutazi. Mwendi se si mi palelwisa ku yandulula bukombwa bwa mina kikuli ha mu koni ku ya kwa Sikolo sa Bibele sa Mizwale ba Makwasha kabakala kuli mu nyezi, fo mu kuma, mu kaizeli wa likwasha kamba mu na ni bana ba ba sa li ba banyinyani. Mwendi ha mu si ka nahana za ku tutela kwa sibaka sa matakanyani kabakala kuli ha mu na buikolwiso bwa kuli mu ka kona ku yo pila mwa sibaka si sili ni ku yo ituta puo ye nca. Kono ha se mu nyakisisize taba ye ka tapelo, mu ka lemuha kuli miinelo ye cwalo ha i koni ku mi palelwisa ku tutela kwa puteho ye mwa butokwi.
3. Ki kabakalañi ha mu sa tokwi ku lutiwa lituto ze ekezehile kuli mu kone ku yo kutaleza mwa libaka mo ku na ni butokwi?
3 Kana mu kona Feela ku Yandulula Bukombwa Bwa Mina ha mu ya kwa Sikolo sa Bibele sa Mizwale ba Makwasha? Kiñi se ne si tusize Paulusi ni balikani ba hae ku kondisa mwa musebezi wa ku kutaza? Ne ba itingile ku Jehova ni moya wa hae o kenile. (2 Makor. 3:1-5) Kacwalo, nihaike kuli miinelo ya mina ha i mi lumelezi ku lutiwa tuto ye ipitezi, mu sa kona ku kondisa ka ku yo kutaleza kwa libaka ko ku tokwahala hahulu bashaeli ba Mubuso. Hape mu hupule kuli mu sweli mwa lutiwa tuto ye zwelapili mwa Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki ni mwa Mukopano wa Sebelezo. Haiba mu itomezi sikonkwani sa ku kena Sikolo sa Bibele sa Mizwale ba Makwasha, ku tutela kwa sibaka ko ku tokwahala hahulu bashaeli ba Mubuso ku ka mi fa yeloseli ye mu ka itusisa hasamulaho ha mu ka biziwa ku yo lutiwa lituto ze ñwi ze ekezehile.
4. Ki kabakalañi basupali ha ba sa swaneli ku nahana kuli ha ba koni ku tutela kwa puteho ye mwa butokwi?
4 Basupali: Mizwale ni likaizeli ba ba supezi ili ba ba hulile kwa moya, ba ba na ni buikangulo bo bunde ili ba ba na ni masheleñi a ku itusisa, ba kona ku yo tusa hahulu kwa libaka ze mwa butokwi. Ka ku swana ni muapositola Paulusi, bahasanyi ba, ba ba na ni tukufalelo ba “eza linto kaufela kabakala Evangeli, kuli [ba] fumane ku abelwa kwateñi.” (1 Makor. 9:23) Kana ki kale mu tuhela mubeleko? Ba bañwi ba ba fumananga masheleñi a penshini a likani, ba yo pilanga hande mwa libaka za matakanyani mo ku si na hahulu lisinyehelo sina mwa bukuwa.
5. Mu kandeke ze ezahezi za muzwale ya naa tuhezi kapili mubeleko ili ya naa tutile ku yo sebeleza kwa sibaka se ne si li mwa butokwi bo butuna.
5 Bo Randy, ba ne ba tuhezi kapili mubeleko, ba bulela kuli: “Ku tuhela kapili mubeleko ku ni tusize ku kalisa bupaina bwa kamita ni musalaa ka, mi ku lu konisize ku tuta ni ku yo sebeleza kwa sibaka se si mwa butokwi bo butuna. Ni fuyauzwi hahulu kabakala katulo ye, kono mbuyoti ye tuna ka ku fitisisa ye ni fumani ki ya kuli ni na ni lizwalo le linde.”
6. Mu kandeke ze ezahezi za kaizeli wa likwasha ya naa sebelelize mwa sibaka se ne si li mwa butokwi bo butuna.
6 Likaizeli ba Makwasha: Jehova u itusisize hahulu likaizeli kwa ku shaela taba ye nde mwa libaka mo ku na ni bakutuli ba sikai. (Samu 68:11) Bo Kathe B. Palm. ne ba tandile lilimo ze ñata inze ba sebeza sina paina ya si na buitati ka ku kutaza mwa naha kaufela ya Chile, ye mwa South America. Ba bulela kuli: “Ne ni si ke na fumana musebezi o muñwi hape o ne u ka ni fa tabo ye tuna kamba o ne u ka ni fumanisa mupuzo wa kwa moya.”
7. Mu kandeke ze ezahezi za lubasi lo ne lu tutezi kwa sibaka ko ne ku na ni feela bakutuli ba sikai.
7 Mabasi: Haiba mu na ni bana, kana taba yeo ya mi palelwisa ku tutela kwa sibaka se siñwi ku yo zwisezapili taba ye nde? Muzwale ni kaizeli ba ba na ni bana ba babeli ba lilimo ze 8 ni 10 ne ba tutezi kwa sibaka si sili. Me u ñola ze ne ezahezi sina cwana: “Lwa itumela ka ku utela bana ba luna mwa sibaka se, kakuli ne ba swalisananga ni mapaina ba ba ipitezi ni balumiwa. Bupilo bwa luna bu bile bo bunde kabakala ku sebeleza mwa sibaka se si mwa butokwi bo butuna.”
8, 9. Kana kwa konahala ku yo sebeleza kwa sibaka se siñwi ko ku bulelwa puo ye si ya mina mu sa ituti puo yeo? Mu taluse.
8 Ku Ikalelwa za ku Ituta Puo: Kana taba ya ku ituta puo isili ya mi palelwisa ku tutela kwa sibaka se siñwi sa mwa naha ko ku bulelwa puo ye si ya mina? Mu hupule kuli puo ya mina mwendi ya bulelwa ki batu ba bañwi ba ba pila mwa libaka ze sa sebelezwangi teñi hañata. Bukanyana ya Good News for People of All Nations ya kona ku mi tusa. Kwandaa zeo, bahasanyi ba bañwi ba ikatalize ku ituta mwa ku lumeliseza ni mwa ku ezeza mutahisezo mwa lipuo ze ñwi.
9 Bo Eric, ba ba li baokameli ba mupotoloho, ne ba sa zibi Sikaonde ha ne ba lumilwe ku yo sebeleza mwa mupotoloho mo ku bulelwa Sikaonde. Ha se ba li mwa mupotoloho wo ka nakonyana, ne ba ñozi kuli: “Lu lemuhile kuli Jehova Mulimu ni mizwale ni likaizeli ba luna mwa liputeho ze lu potelanga, ba lu tusanga hahulu ha lu nze lu ituta puo ye nca. Ka nako ya cwale, se lu kona ku kutaza, ku zamaisa lituto za Bibele ni ku fa lingambolo mwa Sikaonde. Lu ka lika ku sebeza ka taata kuli Jehova a zwelepili ku itusisa luna mwa musebezi wa ku potoloha.” Batu hañata ba tabiswanga hahulu ki ku utwa mutu wa puo isili ha lika ku bulela puo ya bona, nihaiba feela hanyinyani, mi ku eza cwalo ku kona ku tahisa kuli ba teeleze kwa taba ye nde. Lu lika ka mo lu konela kaufela ku isa pilu kwa batu ba ba tokwa za Mulimu, ku si na taba ni puo ye ba bulela. (Mat. 5:3) Ka ku eza cwalo, silimo ni silimo palo ya batu ba ‘lipuo kaufela’ i sweli ya ekezeha mi ba sweli ku ba balutiwa ba Kreste.
10. Ki kolo mañi ye tuna ye fumaneha mwa likalulo za simu mo ku bulelwa puo ya kwa naha isili?
10 Batu ba ba Zwa Kwa Linaha li Sili: Batu ha ba nze ba zamaya hahulu ni ku tutela mwa linaha li sili, lu ba ni kolo ye tuna ya ku kutaza kwa batu ba ba cwalo. Bahasanyi ba bañata ba ba tukufalezwi ba keni mwa “munyako o mutuna wa musebezi o zwelapili.” (1 Makor. 16:9) Ka mutala, mwa kweli ya October silimo se si felile, mwa Lusaka ne ku tomilwe puteho ya puo ya Sichinese (Mandarin) mi sikwata sa puo ya Sigujarati se si swalisana ni puteho ya Lusaka Olympia Central ne si tomilwe la September 1, 2009. Mwa Zambia se ku na ni liputeho ze taalu za puo ya Bosusu. Kono ku na ni ze ñata ze sa tokwa ku eziwa kuli ku be ni zwelopili mwa likalulo ze cwalo za simu.
11, 12. Mu kandeke ze bonwi za bahasanyi ba ne ba ngile muhato wa ku taluseza ba bañwi lushango lwa mwa Bibele mwa puo ye ba utwisisa hande batu bao.
11 Kaniti batu ba bañata ba ituta ka bubebe ni ku utwisisa hahulu ha ba lutiwa mwa puo ya bona luli. Mizwale ni likaizeli ba bañwi ba itutile puo i sili “kabakala taba ye nde” ni kuli ba “abele ba bañwi kwa taba ye nde” yeo. (1 Makor. 9:23 NW) Ze bonwi za kwa naha ye ñwi li bonisa kuli, nihaike kuli musali yo muñwi naa amuhelanga limagazini ka lilimo ze ñata ku zwa ku kaizeli ya bulela sikuwa, musali yo naa hananga ku ituta Bibele ku fitela kaizeli yo muñwi ya naa ituta Sichinese ha na mu file buka ya mwa puo ya hae luli. Musali yo naa amuhezi buka yeo, mi a kalisa ku ituta Bibele. Musali yo naa kalisize ku ituta Bibele bakeñisa buikatazo bwa naa ezize kaizeli yo bwa ku ituta manzwi nyana a mwa puo ya musali yo.—Mu bapanye Likezo 22:2.
12 Kaizeli ya li paina kwa California naa kopani ni bosusu ba bañata mwa kalulo ya hae ya simu. Kaizeli yo a kupa Jehova kuli a mu tuse ku fumana mutu ya na ka mu luta puo ya bosusu kuli ite a kone ku luta bosusu niti. Zazi le liñwi ha na leka-leka tuka mwa sintolo, kalibe wa susu a mu atumela ni ku mu tambeka ka pampili fo ne ku ñozwi manzwinyana a ku kupa kaizeli yo kuli a mu tuse ku fumana nto ye ñwi ya na bata ku leka. Hamulaho wa ku mu tusa ku fumana nto yeo ya naa tokwa, kaizeli yo wa paina a ñolela kalibe wa susu yo manzwinyana ili a naa bonisa takazo ya hae ya ku ituta puo ya bosusu ilikuli a kone ku tusa bosusu ba ba pila mwa silalanda sa pila ku sona. Kalibe yo wa susu a buza paina yo ka ku ñola kuli, “Ki kabakalañi ha u bata ku tusa bosusu?” Kaizeli yo ni yena a alaba ka ku ñola kuli: “Ni yo muñwi wa lipaki za Jehova, mi ni bata ku tusa bosusu kuli ba utwisise Bibele. Ni ka tabela ku ku luta Bibele haiba u ka ni luta puo ya bosusu.” Kaizeli yo, u ekeza ku bulela kuli: “Ne ni tabile hahulu kalibe wa susu yo ha naa lumezi.” Kaizeli yo, a yo potelanga kalibe yo kwandu ya hae manzibwana ni manzibwana, mi na ezize cwalo ka lisunda ze silezi. A ituta puo ya bosusu, mi kalibe wa susu yo a ituta niti mane ni ku kolobezwa!
13. Mu swanela ku ezañi haiba mu sweli ku nahana za ku tutela kwa sibaka ko ku pila batu ba ba bulela puo i sili?
13 Haiba mwa kona ku bulela hande puo i sili mi mu na ni takazo hamoho cwalo ni ze ñwi ze konisa kuli mu tutele kwa sibaka ko ku na ni butokwi bo butuna hahulu mwa puo ye mu kona ku bulela hande, mu buisane taba yeo ni baana bahulu ba mwa puteho ya mina. Haiba baana bahulu mwa puteho ya mina ba ikutwa kuli mwa swanela ku tuta, mu buze muokameli wa mupotoloho haiba ku na ni sibaka se si li bukaufi ko mu kona ku yo sebeleza. Haiba ha ku na sibaka se si li bukaufi, mwa kona ku ñolela kwa ofisi ya Mutai, mi baana bahulu ni bona ba ka lumela liñolo le li talusa za mayemo a mina mwa puteho ni zibo ya mina mwa puo yeo.
14. Bahasanyi ba ba sa koni ku tuta bakeñisa miinelo ya bona ba kona ku yandulula cwañi bukombwa bwa bona?
14 Haiba ha mu Koni ku Tuta: Haiba mu mwa muinelo o mi palelwisa ku tutela kwa sibaka ko ba tokwahala hahulu bashaeli ba Mubuso, mu si ke mwa zwafa. Mwendi hape “munyako o mutuna wa musebezi” o muñwi u kwalulezwi mina. (1 Makor. 16:8, 9) Mwendi muokameli wa mina wa mupotoloho wa ziba sibaka se si li bukaufi ili ko mu kona ku yo tusa. Mwendi mwa kona ku yandulula bukombwa bwa mina inze mu li mwa puteho ya habo mina. Ku si na taba ni miinelo ya mina, nto ya butokwa ki kuli mu lapela Mulimu ka moyo kaufela.—Makolo. 3:23.
15. Lu swanela ku eza cwañi batu ba ba tabela ku tutela kwa sibaka ko ku na ni butokwi?
15 Kana ku na ni Mukreste ya hulile kwa moya yo mu ziba ili ya na ni sikonkwani sa ku sebeleza ko ku na ni butokwi bo butuna? Ne mu ka eza hande ha ne mu ka mu tusa ni ku mu susueza! Paulusi ha naa zwile mwa Antioke wa Siria, muleneñi wo, ne li wona wo mutuna wa bulalu kwa mileneñi ya mwa mubuso wa Roma (hamulaho wa Roma ni Alexandria). Bakeñisa butuna bwa muleneñi wo, ku bonahala kuli mizwale ni likaizeli ba mwa puteho ya mwa Antioke ne ba itebuha hahulu tuso ya Paulusi, mi ne ba ka mu tonda luli ha na ka ba siya. Niteñi, Bibele ha i buleli kuli mizwale ba, ne ba zwafisize Paulusi kuli a si ke a ya. Ku bonahala kuli mwa sibaka sa ku ñañelela kuli Paulusi a sebeleze feela mwa sibaka sa bona, mizwale ba, ne ba si ka libala kuli “simu ki lifasi” kaufela.—Mat. 13:38.
16. Ki mabaka afi a kona ku tahisa kuli lu nahane za ku “silela mwa Masedonia”?
16 Paulusi ni balikani ba hae ne ba fuyauzwi hahulu bakeñisa ku amuhela memo ya ku silela mwa Masedonia. Paulusi ni balikani ba hae ha ne ba li mwa Filipi, ili muleneñi wa mwa Masedonia, ba fumana Lidia, mi ‘Jehova a kwalula pilu ya hae, kuli a tokomele litaba ze ne bulelwa ki Paulusi.’ (Lik. 16:14) Ha mu nahane feela tabo ya naa ikutwile Paulusi ni balumiwa ba na li ni bona muta Lidia ni ba ndu ya hae kaufela ha ne ba kolobelizwe! Mwa libaka ze ñwi za mwa Zambia, ku na ni batu ba lipilu ze nde ba ba swana sina Lidia ili ba ba si ka utwa kale lushango lwa Mubuso. Haiba mu “silela mwa Masedonia,” mwa kona ku fumana tabo ya ku fumana batu ba ba cwalo mane ni ku ba tusa.