Munafumi Nsañu Yakuzatisha muChihandilu niMudimu Wanetu AkaKristu Mukanda waKupompa
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAY 5-11
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 12
Mukuzata Nañovu Mwafumaña Yuma Yayiwahi
Chilwilu chaNzambi Chalema Kubadika Malola aDayimondi
Ambuña aYehova amakwawu anateli kwikala nakukala kwakwila chinateli kuyikalila kwakuwana mali amavulu akudikwasha nachu. Ilaña chatela awani njila yapela nawa yawukombi hakwila amanishi iku kukala, azataña nañovu. Amwekeshaña nawu yilwilu yayiwahi yaNzambi kushilahu nikashinshi yalema kubadika yuma yakumujimba.—Yish. 12:24; Efwe. 4:28.
Chitwatela Kuzañalala naNyidimu Yitwadikitaña
Munateli kutoñojoka halwihu lwakukumishaku muloña mukutiya kuwaha neyi mwiluka mudimu wenu chiwunakuhetesha antu amakwawu. Yesu wahosheli nindi: ‘Mukuhana mwekala muzañalu weneni kubadika wekala mukutambwila.’ (Yilwilu 20:35) Kudi antu amakwawu ahetelaña munyidimu yitwazataña bayi neyi akwakulanda niakanyidimu hohuku. Awa antu hiyantu amuchisaka niantu anakaankili.
Antu amuchisaka. Neyi mutu wachisaka yazata nañovu kukeñela chisaka chindi yuma yinakukeñawu, wayikwashaña munjila jiyedi. Chatachi, wayikeñelaña yuma yatela kuyikwasha kumujimba yidi neyi yakudya, yakuvwala nimwakukama. Wazataña mudimu wamwinkawu kudi Nzambi ‘wakukwasha ayindi.’ (1 Timotewu 5:8) Chamuchiyedi, muntu ashindamenawu muchisaka wadizishaña akwawu chakuzata nañovu kuhitila muyuma yelañayi. Shane itwashimuna muchibaaba chinafumuhu wahosheli nindi, “Nzatilu yawatata yatwinkaña chakutalilahu chachiwahi. Ashinshika muloña anazati nañovu muchihandilu chawu, sweje-e mudimu wakusoña. Nyidimu yazatañawu, yinandizishi nawu nyidimu yamakasa yalema nankashi, kutuña yuma yatela kukwasha antu.”
Antu anakaankili. Kapostolu Pawulu wayilejeli akwaKristu ‘kukalakala nyidimu . . . kulonda aheti yuma yakuyinka akwawu anabuli.’ (AEfwesesa 4:28) Dichi neyi tukuzata nañovu nakudikeñela etu aweni nichisaka chetu yuma yakumujimba, tunateli kukwashaku niantu anakaankili. (Yishimu 3:27) Dichi neyi tukuzataña nañovu chikutukwasha kwikala namuzañalu wafumaña mukuhana.
Yuma Yalema yakuSpiritu
ijwyp chibaaba 95 ¶10-11
Nakola Kushika Hadihi?
● Ilukenu chakwambula kukala kwenu. Ilukenu chakwambula kukala kweneni nakwanyanya. Bayibolu yahosha nawu: “Chisupi wanyakalaña kuzuwa, Ilaña muntu wababala wadiwulaña matuka.” (Yishimu 12:16) Bayi mwitejeña kukala kwejima kuyizeyesheñaku.
“Kushikola, anyana adiña nakudidilashana nihatuyuma twanyanya nakulebumuna. Kuhiñahu amabwambu jawu ahaIntaneti atachikili kuhoshahu—nawa chumichi chaletesheli chiswejeliku chakwila akañenyi kumanisha kukala.”—Joanne.
MAY 12-18
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 13
Bayi Ayidimba ‘Nenoñu Dawantu Atamaku’
it-2 196 ¶2-3
Inoñu
Nhoshelu Yankinji Yikwawu Mwadizatishilawu. Chuma chamukwashaña muntu kumunyika munjila chemenañaku inoñu. Kuzatisha iyi nhoshelu yishimu yambula antu aloña niatama, nakuhosha nawu: “Chejeji chawantu aloña chatoñekaña chikupu, Ilaña inoñu dawantu atama akadijima.” (Yis 13:9) Chejeji chamuntu waloña chikutwalekahu kutoñekelaku, hela chakwila inoñu damuntu watama dikutoñeka chamuchidinyi nawa hela chakwila njila yindi kutoñeka chamuchidinyi kumakumishilu achu Nzambi wakamukojeja kushakama mumwidima, mwakahukana mwendu windi. Nawa ichi dichikamumwekena muntu washiñaña tata yindi nimama yindi.—Yis 20:20.
‘Inoñu damuntu neyi anadijimi’ chinayi cheñi mukwila nawu kumbidi wakatwalekahu wanyi kuhanda. Chishimu chikwawu chahosha nawu: “Muloña muntu watama hakweti mbidiku; Inoñu damuntu watama akadijima.”—Yis 24:20.
Kalakelenu Nzambi Wasubulaña Antu
3 Neyi chakwila Satana wadimbili antu ayedi awanina, niyileñaleña yikwawu yakuspiritu, kukaana chiyuulu chaNzambi, anetu nawa nateli kutudimba. Wuchidi kuzatisha kafunta kokamu nikulelu. Wafwilaña kutudimba kulonda tutachiki kutoñojoka netu nshimbi jaNzambi jakala nawa tunakushalahu yuma yinakudiluñishawu akwetu muchihandilu. (1 Yow. 5:3) Tunateli kwikala nayitoñojoka yamuchidiwu sweje-e neyi tudikundaña nawantu akweti yitoñojoka yamuchidiwu. Muhela wayaaka 24 wadiñijili muyililu yawuvumbi wahosheli nindi, “Kudikunda nawantu atama kwanluwañesheli nankashi, muloña natiyileña woma wakuhosha yuma yambuka nayahosheleñawu akwetu.” Hadaha ninenu munakuhita mukukala kwokumu.
w04 7/15 31 ¶6
“Muntu Wababala Welaña Yuma naMaana”
Muntu wababala nawa woloka welaña yuma namaana akamukiswila. Solomoni watuleja nindi: “Muntu waloña wadaña nakwikuta, ilaña mwivumu damuntu watama mwosi yakuda.” (Yishimu 13:25) Yehova weluka yuma yinateli kutuwahila muchihandilu chetu chejima, yuma yitwelaña muchisaka, chekala wubwambu wetu nawakwetu, chitwashimwinaña, hela neyi anakutubabesha. Nawa neyi tuzatishaña kufumba kwekala Mwiizu dindi namaana, chakadi nikujina twakadiluñisha chihandilu chachiwahi.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-2 276 ¶2
Kukeña
Kukeña mpinji yikwawu kunateli kutudimba. Muloña wayumiyi, muntu nateli kwikala nakukeña kwalala, kunateli kwinza neyi akeñakeñaña nikulondela spiritu yaNzambi namaana afumaña Mwiizu Dindi. Chakutalilahu, nvwali nateli kumukeña mwanindi. Ilaña neyi aswejesha kumukeña, chikuletesha akañanyeña kumona yiluwa yinakukoñayi mwanindi, chakwila wukumwinkaña yuma yejima yinalombiyi. Wukukañanya kuzatisha wuswa windi wawunvwali nakumubabesha nawa mpinji yikwawu wukukañanyaña nikumukapola. (Yis 22:15) Kukeña kwamuchidiwu kwakudinka wanta, hikudikeña. Bayibolu yahosha nawu muntu wamuchidiwu bayi neyi nakumwekeshela mwanindi kukeñaku, ilaña hikumuhela, muloña hanakwila yuma yakamukwasha mwanindi muchihandiluku.—Yis 13:24; 23:13, 14.
MAY 19-25
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 14
Toñojokenu haYuma Yimukwila Neyi Kunamwekani Wubanji Wadimwekenaña
Lemeshenu Chawaana chaWumi Chatwinkawu Kudi Nzambi
10 Mpinji yikwawu, hitunateli kukañesha wubanji wubuli kumwekanaku. Imu munabombeli wubanji wadimwekenaña, yipupu nimadombu. Hela chochu, neyi yuma yamuchidiwu yimwekana, tunateli kwikala akiñewa hela kupuluka kuniwu wubanji kuhitila mukwovwahila nshimbi jinakuhosha hakufuma munidi iluña ninshimbi jikwawu jinakufuma kudi akawuswa. (Rom. 13:1, 5-7) Kukala kukwawu twakwilukilaña chadimu, dichi tukwila chiwahi neyi tulondela nshimbi jahanañawu kudi akawuswa kulonda jitukwashi kudiloñeshela chadimu henohu kukala kanda kumwekani. Chakutalilahu, chinateli kuwaha neyi tuhembela chadimu menji, yakuda yabulaña kukisika swayi niyitumbu.
11 Chumanyi chitwatela kwila neyi chikatu chasambukilaña chinakutaanda mwiluña mutwashakamaña? Twatela kwovwahila nshimbi jinafumi kudi akawuswa, chidi neyi jinakuhosha hakwisuka kumakasa, kudishila yintampu, kuvwala kadihina hakanwa nikushakama kwakankawetu neyi tunakati. Neyi twilaña iyi yuma, tukumwekesha chitwasakililaña chikupu hachawaana chawumi chatwinkayi Nzambi.
12 Neyi kudi wubanji wunamwekani, mpinji yikwawu tunateli kutiya nsañu yakutwamba kudi amabwambu, hakachi kawantuñi netu nihanyuzi. Chatela tukuhweleli “izu dejima” ditukutiya, tukwila chiwahi neyi tutiyilila kunsañu yalala yinakufuma kunfulumendi nikudi andotolu. (Tañenu Yishimu 14:15.) Izanvu Dalombolaña niamanakwetu mutusanji twanyitayi azataña nañovu kulonda ekali nawunsahu walala henohu kanda ahani nshimbi kutalisha hakupompa kwachipompelu nihamudimu wakushimwina. (Heb. 13:17) Neyi twovwahila, twadikiñaña etu aweni niakwetu. Tunateli cheñi kuletesha antu amuchituñilu kuyimona aYinsahu jaYehova munjila yayiwahi.—1 Pet. 2:12.
Ikalenu Ahamuka Neyi Zadoki
11 Tunateli kwikala ñahi ahamuka neyi Zadoki neyi amanakwetu adi muwubanji nawa anatuleji nawu tuyikwashi? (1) Londelenu wunlomboli. Mumpinji jamuchidiwu, chalema nankashi kutwalekahu kwikala anuñañana. Londelenu wunlomboli wunakufuma kukasanji kamutayi kadi mwituña denu. (Heb. 13:17) Mumpinji-mumpinji akulumpi atela kuhitulukaña muntanjikilu yashawu kutalisha hachakudiloñeshela chadimu nawubanji wadimwekenaña, kushilahu niwunlomboli wutwatambwilaña mukuloñesha wahosha hachitwatela kwila neyi kunamwekani wubanji. (1 Kor. 14:33, 40) (2) Ikalenu ahamuka ilaña ababala. (Yish. 22:3) Toñojokenuhu henohu kanda mwili chuma. Zatenu hakumina ñovu jenu kulonda mudikiñi. (3) Mushindamenenu Yehova. Anukenu nenu Yehova wakeñaña enu niamanakwenu kwikala akiñewa. Nateli kuyikwasha kulonda mukwashi amanakwenu kwikala akiñewa.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-2 1094
Kutoñojoka Mwamaana
Hela chochu, muntu watoñojokaña mwamaana niyena amuhelaña. Iyi yinateli kwikala yitoñojoka yinashimuniwu haYishimu 14:17 nawu: “Muntu watoñojokaña mwamaana amuhela.” Kakavulu antu abulaña kutoñojoka mwamaana ahelaña antu azatishaña yitoñojoka yawu chiwahi. Cheñi, neyi chichekala antu azatishaña yitoñojoka yawu kwililamu nkeñelu yaNzambi ayihelaña. Yesu Kristu wahosheli nindi: “Chineli himudi kabadi kakaayiku, ilaña nayitondi kufuma mukaayi, dichaletesha kaayi kuyihela.” (Ywn 15:19) Mwamweni, izu dadeni dakwila nawu “watoñojokaña mwamaana” dekala haYishimu 14:17 dinateli kutalisha kuyitoñojoka yatama. Hela chochu, awa mazu anateli cheñi kutalisha mukwila nawu muntu watoñojokaña yatama amuhelaña, nawa maBayibolu amakwawu abalumuna nawu: “Muntu watoñojokaña yatama amuhelaña.”—JP, Ro.
MAY 26–JUNE 1
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 15
Kwashenu Akwenu Ekali naMuzañalu
Tukwendaña Mukashinshi Ketu!
16 Yoba wadiña nakutambwila enyi. (Yoba 31:31, 32) Hela chakwila twaheta wanyi, tunateli kusha “muchima kukutambula enyi.” (Rom. 12:13) Tunateli kudyila hamu nawakwetu yakudya yejima yitukweti, nakwanuka netu ‘chachiwahi kuda namafu hadi kukeñañana kubadika kuda nañombi wanuna nakuhelañana.’ (Yish. 15:17) Tukudiluñisha chikupu nikukolelaku kuspiritu neyi tudyila hamu nakukeñañana yakudya yejima yitukweti namwinetu wukweti kashinshi.
Dikoleshenuña Wumu naMukwawu ‘Nankashi’
16 Chikwikala chaluwa neyi tutoñojokaña netu tunateli kukolesha akwetu wanyi muloña wakwila hitwahanjekaña nawuku. Kukolesha muntu kwakala wanyi. Munateli kukolesha muntu kuhitila mukutumba chimwemweta hakumwimusha. Neyi yabula kutumba chimwemweta, dikwila nawu wudi nakukala, nawa neyi muhanjeka nindi nikumutiyilila nateli kukoleshewa.—Yak. 1:19.
17 Henri manakwetu wakansi, waneñeli nankashi chelili antaña jindi kushilahu tuhu niatata yindi adiña aeluda hadi yaaka yayivulu afumi muchalala. Henri amukolesheli kudi nkoñi wañinza wamusendeli kuya nakunwina hamu kofi, nawa wamulejeli kulumbulula chatiyileñayi. Henri welukili nindi njila yimu munateli kukwashilayi antaña jindi kufunta muchalala hikutwalekahu kwikala washinshika. Wakolesheweli chikupu chatañiliyi Masamu 46; Zefwaniya 3:17 niMaku 10:29, 30.
18 Chakutalilahu chaMarthe niHenri chinamwekeshi nawu tunateli kukolesha manakwetu hela muhela wunakukeñeka kumukolesha. Mwanta Solomoni wasonekeli nindi: “Izu dakuhoshela hadu hidinateleli o chidawaha! Kumesu hikutooki to-o nimumuchima to-o; nsañu yayiwahi yaleteshaña manji mumafwaha.” (Yish. 15:23, 30) Kubombelahu, muntu wunaneñi nateli kukoleshewa neyi yataña muKaposhi Kakutalila hela yaya hawebusayiti yetu. Pawulu wamwekesheli nindi kwimbila hamu tumina twaWanta kunateli kutukolesha. Wasonekeli nindi: “Ditañishenuña nikudikolesha wumu namukwawu namasamu, muhamekenuña Nzambi, imbenuña tumina twakuspiritu nakusakilila, mwimbilenuña Yehova munyichima yenu.”—Kol. 3:16; Yilw. 16:25.
Yuma Yalema yakuSpiritu
ijwbq chibaaba 39 ¶3
Komana mukaKristu Nateli Kwiteja Kumuuka?
2. Komana nateli kuzatisha njila yamuchiyedi hela yamuchisatu kuñuukilamu? Chikuwaha neyi tukwihula “akakukwashana maana amavulu,” sweje-e neyi oyu yikatu yinatohi.—Yishimu 15:22.
JUNE 2-8
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 16
Malwihu Asatu Anateli Kutukwasha Kufuukula Chiwahi
Fuukulenuhu Yuma Yayiwahi Hampinji Yimuchidi Atwansi
11 Dichi muzañalu waweni wafumaña mukumukalakela Yehova. (Yish. 16:20) Hadaha Baruki nsoneki yaYeremiya niyena wavulameneni chumichi. Kwadiña mpinji yimu, yalekeliyi kudiluñisha hakumukalakela Yehova. Yehova wamulejeli nindi: “Wudi nakukeñakeña yuma yeyi yamaneni tahindi? Bayi wuyikeñakeñaku. Tiya, ami nakaleta katama hadi antu ejima. Ilaña wumi weyi nakakwinkawu wakekala neyi chuma chakupupa kunjita mwejima muwakaya.” (Yere. 45:3, 5) Enu munakutoñojoka nenu, yumanyi yadi kumuzañalesha Baruki, kukeñakeña yuma yamaneni tahindi, kupuluka hampinji yajilumwinuwu Yerusalema neyi kambuña Nzambi washinshika?—Yak. 1:12.
12 Manakwetu Ramiro wazañalalaña hamuloña wakukalakela amakwawu. Wahosheli nindi: “Nafuma muchisaka chahutwa chashakamaña mumukala waAndes wamaMpidi. Dichi yayami weyala chakeñeleñayi kunfwetela mali kulonda niyi kushikola yamuñoñi, kwadiña hikukooleka chikupu. Ilaña nafumini tuhu hakumpapatisha neyi Chinsahu chaYehova, nawa payiniya wumu walejeli nindi nizateña nindi mumbaka yanyanya. Nayili nindi nawa nadizili chakutewula nsuki kulonda niwaneñamu mali akudikwasha nachu. Chitwadiñi nakutañisha antu amavulu Bayibolu adiñi nakutiyilila. Chimwahitili mpinji, natachikili kupompa nachipompelu chachiha chazatishileña idimi detu. Nakalakali mudimu wampinji yejima hadi yaaka ikumi. Kwosi mudimu watela kunzañalesha kubadika chinazañalalaña hakukwasha antu kudiza nsañu yayiwahi mwidimi dawu.”
Komana Ayibalumuna?
WEJIMA wetu twelaña yuma kwesekeja nachitachi chetu niiluña kutwakulila. Twavwalaña yakuvwala yambukaku nawakwetu; twadyaña yakudya yabulaña kudyawu akwetu; twekala nayililu yambukaku nawakwetu. Muloñadi? Muloña wawantu itwashakamaña nawu nichihandilu chetu.
2 Hela chochu, kwekala yuma yasweja kulema kubadika yakudya yitwakeña niyakuvwala yitwavwalaña. Chakutalilahu, hampinji yitunakukula, atudizishaña nawu yuma yikwawu yayiwahi ilaña yuma yikwawu yatama. Muntu wudi wejima watela kudifuukwilahu yomweni kutalisha haniyi nsañu nawa twafuukulaña mwashiyashana. Yuma yitwafuukulaña yinateli kumwekesha yuma yatulejaña chinleji chetu. Bayibolu yashimunaña nawu kakavulu ‘aJentili abula nshimbi elaña yuma yamunshimbi mwaya chisemwa chawu.’ (Rom. 2:14) Komana ichi chinayi mukwila nawu neyi kwosi nshimbi yaNzambi yashimunawu hatooka, twatela kulondelaña hohu jinjila niyuma yashimunawu nawu diyi yitwatela kulondelaña yitwakula nayu nawa yelukawu antu ejima muchituñilu?
3 Kudi yuma yiyedi yalema yaleñelaña akwaKristu abuleña kulondela mwenimu. Chatachi, Bayibolu yatwanukishaña nawu: “Kwekala njila yamwekana kudi muntu neyi yaloña; komana kuyakumina hinjila jakufwa.” (Yish. 16:25) Hamuloña wakubula kuwanina, hitwekala nawuswa chikupu wakwiluka yuma yayiwahi yatela kulombola nyendu yetu chachiwahuku. (Yish. 28:26; Yere. 10:23) Chamuchiyedi, Bayibolu yashimunañawu nawu Satana diyi “nzambi yampata yamakonu,” diyi walombolaña yuma yamukaayi, yamonañawu mukaayi nawu diyi yaloña hela yatama niyayaña mpuhu. (2 Kor. 4:4; 1 Yow. 5:19) Dichi, neyi tunakukeña Yehova yatukiswili nikwikala nawuselewa windi, twatela kutiyilila kufumba kwekala ARoma 12:2.—Tañenu.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-1 629
Kubabesha
Yuma Yafumaña Mukutiyilila nimuKudiwula. Antu atama, ayisupi, hela antu amukunkulwayi amwekeshaña nawu ahela kubabesha kwaYehova kuhitila mukukaana kubabesha kwindi. (Ms 50:16, 17; Yis 1:7) Yuma yatama yafumaña muniwu wusupi wawu hikubabeshewa, kakavulu kuyibabesha chikupu. Neyi chahosha Yishimu nawu: “Ayisupi ayibabeshaña nawusupi wawu awenawu.” (Yis 16:22) Anateli kudiletela aweni awu wuzweñi, kusawuka, yikatu nikufwa henohu mpinji yawu kanda. Yuma yamwekeni kudi aIsarela yamwekeshaña yuma yatama yinateli kufumamu. Atiyilili wanyi chayibabesheleñawu munjila yakuyizuwila nikuyolola kudi atuprofwetu. Atiyilili wanyi chayibabesheliwu nawu Yehova wukuleka kuyikiña nikuyikiswila. Nkumininaku, ayibabesheli chikupu neyi chochashimwineñahu dehi, dikwila nawu ayishindili nikuyitwala muwunkoli.—Yer 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hos 7:12-16; 10:10; Zef 3:2.
JUNE 9-15
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 17
Ikalenu naKuwunda muWulu Wenu
g 9/14 11 ¶2
Chakumanisha Ndulu
Dishinshikenu chiwahi. Bayibolu yahosha nawu antu amakwawu ‘azuwaña swayi’ nawa ‘ekala nandulu.’ (Yishimu 29:22) Komana ninenu dichimwekala? Dihulenu nenu: ‘Komana nekala wazuwa? Komana nashikenaña kuhila? Komana natoheshaña nsañu yanyanya nakwikala yamaneni?’ Bayibolu yahosha nawu “muntu watwalekañahu kukeñakeña nsañu wambulaña amabwambu adikunda.” (Yishimu 17:9; Mukwakutañisha 7:9) Chumichi chinateli kumwekana nimuwulu. Dichi neyi mwahembaña ndulu, dihulenu nenu, ‘Komana kwila nidiwunjika neyi mwinikwami nanhilishi nehi?’—chishina chaBayibolu: 1 Petulu 4:8.
Kumanisha Kukala
1. Ikalenu nampinji yakumanisha oku kukala. “Yuma yejima yikweti mpinji, . . . mpinji yakumwena nimpinji yakuhosha.” (Mukwakutañisha 3:1, 7) Neyi chamwekeshawu mumazu itwashimuna hakusambila, kukala kukwawu kwaneñeshaña chikupu muntu. Neyi chuma chamuchidiwu chinamwekani, esekenu kudiyuula nakudiwunjika hakampinji kantesha “nakumwena”—henohu kanda musweji kuzuwa. Munateli kuhemba wulu wenu neyi mwovwahila kufumba kwamuBayibolu: “Kutachika ndombu kudi neyi kwenzununa chenzelu chadibaji, dichi fumakuhu henohu kanda hekali ndombu.”—Yishimu 17:14, New Century Version.
Hela chochu, kwekala cheñi “nimpinji yakuhosha.” Kukala, kudi neyi matahu, kunateli kusweja neyi chakwila tukudiwula. Dichi bayi mudiwula nsañu, nakutoñojoka nenu yikudimanina yayeni. Neyi mumutambika mwinikwenu nenu muhanjeki, mulemeshenu kuhitila mukutonda mpinji yimwakahanjekahu hanoku kukala kumbidi. Neyi mwila mwenimu chikuyikwasha enu ayedi kuzatisha kufumba kwekala muBayibolu kwakwila nawu: “Bayi muhumisha itena saña mwahililaku.” (AEfwesesa 4:26) Kuhiñahu dinu, mwatela kushikija mumunafuukuli.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-1 790 ¶2
Disu
Nzatishilu yayiidi yamujimba chidi neyi mesu yamwekeshaña chinakutiyayi mutu. Anateli kumwekesha wushona hela kubula kuwumwekesha (Kuh 19:13); anateli ‘kukamuka’ hela ‘kunyachila’ nakadiwu, hela hanakutoñojokayi yatama. (Ms 35:19; Yis 6:13; 16:30) Muntu wunakukeña kubula kumona hela kukwasha mukwawu anateli kumushimuna nawu najibalali hela nasweki mesu indi. (Mat 13:15; Yis 28:27) Chisupi amutena nawu mesu indi “apuputaña kunsa jeseki,” nakutalatala hanabuli yuma, yitoñojoka yindi yekalaña kwejima kufumishaku hohu kuyatela kwikala. (Yis 17:24) Kukola kwamujimba, ñovu yamuntu, hela muzañalu wamuntu wamwekenaña mummwekenu yakumesu. (1Sa 14:27-29; Kuh 34:7; Yob 17:7; Ms 6:7; 88:9) Mwanta Yehoshafati wamulejeli nindi: “Mesu etu anatalishi kudi eyi.”—2Ku 20:12.
JUNE 16-22
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 18
Hoshenuña Nawantu Anakuumika naYikatu Munjila Yakukolesha
Maana Alala Anakudila Nezu daHewulu
17 Mwatela kutoñojoka henohu kanda muhoshi. Neyi kubabala nehi, tunateli kuhosha mazu anateli kukatisha akwetu. Bayibolu yahosha nawu: “Nhoshelu yakutuboka yidi neyi yilonda yampoku yakabali, ilaña idimi damukamaana dookaña.” (Yish. 12:18) Twekalaña nawubwambu wawuwahi neyi tutondolwelaña kutuñula akwetu hayiluwa yawu. (Yish. 20:19) Hakwila nhoshelu yetu yikali yakuuka bayi yakukatishaku, twatela kudiza chikupu maana ekala Mwizu daNzambi. (Luka 6:45) Neyi tutoñojokaña hayuma yahosha Bayibolu, mazu etu akwikala neyi “kaseloki kamaana” katiyishaña amakwawu kuwaha.—Yish. 18:4.
mrt chibaaba 19 chikasha
Chakwila Neyi Mukata Mukukasumwisha
Ikalenu antiyilili amawahi. Njila yimu mwakumukwashila mukwenu hikumutiyilila neyi nakukeña kuhosha. Bayi mutoñojoka nenu mwatela kwakula yuma yejima yikuhoshayiku. Kakavulu chuma chalema hikutiyilila hohu. Mutiyililenuña nakanañachima nawa bayi mumusompeshaku. Bayi mutoñojokaña nenu muneluki chikutiyayi ibwambu denuku, sweje-e neyi wamwekanaña neyi wakata wanyi.—Yishimu 11:2.
Hoshenuña yuma yayiwahi. Mpinji yikwawu himunateli kwikala najakuhoshaku, ilaña kuhosha hohu mazu antesha amawahi akwiteja jinakuhoshayi ibwambu chinateli kumukundeja chatela mumwenihu hohu. Neyi chakwila mudana mazu akuhosha, hoshenu mazu apela nawa hakufuma hamuchima nenu, “Neluki wanyi chinatela kuhosha, ilaña innakukeña mwiluki nenu nayisha maana.” Tondolwelenuña kuhosha mazu adi neyi “Anha dihu hiwunatachiki hohu” hela nenu “Chinawahi kukala . . . “
Munateli kumwekesha nenu mwamwakamenaña ibwambu denu neyi mumwihula yikatu yinakumukabisha. Wukutiya kuwaha neyi eluka nindi munakukeña kwiluka kukala kunakuhitamu, nawa mazu himukuhosha anateli kumushika hamuchima. (Yishimu 18:13) Hela chochu, ikalenu asoñama kulonda mubuli kumuleja yuma yinabuli kuyilombayi.
Yikwashenuña nyidimu yakumujimba. Chatela mutoñojokeña nenu muneluki chimunateli kumukwasha owu muntu, mwihulenu ayileji mudimu wumwatela kuzata. Hela chochu, anukenu nenu mukwenu hanateli kwiteja nindi nakukeña kumukwashaku, muloña hanakukeña nindi ekali chisenda kudi enuku. Neyi hanakuyilejaku, esekenu kumwihula neyi chakwila munateli kumwilila yuma yidi neyi, kuya nakumulandilaku yuma, kumuwahishilaku, hela kumuzatilaku nyidimu yikwawu.—AÑalija 6:2.
Bayi muzeyaku. Chinakuumikayi ibwambu denu nayikatu, mpinji jikwawu nateli kubula kudimona nenu hela kuhosha nenu. Ikalenu adiwunjika nawa fwilenu kwiluka chinakutiyayi. Twalekenuhu kumukwasha.—Yishimu 18:24.
Chakukwasha Antu Anakukabakana naYitoñojoka
“Kundejenu.”—1 ATESALONIKA 5:14.
Hadaha ibwambu denu nakwakama nankashi, indi kwiji nakudimona nindi wamukunkulwayi. Neyi mumuleja nenu mwamwakamenaña munateli kumukundeja nikumukolesha, hela chakwila muneluki wanyi mazu imwatela kuhosha.
“Ibwambu walala wamwekeshaña kukeña mpinji yejima.”—YISHIMU 17:17.
Mukwashenu kwesekeja nakukala kukwetiyi. Chatela mutoñojokeña nenu muneluki chakumukwasha, mwihulenu chimwatela kwila. Neyi ibwambu denu chinakumukalila kuyilumbulwila yuma yinakukeñayi, esekenu kumwihula neyi kudi chuma chimwatela kwilila hamu nindi, chidi neyi kuya nakwendujola. Hela munateli kudihana kuya nakumulandilaku yuma, kumuwahishilaku hetala, indi kwiji kumuzatilaku tunyidimu tukwawu.—AÑalija 6:2.
“Diwunjikenuña.”—1 ATESALONIKA 5:14.
Hadaha ibwambu denu nakukeña wanyi kuhosha hanoyu mpinji. Mulejenu nenu mukumutiyilila neyi wukukeña kuhosha. Muloña wayikatu, ibwambu denu nateli kuhosha hela kwila yuma yinateli kuyineñesha. Nateli kukaana kwila yuma yimunakukeña nenu mwilili hamu nindi indi kwiji wukuhila. Diwunjikenuña nawa mutiyililenuña hampinji yimunakumukwasha.—Yishimu 18:24.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-2 271-272
Chinjikijilu, I
Kusakula nayinjikijilu diyi njila yazatishileñawu kunyima neyi anakukeña kufuukula. Azatishileña tumalola twanjiñumuki hela malola awubasa nakuyisha muchakuvwala chakuvuña, nakuchinatila “hamakata,” hela munsaba, kuhiñahu dinu ajinyikumuna. Chinjikijilu chamuntu chikuholokamu hela chikufumamu dikwila nawu owu muntu diyi anatondiwu. Neyi munochu chinjikijilu mudi kusanyika, alombeleña. Kulomba akuhosheleña hela kukumwekesha, nawa atalilileña kulonda Yehova elihu chuma. Chinjikijilu (Heb., goh·ralʹ) adizatishaña neyi chochidekala nawa munjila yankiji neyi anakukeña ‘kwambula’ hela “iseka.”—Yos 15:1; Ms 16:5; 125:3; Isa 57:6; Yer 13:25.
Hadizatishawu. Yishimu 16:33 yahosha nawu: “Chinjikijilu chakusakula nachu achinatilaña hamakata, ilaña yuma yejima yafuukulañawu nachinjikijilu yafumaña kudi Yehova.” AIsarela azatishileña chinjikijilu kulonda amanishi yikonkojola: “Kusakula nayinjikijilu kwamanishaña ntaadi Nawa kwamanishaña kukala hakachi kawakañovu.” (Yis 18:18) Hiyachizatishileña neyi anakuhema yisela, kuhema, hela kuyisela yalwisuku. Kwadiña wanyi kudibecha namali, hela kuhema yisela yalwisu, himwadiña kubadika hela kuyibadikaku. Hiyachizatishileña kuwahisha nachu tembeli hela chihandilu chawatupristuku, hela kwinka atuzweñi yawanaku. Kwambukaku, amashidika awaRoma adiña nayitoñojoka yalwisu, neyi chiyashimwineñahu dehi Hesamu 22:18, adiña nakusakula nayinjikijilu kulonda adanzañeni yakuvwala yaYesu.—Mat 27:35.
JUNE 23-29
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 19
Ikalenu Ibwambu Walala Kudi Amanakwenu
Chitunateli Kutwalekahu Kudikeña Chikupu Wumu naMukwawu
16 Shenuña muchima hayuma yayiwahi yelañawu amanakwenu niahela, bayi hayuma yatamaku. Talenu ichi chakutalilahu. Fwikijenu munapompi hamu nawamanakwenu niahela nakudiila hamu. Munakudiluñishila hamu nawa hanyima yaniku kubulakana mukwata nimwevulu wumudihu wejima wenu. Kuhiñahu, mukwatilahu nyevulu yikwawu yiyedi, hadaha mwevulu watachi wukuwaha wanyi. Ichi dinu munekali dehi nanyevulu yisatu. Ilaña hamwevulu wumu, mumona nenu manakwenu wumu natumbi chimwemweta wanyi. Mukwila ñahi nanowu mwevulu? Mukuwujima, muloña mudi nanyevulu yikwawu yiyedi munatumbiwu antu ejima chimwemweta, kushilahu ninowu manakwenu.
17 Twesekejenu nyevulu yitwahembaña nayuma yitwanukaña. Kakavulu twanukaña mpinji jajiwahi jitwadiluñishili nawamanakwetu niahela. Ilaña twili netu mpinji yimu haniji mpinji, manakwetu hela muhela wahosheli hela kwila chuma chatuneñesheli. Chumanyi chitwatela kwila nanochu chuma chitunakwanuka? Tunateli kujima chumichi muyitoñojoka yetu neyi chitunateli kujima mwevulu wumu hakachi kanoyu nyevulu yitunakwati. (Yish. 19:11; Efwe. 4:32) Tunateli kujima muyitoñojoka yetu chiluwa chanyanya chakoñeliyi mukwetu mukakwitiya, muloña tudi nayuma yayiwahi yayivulu yitwatela kwanuka yitwadiluñishili nanowu manakwetu hela muhela. Iyi diyuma yitwatela kwanukaña nikulemesha.
Swejelenuñaku Kumukeña Yehova niAkwenu
10 Ninetu twakeñañaku njila mwakuyikwashila amanakwetu niahela. (Heb. 13:16) Talenu chuma cheliliyi muhela Anna ashimwiniwu muchibaaba chinafumihu. Hanyima yanvula yeneni yamalola, yena ninfumwindi ayili nakuhempula kwitala dachisaka chawaYinsahu nawa awanini itala danichi chisaka dinahotoki malata. Muloña wachumichi, ichi chisaka chadiña nayakuvwala yitooka wanyi. Muhela Anna wahosheli nindi: “Twasendeli yakuvwala yawu, twayikoseli nawa twayifuntishili iku tunayichiisi nikuyivuña chiwahi. Etu twamweni neyi chuma chitwelili chadiña chanyanya, ilaña chumichi chaletesha tudikundi chikupu kushika nikulelu.” Muloña wakwila muhela Anna nanfumwindi ayikeñeli nankashi amanakwawu niahela, chumichi chaletesheli ayikwashi.—1 Yow. 3:17, 18.
11 Neyi twikalaña chachiwahi nawakwetu nikuyimwekeshela kukeña, amonaña nawu tunakuzata nañovu kumwimbujola Yehova. Nawa anateli kusakilila hakukeña kutwayimwekeshelaña kubadika nichitunakuhweleli. Muhela Khanh ashimunawu hakusambila, wanukaña antu amukwashili. Wahosheli nindi: “Nayisakililaña ahela ejima ansendeleñaku mumudimu wakushimwina. Enjileña nakunsenda, kuntambikaku kuya nakudiila nawu hamu nikunfuntisha cheñi kwitala. Ichi neluki nami adiña nakuzata nañovu chikupu. Nawa adiña namuzañalu hakuñilila iyi yuma.” Hela chochu, bayi neyi ejima anateli kusakilila hayuma yitwayililañaku. Muhela Khanh wahosheli hadi antu amukwashili nindi: “Natoñojokaña neyi chakwila ninami natela kuyililaku yuma yayiwahi hakukeña kwammwekesheleliwu, ilaña amakwawu hineluka kwashakamañawuku. Hela chochu, Yehova weluka, nawa nalombaña nami akayifweti hayuma yañilililiwu.” Mwahosheliyi muhela Khanh diimu. Yehova wamonaña nituyuma twanyanya tutwayililaña akwetu. Wamonaña nindi himulambu walema nawa himukudi wakafwetayi.—Tañenu Yishimu 19:17.
Twalekenuhu Kudimwekeshela Kukeña Kwakashinshi Wumu naMukwawu
6 Makonu neyi muntu nazati hakampani yaaka yayivulu amutenaña nawu washinshika. Hela chochu, iyi yaaka yejima yinazatayi hakampani, hadaha hadimonahu namwini kampaniku. Mpinji yikwawu wetejaña wanyi nshimbi yahakampani. Hakeña kampaniku, ilaña watiyaña kuwaha muloña wakwila watambulaña mali. Wukutwalekahu kuzata haniyi kampani sampu mpinji yakuleka mudimu yinashiki, hela neyi nawani mudimu wawuwahi kwacheñi.
7 Chuma chaleteshaña muntu yamwekesheña kukeña dichamwekeshaña chaambu chekala hakashinshi neyi chinashimuniwu muparagilafu 6 nakukeña kwakashinshi. Muloñadi ambuña aNzambi chamwekesheleleñawu kukeña kwakashinshi kunyima? Ana amwekesheleña kukeña kwakashinshi akumwekesheleña bayi neyi dichateleleli kwilawuku, ilaña akumwekesheleña muloña dichakeñeleñawu. Talenu chakutalilahu chaDavidi. Wamumwekesheleli ibwambu dindi Jonatani kukeña kwakashinshi hela chakwila tata yaJonatani wakeñeleña kumujaha Davidi. Chimwahitili yaaka hanyima yakufwa kwaJonatani, Davidi wamumwekesheleli mwana kaJonatani Mefwibosheti kukeña kwakashinshi.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-1 515
Kufumba, Mukakufumba
Yehova diyi mwini maana. Yena hakeñekaña muntu wakumufumbaku. (Isa 40:13; Rom 11:34) Mwanindi diyi “Mukakufumba Wamuwahi,” watulombolaña nikutuleja chakwila, muloña watambwilaña nikulondela kufumba kudi Tata yindi nawa wukweti spiritu yaNzambi. (Isa 9:6; 11:2; Ywn 5:19, 30) Chumichi chinayi mukwila nawu hakwila kufumba kumukwashi muntu, mwatela kutoñojoka hadi Yehova. Kufumba kwejima kunambuki nakwaMukakubadika Chikupu kwamukunkulwayi. Hikufumba wanyi.—Yis 19:21; 21:30.
JUNE 30–JULY 6
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | YISHIMU 20
Yuma Yikuyikwasha Kufuukula Chiwahi Himunakudiluka
Yuma Yimwatela Kwila Hampinji Yimunakudiluka Yikuyikwasha Kufuukula Chiwahi
3 Hela chakwila mpinji yakudiluka yazañaleshaña, antu anakudiluka atela cheñi kumona kulema kwanichi chuma muloña chinateli kuletesha adisumbuli. Hefuku dachawija, eyala namumbanda adikanaña kumesu aYehova nawu akudimwekeshelaña kukeña nikudilemesha wumu namukwawu mafuku ejima akuhanda kwawu. Henohu kanda tukani, twatela ntahi kutoñojokahu chiwahi hanichi chuma. (Tañenu Yishimu 20:25.) Dichichekalaña ninachikaninu chawulu. Mpinji yakudiluka yakwashaña eyala namumbanda kudiluka chiwahi nikufuukula yuma chachiwahi. Mpinji jikwawu anateli kufuukulahu kudisumbula; mpinji jikwawu anateli kufuukulahu kuleka kudiluka. Awa antu neyi aleka kudiluka, hichinayi mukwila nawu akoña chuma chatamaku. Ilaña, iyi mpinji yakudiluka yayikwasha kufuukula chiwahi.
4 Muloñadi chichalemena muntu kwiluka kulema kwampinji yakudiluka? Neyi ajiki eluka kulema kwampinji yakudiluka, akutachika wanyi kudiluka namuntu iku anadikasi dehi mumuchima nawu hiyakadisumbula nindiku. Hela chochu, bayi neyi ajiki diwu hohu atela kwiluka kulema kwampinji yakudilukaku. Wejima wetu twatela kwiluka kulema kwachumichi. Chakutalilahu, antu amakwawu atoñojokaña nawu neyi antu ayedi anakudiluka, chiña hohu akadisumbuli. Iyi yitoñojoka yayileteshaña akaKristu ajiki kwiladi? Melissa, muhela mujiki wakuUnited States, wahosheli nindi: “AYinsahu amakwawu anakudiluka amonaña ikakeja nankashi. Muloña wachumichi, antu amakwawu anakudiluka atwalekañahu kudiluka hela chakwila anamoni nawu muntu anakudilukawu nindi nayiteleli wanyi. Ajiki amakwawu afuukulañahu kubula kutachika kudiluka namuntu wudi wejima. Idi ikakeja dinateli kuletesha ajiki kuneña nankashi.”
Chakuwana Muntu Watelela Wakwiñila Nindi muWulu
8 Munateli kwikala ñahi nampinji yakushinshika muntu chiwahi mukubabala? Hakupompa kwachipompelu hela neyi munapompi nawamanakwetu niahela nakuhema, munateli kumona yuma yinakumwekesha wuspiritu windi, chekalayi niyilwilu yindi. Amabwambu amuchidinyi akwetiyi nawa wahoshaña hayumanyi? (Luka 6:45) Komana yuma yafwilañayi kwila yinesekani nayenu? Munateli kuhanjeka nawakulumpi muchipompelu mwekalayi hela nawakaKristu amakwawu apama amwiluka chiwahi. (Yish. 20:18) Munateli kwihula kulonda ayileji chamwilukawu owu muntu niyilwilu yindi. (Luti 2:11) Hampinji yimunakushinshika chekalayi owu muntu, tondolwelenu kwila yuma yikumuletesha atiyeña kubula kwikala wakasunuka. Hakwila mwili mwenimu, lemeshenu chinakutiyayi, ilukenu hakukumina nansañu yimunakukeña kwiluka hadi yena, nawa bayi mukeñaña kwikala nindi hamu mpinji yejimaku.
Yuma Yimwatela Kwila Hampinji Yimunakudiluka Yikuyikwasha Kufuukula Chiwahi
7 Munateli kumwiluka ñahi chiwahi mukwenu? Njila yimu yayiwahi yinateli kuyikwasha hikuhosha chakadi kuhita mumbadi nawa nakukasunuka, kwihula malwihu nikutiyilila chikupu. (Yish. 20:5; Yak. 1:19) Chikufumamu, hadaha mukwililaña hamu yuma yikuyikwashaña kwikala nampinji yakuhanjeka, chidi neyi kudila hamu, kwendela hamu kumaluña kwekalaña antu amavulu nikushimwina hamu. Munateli cheñi kudiluka chiwahi neyi mwikalaña nampinji yakudikunda nawamabwambu nichisaka. Kubombelahu, monenuhu yuma yimwatela kwila yikuyikwasha kwiluka mukwenu chelañayi nakukala kwashiyashana ninawantu ashiyashana. Talenu yuma yeliliyi Aschwin wakuNetherlands. Wahosheli kutalisha hampinji yadilukileñayi naAlicia nindi: “Twafuukwilihu kwila yuma yikutukwasha kudiluka chiwahi. Kakavulu twelilileña hamu yuma yapela, chidi neyi kuloñeshela hamu yakuda, hela kuzatila hamu tunyidimu tukwawu twahetala. Hampinji yitwazatilileña hamu iyi nyidimu, twamweneña hakolela mukwenu nihazeyelayi.”
8 Munateli cheñi kudiluka chiwahi neyi mudizilaña hamu yuma yakuspiritu. Neyi munadisumbuli dehi, mwakakeñekaña kwikala nampinji yakudifukula kwachisaka, kulonda Nzambi akekali Muntu walema muwulu wenu. (Mukwa. 4:12) Dichi, hadaha munateli kuloñeshaku mpinji yakudizilaña hamu hayoyenoyu mpinji yimunakudiluka. Hela chochu, antu anakudiluka kanda ekali chisaka, nawa manakwetu kanda ekali mutu wanowu muhela. Ilaña neyi mudizilaña hamu mpinji yejima, mukwiluka chiwahi chidi wubwambu wamukwenu naYehova. AMax nawaLaysa, eyala namumbanda adisumbula akuUnited States, ashimwini chuma chikwawu chachiwahi chafumañamu. AMax ahosheli nawu: “Hitwatachikili kudiluka, twatachikili kudiza munyikanda yetu nyitu yahosheleña hakudiluka, hawulu nihachisaka. Ayina nyikanda yatukwashili kuhanjeka chiwahi hayuma yayivulu yalema yitwadi kubula kutwesha kuhanjekahu chiwahi chakadi iyi nyikanda.”
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-2 196 ¶7
Inoñu
Kwesekeja naYishimu 20:27, “Muuya wamuntu hiinoñu daYehova, dasandujolaña mukachi kindi mwamweni.” Yuma ‘yedishañayi mukanwa,’ hela yahoshañayi, chili yayiwahi hela yatama, yamwekeshaña, yilwilu yindi hela chekalayi mukachi kamuchima.—Esekejenu Yil 9:1.