Ang’o Momiyo Onego Warit Sa?

RITO sa ok en gima yot kinde duto. Moko kuom gik manyalo miyo rito sa obednwa matek gin kaka wuoth madhi mabor, ng’eny mar mtokni e ndara, kod bedo gi gik mang’eny madwarore ni watim. Kata kamano, rito sa en gima dwarore. Kuom ranyisi, kar tich, ng’at machopo chon ineno kaka ng’ama igeno kendo ma jakinda. To mopogore gi mano, ng’at maok chop chon nyalo ketho tije jomoko, kendo nyalo miyo wayuoth tich. Lewo nyalo miyo klas ba nyathi skul kendo miyo kik otim maber. Lewo ne sa thieth nyalo mono ng’ato yudo thieth maber.

Kata kamano, kuonde moko, ji ok ne wach rito sa kaka gima duong’. E alwora ma kamano, wan bende wanyalo bedo gi tim mar lewo. Ka en kamano, dwarore ni wanyag gombo mar dwaro rito sa. Ng’eyo ber mar rito sa biro konyowa rito sa. Moko kuom gik momiyo onego warit sa gin mage? Ere kaka wanyalo kedo gi gik mamiyo rito sa bedo matek? To gin ber mage mwanyalo yudo nikech rito sa?

Jehova—Nyasaye ma Rito Sa

Gima okwongo mamiyo wadwaro rito sa en ni wadwaro luwo ranyisi mar Nyasaye mwalamo. (Efe. 5:1) Jehova keto ranyisi maber chuth mar rito sa. Ok olew kata deko ngang’. Omakore chuth gi chenro moseketo mar chopo dwaro mage. Kuom ranyisi, kane Jehova oyiero mar tiyo gi pi e ketho piny ma ne ok oluoro Nyasaye, nowacho ne Noa niya: “Los yie gi yien mar gofer.” Kane sa giko kayo machiegni, Jehova nowacho ne Noa mondo odonj ei yie mowachone niya: “Podi ndalo abiriyo, mi anami koth chwe e piny ndalo piero ang’wen, godiechieng’ gotieno; kendo gik mangima duto masechweyo anaruchgi oko a e wang’ piny.” Kae to mana e wang’ sa, “bang’ ndalo abiriyogo, pige mag ataro nobiro kuom piny.” (Chak. 6:14; 7:4, 10) Parie gima dine otimore ne Noa kod joode ka dine ok gidonjo ei yie e wang’ sa. Mana kaka Nyasaye ma ne gilamo, nyaka to ne girit sa.

Higini 450 bang’ Ataro mar pi, Jehova nowacho ne Ibrahim ni ne odhi yudo wuowi ma kokalo kuome, Kodhi ma ne osingi ne dhi wuokie. (Chak. 17:15-17) Nyasaye nonyiso ni ne idhi nyuol Isaka e kinde moseketi kowacho ni, “e ndalo ma kama e higa mabiro.” Be mano notimore? Ndiko wachonwa kama: ‘Sara nomako ich, monyuolo ne Ibrahim nyathi ma wuowi e tine, e ndalo mogik ma Nyasaye nosewachone.’—Chak. 17:21; 21:2.

Muma opong’ gi ranyisi manyiso kaka Nyasaye rito sa. (Yer. 25:11-13; Dan. 4:20-25; 9:25) Muma wachonwa ni wadhi nyime gi kiyo odiechieng’ mabiro mar Jehova mar ng’ado bura. Kata ka nenore ni “odeko” kaluwore gi kaka dhano neno, wan gadier ni ‘ok noriwre.’—Hab. 2:3.

Rito Sa Dwarore e Weche mag Lamo

Chwo duto ma Jo-Israel ne nyaka dhi e “sepe moyier mag Jehova,” kendo ne dwarore ni girit sa. (Lawi 23:2, 4) Bende Nyasaye noketo kinde mowinjore mag timo misengini moko. (Wuok 29:38, 39; Lawi 23:37, 38) Donge mano nyiso ni Nyasaye dwaro ni jotichne orit sa e wechegi mag lamo?

E kinde Jokristo mokwongo, kane jaote Paulo ochiko Jo-Korintho kaka onego gitim chokruogegi, nojiwogi kama: “Weche duto mondo otimre maber kendo makare.” (1 Kor. 14:40) Kuom mano, chokruoge Jokristo mag lamo ne dwarore ni ochakre e sa moseketi. Yo ma Jehova nenogo wach rito sa pok olokore. (Mal. 3:6) Kare gin ang’o mwanyalo timo mondo warit sa e chokruoge mag Jokristo?

Kedo gi Gik Mamiyo Rito Sa Bedo Matek

Jomoko oseyudo ni timo chenro kata ikruok chon konyo ahinya. (Nge. 21:5) Kuom ranyisi, ka nyaka wawuoth kama kawowa dakika ma kama, be en gima biro nyiso rieko ka wamiyore mana dakikago kende? Donge biro bedo maber ka wamiyore dakika mamoko momedore e wiye, mondo omiwa thuolo mar chopo maok wadeko, kata ka ‘weche oyudowa’ e kor yo? (Ekl. 9:11) Rawera moro mong’eyo rito sa miluongo ni Joséa wacho kama: “Gima nyalo konyo ng’ato chopo chon en ng’eyo seche madwarore ni otigo e wuodhno.”

Kuom jomoko, nyalo dwarore ni gitim chenro mar wuok e tich chon mondo gibed gi kinde moromogi chopo e chokruoge Jokristo maok gilewo. Mano e gima Janeno moro e piny Ethiopia notimo kane ofwenyo ni ne odhi bedo kosiko olewo ne chokruoge kanyakla kuom dakika 45 juma ka juma, nikech seche ma iwarego e tich. Ne otimo chenro mondo jatich wadgi obed kaware e tich chon matin e odiechienge chokruok. Mondo omi mano otimre, Janenono noyie tiyo kuom seche abiriyo momedore ne nyawadgino.

Ka wan gi nyithindo matindo, chopo e chokruoge e wang’ sa kelo pek makende. Pile, ting’ mar iko nyithindo en mar miyo, kata kamano jomamoko manie odno bende onego kendo owinjore ochiw kony madwarore. Miyo miluongo ni Esperanza ma a e piny Mexico nigi nyithindo aboro mosepidho ka en kende. Hikgi sani chakore 5 nyaka 23. Esperanza wacho kaka joodgi timo mondo girit sa: “Nyiga madongo konyo e iko nyithindo matindo. Mano miya thuolo mar tieko tijena mag ot kendo ikora mar chako wuoth e sa mwaseketo.” Joodni nigi sa ma giseketo mar wuok e ot, kendo ng’ato ka ng’ato riwo mano lwedo.

Ber ma Rito Sa e Weche Lamo Kelo

Paro kuom ber ma wayudo kuom chopo e chokruok e wang’ sa nyalo tego gombo marwa kod kinda mar timo gimoro amora manyalore mondo warit sa. Miyo miluongo ni Sandra, moseng’iyo chopo chon e chokruoge, wacho kama: “Gima ahero kuom chopo chon en ni abedo gi thuolo mar moso owete gi nyimine, wuoyo kodgi, kendo ng’eyogi maber moloyo.” Ka wachopo chon e Od Romo, wanyalo yudo jip kuom winjo kaka joma biro e chokruok oseketo ranyisi maber mar nano kendo chung’ motegno. Kokalo kuom bedowa kanyo kod goyo mbaka magero, wan bende wanyalo kelo ne owete gi nyiminewa ber, e ‘miyo hera gi timbe mabeyo omedre.’—Hib. 10:24, 25.

Wer kod lamo michakogo chokruok ka chokruok mar Jokristo bende kargi duong’ e lamowa. (Zab. 149:1) Wendewa pako Jehova, giparonwa kido monego wanyagi, kendo gijiwowa mondo wati tij lendo gi mor. To nade lamo michakogo? Kinde machon, Jehova noluongo hekalu mare ni “od lamo.” (Isa. 56:7) Kindegi, waromo e chokruoge mondo wachiw lamo ne Nyasaye. Lamo mokwongo ok en mana mar kwayo Jehova otawa kendo omiwa roho maler kende, to bende oiko pachwa kod chunywa mondo wamak weche mibiro puonji. Onego wang’ad mar chopo chon mondo wabedie sa wer kod lamo michakogo.

Kowuoyo kuom gimomiyo ochopo chon e chokruoge, Helen ma jahigini 23 wacho kama: “Aparo ni en yo ma anyisogo ni ahero Jehova, nikech en ema ochiwo weche duto miwacho kanyo, moriwo wende koda lamo michakogo.” Donge wan bende onego wane gik moko e yorno? Ee, onego watim kamano. Omiyo, weuru watem matek mondo wabed gi tim mar rito sa e gik moko duto mwatimo, to moloyo e gigo modok korka lamo Nyasachwa madier.

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 26]

Ikri chon moromo

[Picha manie ite mar 26]

We kinde ne ‘weche mayudowa’ apoya

[Piche manie ite mar 26]

Yud ber mar chopo chon e chokruoge