Sula mar Ang’wen
Jal ma Jonabi Duto Nowuoyo Kuome
1. Ngima Yesu ka podi ok obedo dhano, nyiso ang’o kuom winjruok ma ne nitie e kinde gi Jehova?
“WUORO ohero Wuowi, kendo onyise weche duto motimo owuon.” (Johana 5:20) To mano kaka Wuowi ne ni kod winjruok maber ahinya gi Jehova, Wuon mare! Winjruok maberno nochakore e kinde ma Jehova nochweyo Wuode higini mang’eny ma ok nyal kwano, kapok ne onyuol Wuodeno e piny kaka dhano. Ne en Wuod Nyasaye ma miderma ma Jehova owuon ema nochweyo. Nyasaye nochweyo gik moko duto modong’ manie polo koda manie piny, kokalo kuom Wuowi mokwongono, ma nohero ahinya. (Jo Kolosai 1:15, 16) Bende, nobedo kaka Wach Nyasaye kata Jal ma Nyasaye tiyogo e nyiso dwaro mage ne chwechne moko duto. Wuowini, ma Nyasaye ne mor godo ahinya, nobedo dhano ma en Yesu Kristo.—Ngeche 8:22-30; Johana 1:14, 18; 12:49, 50.
2. Weche manie Muma ma ne okor gi jonabi wuoyo kuom Yesu e okang’ maromo nade?
2 Kapok onyuol Wuod Nyasaye mokwongo kaka dhano e yor hono, ne onwang’o osendiki weche mang’eny ahinya mokor kuom much Nyasaye mawuoyo kuome. Jaote Petro nochiwo neno ne Kornelio kowacho ni: “Jonabi duto nyiso kuome.” (Tich Joote 10:43) Migawo ma Yesu ne dhi bedogo ne ojiw ahinya ei Muma nyading’eny ma mano nomiyo malaika owacho ne jaote Johana niya: “Neno mitimo kuom Yesu en chuny mar koro wach [“ema miyo ikoro wach,” NW ] .” (Fweny 19:10) Wechego ma ne okor gi jonabi ne onyiso maler ni en e Mesia. Wechego ne wuoyo kuom gik mopogore opogore ma Yesu ne dhi timo mondo ochop godo dwaro mag Nyasaye. Dwarore wabed gi gombo mar ng’eyo wechegi duto ndalogi.
Gik ma Weche Jonabi ne Olero
3. (a) Kaluwore gi wach ma ne okor e Chakruok 3:15, thuol, “dhako,” kaachiel gi ‘kodhi mar thuol’ ochung’ne ang’o? (b) Ang’o momiyo ‘ketho wi thuol’ en gima jotich Jehova gombo neno ahinya kaka timore?
3 Achiel kuom weche mokorgo ne owachi bang’ ng’anjo ma ne otimore e puodho mar Eden. Jehova nowacho ne thuol niya: “Anaket sigu e kind in gi dhako, kendo e kind kothi gi kothe: enoketh wiyi, kendo in niketh ofunj tiende.” (Chakruok 3:15) Wach ma ne okorno ne owach ne Satan, ma iluongo kanyo ni thuol. “Dhako” ochung’ne bad-riwruok mar oganda Jehova manie polo machalone kaka chiege ma jadier kendo ma jaratiro. Malaike duto kaachiel gi dhano ma nigi kido kaka mag Satan, kendo makwedo Jehova kaachiel gi Joge, loso ‘kodhi mag thuol.’ Tim mar ‘ketho wi thuol’ nyiso kaka gikone notiek chuth jal ma jang’anjo ma en Satan, ma ne oketho nying’ Jehova ma kendo okelo kuyo mang’eny ahinya ne dhano. Kata kamano, bat-maduong’ mar ‘kodhi’ mabiro ketho wi thuol en ng’a? Kuom higini mogwaro, wachni nodong’ ka podi en “wach modhiero ji winjo.”—Jo Rumi 16:20, 25, 26.
4. Anyuola mar Yesu ne okonyo nade e nyiso ni en e Kodhi manosingi?
4 Bang’e ka dhano osedak kuom higini madirom 2,000, Jehova nochiwo weche moko malero wachni. Ne owacho ni Kodhino ne dhi wuok e anyuola mar Ibrahim. (Chakruok 22:15-18) Kata kamano, gima ne dhi miyo oyier anyuola ma Kodhino ne dhi wuokie ok ne en mana nikech ng’ato wuok e anyuolano e yor ringruok, to ne dhi bedo kamano nikech Nyasaye owuon ema oyiero ng’ato ei anyuolano. Kata obedo ni Ibrahim nohero Ishmael, wuode ma nonyuolo gi Hagar, Jehova nowacho niya: “Anaket singruokna kod Isaka ma Sara nonyuolni.” (Chakruok 17:18-21) Bang’e, singruokno ne onwo ok ne Esau wuod Isaka makayo, to ne Jakobo ma bang’e dhoudi 12 mag Israel nowuok kuome. (Chakruok 28:10-14) Bang’ kinde, ne onyis ni Kodhino ne idhi nyuol e dhoot mar Juda e anyuola mar Daudi.—Chakruok 49:10; 1 Weche mag Ndalo 17:3, 4, 11-14.
5. Kane Yesu ochako timo tich ma ne oore timo e piny, ang’o ma ne onyiso ratiro ni en ema ne en Mesia?
5 Gin weche mage mamoko ma nondiki ma ne dhi konyo e fwenyo Kodhino? Higini mokalo 700 ka podi mano ok otimore, Muma ne onyiso ni Bethlehem e dala ma ne ibiro nyuolie Kodhi manosingi kaka dhano. Bende, Muma nofwenyo ni Kodhino ne osebedoe “nyaka nene,” chakre kinde ma nochweye e polo. (Mika 5:2) Janabi Daniel bende ne okoro higa sie ma ne Yesu dhi bedoe Mesia e piny ka. (Daniel 9:24-26) To e kinde ma ne owir Yesu mo kuom roho maler mi mano omiyo obedo Mesia mar Jehova, dwond Nyasaye owuon kowuok e polo ne onyiso ayanga ni Yesu en Wuode. (Mathayo 3:16, 17) Kodhino koro ne ofwenyore! Mano emomiyo Filipo koro ne nyalo wacho ka en gadier ni: “Wasenwang’o jal ma ne Musa ondiko kuome e Chik, kendo ma Jonabi nondiko kuome; en Yesu.”—Johana 1:45.
6. (a) Kaluwore gi Luka 24:27, ang’o ma jolup Yesu ne ofwenyo bang’e? (b) Bat-maduong’ mar ‘kodhi mar dhako’ en ng’a, to obiro ketho wi thuol e yo mane?
6 Bang’e, jolup Yesu ne oduogo ofwenyo ni kuom adier weche mang’eny ma ne okor kuom Yesu ne oketi ei Ndiko mowuok kuom much Nyasaye. (Luka 24:27) Ne omedo nenore maler ni kare Yesu ema ne en bat-maduong’ mar ‘kodhi mar dhako,’ ma ne dhi ketho wi thuol, koketho Satan mondo kik ochak obedie chuth. Kokalo kuom Yesu, Nyasaye biro chopo gigo duto ma osesingo ne dhano, kod gigo duto ma chunywa osebedo ka gombo.—2 Jo Korintho 1:20.
7. Bang’ ng’eyo Jal ma jonabi nowuoyo kuome, ang’o kendo ma podi dwarore mondo wang’e?
7 Ng’eyo magi duto onego omi watim ang’o? Muma wuoyo kuom jatelo moro ma Ja-Ethiopia ma ne onwang’o osesomo weche ma ne okor mawuoyo e wi biro mar Jawar ma en Mesia. Ka owuoro tiend wechego, ne openjo Filipo ma jaland-injili niya: “Kiyie, apenji, janabi oluwo wachni kuom ng’a? ” Kata kamano, Ja-Ethiopiano ne ok oweyo wachno gikanyo bang’ yudo dwoko. Bang’ chiko ite malong’o ne weche ma Filipo ne chiwo, ne ofwenyo ni ne dwarore mondo okaw okang’ moro mar nyiso ni omor kod weche ma ne okorgo makoro ne chopo. Ne ofwenyo ni ne dwarore mondo obatise. (Tich Joote 8:32-38; Isaiah 53:3-9) Be wan bende watimo kamano?
8. (a) Gima Ibrahim notimo kane odwaro chiwo Isaka kaka misango, ne en tipo mar ang’o? (b) Ang’o momiyo Jehova nowacho ne Ibrahim ni dhoudi duto mag piny biro yudo gweth kokalo kuom Kodhino, to wachno omakowa nade ndalogi?
8 Par bende sigana mar Ibrahim kane odwaro chiwo wuode makende ma ne onyuolo gi Sara, mondo obed kaka misango. (Chakruok 22:1-18) Mano ne obedo kaka tipo manyiso gima Jehova ne biro timo—chiwo Wuode ma miderma: “Nyasaye nohero piny ahinya, omiyo nochiwo Wuode ma miderma, mondo ng’a ma oyie kuome kik lal, to obed gi ngima mochwere.” (Johana 3:16) Mani miyo wabedo gadiera ni mana kaka Jehova ne ochiwo Wuode ma miderma mondo omi ochop dwarone, ok nowe “ma ok ochiwonwa gik moko duto.” (Jo Rumi 8:32) Ang’o ma dwarore mondo watim? Mana kaka ondiki e Chakruok 22:18, Jehova ne owacho ne Ibrahim ni dhoudi duto mag piny noyud gweth kokalo kuom Kodhino, nikech ‘[Ibrahim] ne owinjo dwond [Nyasaye].’ Wan bende dwarore wawinj dwond Jehova kaachiel kod dwond Wuode: “Ng’a ma oyie kuom Wuowi en gi ngima ma nyaka chieng’; to ng’a ma ok winj Wuowi ok none ngima, to mirimb Nyasaye osiko kuome.”—Johana 3:36.
9. Ka kuom adier wamor gi geno mar yudo ngima mochwere manyalore nikech misango mar Yesu, ang’o ma wabiro timo?
9 Ka kuom adier wamor gi geno mar yudo ngima mochwere manyalore nikech misango mar Yesu, wabiro luwo chike ma Jehova osenyisowa kokalo kuom Yesu. Chikego otudore ahinya gi hero Nyasaye kaachiel kod jowetewa. (Mathayo 22:37-39) Yesu nowacho ni hera ma wan-go kuom Jehova, onego omi wabed gi gombo mar puonjo jomoko ‘rito weche duto ma [Yesu] nochikowa.’ (Mathayo 28:19, 20) Wadwaro bende nyiso owetewa matiyo ne Jehova herano, ma ok wawe “chokruokwa kaachiel” kodgi. (Jo Hibrania 10:25; Jo Galatia 6:10) Seche ma wawinjo gima Nyasaye kaachiel gi Wuode wacho, kik wapar ni giketonwa chik ni nyaka wabed joma kare chuth ma ok nyal both. Jo Hibrania 4:15 wacho ni Yesu kaka Jadolowa Maduong’, “nyalo bedo mang’won gi nyawowa.” Mano kaka wachno hoyo chuny, to moloyo seche ma walamo Nyasaye kokalo kuom Kristo ka wakwaye kony mondo omi walo nyawo ma wan godo!—Mathayo 6:12.
Nyis Yie Kuom Kristo
10. Ang’o momiyo onge kwo kata warruok kuom ng’ato moro amora mak mana kuom Yesu Kristo?
10 Bang’ nyiso maler e Od ng’ado bura maduong’ mar Jo-Yahudi e dala mar Jerusalem ni weche ma ne okor e Muma ochopo kuom Yesu, Petro ne owacho ratiro kama: “Onge kwo kuom ng’ato moro; nikech onge nying’ moro machielo e bwo polo mochiw ni ji, monego wakwoe.” (Tich Joote 4:12) To nikech nyithind Adam duto ne gin joricho, tho margi ok nigi nengo minyalo tiyogo kaka rawar ne ng’ato ang’ata. Kata kamano, Yesu to ne en ng’at makare chuth ma onge richo, kendo ngimane ne nigi nengo mar misango ma ne dwarore. (Zaburi 49:6-9; Jo Hibrania 2:9) Ne ochiwo ne Nyasaye rawar ma nigi nengo marom gi ngima makare chuth ma Adam ne olalo. (1 Timotheo 2:5, 6) Rawarno ne oyawonwa thuolo mar yudo ngima mochwere e piny manyien mar Nyasaye.
11. Nyis ane kaka misango mar Yesu nyalo konyowa e yo malach ahinya.
11 Rawarno bende ne oyawonwa thuolo mar yudo kony mamoko kata mana gie sani. Kuom ranyisi, kata obedo ni wan joricho, misango mar Yesu miyo wabedo gi chuny maler e nyim Nyasaye nikech ing’wononwa richowa. Mani oloyo ber moro amora ma Jo-Israel ne nyalo yudo kuom chiwo misango mag le, kaka Chik Musa ne dwaro. (Tich Joote 13:38, 39; Jo Hibrania 9:13, 14; 10:22) Kata kamano, mondo ong’wonnwa, en gima duong’ ahinya ni mondo wayie gi chunywa duto ni misango mar Kristo dwarore: “Kwawacho ni waonge richo, wawuondore kendwa, kendo adiera onge e iwa. To kwahulo richowa, en jadier, kendo en makare, omiyo nowenwa richowa, kendo nopwodhwa kuom tim duto ma ok kare.”—1 Johana 1:8, 9.
12. Ang’o momiyo batiso mar nyumo ng’ato ei pi en gima dwarore ahinya mondo omi ng’ato oyud chuny maler e nyim Nyasaye?
12 Joricho nyalo nyiso nade yie margi kuom Kristo koda misango mare? Kane ji e kinde mag Jokristo ma ne okwongo betie olokore ma obedo gi yie, ne ginyiso mano e lela. E yo mane? Ne obatisgi. Nikech ang’o? Nikech Yesu ne ochiko ni jopuonjrene duto mondo obatisi. (Mathayo 28:19, 20; Tich Joote 8:12; 18:8) Ng’ato ok bi tamore kawo okang’ madwarore ka chenro maber ma Jehova otimo kokalo kuom Yesu, moro chunye ahinya. Obiro timo lokruok madwarore e ngimane, obiro chiwore ne Nyasaye e lamo, kendo obiro nyiso mano kokalo kuom batiso mar nyumo ei pi. Ka onyiso yie mare e yo machalo kamano, mano biro nyiso ni okwayo mondo ‘obed gi chuny maler e nyim Nyasaye.’—1 Petro 3:21.
13. Onego watim ang’o ka wafwenyo ni watimo richo, to dwarore watim kamano nikech ang’o?
13 Kata mana bang’ batiso, podi kido moko mag richo nyalo nenore e kit ngimawa. Kuom mano, ang’o monego watim? Jaote Johana nowacho niya: ‘Andikonu wechegi mondo kik utim richo. To ka ng’ato moro otimo richo, wan gi Jakony ma sayonwa e nyim Wuoro, en Yesu Kristo makare. Kendo en e misango mar richowa.’ (1 Johana 2:1, 2) Be mani tiende ni ka watimo richo moro amora, tek mana ni walemo ni mondo Nyasaye ong’wonnwa, to ibiro weyonwa richowa? Ok en kamano kinde duto. Ng’wono madier bedoe mana ka ng’ato oloko chunye gadier. Wanyalo dwaro kony bende kuom jodong kanyakla mar Jokristo. Nyaka wayie ni gima ne watimo en richo, kendo wane lit madier ei chunywa mondo watim matek kik wanwo timo richono. (Tich Joote 3:19; Jakobo 5:13-16) Ka watimo kamano, wanyalo bedo gadier ni Yesu biro konyowa, kendo ni obiro dwoko winjruokwa obed maber e kindwa gi Jehova.
14. (a) Nyis ane yo achiel maduong’ ma misango mar Yesu osekonyowa godo. (b) Ka kuom adier wan gi yie, ang’o ma wabiro timo?
14 Misango mar Yesu oseyawo yo ne jogo manie “kueth matin” mondo omi giyud ngima mochwere e polo, jogi e bat-matin mar kodhi ma owuo kuome e Chakruok 3:15. (Luka 12:32; Jo Galatia 3:26-29) Misangono bende oseyawo yo mar yudo ngima mochwere e paradis e piny ne dhano moko tara gi tara. (Zaburi 37:29; Fweny 20:11, 12; 21:3, 4) Ngima mochwere en “mich ma Nyasaye chiwo . . . kokalo kuom Yesu Kristo Ruodhwa.” (Jo Rumi 6:23, NW; Jo Efeso 2:8-10) Ka wan gi yie kuom michno kendo ka wamor kod yo ma ne ochiwe godo, wabiro nyiso mano e kit ngimawa. Ng’eyo kendo neno kaka Jehova osetiyo gi Yesu e chopo dwarone e yo maber miwuoro, kendo neno kaka dwarore mondo waluw ndach Yesu machiegni ahinya, wabiro kawo tij Jokristo mar lendo kaka tich maduong’ ahinya e ngimawa. Yie marwa biro nenore ratiro kuom chir ma wanyiso godo jomoko wach mich maberni mowuok kuom Nyasaye.—Tich Joote 20:24.
15. Bedo gi yie kuom Yesu Kristo miyo winjruok bedoe e yo mane?
15 To mano kaka yie machalo kamano miyo winjruok maber bedoe! Yie ma kamano konyowa sudo machiegni gi Jehova, Wuode, kaachiel gi Jokristo wetewa ei kanyakla mar Jokristo. (1 Johana 3:23, 24) Yie ma kamano, miyo wabedo gi mor nikech Jehova osemiyo Wuode “nying’ moloyo nying’ duto [mak mana nying Nyasaye], ni mondo e nying Yesu gik moko duto ogo chonggi piny, gik manie polo, kod gik manie piny, kod gik manie bwo piny, kendo lep ka lep ohul ni Yesu Kristo en Ruoth, mondo Nyasaye Wuoro omi duong’.”—Jo Filipi 2:9-11.
Be Inyalo Paro?
• Kane Mesia ofwenyore, ang’o momiyo jogo ma ne oyie kuom Wach Nyasaye gadier ne ong’eye maler?
• Gin gik moko kaka mage ma onego watim mondo wanyis ni wamor gi misango mar Yesu?
• Misango mar Yesu osekonyowa e yore mage kata mana gie sani? Mano konyowa nade seche ma wakwayo Jehova mondo ong’wonnwa richowa?
[Picha manie ite mar 36]
Yesu nowacho ne jolupne ni onego gipuonj jomoko mondo omak chike Nyasaye