Nonro mag Chenro mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JULAI 7-13
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 21
Puonj ma Konyo Joot Dak gi Mor
w03 10/15 4 ¶5
Ere Kaka Inyalo Timo Yiero ma Nyiso Rieko?
Ka warikni timo yiero, to wanyalo ywago ang’e bang’e. Ngeche 21:5 wacho kama: “Chenro mag jakinda kelo ohala, to ji duto ma rikni bedo modhier.” Kuom ranyisi, rowere ma pod pon onego okaw thuolo moromo ka pok gitimo yiero mar donjo e kend. Ka ok gitimo kamano, to gibiro neno adiera mag weche ma William Congreve nowacho e higni mag 1800. Nowacho niya: “Ka irikni donjo e kend, achien ibiro ywak.”
g 7/08 7 ¶2
Gik Minyalo Timo Mondo Kend Maru Obed gi Mor
Nyis Bolruok. “Kik utim gimoro mondo upiem kata kuparo ni ubeyo moloyo jomamoko, to bolreuru ka ukwano ni jomamoko oloyou gi ber.” (Jo-Filipi 2:3) Kinde mang’eny, ywaruok bedoga e kend nikech joma okendore ok dwarga bolore kendo yie kethogi. Kar manyo yore ma ginyalo losogo weche, giketoga ketho kuom jowetegi. Bolruok nyalo konyi mondo kik iram ni in e ma in kare sama uguenyoru e paro.
w06 9/15 28 ¶13
‘Bed Mamor gi Chi Tinni’
13 Nade ka uonge kuwe e kend maru nikech ng’ato timo ne nyawadgi gik ma ok kare? Dwarore ni utim kinda mondo urie weche. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni utiyoga gi weche ma ok ng’won sama uwuoyo e kindu. (Ngeche 12:18) Mana kaka ne waseneno, tim ma kamano nyalo ketho kend maru. Ngero moro ma yudore e Muma wacho kama: “Ber dak e thim moloyo dak gi dhako ma ralep, kendo ma iye wang’ piyo.” (Ngeche 21:19) Ka in dhako manie kend ma kamano, penjri ane kama: ‘Be gik ma awacho ne jaoda kata ma atimone miyo ok ogomb bedo kama antie?’ Muma nyiso chwo kama: “Dhiuru nyime hero mondeu kendo kik ubed gi mirima mager kodgi.” (Jo-Kolosai 3:19) Ka in dichwo, penjri ane kama: ‘Be ang’ichng’ich gi jaoda, ma miyo ogombo bedo gi jomamoko?’ En adier ni onge gima onego omi ng’ato thuolo mar donjo e terruok. Kata kamano, dwarore ni joma okendore owuo ka gin thuolo e wi gik ma nyalo miyo gima kamano otimre.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w05 1/15 17 ¶9
Fweny ma None e Wi Pinyruodh Nyasaye Chopo Kare
9 Yesu sani ok en dhano moidho nyathi punda, kar mano, en Ruoth ma nigi teko. Iwuoyo kuome ka Ruoth moidho faras. Faras ochung’ ne lweny e Muma. (Ngeche 21:31) Fweny 6:2 wacho kama: “Eka ne arango, mi ne aneno faras ma rachar, to jal ma ne oidhe ne nigi atung’; kendo ne omiye osimbo, eka nowuok kolocho mondo otiek locho.” E wi mano, Daudi nowacho kama kowuoyo e wi Yesu: “Jehova biro rieyo ludh tekoni chakre Sayun, kowacho niya: ‘Bed gi loch e dier wasiki.’”—Zaburi 110:2.
JULAI 14-20
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 22
Puonj ma Konyo Jonyuol Pidho Nyithindo
Be Nyithindi Biro Tiyo ne Nyasaye ka Gibedo Joma Dongo?
7 Ka un joma okendore, be uchano bedo gi nyithindo? Ka en kamano, unyalo penjoru kama: ‘Be wan joma obolore, mohero Jehova kod dwache, kendo ma Jehova nyalo yiero mondo opidhne nyathi?’ (Zab. 127:3, 4) To ka di po ni isebedo janyuol, penjri ane kama: ‘Be apuonjo nyithinda ber mar tiyo matek?’ (Ekl. 3:12, 13) ‘Be atemo matek mondo arit nyithinda kuom chandruoge ma nyalo yudogi nikech piny Satan marachni?’ (Nge. 22:3) En adier ni ok inyal geng’o ne nyithindi chandruoge duto. Kata kamano, mosmos inyalo ikogi e yor hera ne pek ma ginyalo romogo e ngimagi kuom puonjogi kaka ginyalo geno Wach Nyasaye sama gitimo yiero. (Som Ngeche 2:1-6.) Kuom ranyisi, ka watni moro kwedo adiera, kony nyithindi mondo ging’e gimomiyo makruok gi Jehova e gima duong’ moloyo. (Zab. 31:23) Ka watgi kata osiepgi moro otho, konygi ng’eyo kaka ginyalo yudo hoch kuom Wach Nyasaye, kod kaka ginyalo bedo gi chuny mokue.—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.
Jonyuol—Tieguru Nyithindu Mondo Giher Jehova
17 Chak tiego nyithindi chon kaka nyalore. Chako puonjo nyithindo chon ber. (Nge. 22:6) Ne ane ranyisi mar Timotheo ma ne dhiga gi Paulo e tij misonari. Yunike min-gi kod Lois da mare notiege ‘chakre ka ne en nyathi matin ahinya.’—2 Tim. 1:5; 3:15.
18 Jean-Claude gi Peace jaode ma bende ni Côte d’Ivoire nokonyo nyithindgi auchiel mondo giher Jehova kendo gitine. Ang’o ma nokonyogi? Ne giluwo ranyisi mar Yunike kod Lois. Giwacho kama: “Ne wachako rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindwa mana mapiyo bang’ nyuologi.”—Rap. 6:6, 7, weche moler piny.
19 Rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindo oriwo timo ang’o? Oriwo puonjo nyithindo kinwoyonegi weche nyading’eny. Mondo jonyuol otim mano, dwarore ni giyud thuolo mang’eny mag bedo kanyachiel gi nyithindgi ka pod gitindo. Nwoyo ne nyathi wach moro kinde ka kinde nyalo nyoso chuny jonyuol. Kata kamano, jonyuol onego one mano kaka yo maber mar konyo nyithindo ng’eyo puonj ma ni e Wach Nyasaye kendo tiyo gi puonjgo.
w06 4/1 9 ¶4
Jonyuol—Keturu Ranyisi Maber ne Nyithindu
Nyithindo gin nyithindo, kendo moko ohero timo gik mopogore gi mipuonjogi. (Chakruok 8:21) Ang’o ma jonyuol nyalo timo? Muma wacho kama: “Fuwo otwere e chuny nyathi, to kede michwadego biro gole kuome.” (Ngeche 22:15) Jomoko neno ni mano en yo makwiny ma nirieyogo nyithindo chon kendo ni ok onyal tiyo e kindewagi. En adier ni Muma kwedo timbe gero kata timo ne ng’ato marach e yo moro amora. Kata obedo ni inyalo ti gi “kede” aching’ e rieyo nyathi, onyalo nyiso bende teko ma janyuol nigo mar chiko nyathine ka odwarone ber nyaka chieng’.—Jo-Hibrania 12:7-11.
Puonj Manie Wach Nyasaye
Bed Mamor gi Gik Mitimo ne Jehova
11 Wan bende wanyalo medo morwa ka watimo duto ma wanyalo e migawo moro amora ma Jehova omiyowa. Kuom mano, bed “modich ahinya” e tij yalo wach maber, kendo itim duto minyalo e kanyakla. (Tich 18:5; Hib. 10:24, 25) Ikri maber ne chokruoge mondo ichiw paro ma nyalo jiwo jomamoko e kanyakla. Ka po ni omiyi migawo e chokruok, time gi chunyi duto. To ka po ni omiyi tich moro ni itim e kanyakla, tem matek mondo irit sa kendo ibed ng’at minyalo gen. Kik icha tich kata migawo moro amora ma omiyi e kanyakla. Tem matek mondo imed lony ma in-go e wi tich kata migawo moro. (Nge. 22:29) Kaka imedo timo kinda e tich kata migawo moro momiyi, e kaka ibiro medo timo dongruok, kendo mor ma in-go biro medore. (Gal. 6:4) Mano bende biro miyo ibed mamor sama jomamoko oyudo migawo misebedo kigombo ahinya.—Rumi 12:15; Gal. 5:26.
JULAI 21-27
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 23
Puonj ma Konyo e Tiyo gi Kong’o
w04 12/1 19 ¶5-6
Bed gi Paro Mowinjore e Wi Kong’o
5 To nade ka po ni ng’ato madho kong’o kotang’ mondo kik ochop kama inyalo fweny ni omer? Nitie joma nyalo madho chupni mogwaro mag kong’o ka pok ginyiso ni gimer. Kata kamano, ng’ama madho kong’o gi paro ma kamano wuondore owuon. (Jeremia 17:9) Mosmos, obiro bedo gi tim mar madho kong’o ma gikone obed ‘misumba kong’o.’ (Tito 2:3) Caroline Knapp nowacho kama e wi kaka ng’ato nyalo bedo misumba kong’o: “En gima chako donjo kuom ng’ato mosmos, ma ong’igo, kendo gikone onyalo hinye ma ok ofwenyo.” To mano kaka madho kong’o asasa en obadho marach!
6 Par bende siem ma Yesu nomiyowa ka nowacho niya: “Tang’uru ahinya mondo chunyu kik pong’ gi ich-lach, gi metho ahinya, kod parruok mag ngima, mi chieng’no chopnu apoya kaka obadho. Nikech chieng’no nobi kuom ji duto modak e piny mangima.” (Luka 21:34, 35) Ok ochuno ni ng’ato onur kata owinj konyosore e ka wach ni koro omer. Gima kamano bende nyalo timore ne ng’ato e yor chuny. Nyalo bedo nade ka odiechieng Jehova oyude e chal ma kamano?
it-1 656
Mer
Muma kwedo mer. Muma kwedo matek tim mar madho kong’o asasa ma chop kama ng’ato omer. Bug Ngeche wacho ayanga gik ma nyalo timore ne ng’at ma madho kong’o ahinya. Owacho kama: “Ng’ano ma nigi masira? Ng’ano ma nigi lit? Ng’ano ma dhawo pile? Ng’ano ma ng’ur? Ng’ano ma nigi adhonde manono? Ng’ano ma nigi wang’ mapek? Mana jogo ma budho ka ma nitie divai; jogo ma manyo divai mokiki. Kik ing’i rangi makwar mar divai sa ma orieny ei okombe [sama divai rieny kendo lombo wang’], kendo oridore mayom [sama omol mos e dwondi]. Nimar gikone okecho ka thuol, kendo ogolo sum ka thuol [onyalo kelo ne ng’ato tuo (kuom ranyisi, tuo mar chuny kata mar obwongo), kendo onyalo nego ng’ato]. Wengeni biro neno gik ma yore yore [kong’o biro chiko obwongo kendo miyo kik oti maber; ng’ato neno gik maonge; owacho gik moparo apara ka gima gin gik madier; ng’ato koro wuoyo awuoya abal], kendo chunyi biro wacho weche maricho [paro kod gombo moko ma ng’ato nosethiro duogo kuome kendo].”—Nge 23:29-33; Hos 4:11; Mat 15:18, 19.
Ngecheno medo lero kaka ng’at momer chaloga kowacho kama: “Ibiro chalo ka ng’at ma onindo e chuny nam [ochako winjo ka wang’e lil ma gikone pache lal], kendo ka ng’at ma nindo e wi siro mar yie [mana kaka meli ma apaka yiengo koni gi koni, e kaka ngima jamer bende ni kama rach, onyalo yudo aksident, strok nyalo goye, inyalo goye, kod gik ma kamago]. ‘Ne gigoya to ne ok awinjo lit. Ne gichwada to ne ok ang’eyo [mano e kaka ng’at momer wacho sama owuoyo kende; pache ne ok ti sama gigo ne yude]. Abiro chiewo sa adi? Adwaro dhi manye kendo [nyaka koro onyagre gi chandruoge ma oyudo nikech mer, kata kamano, ka oyudo teko matin ni i, to kong’o e ma omanyo nikech osebedo misumbane].’” Dhier biro yude nikech otiyo gi pesa mang’eny e kong’o, ok nyal gene e tich, kendo ok onyal timo tich e yo malong’o.—Nge 23:20, 21, 34, 35.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w04 11/1 31 ¶2
Penjo Moa Kuom Josombwa
Kuom ranyisi, ng’ato nyalo bedo machwe mokalo tong’ nikech en-ga jawuoro, kata kamano, ok en kamano kinde duto. Ng’ato nyalo bedo machwe nikech otuo, kata chweneno nyalo bedo mar kodhi. Onego wang’e ni bedo machwe mokalo tong’ en gima nyaloga mana yudo ng’ato, kata kamano, bedo jawuoro to en tim ma ng’ato e ma nyalo ng’iyogo. Ng’ato nyalo bedo machwe mokalo tong’ nikech ong’eny gi boche e dende, to jawuoro to en ng’ama chiemo mokalo tong’. Omiyo, ok nyal wach ni ng’ato jawuoro nikech ochwe, kar mano, ng’ato bedo jawuoro nikech paro ma en-go e wi chiemo. Nyalo bedo ni ng’ato ok chwe ahinya, kata otin tin, to pod en jawuoro. E wi mano, paro ma ji nigo e wi kit del ma ng’ato onego obedgo opogore opogore ka luwore gi alwora ma gintie.
JULAI 28–AGOST 3
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 24
Teg Yieni Mondo Okonyi Nano e Chandruoge ma Nyalo Yudi
it-2 610 ¶8
Sand
Jokristo bende ogeno mich ma joma nano biro yudo. Yesu nowacho kama kowuoyo e wi michno: “Jo mamor gin jo ma osesand nikech gik makare, nimar Pinyruodh polo en margi.” (Mat 5:10) Adiera ma giseng’eyo e wi chier kaachiel gi ng’eyo ma gin-go e wi Jal ma chiwo singono tegogi. Mano konyogi makore motegno gi Nyasaye kata ka joma sandogi buogogi gi tho. Nikech gin gi yie kuom ber ma tho mar Yesu kelonegi, ok giluoro kata mana tho e lwet joma sandogi. (Hib 2:14, 15) Ka Jokristo obedo gi paro mowinjore, mano biro konyogi siko ka gimakore gi Jehova kata sama isandogi. Muma wacho kama: “Sikuru ka un gi paroni kuomu, ma Kristo Yesu bende ne nigo, jal ma . . . noluwo kaka Nyasaye ne chike nyaka e tho, ee, tho e yadh-sand.” (Fil 2:5-8) “Nikech mor maduong’ ma ne oket e nyime [Yesu], ne onano e yadh-sand ka ochayo wich-kuot.”—Hib 12:2; ne bende 2Ko 12:10; 2Th 1:4; 1Pe 2:21-23.
Rit Mor Mari e Kinde mag Chandruok
12 Ngeche 24:10 wacho ayanga kama: ‘Be nong’no oseteri chieng’ chandruok? Tekoni biro bedo matin.’ Ngero machielo wacho ni: ‘Parruok me i chuny, nyoso dhano.’ (Nge. 15:13) Nitie Jokristo moko ma chunygi osenyosore ahinya mochopo kama giweyo timo somo ma margi mar Muma, koda paro matut kuom Wach Nyasaye. Wuoyo margi e lamo gi Nyasaye osebedo gima gitimo atima, kendo ginyalo yudo ni gipogore mabor gi jolemo wetegi. Kuom adier, siko gi chuny monyosore kamano nyalo kelo hinyruok.—Nge. 18:1, 14.
13 Mopogore gi mano, bedo gi paro mowinjore biro konyowa keto pachwa kuom yore mamoko mag ngimawa manyalo kelonwa mor koda ilo. Daudi nondiko kama: “A Nyasacha, amor ahinya timo gi midwaro.” (Zab. 40:8) Kuom adier, sama gik moko ok dhi maber e ngimawa, ok onego wawe luwo yorewa mabeyo mag lamo. Ka gadier, yo maber mar kedo gi kuyo en timo gigo makelonwa mor. Jehova wachonwa ni wanyalo yudo mor koda ilo kuom somo Wachne kendo none. (Zab. 1:1, 2; Jak. 1:25) Kokalo kuom Ndiko Maler koda kuom chokruoge mag Jokristo, wayudo “weche mamit” ma nyalo jiwowa kendo miyo chunywa mor.—Nge. 12:25; 16:24.
Penjo Moa Kuom Josombwa
Ngeche 24:16 wacho ni “ng’at makare nyalo lwar dibiriyo, to obiro chung’ kendo.” Be ndikono wuoyo kuom ng’at ma timo richo nyadinwoya kae to Nyasaye ng’wonone?
Kuom adier, mano ok e tiend ndikono. Kar mano, ndikono wuoyo kuom ng’at ma kalo e chandruoge mang’eny to pod odhi adhiya nyime nano, ma ok oweyo mondo chandruogego onyos chunye chuth.
Omiyo, sama Ngeche 24:16 wuoyo kuom lwar, ok owuo kuom ng’at motimo richo, kar mano, owuoyo kuom chandruoge mang’eny ma ng’ato nyalo yudo. E piny marachni, ng’at makare nyalo tuore kata onyalo yudo chandruoge mamoko. Jo sirkal bende nyalo sande malit nikech yie mare. Kata kamano, onyalo bedo gadier ni Nyasaye biro sire, kendo konye nyagore gi chandruogego. Penjri ane kama: ‘Donge aseneno kaka weche dhiga maber ne jotich Nyasaye?’ Ang’o momiyo en-ga kamano? En nikech wan gadier ni “Jehova siro ji duto ma podho, kendo ochungo jo ma chunygi onyosore.”—Zab. 41:1-3; 145:14-19.
Puonj Manie Wach Nyasaye
Penjo Moa Kuom Josombwa
E kinde ma ne indiko Muma, ka dichwo ne dwaro ‘gero ode,’ tiende ni chako ngima joot kuom donjo e kend, ne dwarore ni openjre kama, ‘Be aikora ne ting’ mar rito chiega gi nyithindo ma wanyalo yudo bang’e?’ Kapok dichwo ochako ngima joot, ne en gi tich ma ne nyaka otim, rito puothene kata chambe. Omiyo, loko mar The Bible in Luo, 1976 wacho kama e ndikono: “Kik igo dala, mi iger ot maber kapok iloso puotheni ma miyi chiemo moromi.” Be puonj manie ndikono tiyo e kindegi?
Ee. Dichwo ma dwaro donjo e kend dwarore ni obed moikore maber ne ting’no. Ka en gi nyalo, nyaka to oti. Kuom adier, tich matek ma dichwo onego otim mondo oritgo joode ok onego obed mana kuom wach chiwo gige ringruok kende. Wach Nyasaye nyisowa ni dichwo ma ok rit joode kuom chiwonegi gige ringruok, koda rito winjruok margi gi Jehova, rach moloyo ng’at ma onge yie! (1 Tim. 5:8) Kuom mano, jal ma rawera ma ikore donjo e kend kendo chako ngima joot, onego openjre penjo kaka magi: ‘Be aseikora moromo mar chiwo ne jooda gige ringruok? Be aikora kawo ting’ mar telo ne jooda e weche mag lamo? Be abiro chopo ting’ mar tayo puonjruok mar Muma mapile gi chiega koda nyithindwa?’ Onge kiawa ni Wach Nyasaye jiwo ahinya wach chopo ting’go, ma gin ting’ madwarore.—Rapar 6:6-8; Efe. 6:4.
Omiyo, ng’ama rawera ma manyo nyako modwaro kendo, onego opar matut kuom puonj manie Ngeche 24:27. Kamano bende, nyako biro timo maber ka openjore ka be oikore mar kawo ting’ mar bedo chi ng’ato, kata miyo. Joma osedonjo e kend bende onego openjre penjo kaka mago kapo ni giparo wach pidho nyithindo. (Luka 14:28) Dak kaluwore gi puonj ma kamano mokudh gi much Nyasaye, nyalo konyo oganda Nyasaye geng’o chandruok mang’eny kendo bedo mamor e ngima mar joot.
AGOST 4-10
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 25
Puonj ma Konyo e Wacho Weche ma Jiwo Jomamoko
Ti gi Lewi e Yo Maber
6 Weche ma yudore e Ngeche 25:11 nyiso malong’o kaka yiero seche monego wawuoye en gima duong’. Ndikono wacho kama: “Wach mowachi e ndalo mowinjore, ket ka kit olembe mochwe gi dhahabu, ei adita mochwe gi fedha.” Olembe mochwe gi dhahabu ber neno ndi. To ka oketgi e adita molos gi fedha, gimedo bedo mabeyo mokalo. Kamano bende, yiero seche mowinjore wuoyoe nyalo miyo wechewa obed mabeyo kendo ma konyo. E yo mane?
7 Nyalo bedo ni weche ma wawacho e ma ng’at machielo ne dwaro winjo, to mak mana ni ka ok watiyo gi rieko mi wayiero seche mowinjore wawachgie, to ok gibi konyo. (Som Ngeche 15:23.) Kuom ranyisi e dwe mar adek e higa mar 2011, yiengni mar piny ma notimore nyaka e bwo nam noketho taonde man yo ugwe mar Japan. Ji mokalo 15,000 ne otho. Kata obedo ni Joneno mag Jehova bende noyudo chandruok mana kaka jowetegi, ne gitiyo gi thuolono mondo giho joma nokuyo. Kata kamano, thoth jogo ne gin joma yie margi ogurore e din mar Buddha to jomoko nong’eyo puonj mag Muma mana matin ka moko to kia akiaya chuth. Owetewa nofwenyo ni e kinde mag masirano ok e ma nowinjore nyisogie wach geno mar chier. Kar timo mano, ne gitiyo gi mich mar wuoyo e hoyogi kendo leronegi ka gitiyo gi Muma gimomiyo gik maricho timore nyaka ne joma beyo.
Ti gi Lewi e Yo Maber
15 Yo ma wawachogo gimoro bende en gima onego wakaw mapek mana kaka gima wawachono. Kane Yesu wuoyo gi oganda ma nochokore e sunagogi man Nazareth thurgi, “ne gihum nikech weche mang’won ma ne wuok e dhoge.” (Luka 4:22) Tiyo gi weche mang’won en gima moro chuny to mano ok nyis ni koro wan joma yom yom. Adiera en ni tiyo gi weche mang’won nyalo miyo ji owinjwa kendo oyie gi weche ma wawacho. (Nge. 25:15) Wanyalo luwo ranyisi mar Yesu kuom bedo joma wuoyo e yo mang’won, bedo joma kecho ji, joma nyiso ji luor, kendo ma dewo kaka ginyalo kawo wechewa. Kane Yesu oneno kinda ma ne oganda otimo mondo obi owinje kopuonjo, nokechogi kendo “nochako puonjogi gik mang’eny.” (Mar. 6:34) Kata kane iyanye, ne ok odwoko gi weche mager.—1 Pet. 2:23.
16 Wuoyo e yo mamuol kendo e yo mariek gi ng’at ma wang’eyo maber ahinya ok en-ga tich mayot. Seche moko wanyalo kalo tong’ mi wachome gi wach tir. Mano e gima nyalo timorenwa kata mana ka wawuoyo gi achiel kuom joodwa, kata osiepwa moro e kanyakla. Bedo ni Yesu nong’iyo ahinya gi jopuonjrene, be mano nomiyo oneno ni en gi ratiro mar wuoyo kodgi e yo mager? Ooyo ngang’! Kane jolupne yware ni ng’ano kuomgi ma ne duong’, Yesu norieyogi kotiyo gi weche mang’won kendo kotiyo gi ranyisi mar nyathi moro matin. (Mar. 9:33-37) Jodongo nyalo luwo ranyisi mar Yesu sama girieyo ng’ato “gi chuny mamuol.”—Gal. 6:1.
w95 4/1 17 ¶8
Ere Kaka Wanyalo Jiwo Hera kod Timbe Mabeyo?
8 Sama watiyo ne Nyasaye, waduto wanyalo jiwo jowetewa kokalo kuom ranyisi ma waketonegi. Yesu bende nojiwo joma ne winje. Nohero tij lendo kod puonjo, kendo nonene kaka gima duong’ e ngimane. Nowacho ni tij lendo kod puonjo ne en kaka chiembe. (Johana 4:34; Jo-Rumi 11:13) Kinda ma kamano nyalo jiwo jomamoko ahinya. Donge in bende inyalo jiwo jomamoko kokalo kuom kinda minyiso e tij lendo? Wanyalo nyiso jomamoko ber ma waseyudo e tij lendo ka watang’ mondo kik gine ni wabeyo moloyogi. Sama idhi lendo kanyachiel gi jomamoko, inyalo manyo kaka inyalo jiwogi mondo gin bende giyud mor sama giwuoyo gi jomamoko e wi Jachuechwa ma en Jehova.—Ngeche 25:25.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-2 399
Muolo
Ng’at ma muol kendo ma iye ok wang’ piyo nigi yie kod teko. Ok owe mondo mirima oloye. Ng’at ma iye wang’ piyo to onge kuwe, onge yie kod geno, en gi parruok, kendo piny ochame. Muma wacho kama e wi ng’at ma iye wang’ piyo: “Ng’at ma ok nyal geng’o mirimbe, chalo mana gi dala ma omonji, kendo ma ohingage omukore.” (Nge 25:28) Yot ahinya mondo paro maricho oloye ma gikone otim mana gik marichogo.
AGOST 11-17
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 26
Bed Mabor gi “Ng’at Mofuwo”
it-2 729 ¶6
Koth
Kinde mopogore opogore. E Piny Manosingi, ne nitie kinde oro ma ne gin ndalo ma piny ne liet, kod kinde chwiri ma ne gin ndalo ma koyo ne ng’ich. (Pim gi Za 32:4; Ywa 2:11) Chakre dwe mar April nyaka Oktoba, koth ne chwega matin. Ne ikeyoga e kinde kaka mago. Ngeche 26:1 nyiso ni e kinde ma nikeyoe, koth ne chwega kidam-kidam kendo ne ok okony ahinya. (Pim gi 1Sa 12:17-19.) E kinde koth bende, koth ne ok chwe pile pile, nonyalo chwe kawuono kae to odiechieng’ ma luwe to olewo. E kinde kaka mago, koyo ne bedoga mang’ich ahinya. (Ezr 10:9, 13) Kuom mano, e kindego, ot ma noger maber kendo ma geng’o koyo ne konyoga ahinya.—Isa 4:6; 25:4; 32:2; Ayu 24:8.
w87 10/1 19 ¶12
Kum Keloga Nyak
12 Seche moko, nyalo dwarore ni omi ng’ato kum mondo e ka opuonjre. Mano e gima ileronwa e Ngeche 26:3 ma wacho niya: “Faras owinjore gi chwat, dho punda owinjore gi tueyo, to luth en mar ng’e ng’at mofuwo.” Seche moko Jehova ne weyoga Jo-Israel mondo gikal e chandruoge ma gin giwegi ne gikelo kendgi. Ndiko wacho kama: “Nikech ne ging’anyo ma giweyo wach Nyasaye, ne gichayo rieko mar Ng’at Mamalo Chutho. Kuom mano, noweyo gichandore mondo chunygi obolre, ne gichwanyore, kendo onge ng’at ma ne nyalo konyogi. Ne giywagore ne Jehova mondo ogolgi e chandruogegi; nowinjogi moresogi.” (Zaburi 107:11-13) Kata kamano, joma ofuwo to wigi ne tek ma kata kum ne ok konygi. “Ng’at ma wiye tek kata ka osekwere ding’eny biro po mana ka otur kendo ok obi chango.”—Ngeche 29:1.
it-2 191 ¶4
Ng’ol
Tiyo kode e yor ngero. Ruoth Solomon nowacho kama: “Ng’at ma oro jal mofuwo chalo mana gi ng’at ma turo tiendene [ma nyalo miyo obed mong’ol], kendo ohinyore owuon.” Kuom adier, ng’at ma keto ng’at mofuwo mondo otimne tich moro biro ae gi rach lilo. Tijeno biro lal nono kendo en owuon obiro yudo hinyruok.—Nge 26:6.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1 846
Fuwo
Dwoko ng’at mofuwo “kaluwore gi fupe” tiende ni sama iywari gi ng’at mofuwo e wechene ma onge korgi, in bende ichalo kode. Kuom mano, mondo kik wabed kaka ng’at mofuwono, isiemowa kama e bug Ngeche: “Kik idwok ng’at mofuwo kaluwore gi fupe.” To komachielo, Ngeche 26:4, 5 nyisowa ni sama ‘idwoko ng’at mofuwo kaluwore gi fupe’ ka in gi paro mar elo fupeno mondo onenre ni weche mowacho kod paro mochiwo gin manono, mano nyalo yawo pache.
AGOST 18-24
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 27
Kaka Osiepe Madier Nyalo Konyowa
Jehova Ohero Jotichne Mobolore
12 Ng’at mobolore bedoga ma mor sama orieye. Ne ane ranyisini: Wawach ni in e chokruok. Bang’ kisegoyo mbaka gi Jokristo weteni mang’eny, achiel kuomgi ywayi tenge kae to onyisi ni nitie alot momoko e laki. En adier ni wiyi biro kuot. Kata kamano, donge ibiro mor ni onyisi wachno kar ling’go aling’a? Inyalo kata wacho e chunyi ni, ‘Ma de ng’ato nyisa wachni chon yawa!’ E yo ma chalo kamano, onego wabed ma mor ka Jakristo wadwa ochoko chir ma omiyowa siem ma dwarore. Ne ng’atno kaka osiepni to ok jasiki.—Som Ngeche 27:5, 6; Gal. 4:16.
it-2 491 ¶3
Nyawadu
Kata kamano, Muma wacho ni osiepni ma igeno nyalo konyi e kinde ma in gi chandruok: “Kik ijwang’ osiepni kata osiep wuonu, kendo kik idhi e od owadu ka iyudo chandruok; nyawadu [sha·khenʹ] man machiegni ber moloyo owadu man mabor.” (Nge 27:10) Nenore ni ndikoni nyiso ni onego igen ng’at man machiegni kodi kendo imany kony kuome moloyo kata mana watni kuom ranyisi owadu. Mano en nikech owaduno nyalo bedo mabor kodi, kata samoro ok obi nyalo chiwo kony sa midware.
Rowere—Ubiro Yiero Kit Ngima Mane?
7 Achiel kuom gik ma wapuonjore kuom yiero marach ma Jehoash notimo en ni onego wamak osiep gi joma beyo ma nyalo miyo wabed gi timbe mabeyo, tiende ni, joma ohero Jehova kendo ma timo gik ma more. Ok ochuno ni wamak osiep mana gi mbesewa. Par ni Jehoash ne tin ne Jehoyada ma ne en osiepne. Penjri ane penjogi e wi osiepeni: ‘Be gikonyaga tego yiena kuom Jehova? Be gijiwaga mondo adag ka luwore gi puonj mag Nyasaye? Be giwuoyoga e wi Jehova kod adiera mage? Be gimiyoga puonj mag Jehova luor? Be ginyisaga mana gik ma mora, koso ginyaloga rieya sama achako bayo yo? (Nge. 27:5, 6, 17) Kuom adier, ka osiepeni ok ohero Jehova, weri kodgi. To ka osiepeni gin joma ohero Jehova, makri kodgi mati mata nikech gibiro konyi mondo iyud ber.—Nge. 13:20.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w06 9/15 19 ¶12
Puonj Mayudore e Bug Ngeche
27:21. Ji nyalo fwenyo ni wan joma chal nade sama ipakowa. Wanyiso ni wabolore ka wamiyo Jehova pak sama opwowa e wach moro kendo mano onego ojiwwa wadhi nyime tiyone. Kapo ni sama ipakowa to waneno ni wabeyo moloyo jomamoko, mano nyiso ni waonge bolruok.
AGOST 25-31
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE | NGECHE 28
Pogruok Mantie e Kind Jaricho kod Ng’at Makare
w93 5/15 26 ¶2
Be Iluwo Jehova gi Chunyi Duto?
“JO MAKARE gin jochir mana ka sibuor.” (Ngeche 28:1) Gin gi yie motegno, gigeno kuom Wach Nyasaye, kendo gidhi nyime tiyo ne Jehova ka gin gi chir kata bed ni giromo gi chandruoge.
it-2 1139 ¶3
Bedo gi Ng’eyo
Joma kwedo Jehova ma e Jal ma miyo ji bedo gi ng’eyo. Ng’at ma timo richo ok many paro kuom Nyasaye sama otimo yiero. (Ayu 34:27) Ng’at ma kamano yie mondo chunye owuonde sama otimo yiero ma ok oparo kata rach ma yierogego nyalo kelone. (Za 36:1-4) Kata obedo ni owacho ni olamo Nyasaye, dwache e moketo motelo ne mag Nyasaye. (Isa 29:13, 14) Ok okawo gik maricho motimogo mapek kendo onenogi mana ka “tugo,” (Nge 10:23) osikore e timbe marichogo ma chop kama oparo ni Jehova ok ne kata ok ong’eyo gik maricho motimogo ka gima teko mar Jehova mar ng’eyo gik moko orumo. (Za 94:4-10; Isa 29:15, 16; Jer 10:21) Ka luwore gi gik motimo kod mowacho, ochalo ng’ama wacho ni “Jehova onge” (Za 14:1-3) kendo ok opare kata matin. Nikech ok taye gi puonj mag Nyasaye, ok onyal ng’ado paro e yo makare, nono weche, winjo tiendgi, kendo timo yiero makare.—Nge 28:5.
it-1 1211 ¶4
Tim matir
Ng’ato ok nyal rito tim matir gi tekone owuon, to mana kuom bedo gi yie motegno kendo geno Jehova kod teko ma en-go mar reso ji. (Za 25:21) Nyasaye singo ni obiro bedo “okumba” kendo “kar pondo” ne joma timgi tir. (Nge 2:6-8; 10:29; Za 41:12) Nikech kinde duto gidwaro ni Jehova oyie kodgi, ngimagi dhi maber kendo gichopo gombogi mar bedo joma tir. (Za 26:1-3; Nge 11:5; 28:18) Mana kaka notimore ne Ayub, joma omakore gi timgi matir bende nyalo yudo chandruoge nikech jo maricho mi gichwe githo kodgi. Kata kamano, Jehova singonegi ni ong’eyo chandruoge ma gikale kendo obiro miyogi pok mosiko nyaka chieng’, gibiro bedo gi kuwe, kendo gik ma gitimo biro dhi maber. (Ayu 9:20-22; Za 37:18, 19, 37; 84:11; Nge 28:10) Ranyisi mar Ayub nyiso ni bedo gi tim matir e ma miyo ng’ato yudo duong’ to ok bedo gi mwandu. (Nge 19:1; 28:6) Nyithindo ma jonyuolgi omakore gi tim matir bedoga mamor (Nge 20:7), kendo ranyisi maber ma jonyuolgi ketonegi miyo gibedo gi nying maber kod luor mana kaka jonyuolgigo.
Puonj Manie Wach Nyasaye
w01 12/1 11 ¶3
Tang’ gi Gik ma Nyalo Ketho Winjruokni gi Jehova
Bedo ng’at mogenore owuon. Kinde mang’eny, joma thoga nikech tuo mar heart attack gin joma ne nenore ni ngima angima ma onge ranyisi moro amora ni gituo. Thothne, ok gikawga mapek dhi neno laktar mondo onon kaka ngimagi dhi. Kamano bende, nitie Jokristo moko ma nyalo paro ni nikech gisebudho e adiera, onge gimoro amora ma nyalo ketho winjruokgi gi Jehova. Ginyalo chako jwang’o yore ma Jehova konyowago mondo wanon ngimawa ma winjruokgi gi Jehova kethre apoya. Dwarore ni watang’ mondo kik wagenre wawegi kendo wakaw mapek siem ma Paulo nowacho niya: “Ng’at ma paro ni ochung’, otang’ ahinya mondo kik olwar.” Ng’at mariek ong’eyo ni orem kendo ni kinde ka kinde dwarore ni onon ngimane mondo one ka be pod ochung’ e adiera.—1 Jo-Korintho 10:12; Ngeche 28:14.