Weche Momedore
1. Kaka Wanyalo Fwenyo Babulon Maduong’
Wang’eyo nade ni “Babulon Maduong’ ” ochung’ ne dinde duto mag miriambo? (Fweny 17:5) Ne ane weche ma luwogi:
Oyudore e piny ngima. Muma wacho ni Babulon Maduong’ obet e wi ‘ji gi ogendni.’ En gi “pinyruoth manie wi ruodhi mag piny.”—Fweny 17:15, 18.
Ok onyal bedo riwruok mar siasa kata mar ohala. “Ruodhi mag piny” kod “jolok ohelni” tony sama ikethe.—Fweny 18:9, 15.
Oketho nying Nyasaye. Iluonge ni jachode nikech oriwore gi sirkande mag piny mondo oyud pesa kendo mondo gikonye e yore mamoko. (Fweny 17:1, 2) Owuondo ji e piny mangima. Bende, osemiyo ji mang’eny otho.—Fweny 18:23, 24.
2. Mesia ne Dhi Fwenyore Kinde Mane?
Muma nokoro ni jumbe 69 ne dhi kalo eka Mesia obi.—Som Daniel 9:25.
Jumbe 69 nochakore karang’o? Ne gichakore e higa mar 455 K.K.P. E kindeno, Nehemia ma ne en gavana, nochopo Jerusalem mondo ‘ogere’ kendo.—Daniel 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.
Jumbe 69 nokawo kinde ma romo nade? Weche moko mokor e Muma nyiso ni odiechieng’ achiel ochung’ ne higa achiel. (Kwan 14:34; Ezekiel 4:6) Omiyo, juma achiel ochung’ ne higni abiriyo. E weche mokorgi, jumbe 69 romre gi higni 483 (jumbe 69 kigoyo gi ndalo abiriyo).
Jumbe 69 norumo karang’o? Ka wachako kwano higni 483 chakre higa mar 455 K.K.P., wachopo e higa mar 29 B.K.a Mano e higa ma ne obatisie Yesu mi obedo Mesia!—Luka 3:1, 2, 21, 22.
3. Yore Thieth Mitiye gi Remo
Nitie yore mag thieth mitiye gi remb ng’ato owuon. Moko kuom yorego oriwo golo remo mondo omi ng’at machielo, kata golo remo kae to ikane ka pok otimne ng’ato yeng’o. Jokristo ok bi yie gi yorego.—Rapar mar Chik 15:23.
Kata kamano, nitie yore moko ma Jakristo nyalo yiego. Magi oriwo golo remo mondo opim, lwoko remo gi masin (hemodialysis), golo moko kuom remb ng’ato sama idwa timne yeng’o kae to ibiro dwok remogo bang’e (hemodilution), reso remo ma chuer sama itimo yeng’o (cell salvage), kata tiyo gi masin ma tiyo tij adundo gi obo (heart-lung bypass machine). Jakristo ka Jakristo nyaka yier kaka ibiro ti gi rembe sama ithiedhe, ipimo rembe, kata e thieth moro amora modhigo nyime (current therapy). Laktar ka laktar nyalo tiyo gi yore mopogore e thiedho ng’ato. Omiyo, ka pok Jakristo oyie gi yor thieth moro, onego onon kaka ibiro ti gi rembe sama iyang’e, ipimo rembe, kata sama itimone thieth moro amora. Non ane penjo ma luwogi:
Ka po ni moko kuom remba idhi gol e denda sama ithiedha kae to idwoke bang’ kinde, be pod chunya dhi yiena neno remono kaka remba, ma koro ok onego ‘oole piny’?—Rapar mar Chik 12:23, 24.
Be chunya motieg gi Muma biro chanda ka po ni ogol remba e denda, otimne gimoro, kae to bang’e odwoke e denda? Be anyalo yie gi kit thieth ma chalo kamano?
4. Pogo Dak e Kind Joma Okendore
Muma kwedo wach pogo dak kendo onyiso maler ni ng’at ma opogo dak gi jaode, ok onego okendre gi ng’at machielo. (1 Jo-Korintho 7:10, 11) Kata kamano, nitie gik mosemiyo Jokristo moko opogo dak.
Tamruok rito joot: Ka dichwo otamore rito joode, kendo mano miyo joode ok nyal yudo gik mochuno e ngima.—1 Timotheo 5:8.
Gero mokalo tong’: Ka achiel kuom joma nie kend ger mokalo tong’, kendo ogoyo jaode e yo ma nyalo hinye.—Jo-Galatia 5:19-21.
Ka winjruok ma ng’ato nigo gi Jehova kethore: Ng’ato tamo jaode chuth mondo kik oti ne Jehova.—Tich Joote 5:29.
5. Nyasi Miparogo Odiechienge Moko
Jokristo ok tim nyasi ma Jehova osin-go. Kata kamano, Jakristo ka Jakristo nyaka ti gi chunye motieg gi Muma mondo oyier gima obiro timo sama jomamoko timo nyasigo. Wanon ane ranyisi moko manok.
Ka ng’ato omosi gi mos ma ji mosrego e kinde nyasi moro. Inyalo dwoke ni, “Erokamano.” Ka ng’atno diher ng’eyo weche momedore e wi gimomiyo ok itim nyasi moro, inyalo lerone.
Jaodi ma ok en Janeno ogweli mondo uchiem kanyachiel gi wedeu moko chieng’ mitimoe nyasi moro. Ka chunyi oyieni dhi, inyalo lero ne jaodi ni ka nitie timbe moko motudore gi lamo nyiseche manono ma ibiro tim e nyasino, ok ibi timogi.
Jatendi omedoni pesa kata omiyi mich e kinde nyasi moro. Be onego itamri michno? Ok ochuno. Be dibed ni pesa kata mich ma jatendi omiyino otudore gi nyasino, koso omiyigo nikech tiji ber?
Ng’ato omiyi mich e kinde nyasi moro. Ng’at momiyi michno nyalo wacho kama: “Ang’eyo ni ok itimga nyasini, kata kamano, daher miyi michni.” Nyalo bedo ni otimo kamano nikech en ng’at mang’won. To komachielo, dibed ni ng’atno temo yieni kata odwaro mana ni itim nyasino? Bang’ nono wechegi, inyalo yiero ka be ibiro kawo michno kata ooyo. E yierowa duto te, dwaher bedo gi chuny maler kendo wasik ka wamakore gi Jehova.—Tich Joote 23:1.
6. Tuoche ma Landore
Nikech wahero ji, watemoga bedo motang’ mondo kik wamigi tuoche ma landore ma nyalo bedo ni wan-go. Watimo kamano bed ni wan-gi tuo moro ma landore kata ka waparo ni wan-gi tuo ma kamano. Watimo kamano nikech Muma chikowa kama: “Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.”—Jo-Rumi 13:8-10.
Gin ang’o ma wanyalo timo mondo wanyis ni waluwo chikno? Ng’at ma nigi tuo ma landore ok onego ochak timo gik moko kaka kwako ng’ato kata nyodhe ka onyisego hera. Iye ok onego wang’ sama jomoko ok ogwele e utegi nikech gidwaro ni girit joutegi. Ka idhi batis ng’atno, onego onyis jachan bura mar jodongo wach tuo ma en-go mondo gitim chenro ma biro miyo tuono kik landre ne jomamoko ma bende idhi batis. Ng’at ma nyalo bedo ni noseyudore e chal ma nyalo miyo obed gi tuo ma landore, onego odhi opim rembe mondi ka pok ochako kisera gi ng’ato ang’ata. Sama otimo kamano, oluwo gima Muma wachonwa niya: “Kik ung’i mana gik ma kelonu ber un uwegi, to ung’i bende gik ma kelo ber ne jomamoko.”—Jo-Filipi 2:4.
7. Weche Ohala kod Weche Motudore gi Chike Sirkal
Sama watimo winjruok gi jomamoko e weche mag pesa, ber mondo wandik wechego kata bed mana ni watime gi Jakristo wadwa, to mano nyalo geng’o chandruoge mang’eny. (Jeremia 32:9-12) Kata kamano, Jokristo seche moko pod nyalo bedo gi ywaruok mag pesa kod weche mamoko. Onego gilos ywaruok ma kamago mapiyo kendo gi kuwe ka gin kar kendgi.
To nade ka gin weche madongo kaka sama owuond ng’ato mi omaye mwandu, pesa, kata oketh nyinge? (Som Mathayo 18:15-17.) Yesu nonyisowa okenge adek ma wanyalo luwo:
Tem utiek wachno e kindu uwegi.—Ne kwan matindo 15.
Ka okang’ mokwongo ok otiyo, dhi ire gi ng’at achiel kata ji ariyo ma gin Jokristo motegno e kanyakla.—Ne kwan matindo 16.
Ka okang’ mar ariyono be ok otiyo, koro eka inyalo tero wachno ne jodongo.—Ne kwan matindo 17.
Kinde mang’eny, ok ber ka watero owetewa gi nyiminewa e kot nikech mano nyalo ketho nying Jehova kod kanyakla. (1 Jo-Korintho 6:1-8) Kata kamano, nitie weche moko ma dwarore ni olos mana e kot, kaka ketho kend chuth, yudo ratiro mar dak gi nyathi, pesa mibiro chul dhako kata dichwo bang’ ketho kend, yudo pesa mag insuarans, ka ohand ng’ato opodho to en gi gowi, kod kaka ibiro pog mwandu ng’at motho. Jakristo ma dhi e kot mondo olos weche kaka mago gi kuwe, ok keth puonj moro amora manie Muma.
Nitie ketho moko madongo ma ka Jakristo otero ka sirkal, mano ok nyis ni oketho puonj mag Muma. Kethogo gin kaka, nindo gi ng’ato githuon, sando nyathi kata dwanye e yor nindruok, monjo ng’ato, kuo madongo dongo, kata nek.
a Chakre higa mar 455 K.K.P. nyaka higa mar 1 K.K.P. gin higni 454. Chakre higa mar 1 K.K.P. nyaka higa mar 1 B.K. en higa achiel. Kendo chakre higa mar 1 B.K. nyaka higa mar 29 B.K. gin higni 28. Magi duto koriw to gin higni 483.