I Thil Zirte Nunpui Reng Rawh
“In thil zir te, in thil pawm te, in thil hriat te, keimaha in thil hmuh te pawh kha, khâng ang kha ti ṭhîn ang che u; tichuan thlamuanna Pathian chuan a awmpui ang che u.”—PHILIPPI 4:9.
1, 2. A tlângpui thuin, sakhaw mi nia inchhâlte nun chu Bible-in a thunun êm? Hrilhfiah rawh.
“SAKHAW Thuneihna A Pung, Nungchang Ṭhatna Erawh A Tla Hniam.” He Emerging Trends chanchinbu thupui hian United State ram puma vântlâng ngaih dân lâk khâwmna rah chhuah chu a khaikhâwm a ni. A lan dân chuan, chu rama biak ina inkhâwm leh sakhuanain an nuna hmun pawimawh tak chang anga sawitu an pung tihna a ni. Mahse, chanchinbu chuan: “He punna hi thil chhinchhiah tlâk tak ni mah se, America mi tam tak chuan sakhuain mi mal nun leh khawtlâng nuna nghawng a neih chu an ringhlel chiang hle,” a ti.
2 Hetiang dinhmun hi ram pakhat chauhva thleng a ni lo va. Khawvêl pum puiah hian, Bible pawm leh sakhaw mi nia inchhâl tam takte chuan Pathian Lehkha Thu chu an nun an thununtîr tak tak lo a ni. (2 Timothea 3:5) Zîr chîk pâwl pakhat hotupa chuan, “Bible hi chu kan la ngaisâng êm êm reng a; mahse, chhiar leh zir leh nunpui tak tak nâna hun hman chu hmân lai thil a ni tawh,” a ti.
3. (a) Engtin nge Bible hian Kristian dikte chu a nghawng? (b) Engtin nge Isua hnungzuitute chuan Philippi 4:9-a Paula fuihna thu hi an nunpui?
3 Nimahsela, Kristian dik takte dinhmun chu a danglam a ni. Pathian Thu aṭanga zilhnate chuan an ngaihtuahna leh nungchang chu a thlâk danglam a. Mihring thara an inthuamzia chu mi dangte’n awlsam takin an hmu thei a ni. (Kolossa 3:5-10) Isua hnungzuitute tân chuan, Bible chu hman lohva chhuara dah balh mai mai tûr thil a ni lo. Chutih ahnêkin, tirhkoh Paula chuan Philippi khuaa Kristiante chu: “In thil zir te, in thil pawm te, in thil hriat te, keimaha in thil hmuh te pawh kha, khâng ang kha ti ṭhîn ang che u; tichuan thlamuanna Pathian chuan a awmpui ang che u,” tiin a hrilh a ni. (Philippi 4:9) Kristiante chuan Pathian Thu thutak pawm mai aia tam an ti a. An zirte an nunpui a, chhûngkuaah te, an hna thawhna hmunah te, kohhranah te, leh an nun kawng engkimah Bible zilhna thute chu nunpui an tum reng ṭhîn a ni.
4. Engvângin nge Pathian dânte nunpui chu thil awlsam a nih loh?
4 Pathian dân leh thu bulte nunpui chu thil awlsam a ni lo. Bible-in “he khawvêl pathian” tia a koh, Diabol-Setana awp khawvêla chêng kan ni a. (2 Korinth 4:4; 1 Johana 5:19) Chuvângin, Pathian Jehova laka kan rinawmna dang thei thil rêng rêng laka kan invên tlat chu a ṭûl hle. Engtin nge rinawmna vawngtu kan nih theih ang?
“Thu Dik Dân” Chu Nei Tlat Rawh
5. Isua’n: “Ni tin . . . mi zui rawh se,” a tih chu eng tihna nge?
5 Kan thil zirte kan nunpui dân kawng khat chu, ring lotute’n min dodâl chung pawha rinawm taka biakna dik vawn tlat hi a ni. Chhêl tûr chuan thawh rim a ngai a. Isua pawhin: “Tupawhin mi zui a duh chuan mahni hrehawm pawisa lovin, ni tin a kraws [“ngaihsakna ban,” NW] puin mi zui rawh se,” a ti. (Luka 9:23) Isua chuan chawlhkâr khat chhûng emaw, thla khat chhûng emaw, a nih loh leh kum khat chhûng lek zui tûrin min ti lo. “Ni tin . . . mi zui rawh se,” a ti zâwk a ni. A ṭawngkam chuan zirtîr kan nihna chu kan nuna hun engemawti chhûng lek emaw, vawiina inpumpêk a, a tûka zo leh mai chi emaw ang a nih lohzia a târ lang a ni. Rinawm nghehna nêna biakna dik vuan tih awmzia chu, eng thil pawh lo thleng se, kan nun kawng thlan chu rinawm taka zawh chhuah hi a ni. Chu chu engtin nge kan tih theih ang?
6. Kum zabi pakhatnaa Kristiante’n Paula hnên aṭanga an zir thu dik dân kha eng nge ni?
6 Paula chuan a hnathawhpui Timothea chu: “Krista Isuaa awm rinna leh hmangaihna neiin, thu dik dân ka kaa i hriatte kha nei tlat rawh,” tiin a fuih a. (2 Timothea 1:13) Eng a tihna nge ni? Heta Grik thu mal, “dân” tia lehlin hian a nihna takah chuan lem ziak thiamin thil lem riruang a ziah chu a kâwk a. Chu chu kimchang taka ziah ni lo mah se, ngaihtuahna hmanga thlîrtu chuan a lem hmêlhmang a hmuh thiam nân a lem pian phung chu a lang chiang hle a ni. Chutiang bawkin, Paula’n Timothea leh mi dangte a zirtîr thu dik dân chu zawhna awm thei zawng zawng chhânna fak fak pe tûra duan a ni lo. Mahse, chu zirtîrna chuan mi ṭhate’n an laka Jehova thil phûtte an hriat theih nân kaihhruaina âwm tâwk tak a pe a ni. Pathian tilâwm tûr chuan anni chuan an thil zirte nunpuina hmanga thu dik dân an vawn tlat a ngai a ni.
7. Engtin nge Kristiante’n thu dik dân chu an vawn tlat theih?
7 Kum zabi pakhatnaah chuan, Humenaia te, Alexsandra te, leh Phileta te chuan “thu dik dân” nêna inmil lo ngaih dânte chu an vuan tlat a. (1 Timothea 1:18-20; 2 Timothea 2:16, 17) Engtin nge Kristian hmasate chuan kal pêngte hruaina chu an pumpelh theih? Pathian thâwk khum thu ziakte ngun taka zirna leh nunpuina hmangin an pumpelh thei a ni. Paula leh mi rinawm dangte entawn tûr siam mila nungte chuan, thu dik dân an zirte kalh rêng rêng chu an hre theiin, an hnâwl thei a. (Philippi 3:17; Hebrai 5:14) Anni chu ‘inhnial leh thu kalh kawnga â’ lovin, an kawng dik zawh lai, Pathian ngaihsak kawngah chuan an kal chhunzawm zêl a ni. (1 Timothea 6:3-6) Keini pawhin kan thil zirte kan nunpui zêl hian, an tih ang bawkin kan ti ve tihna a ni a. Khawvêl pum puia Jehova Thuhretu maktaduai tam takte’n Bible thu dik dân an zirte an vuan tlat hmuh chuan min tichak hle a ni—1 Thessalonika 1:2-5.
“Thawnthu” Hnâwl Rawh
8. (a) Engtin nge Setana’n tûn laiah kan rinna tihchhiat dân a zawn? (b) Paula vaukhânna thu eng nge 2 Timothea 4:3, 4-ah hmuh a nih?
8 Setana chuan kan thil zirte min rinhlelhtîrna hmangin kan rinawmna chu min vawn ngheh lohtîr a tum a. Tûn laiah pawh, kum zabi pakhatna ang bawkin, kal pêngte leh mi dangte chuan sualna nei lote rinna chu tihchhiatsak an tum a ni. (Galatia 2:4; 5:7, 8) A châng phei chuan, Jehova mite thiltih dân leh an rilru chungchângah chanchin dik lo emaw, dâwt hul hual emaw chu palai chi hrang hrang hmangin an theh darh a ni. Paula chuan ṭhenkhatin thutak an kal pênsan tûr thu a lo sawi lâwk diam tawh a ni: “Zirtîrna dik an ngaih peih loh hun a la thleng dâwn si; an bengte a zat avângin anmahni duhzâwng angin zirtîrtute an hnênah an khâwm zâwk ang a, an bengte chu thutak lamah an chhungawng ang a, thawnthu lam panin an pêng tawh ang,” tiin.—2 Timothea 4:3, 4.
9. Paula’n “thawnthu” a tih hian eng a tihna nge ni thei ang?
9 Ṭhenkhat chuan thu dik dân vawn reng aiin, “thawnthu” an ngaihven zâwk a. Chûng thawnthute chu eng nge ni? Paula hian duhthusâm ngaihruat thawnthu, ziaktu hriat loh leh Bible aṭanga hnâwl tâk Tobit lehkhabua thawnthu ang chite a sawina a ni thei ang.a Tin, thawnthu a tihte zîngah chuan thil mak tak leh ngaihruat thil khual thuthangte pawh a tel mai thei a. Chu bâkah, ṭhenkhat chu—“anmahni duhzâwng angin”—Pathian tehkhâwngte la zamtute emaw, kohhrana hruaitute sawisêl hrâtte emaw bumin an awm a nih hmêl bawk. (3 Johana 9, 10; Juda 4) Eng ang harsatna pawh awm mah se, ṭhenkhat chuan Pathian Thu thutak aiin dâwt thu an thlang zâwk niin a lang. An thil zirte nunpui chu an bânsan thuai a, chu chu thlarau lama an chhiatna tûr a ni.—2 Petera 3:15, 16.
10. Tûn laia thawnthu ṭhenkhat chu engte nge ni a, engtin nge fîmkhur a ngaihzia Johana’n a sawi?
10 Tûn laiah pawh, kan thu ngaihthlâk leh chhiar tûrte kan duhtui a, kan chîk chuan thawnthu lam chu kan hawisan thei a ni. Entîr nân, chanchin theh darhnate chuan nungchang bawlhhlawhna hi an theh lâr hle a. Mi tam tak chuan Pathian awm rin lohna leh Pathian awm leh awm loh kan chhui phâk a ni lo tih rinna chu an fakmawi hle bawk a. Khawvêl thiamna lam aṭanga Bible chuichîk mite chuan Bible-in Pathian thâwk khum nia a inchhâlna chu an nuihzat bawk. Tin, tûn laia kal pêngte chuan Kristiante rinna tihchhiat nân rinhlelhna rilru chu thinlunga tuh an tum reng bawk a ni. Chutiang bawk hlauhawm, kum zabi pakhatnaa zâwlnei derte chawhchhuah chungchângah tirhkoh Johana chuan heti hian vaukhânna thu a sawi a: “Duh takte u, thlarau nazawng ring suh u, amaherawhchu thlaraute chu Pathian laka mi an ni nge ni lo fiah rawh u; thu hriltu der tam tak khawvêlah an lo chhuah tâk avângin,” tiin. (1 Johana 4:1) Chuvângin, kan fîmkhur a ngai a ni.
11. Rinnaa kan awm leh awm loh fiahna kawng khat chu eng nge ni?
11 He mi chungchângah hian, Paula chuan: “Rinnaah chuan in awm emaw, nangmahni ngei in fiah ṭhîn ula,” tiin a ziak a. (2 Korinth 13:5) Tirhkoh chuan Kristian thurin pumhlûm chu kan vawn tlat leh tlat loh hre chiang tûra mahni infiah reng tûrin min fuih a ni. Lungnih loh hrâtte lama kan beng dawh kan châk a nih chuan, tih tak zeta kan inbihchian a ngai a ni. (Sâm 139:23, 24) Jehova mite dik lohna hmuh kan tum rân em? Kan tum rân a nih chuan, eng nge a chhan? Tuemaw ṭawngkam leh thiltihin kan rilru a tina em? A tina a nih chuan, dinhmun chu fing taka thlîrin, thil dang zawng zawng nên kan ngaihtuah kawp em? He khawvêla hrehawm kan tawrh rêng rêng hi rei lo te chhûng atân chauh a ni. (2 Korinth 4:17) Kohhrana fiahna engemaw tak kan tâwk a nih pawhin, engvângin nge Pathian rawng bâwl chu kan bânsan ang? Thil engemaw chungchângah kan lungni lo a nih chuan, a chinfel nâna kan tih theih theih tih hnua, Jehova kuta nghah mai chu a ṭha zâwk hle lo vang maw?—Sâm 4:4; Thufingte 3:5, 6; Ephesi 4:26.
12. Beroia mite khân eng entawn tûr ṭha tak nge min hnutchhiah?
12 Mi sawisêl hrât tak nih ai chuan, mahnia zirna aṭang leh kohhran inkhâwmna aṭanga kan thu hriatte chungah thlarau lama thlîr dân ṭha chu i nei zâwk ang u. (1 Korinth 2:14, 15) Tin, Pathian Thu rinhlelh ai chuan, Pathian Lehkha Thu ngun taka endiktu, kum zabi pakhatnaa Beroia khuaa mite rilru put hmang ang put ve chu a va ṭha zâwk êm! (Tirhkohte 17:10, 11) Tichuan, kan zirte nunpui ila, thawnthu chu hnâwlin, thutak i vuan tlat ang u.
13. Engtin nge hre lo chungin thawnthu kan theh darh theih?
13 Kan fîmkhurna tûr thawnthu chi dang a la awm cheu va. Tûn laiah thu belhchiandâwl lo tam tak chu theh darh a ni a, a bîkin E-mail hmanga theh darh a ni fo. Chutiang thute laka kan fîmkhur chu a finthlâk a ni; a bîk takin chûng thute lo chhuahna kan hriat loh chuan. Thiltawnte emaw, thu dang emaw chu Kristian rin tlâk tak thawn chhuah pawh ni se, chu a rawn thawntu chu a hmuna lo hmua lo hretu a ni lo mai thei a. Chuvângin, thu hriatchian loh mi dangte hnêna thawn lehchhâwn chungchângah kan fîmkhur hle tûr a ni. “Pathian thu kalh thawnthute,” a nih loh leh, “thianghlimna kalh thawnthute” sawi chhâwn chu kan duh hauh lo vang. (1 Timothea 4:7; New International Version) Thu dik inhrilh tawn ṭheuh tûr tih thupêk hnuaia kan awm avângin, hre lo chunga thu dik lo theh darhtu min nihtîr thei thil rêng rêng pumpelhna hmangin fing takin thil kan ti a ni.—Ephesi 4:25.
Thutak Nunpuina Rah Chhuah Ṭha
14. Pathian Thu aṭanga kan thil zirte nunpuina chuan eng hlâwkna nge a thlen theih?
14 Mahnia Bible zirna leh Kristian inkhâwmna aṭanga kan thil zirte nunpuina chuan hlâwkna tam tak min dawntîr ang. Entîr nân, rinnaa kan chhûngte nêna kan inlaichînna chuan hma a sâwn tih kan hmu ang a. (Galatia 6:10) Bible thu bulte kan nunpui chuan kan rilru put hmang chu a ṭha lam hawiin a lo inthlâk bawk ang. (Sâm 19:8) Chu bâkah, kan thil zirte kan nunpui hian, ‘Pathian zirtîrna kan cheimawi’ tihna a ni a, mi dangte pawh biakna dikah kan hîp thei dâwn a ni.—Tita 2:6-10.
15. (a) Engtin nge tleirâwl pakhatin school-a thu hril tûrin huaisenna a insiam? (b) Chu thiltawn aṭang chuan eng nge i zir theih?
15 Jehova Thuhretute zîngah chuan mahnia Bible zirna te, Kristian thu leh hla chhuah an zirna te, leh kohhran inkhâwmnaa tel ziahna te hmanga an thu zir te nunpuitu tleirâwl tam tak an awm a. An nungchang ṭha tak chu school-a an zirtîrtute leh an ṭhiante hnêna thu hriattîrtu thiltithei tak a ni. (1 Petera 2:12) United States-a hmeichhe tleirâwl pakhat, kum 13-a upa Leslie-i hi ngaihtuah teh. Ani chuan a thurin chungchâng school-a a ṭhiante hrilh chu harsa a ti hle ṭhîn a; mahse, ni khat chu a inthlâk danglam tlat a ni. “An class-ah chuan miin thil an rawn zawrh dân chungchâng an sawi a. Hmeichhe pakhat chuan a kut pharin, entîr nân Jehova Thuhretute chungchâng chu a sawi a.” Thuhretu a nih angin, engtin nge Leslie-i chuan a chhân lêt? Amah ngei chuan: “Ka rinna ka humhim a ni,” a ti a. “School-ah ka ngawihchâwi theih êm avângin, chutianga ka ti mai chu mak an ti hlawm hle ang tih ka hria,” a tih zawm bawk. Leslie-i huaisenna chuan eng nge a rah chhuah? Ani chuan: “Chu school naupang chuan zawhna dang a la neih avângin, a hnênah Brochure pakhat leh tract pakhat ka sem theih phah a ni,” a ti. An thil zirte nunpuitu tleirâwlte’n school-a thuhrilhna nei tûra huaisenna an insiam avângin Jehova chu a va hlim dâwn êm!—Thufingte 27:11; Hebrai 6:10.
16. Engtin nge Theocratic Rawngbâwlna School chu Thuhretu tleirâwl pakhatin a hlâwkpui?
16 Entîrna dang chu Elizabeth-i hi a ni. Kum sarih a nih aṭanga pâwl riat a kai chhûng zawngin, he hmeichhe tleirâwl tê hian a zirtîrtute chu Theocratic Rawngbâwlna School-a chanvo a neih apianga Kingdom Hall-a inkhâwm tûrin a sâwm ziah a. Zirtîrtu chu a lo tel theih loh chuan, Elizabeth-i chuan school bânah a thu sawi dân chu zirtîrtu hnênah a sawi nawn leh ṭhîn a ni. A High School zawh kum chuan, Elizabeth-i chuan Theocratic Rawngbâwlna School hlâwkzia chu phêk sâwm lai ziakin, zirtîrtu palite hmaah a sawi chhuak a. Theocratic Rawngbâwlna School thu sawi entîrna pakhat pe tûra sâwm a ni bawk a; “Engvângin Nge Pathianin Suahsualna Awm A Phal?” tih thu chu a thlang a ni. Elizabeth-i chuan Jehova Thuhretute buatsaih Theocratic Rawngbâwlna School chu a hlâwkpui hle a ni. Ani chu Pathian Thu aṭanga an thu zirte nunpuina hmanga Jehova faktu Kristian tleirâwl tam takte zînga pakhat mai a ni.
17, 18. (a) Bible-in rinawmna chungchângah eng zilhna thu nge a pêk? (b) Engtin nge mi pakhat chu Jehova Thuhretute zînga pakhat rinawmna thiltihin a nghawng?
17 Bible chuan Kristiante chu kawng engkima rinawm tûrin a fuih a. (Hebrai 13:18, NW) Rinawm lohna chuan mi dangte leh Jehova nêna kan inlaichînna a tichhe thei a ni. (Thufingte 12:22) Rin tlâk taka kan thiltihna chuan kan thu zirte kan nunpui a ni tih a târ lang a, chu chuan mi tam takte chu Jehova Thuhretute zahna nasa tak a neihtîr a ni.
18 Sipai pakhat, Phillip-a thil tawn hi ngaihtuah bawk teh. A pawisa lâk chhuahna (check) ruak, hming ziak hnan chu a tibo va, dâk aṭanga a hmuh kîr leh hma loh chuan a tibo tih rêng a hre lo. Chu check chu Jehova Thuhretute zînga pakhatin a lo chhar a, chu check nêna thun tel thu ziakah chuan, a chhartu sakhaw thurinin pekîr tûra a chêttîr thu a inziak tel a ni. Phillip-a chuan mak a ti êm êm mai a ni. “Ka neih zawng zawng, Rs 4,32,000 hi la bo vek thei an nih hi le!” a ti. Hun dangah chuan biak ina a lukhum bo avângin a lo beidawng hle tawh a ni. A lan dânin, a lukhum chu amah hretute lâk ni âwm tak a ni a; tûnah lah, hriat ngai mi pawh ni hlei lovin, chêng nuai engemaw zât chu a rawn kîr leh si! Dik takin, Kristian rinawmte chuan Pathian Jehova an chawimawi a ni!
I Thil Zirte Nunpui Zêl Rawh
19, 20. Engtin nge Pathian Thua kan thil zirte nunpuina chu kan hlâwkpui ang?
19 Pathian Thu aṭanga an thil zirte nunpuitute chuan hlâwkna nasa tak an seng ṭhîn. Zirtîr Jakoba chuan heti hian a ziak: “Tupawh dân famkim, zalênna dân hi bih a, chutianga awm reng a, ngaithla a, theihnghilh leh mai ṭhîntu ni lo va, zâwma hna thawk fo ṭhîntu ni zâwk chu, chu mi chu a thil tihah malsâwmin a awm ang,” tiin. (Jakoba 1:25) Ni e, Pathian Lehkha Thua kan thil zirte kan nunpui chuan, hlimna dik tak kan nei ang a, nuna mangannate chu kan hmachhawn thei zâwk ang. Chu zawng ai pawhin, Jehova malsâwmna leh chatuan nun beiseina kan nei ang!—Thufingte 10:22; 1 Timothea 6:6.
20 Chuvângin, Pathian Thu chu theihtâwp chhuahin zir chhun zawm zêl ang che. Jehova betute nên inhmukhâwm ziah ula, Kristian inkhâwmnaa thu sawite chu ngun takin ngaihsak ang che. I thil zirte chu nunpui la, nunpui zêl la; tichuan, “thlamuanna Pathian chuan a awmpui ang che.”—Philippi 4:9. (w02 9/15)
[Footnote]
a B.C.E kum zabi pathumna vêla ziah ni âwm taka hriat Tobit-ah hian, Juda mi Tobias chungchâng puithuna thawnthu hlîra khat pawh a tel a ni. Ani chu sangha lian tak lung te, mît te, leh thin te hmanga mi tihdam theihna leh ramhuai hnawhchhuah theihna nei nia sawi a ni.
I La Hre Reng Em?
• “Thu dik dân” chu eng nge ni a, chu chu engtin nge kan vawn reng theih ang?
• Eng “thawnthu” nge kan hnâwl ngai?
• Pathian Thu aṭanga an zirte nunpuitute chungah eng hlâwkna nge lo thleng ṭhîn?