A KAWM THU | EI RUKNA LAKA FIHLIM SAWRKAR
Sawrkâr Ei Rûkna Tûr Hlauhawm Tak
Sawrkâr ei rûkna chu mi mal hlâwkpui atâna mipui chunga thu neihna dik lo taka hmanna tia hrilhfiah a ni a. Chutianga thiltih chu hmân lai aṭang tawha awm a ni. Entîr nân, Bible-ah chuan thamna khapna dân a awm a, chu chuan kum 3,500 chuang kalta aṭang tawhin he thiltih hi hriat lâr a ni tawh tih a târ lang. (Exodus 23:8) Mahse, ei rûkna tih chu thamna lâk mai a ni lo. Sawrkâr thu neitu ei rûk chîngte chuan a châng chuan thilte an ru a, an dawn loh tûr ṭanpuinate chu an lain, tangka fai an ru bawk a. An nihna chu an ṭhiante leh an chhûngte chunga duhsakna lantîr nân an hmang bawk a ni.
Ei rûkna chu mihring din pâwl engah pawh a awm theih laiin, sawrkâra ei rûkna chu a hluar ber niin a lang. Kum 2013-a Transparency International tihchhuah khawvêl puma ei rûkna hluar dân tehna, Global Corruption Barometer chuan khawvêl puma mite’n ei rûk chîng ber nia an ngaih pâwl pangate chu political party-te, police te, sawrkâr mi lian te, dân zamtute, leh dân kengkawhtute an ni tih a târ lang. Buaina târ langtu report ṭhenkhat hi ngaihtuah ta ila.
AFRICA: Kum 2013-ah khân, South Africa ramah chuan sawrkâr mi lian 22,000-te chu ei rûkna lam thila tel nia thu buai siamsak an ni.
SOUTH AMERICA: Kum 2012 khân Brazil ramah, mi 25-te chu mite’n an party an thlâwp nâna sawrkâr sum an hman avângin thiam loh chantîr an ni a. Chûng zîngah chuan president hlui hnuaia hotu ber, chu rama mi thiltithei ber dawttu pawh a tel a ni.
ASIA: Kum 1995 khân South Korea ram Seoul khawpuiah mi 502-te chu dawr lian chimnaah an thi a. Thil awm dân chhuitute chuan in satute’n cement ṭha vak lo hman leh himna lama dân zamte ngaihthah phalsak tûrin chu khawpuia thu neitute an tham a ni tih an hmu chhuak a ni.
EUROPE: “[Europe-a ei rûkna] a hluar dân chu a mak hle,” tiin European Commission Home Affairs Commissioner Cecilia Malmström-i chuan a sawi. A sawi dân chuan “sawrkâr lamin an intiamna anga ei rûkna nuai bo tak tak tumna a nei lo niin a lang a ni.”
Sawrkâr ei rûkna chuan zung a kaih thûk hle a. Ei rûkna dodâlna lama mi thiam Professor Susan Rose-Ackerman-i chuan, ei rûkna laka fihlîm tûr chuan “sawrkârin a hnathawh dân bulpui a thlâkthleng” a ngai tih a ziak a ni. Dinhmun chu beisei bo angin lang mah se, Bible chuan chu aia inthlâkthlengna lian zâwk chu a thleng thei mai ni lovin, a thleng ngei ang tih a târ lang a ni. (w15-E 01/01)