Faina—Eng Anga Pawimawh Nge Ni?
FAINA chuan a mihring azirin awmzia chi hrang hrang a nei a. Entîr nân, naupang chu a nuin a hmai phiha, a kut sil tûra a tirh chuan, a hmui leh a kut hmâwr tihhuh ringawt chu a duhtâwk mai thei. Mahse, a nu chuan thil ṭha zâwk a hria a. Tui awmnaah chuan hruai lehin, naupangin duh lo hle mah se, a kut leh a hmai chu sahbon leh tui tam tâwk takin a silfaisak ṭhîn.
Dik takin, khawvêl pum puiah faina tehkhâwng hi a thuhmun vek lo va, faina chungchânga ngaih dân chi hrang hrang neiin kan lo seilian hlawm a ni. Tûn hma chuan, ram tam taka fai tak leh awmze nei taka enkawl zirna school chuan naupangte chu faina chungchânga chîn dân ṭha a neihtîr a. Tûn laiah chuan, school tual ṭhenkhat chu bawlhhlawh leh thil chhiain a khat nuaih mai a, infiamna emaw, exercise lâkna hmun emaw pawh ang lovin, bawlhhlawh paihna hmun a ang zâwk mah a ni. School chhûng lam dinhmun chu eng nge ni ve thung? Australia rama high school enkawltu Darren-a chuan: “Tûnah chuan school chhûng pawh a bawlhhlawh zo ta,” a ti. School naupang ṭhenkhat chuan “Bawlhhlawh chhar rawh” tih emaw, “Tifai rawh” tih emaw chu inhremnaah an ngai a. A buaithlâkna chu zirtîrtu ṭhenkhat chuan thil tihfai chu inhrem nân an hmang ṭhîn bawk hi a ni.
Kawng lehlamah chuan, puitlingho chu nî tin nunah emaw, hna thawhna lamah emaw pawh ni se faina lama entawn tlâk an ni lo fo bawk. Entîr nân, vântlâng hmun tam tak chu hmuh nuam lo khawpin a bawlhhlawh a. Thil siamna khâwl ṭhenkhat chuan chhehvêl boruak a tibawlhhlawh bawk. Amaherawhchu, chutianga chhehvêl boruak bawlhhlawhna chu thil nung ni lo, thil siamna khâwl leh hna thawhte avâng ni lovin, mihringte vânga lo awm a ni zâwk. Bawlhhlawhna leh a sawhkhâwk harsatnate avânga khawvêl pumpui a buai nachhan bul ber chu duhâmna avânga lo awm ni mah se, mi mal thianghlim lohna vâng pawh a ni tel tho a ni. He thu hi Australia Ram Hamṭhatna Lam Ngaihtuahtu Pâwl hruaitu hlui pawhin a thlâwp hle a. Hetiang hian a sawi: “Mi tin hi invawngfai ṭheuh sela chuan hrisêlna lama vântlâng harsatna hi a awm lo tûr,” tiin.
Chutichung chuan, ṭhenkhat chuan faina chu mi mal thil a ni a, mi dangte lo buaipui vak tûr ni lovah an ngai. Chu chu a dik chiah em?
Thil ei tûr bazâra mi kan lei emaw, Hotel-ah kan ei emaw, ṭhiante inah kan ei emaw pawh nise, kan ei tûr chungchânga faina pawimawhzia chu sawi uar luat a awm thei lo vang. Kan chaw ei siamtute leh min chhawpsaktute chu faina tehkhâwng sâng tak hmang tûra beisei an ni. Kut bâl—an kut emaw, kan kut emaw—chuan natna tam tak a thlen thei a ni. Hmun dang zawng aia fai tûra kan beisei damdawi inte chu eng nge ni ve le? The New England Journal of Medicine chanchinbu chuan damdawi ina damlote’n natna dang an kai ṭhîn a, chu mi tihdam nân chuan kum khatah US dollar tlûklehdingâwn sâwm vêl hman a ni a, chu chu doctor-te leh nurse-te kut sil loh vâng a ni tih a sawi. Mi dangin ama thianghlim lohna avânga kan hrisêlna a tihchhiat loh chu tupawhin kan duhin, kan beisei ṭheuh a ni.
Chu bâkah, tuemawin—tum rêng vâng emaw, ngaihtuah lêm lo emawa—kan tui lâk a tibawlhhlawh pawh hi thil ho mai mai a ni lo. Tin, damdawi ngawlveite leh mi dangte hman hnu inchiuna kan hmuh ṭhinna tuipui kama ke lâwnga muangchânga lên vah vêl chu a him tâwk em? Chu ai maha pawimawh zâwk thei zawhna chu hei hi a ni: Kan in ngeiah faina dân hi kan zâwm em? tih hi.
Suellen Hoy-i chuan a lehkhabu ziah Chasing Dirt tihah chuan: “Kan fai ṭhin angin kan fai zêl em?” tih zawhna a siam a. Amah vêkin: “Fai zêl lo mai thei,” tiin a chhâng a ni. Ani chuan khawtlâng thil ngaih pawimawh a inthlâk danglam vângah a puh ber a. Mite hian in lama hun an hman tlêm tawlh tawlh avângin, in vawng fai tûrin tuemaw chu an ruai mai ṭhîn. Chutichuan, chhehvêl fai taka dah chu thil pawimawh ber a ni tawh lo. Mi pakhat phei chuan, “Bual in ka tifai hlei nêm—keimah alâwm ka intihfai. Ka in chu bâl mahse, kei ka fai thung alâwm,” a ti awlsam êt mai a ni.
Mahse, faina chu pâwn lama lan dân ngawt chauh a ni lo. Hrisêl taka khawsak a tel a ni. Kan nungchang leh Pathian chibai bûknaa tel kan rilru leh thinlung dinhmun a ni tel bawk. Chutiang a nih tel dân chu i lo en ang u. (w02 2/1)