Pathian Pêk Chhuah Êng Chuan Thim A Hnawt Bo!
“LALPA chuan ka thimna hi a tiêng.”—2 SAMUELA 22:29.
1. Engtin nge êng chu nunna nên a inzawm?
“PATHIANIN, ‘Eng lo awm rawh se,’ a ti a: tichuan êng a lo awm ta mai a.” (Genesis 1:3) Hêng thu awmze nei takte hmang hian, Genesis-a thil siam chanchin chuan Jehova chu êng lo chhuahna bul a nihzia a sawi a, chu mi êng tel lo chuan leiah hian nunna a awm thei lo a ni. Jehova chu kan nun kawng kaihhruaina atâna pawimawh tak thlarau lam êng lo chhuahna bul a ni bawk. (Sâm 43:3) Lal Davida chuan: “Nunna tuikhur chu i hnênah a awm si a: i êngah chuan êng kan la hmu ang,” tih ziakin thlarau lam êng leh nunna a inlaichîn hnaihzia a târ lang a ni.—Sâm 36:9.
2. Paula târ lan angin, êng chu eng nên nge a inkûngkaih tlat?
2 Davida thih hnu kum 1,000 vêl khân, tirhkoh Paula chuan thil siam chanchin sawiin Korinth khuaa Kristian kohhran hnênah: “Isua Krista hmêlah chuan Pathian ropuizia hriatna êng chu min pe tûrin, ‘Thim ata êng a êng chhuak ang,’ titu Pathian chuan kan thinlungte hi a chhun êng ta si a,” tiin lehkha a thawn a. Chutiang chuan, Pathian chu êng awmtîrtu a nihzia a sawi a; tin, thlarau lam êng leh Jehova hnên aṭanga hriatna a inkûngkaih tlat a ni tih a sawi bawk a ni. (2 Korinth 4:6) Engtin nge chu êng chu kan hnênah a lo thlen?
Bible—Êng Thawn Chhuahna
3. Bible hmangin Jehova’n eng ang êng nge min pêk?
3 Jehova chuan thlarau lam êng chu thlarauva thâwk khum a Thu, Bible hmangin a pe chhuak deuh ber a. Chuvângin, Bible zira Pathian hriatna kan dawn hian, a êng chu kan lamah kan chhi êng tihna a ni. Bible hmangin, Jehova chuan a thil tumte min hriattîr a, a duhzâwng kan tih theih dân min hrilh a ni. Hei hian kan nun awmzia a neihtîr a, kan thlarau lam mamawh phuhru tûrin min ṭanpui bawk a ni. (Thuhriltu 12:1; Matthaia 5:3, NW) “Mihring hi chhang chauhvin an nung lo vang a, Pathian kaa thu tin chhuakin an nung zâwk ang,” tih Mosia dân a sawichhâwn khân Isua chuan kan thlarau lam mamawh ngaihven a ṭûlzia a sawi uar a ni.—Matthaia 4:4; Deuteronomy 8:3.
4. Eng kawngin nge Isua chu “khawvêl êntu” a nih?
4 Isua chu thlarau lam êng nên a inzawm tlat a. “Khawvêl êntu” anga a insawi hnuah: “Tupawh mi zui chu thimah a lêng tawp lovang a, nunna êng a nei zâwk ang,” a tih zawm a ni. (Johana 8:12) Chu ṭawngkam chuan mihringte hnêna Jehova thutak hriattîrna kawnga Isua chanvo pawimawh tak chu min hriatthiamtîr a ni. Thim pumpelha Pathian ênga lêng tûr chuan Isua thusawi zawng zawng kan âwih tûr a ni a, Bible-a chhinchhiah a entawn tûr siam leh a zirtîrnate chu kan zui tlat tûr a ni.
5. Isua thih hnuah a hnungzuitute chuan eng mawhphurhna nge an neih?
5 A thih hma lawk nî pawh khân, Isua chuan êng anga intehkhin lehin a zirtîrte hnênah: “Eng hi rei lo tê in zîngah a la awm rih e. Eng in neih chhûng hian lêng rawh u, thimin a nan loh nân che u; tupawh thima lêng chuan a kalna chin a hre ṭhîn lo. Eng in neih chhûng hian êng hi ring rawh u, êng fate in lo nih theih nân,” a ti a. (Johana 12:35, 36) Êng fa lo ni tate chuan Bible “thu dik dân” chu an lo hre ta a. (2 Timothea 1:13, 14) Tichuan, chu thu dik dân chu mi rilru ṭhate thim ata Pathian ênga hruai chhuah nân an hmang ta a ni.
6. 1 Johana 1:5-ah êng leh thim chungchâng eng thu dik nge kan hmuh?
6 Tirhkoh Johana chuan: “Pathian chu êng a ni a, amahah chuan thim rêng rêng a awm lo,” tih a ziak a. (1 Johana 1:5) Heta êng leh thim inkalh dân hi chhinchhiah teh. Thlarau lam êng chu Jehova hnêna mi a ni a, thlarau lam thim nên a inpawlh thei lo. A nih leh, thim chu tu hnên aṭanga lo chhuak nge ni?
Thlarau Lam Thim Lo Chhuahna
7. He khawvêl thlarau lam thimna phênah hian tu nge awm a, eng thununna nge tûn laiah a neih?
7 Tirhkoh Paula chuan “khawvêl pathian” chungchâng a sawi a. Chu chu Diabol-Setana a sawina a ni. Ani chuan “Krista, Pathian anpui, a ropuizia chanchin ṭha êng chuan anmahni a chhun ên theih lohna tûrin . . . ring lote rilru a tidel,” tih Paula chuan a sawi bawk. (2 Korinth 4:4) Mi tam tak chu Pathian ringah an inchhâl a; mahse, Diabola a awm tak tak ring lo mi an pung nasa bawk si. Engvâng nge? Mihring aia chungnung leh thiltithei zâwk mi sual a awm thu leh ani’n an ngaihtuahnate a thunun thei tih an pawm duh loh vâng a ni. Amaherawhchu, Paula târ lan angin Diabola chu a awm ngei a, thutak êng an hmuh lohna tûrin mihringte a thunun ngei bawk a ni. Setana’n mite a thunun theihzia chu “khawvêl zawng zawng bumtu” anga sawina hrilh lâwkna thuah a hmuh theih a. (Thu Puan 12:9) Chu Setana hnathawh avâng chuan, zâwlnei Isaia hrilh lâwk thu: “Ngai teh, thimin leilung hi a khuh dâwn si a, thim chhah mupin mite a khuh bawk dâwn a ni,” tih hi, Jehova rawng bâwl lotu zawng zawngte chungah a lo thleng ta a ni.—Isaia 60:2.
8. Eng kawngin nge thlarau lam thima awmte chuan kawng an bozia an târ lan?
8 Thim chhah tak hnuaiah chuan khua a hmuh theih loh avângin, bo a awl hle ṭhîn. Chutiang bawkin, thlarau lam thima awmte chuan hriatthiamna an tlachham a, thlarau lamah kawng an bo nghâl mai ṭhîn. Thutak leh dâwt thu, ṭha leh ṭha lo thliar hran theihna chu an hloh thei a ni. Zâwlnei Isaia chuan chûng thlarau lam thim hnuaia awmte chanchin chu sawiin heti hian a ziak a ni: “Thil ṭha lo chu thil ṭha tia, thil ṭha chu thil ṭha lo ti ṭhîna, êng chu thima ngaia, thim chu ênga ngai ṭhîna, thil thlum chu thil khâa ngaia, thil khâ chu thil thluma ngai ṭhîntute chu an chung a pik e!” tiin. (Isaia 5:20) Thlarau lam thima awmte chu thim lal, Diabol-Setana thununna hnuaia awm an ni a; chuvângin, êng leh nunna lo chhuahna nên inzawmna an nei lo.—Ephesi 4:17-19.
Thim Ata Êng Lam Pan Tûra Chona
9. Thil sual titute chuan thim tak tak leh thlarau lam thim an ngainat dân han hrilhfiah teh.
9 Mi rinawm Joba chuan thil sual titute’n thim tak tak an ngainatzia chu heti hian a sawi: “Uirepa mitin thimhmul a thlîr a, tuman mi hmu lo vang, tiin. Hmai khuhnain a hmêl a tuam a,” tiin. (Joba 24:15) Thil sual titute chu thim nasa tak, thlarau lam thim hnuaiah an awm bawk a ni. Chu thim hnuaia tângte zîngah chuan inngaihna te, rûk rûkna te, duhâmna te, zu ruihna te, inhauhna te, hlêprûkna te a hluar hle tih tirhkoh Paula chuan a sawi. Mahse Pathian Thu ênga lo kal apiang chu an inthlâk danglam thei a ni. Chutianga inthlâk danglam chu thil theih a ni tih Korinth khuaa mite lehkha a thawnnaah Paula chuan a târ lang chiang hle. Korinth Christian tam takte chuan tûn hma chuan thim thiltihte an lo ti ṭhîn a, mahse Paula chuan an hnênah: “Nimahsela Lalpa Isua Krista hmingah leh kan Pathian thlarauvah tlenfai in ni tawh a, tihthianghlim in ni tawh a, thiam chang in ni tawh,” a ti.—1 Korinth 6:9-11.
10, 11. (a) Engtin nge Isua’n a mit a tihvârsak pa chungah mi dangte ngaihtuahna a lantîr? (b) Engvângin nge mi tam takin êng an thlan loh?
10 Thim chhah tak hnuai aṭanga ênga kal chhuak chuan, a mit a vaih avângin thil a hmu fiah thei lo va. A hmuh fiah nân rei lo te chhûng chawlh a ngai ṭhîn a ni. Bethsaida khuaah chuan Isua’n mitdel pakhat mit chu zawi zawiin a tihvârsak a ni. “Ani chuan mitdel kut chu a chelh a, khua ata a kai chhuak a; tin, a mitah chil a chhâk a, a chunga a kut a nghah zawhin, ‘Khua i hmu thei em?’ tiin a zâwt a. Tin, a han dâk chhuak a, ‘Mihring ka hmu a, thing kal ang maiin ka hmu si,’ a ti a. Tin, a mitah chuan a kut a nghat leh a; tin, ani chuan a en reng a, a lo dam ta mai a, engkim fiah takin a hmu thei ta a.” (Marka 8:23-25) Isua’n zawi zawia a mit a tihvârsak chhan chu ni zung êng tak avânga mitdel pa mit a vaih loh nân a nih a rinawm. Chu pa han lâwm tûrzia chu kan suangtuah thei a ni.
11 Amaherawhchu, chu pa lâwmna chuan thlarau lam thim ata thutak ênga zawi zawia pên chhuak tûra ṭanpuina dawngte hlimna chu a tluk lo rêng rêng a. Chutianga thlarau lam ênga pên chhuakte hlimzia han hmuh hian, mi tam takin êng an duh lo chu mak kan ti mai thei a ni. Isua chuan a chhan a sawi: “Hei hi thiam lohna a ni, êng khawvêlah a lo kal a, nimahsela miten êng aiin thim an duh zâwk, an thiltihte a sual avângin. Tupawh thil tisual apiangin êng an haw ṭhîn, êngah pawh an lo kal lo, chutilochuan an thiltihte a lang ang,” tiin. (Johana 3:19, 20) A ni, mi tam takte chuan ‘thilsual’—nungchang bawlhhlawhna te, inawpbehna te, dâwt sawi te, mi bum te, leh rûk rûk ang chi te—tih nuam an ti a, Setana thlarau lam thim chu an duhzâwng thil tih nân, hmun duhthusâm tak a ni.
Êngah Hma Sâwn Zêlin
12. Eng kawngin nge ênga kan lo kalna chu kan hlâwkpui?
12 Êng hriatna kan lo neih avângin, keimahniah eng inthlâk danglamna nge kan hmuh? Thlarau lama hma kan sâwn dân chhui lêtleh châng neih ṭhin chu thil ṭha tak a ni. Eng chîn dân ṭha lote nge kan paih bo tawh? Kan nuna eng buaina nge kan tihdik tawh? Nakin hun tâna kan ruahmanna chu engtin nge a inthlâk danglam? Jehova chakna leh a thlarau thianghlim ṭanpuina zârah, kan thil ngaihtuah dân leh kan mizia chu kan la thlâk zêl thei a, chu chuan êng kan chhân lêtzia a târ lang dâwn a ni. (Ephesi 4:23, 24) Paula chuan heti zâwng hian a sawi: “Hmânah khân thim in ni a, tûnah erawh chuan Lalpaah chuan êng in lo nih tâk hi . . . êng fate angin awm rawh u, êng rah chu ṭhatna leh, felna leh, thutak zawng zawngah a lang si a,” tiin. (Ephesi 5:8-10) Jehova êng inkaihhruaitîrna chuan beiseina leh thiltum min pêk bâkah, kan vêla mite nun pawh a tinuam sawt a ni. Chutiang inthlâk danglamna kan siamte chuan Jehova thinlung a va tilâwm tak êm!—Thufingte 27:11.
13. Jehova êng avânga kan lâwmzia chu engtin nge kan lantîr theih a, chutiang ti thei tûr chuan eng nge ngai?
13 Nun hlim zâwk kan neih avânga kan lâwmna chu Jehova êng lanchhuahtîrna hmangin kan târ lang thei a ni. Jehova êng kan lanchhuahtîr theih dân kawng ṭhenkhat chu Bible aṭanga kan thu zirte chu kan chhûngte, kan ṭhiante, leh kan ṭhenawmte hnêna hrilh chhâwn hi a ni. (Matthaia 5:12-16; 24:14) A ngaithla duh lote tân chuan kan thuhrilhna leh kan Kristian nun kawng entawn tlâk tak chu anmahni demna leh zilhna a lo ni. Paula chuan: “Lalpa lâwmzâwng eng nge ni tih fiahin, . . . thim thiltih rah nei ngai lovahte chuan telna rêng nei suh ula, tel ahnêkin a thiam lohzia hriattîr zâwk rawh u,” tiin a hrilhfiah a ni. (Ephesi 5:8-11) Thim kalsan a, êng thlang tûra mi dangte ṭanpui tûr chuan huaisen a ngai a. Chu aia pawimawh zâwk chu, khawngaihna leh mi dangte ngaihsakna, leh an chatuan ṭhatna tûra thutak êng hrilhhriat duhna tak tak neih a ngai a ni.—Matthaia 28:19, 20.
Tihderna Êng Lakah Fîmkhur Rawh!
14. Êng chungchânga vaukhânna thu eng nge kan ngaih pawimawh ang?
14 Zân thim hnuaia tuipuia zinte tân chuan êng engpawh chu a duhawm a. Tûn hma chuan, thlipui laka bihrûkna hmun tûr chhinchhiah nân England ram tuipui kam khâm lung chungahte meipui an chhêm ṭhîn a. Hêng mei chhêmte hian hmun him lam a pantîr theih avângin lawng kar mite chu an lâwm hle a ni. Mahse, ṭhenkhat chu tihderna meipui a ni a. Chûng chuan hmun him lam pantîr ahnêkin, lawng tam tak chu a hruai kawi a, tuipui kam lungte tauhvin lawng a kehchhiattîr zâwk a, chutah an bungraw phurhte chu rûkbosak an ni ṭhîn. He inbumna khawvêlah hian, thlarau lam lawngkehchhiatna min thlen thei tihderna êng lama hîpa kan awm loh nân kan fîmkhur hle tûr a ni. “Setana meuh pawh êng tirhkohvah a insiam chawp si ṭhîn,” tih hrilhhriat kan ni a. Chutiang bawkin, kalpêngte tiamin a chhiahhlawhte chu “hnathawktu mi bum hmangte” an ni a, ‘felna rawngbâwltua insiam chawpte’ an ni. Chutiang mite ngaihtuahna sual kan dawn chuan, Jehova thutak Thu, Bible kan rinna chu a tichauvin, kan rinna pawh a tithi hial thei a ni.—2 Korinth 11:13-15; 1 Timothea 1:19.
15. Engin nge nunna kawng zawh rêng tûrin min ṭanpui dâwn?
15 Fakna hla phuahtu chuan: “I thu hi ka ke atânte hian khâwnvâr a ni a, ka kawng atân êng a ni,” tih a ziak a. (Sâm 119:105) A ni, ‘nunna kawngka zîm leh chêp tak’ chu ‘mi zawng zawng chhandama awmah leh thutak hriaa duhtu’ hmangaihna Pathian, Jehova chuan a tiêng a ni. (Matthaia 7:14; 1 Timothea 2:4) Bible thupêkte zawmna chuan kawngka zîm leh chêp tak ata kawng thimahte kal pêng lo tûrin min vênghim ang. Paula chuan heti hian a ziak: “Pathian Lehkha Thu zawng zawng hi Pathian thâwk khuma pêk a ni a, zirtîr kawngah te, thiam loh chantîr kawngah te, zilh kawngah te, felna zirtîr kawngah te a sâwt bawk a ni,” tiin. (2 Timothea 3:16) Thlarau lama hma kan sâwn zêl hian, Pathian Thu zirtîrna kan dawng tihna a ni. Pathian Thu êng hmangin, mahni kan inzilh thei a, a ṭûl phawt chuan kohhrana berâm vêngtute zilhna pawh kan dawng thei a ni. Chutiang bawkin, kan insiam ṭhain, nunna kawnga kan kal reng theih nân felna zirtîrna chu inngaitlâwm takin kan pawm thei a ni.
Lâwm Takin Êngah Chuan Kal Rawh
16. Engtin nge Jehova êng mak tak chunga kan lâwmzia chu kan lantîr theih?
16 Engtin nge Jehova min pêk êng ropui tak avânga kan lâwmzia chu kan lantîr theih? Johana bung 9-na chuan, Isua’n pian tirh ata mitdel a tihdam khân, chu pa chuan a lâwmzia a lantîr tih min hrilh a ni. Engtin nge a lantîr? Isua chu Pathian Fapa a ni tih a ring a, vântlâng hriatah “zâwlnei” a nih thu a sawi a ni. Chu bâkah, Isua thilmak tih pawm duh lote chu huaisen takin a hnial bawk a ni. (Johana 9:17, 30-34) Tirhkoh Petera chuan hriak thih Kristian kohhran zînga mite chu “Pathian mite” a ti bawk. Engvângin nge? Pian tirh ata mitdel, tihdam tâka angin lâwmna rilru an neih vâng a ni. Anni chuan ‘thim ata chhuaka, a êng mak taka lût tûra kotu ṭhatna chu’ puang chhuakin, an tâna Thil Ṭha Tihsaktu, Jehova chunga an lâwmzia chu an lantîr a ni. (1 Petera 2:9; Kolossa 1:13) Lei lam beiseina neite pawhin chutiang bawk lâwmna rilru chu an nei a, vântlâng hmaa Jehova “ṭhatna” puanchhuahna kawngah hriak thih an unaute chu an ṭawiâwm a ni. Mihring ṭha famkim lote hnêna Pathian thilpêk chanvo ropui tak a va ni êm!
17, 18. (a) Eng nge mi tinte mawhphurhna chu? (b) Timothea entawnin, Kristian tinte chu eng pumpelh tûra fuih nge kan nih?
17 Tih tak zeta thutak êng hlutna neih chu a pawimawh a. Tumah hi thutak hre sain kan piang lo tih hre reng ang che. Ṭhenkhat chuan an upat hnuah an zir a, thim aia êng ṭhat zâwkzia chu an hmu thuai a ni. Mi dangte erawh chuan Pathian ṭih nu leh pate enkawlna chu an dawng a, an nihlawh hle a ni. Mahse, chutiang mite tân chuan êng ngaihhlut loh hi a awlsam hle thei. A pian hma aṭanga Jehova rawng lo bâwl tawh nu leh pa nei Thuhretu pakhat chuan, a têt tê aṭanga thutak zirtîrna a dawn chu a pawimawhna tak tak man tûrin hun leh thawh rim a ngaih thu a sawi a ni. (2 Timothea 3:14, 15) Naupang kan ni emaw, puitling kan ni emaw, mi tin hian Jehova min hriattîr thutak avânga lâwmna nasa tak kan neih a ngai a ni.
18 Tleirâwl Timothea chuan “Lehkha Thianghlimte” zirtîrna chu a naupan têt ata a dawng a. Mahse, Kristian puitling a lo nih theih chhan chu rawngbâwlnaa a inhman nasat vâng chauh a ni. (2 Timothea 3:15) Chutianga a inhman nasat avângin, a hnêna: “Hnathawktu, thutak thu fel taka hmang chu zak tûr a ni lo angin, Pathian ngaiha ṭhaa inentîr tûrin ṭhahnem ngai rawh,” tih fuihna thu petu tirhkoh Paula ṭanpui tûra thlan a lo ni ta a ni. Kan za hian Timothea entawn ila, min timualpho thei—a nih loh leh Jehova zahpuia min siam thei—thil engmah i ti lo vang u!—2 Timothea 2:15.
19. (a) Davida angin, eng sawi chhan tûr nge kan neih? (b) Thuziak dawtlehah eng thu nge kan sawiho dâwn?
19 A thutak êng min petu, Jehova fakna tûr chhan tam tak kan nei a ni. Lal Davida angin: “Aw LALPA, ka khâwnvâr i ni si a: LALPA chuan ka thimna hi a tiêng ang,” kan ti a ni. (2 Samuela 22:29) Chutichung chuan, kan ngaihngam lutuk ngam lo; ngaihngamna chuan chhanchhuah kan nihna thimah min tlûktîr leh theih avângin. Chuvângin, a dawtleha thuziak chuan kan nuna Pathian pêk chhuah êng kan dah pawimawh dân chhût tûrin min ṭanpui ang. (w02 3/1)
Eng Nge I Zir?
• Engtin nge Jehova’n thlarau lam êng min pêk?
• Kan vêla thlarau lam thimna chuan eng chona nge a awmtîr?
• Eng hlauhawm nge kan pumpelh tûr?
• Engtin nge thutak êng avânga kan lâwmzia kan lantîr theih?
[Phêk 8-naa milem]
Jehova chu tisa lam leh thlarau lam êng lo chhuahna a ni
[Phêk 10-naa milem]
Isua’n midel pa mit a tihvârsak angin, thlarau lam thim ata chhuak tûrin min ṭanpui
[Phêk 11-naa milem]
Setana tihderna êng inkaihhruaitîrna chuan thlarau lam lawngkehchhiatna a thlen