A KAWM THU | PATHIANIN ZIAL ZUK A THLIR DAN
Engtin Nge Pathianin Zial Zûk A Thlîr?
Thuziak hmasaa sawi tâk Naoko-i chuan zial zûk a bânsan theih dân chu heti hian a sawi a, “Pathian mizia leh thiltum chungchânga thutak ka zir avângin ka nun ka thlâk thei a ni,” tiin. A thil zir chu Bible aṭangin a ni a. Bible chuan vaihlo chungchâng chu sawi lang lo mah se, Pathianin zial zûk a thlîr dân hre thiam tûrin min ṭanpui a.a Chu hriatna chuan mi tam tak chu zial zûk do thei tûr, a nih loh leh bânsan tûrin a chêttîr a ni. (2 Timothea 3:16, 17) Zial zûkin nghawng pawi tak a neih thil pathumte leh chu mi chungchâng Bible sawi dân chu i lo ngaihtuah ang u.
ZIAL ZUK HI A NGAWL VEI THEIH A NI
Vaihlo-ah hian a ngawl vei awlsam berte zînga mi—nicotine, tia sawi vaihlo tûr chu a awm a. Chu chu mite tithatho zâwng leh tinguai zâwngin a thawk thei a ni. Zial an han zûk chuan nicotine chu thluakah a thleng zung zung ṭhîn. Zial vawi khat pak hi nicotine vawi khat hîp luh ang a ni a, chuvângin, ni khata zial bâwm khat zutu chuan ni khatah nicotine vawi 200 a hîp lût ang a ni a, chu chu ruihhlo dang hman aiin a sâng zâwk hle a ni. Chutianga hîp luh mawlh mawlhna chuan a ngawl vei a tiawlsam zual a ni. Miin a zûk ṭhan tawh chuan, zûk tûr a neih loh hunah a dam loh phah hial ṭhîn.
“A thu in âwiha bâwih chu in ni.”—Rom 6:16
Vaihlo bâwihah i awm chuan Pathian thu âwih i ni tak tak thei ang em?
Bible chuan: “Tu hnênah pawh an thu âwih tûra bâwiha in luh chuan . . . a thu in âwiha bâwih chu in ni tih in hre lo em ni?” tia a sawi hian thlîr dân dik tak nei tûrin min ṭanpui a. (Rom 6:16) Mi chu vaihlo châknain a ngaihtuahna leh a thiltih a thunun tawh chuan, chu thil chîn ṭha lo tak bâwihah chuan a tâng zui mai ṭhîn. Amaherawhchu, Pathian Jehova chuan kan taksa tichhe thei thil chîn dân aṭang chauh ni lovin, kan thlarau—kan rilru ngaihtuahna bul ber tibawlhhlawh thei thilte lakah pawh fihlîm tûrin min duh a ni. (Sâm 83:18; 2 Korinth 7:1) Chuvângin, miin Jehova ngaihhlutna leh zahna a neih chhoh hian thil chîn hlauhawm tak bâwiha tâng reng chungin Pathian hnênah thil ṭha ber a pe thei lo tih a hria a ni. Chu hriatna chuan mi chu amah tikhawlo thei châkna do duhna a neihtîr ang.
German rama awm Olaf-a chuan kum 12 mi a nih aṭangin zial a zu ṭan a, kum 16 lai a ngawl a lo vei tawh chu a bânsan thei a ni. Olaf-a chuan zial zûk chu hlauhawm lo tûrah a ngai a. Mahse, kum engemaw zât hnuah chuan bânsan theih loh khawpin a ngawl a lo vei ta a ni. “Ṭum khat chu, zûk tûr ka nei lo va, ka beidawng lutukin a vâp dahnaa a bung nawia vaihlo awm zawng zawng chu la khâwmin chanchinbu phêkin ka zial a. Ka han ngaihtuah lêt hian, a lo zahthlâk hle tih ka hre thei,” tiin a sawi a. Chu thil chîn zahthlâk tak chu engtin nge a bânsan theih? Ani chuan:“Pathian Jehova tihlâwm duhna neih chu thil pawimawh ber a ni a. Jehova’n mihringte a hmangaihna leh beiseina a pêkte chuan he thil chîn ṭha lo tak hi bânsan tûrin chakna min pe a ni,” tiin a sawi.
ZIAL ZUKIN TAKSA A TICHHIA
The Tobacco Atlas tih lehkhabu chuan: “Zial zûk chuan . . . kan taksa pêng tin deuhthaw hi a tihchhiat bâkah, natna leh thihna a thlen nasa tih science thiamna lam aṭang pawhin finfiah a ni,” tih a sawi. Zial zûkin inkaichhâwn theih loh natna cancer te, lung natna te, leh chuap natnate ang chi a awmtîr tih chu tlâng hriat a ni. Mahse, World Health Organization (WHO) sawi dân chuan zial zûk hi TB ang chi thihna tam tak thlentu natna inkaichhâwn theihte awmtîrtu pawh a ni bawk.
“Lalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin i rilru zawng zawngin i hmangaih tûr a ni.”—Matthaia 22:37
Pathian pêk i taksa chu chîn dân ṭha lo taka i tihbawlhhlawh chuan Pathian zahna leh hmangaihna lantîr i ni ang em?
Pathian Jehova chuan a Thu, Bible hmangin kan nun, kan taksa, leh theihnate thlîr dân dik nei tûrin min zirtîr a. Chu chu, A Fapa, Isua’n: “Lalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin i rilru zawng zawngin i hmangaih tûr a ni,” tia a sawi khân a târ lang a ni. (Matthaia 22:37) Pathianin kan nunna leh taksa chu ṭha taka hmang tûr leh zah taka cheibâwl tûrin min duh tih a chiang hle. Jehova leh a thutiamte chanchin kan han zir hian, kan tâna a thiltih zawng zawngte chu kan ngainain, kan ngaihlu ṭan a. Chu chuan kan taksa tibawlhhlawh thei thil laka fihlîm tûrin min chêttîr a ni.
India rama awm doctor pakhat Jayavanth-a chuan kum 38 chhûng zial a zu a. “Damdawi lam chanchinbu aṭangin zial zûk hlauhawmzia ka hria a. A dik lo tih ka hriat avângin ka dam lo enkawlte hnênah pawh zial zûk bânsan tûrin ka hrilh ṭhîn. Mahse, ṭum nga emaw, ṭum ruk emaw lai ka beih pawhin ka bânsan thei chuang lo,” tiin a sawi. Engin nge a tâwpah bânsan tûra ṭanpui? “Bible ka zirna avângin zial zûk ka bânsan thei a. Jehova tihlâwm duhna chuan ka thil chîn chu bânsan nghâl tûrin min chêttîr a ni,” tiin a sawi.
ZIAL ZUKIN MI DANGTE A TAWRHTIR
Zial khu pak chhuah leh vaihlo mût aṭanga lo chhuak mei khute chuan tûr a pai a. Mi dangte zûk khûk lo hîp luhna chuan cancer leh natna dangte a awmtîr a, kum tinin zial zu ve lo mi 600,000 vêlte chuan an thih phah a ni; a tam zâwk chu hmeichhia leh naupangte an ni lehnghâl. WHO chuan: “Zial khu chu pawi tham lova hîp luh a awm thei lo,” tiin a hlauhawmzia a vaukhân a ni.
“Nangmah i inhmangaih angin i vêngte pawh i hmangaih tûr a ni.”—Matthaia 22:39
I zial zûk khu avânga i vêngte leh chhûngte chu dinhmun hlauhawma i awmtîr chuan, anni chu i hmangaih tak tak a ni ang em?
Isua chuan vêngte—kan chhûng te, ṭhian te, leh kan bul vêla mite—hmangaih chu Pathian hmangaihna dawttu chiah a nih thu a sawi a. “Nangmah i inhmangaih angin i vêngte pawh i hmangaih tûr a ni,” tiin a sawi a ni. (Matthaia 22:39) Kan bul hnaia mite tina thei chîn dân ṭha lo kan tih zawm zêl chuan vêngte hmangaihna kan lantîr lo a ni. Hmangaihna dik tak chuan: “Tupawhin mahni ṭhatna tûr zawng lovin mi dang ṭhatna tûr zawng zâwk rawh se,” tia Bible fuihna chu zâwm tûrin min chêttîr a ni.—1 Korinth 10:24.
Armenia rama awm Armen-a chuan heti hian a sawi a: “Ka zial zûk chu kan chhûngte’n an lo tawrh ve avângin bânsan tûrin min ngên a. Mahse, an lo tuar ve tih chu ka pawm duh lo,” tiin a sawi a. A thlîr dân thlâktîrtu chu heti hian a sawi a ni: “Bible ka hriatna leh Jehova ka hmangaihna chuan zial zûk bânsan tûr leh, ka tân chauh ni lovin ka bul hnaia awmte tân pawh a pawi tih pawm tûrin min ṭanpui a ni,” tiin.
THIL ṬHA ATANA ZIAL ZUK BANSANIN!
Bible hriatna chuan Olaf-a, Jayavanth-a leh Armen-a chu anmahni leh mi dangte tina thei chîn dân ṭha lo bânsan tûrin a ṭanpui a. An bânsan theih chhan chu zial zûk a hlauhawm tih an hriat avâng mai ni lovin, Jehova an hmangaihna leh tihlâwm an duhna avângin a ni. Hmangaihna a pawimawh dân chu 1 Johana 5:3 chuan: “Pathian kan hmangaihna chu hei hi a ni, a thupêkte kan zawm hi; a thupêkte chu a khirh si lo va,” tiin a târ lang a. Bible thu bulte zawm chu thil awlsam a ni reng lo ngei mai, mahse, miin Pathian hmangaihna nasa tak a neih chuan thu âwih chu harsa a ti lo vang.
Khawvêl pum huapa zirtîrna campaign hmangin, tûn laiah Pathian Jehova chuan mi maktaduai tam tak chu vaihlo bâwih ata fihlîm tûr leh tâl chhuak tûrin a ṭanpui a. (1 Timothea 2:3, 4) Nakin lawkah, a Lalram hmangin—a Fapa Isua Krista vân lam sawrkârna hnuaiah—Jehova chuan maktaduai tam tak vaihlo bâwiha siamtu sumdâwnna ṭha lo zawng zawngte chu a nuaibo vek dâwn a ni. Ani chuan zial zûk avânga hrilêngte chu a nuaibo tawh ang a, a thu âwihtute chu taksa leh thinlung ṭha famkim nei tûrin a siam ṭha leh ang.—Isaia 33:24; Thu Puan 19:11, 15.
Zial zûk bânsan tûra theih tâwp i chhuah chuan beidawng suh. Pathian Jehova hmangaih leh zial zûk a thlîr dân anga thlîr i zir chuan, nang pawh i hlawhtling thei a ni. Jehova Thuhretute chuan Bible thu bulte zir tûr leh nunpui tûra ṭanpui che chu an duh hle ang. Zial zûk bânsan tûra Pathian Jehova’n a ṭanpui che i duh chuan, i mamawh chakna leh thiltih theihna a pe dâwn che tih ring tlat rawh.—Philippi 4:13. (w14-E 06/01)
a Heta zial zûk tih hi mei zial, churut, vaibêl, a nih loh leh kuaitê zûk huna hîp luh sawina a ni a. Mahse, heta sawi thu bul hian sahdah leh vaihlo aṭanga siam hmuam chi te, vaihlo tûr awmna electronic cigarette an tih te, leh chutiang chi thil dangte pawh a huam tel bawk a ni.