June

Yehova wabezikisile baka-Kristu bakulibanga mu byuma bibakele na kulinga nameme baliwanene na bukalu. Kakangi bakele na kubayandesa nameme ha simbu ije kubabandamenene. Acisinganyekeni byuma byalingiwile kuli Banabasi na Paulu mubakele na kwambulwila mu mutambela wa Listra. Hakulibanga babatambwile mwamubwa, co bakele na kutolilila ku muzimbu ubakele na kwambulula. Oloni munima ya simbu, baka-kubalwisa bakokweyeye mbunga ya banu. Co banu bamo ha banu baje bakele na kutolilila bashele Paulu mamanya, co bashakele kumutsiya. (Bili 14:19) Nameme ngoco, Banabasi na Paulu batwaleleleleho kwambulwila ku mitambela yeka. Bika byatundilemo? ‘Bapwisile banu babangi bandongesi,’ co majwi abo na mwanja wabo waubwa byatakamesele bakwabo baka-kukulahela. (Bili 14:21, 22) Bwingi bwabo bakanyamene mwafwa Banabasi na Paulu kubalikelele kwambulula nameme bakele na kubapakesa. Netu nga kutwilukila munima kulinga bipangi byanatwana Yehova, Yehova atubezikisa. w23.04 16-17 ¶13-14

Mwene Devidi wakele na bitozi babangi ba kukenyuka mu kuyoya kwendi kwoshe, co ha bisimbu byabingi walombele Yehova mangana amukwase. Devidi wakulahelele ngwendi Yehova wazibile malombelo endi na kuwakumbulula. Neni mwasa kukulahela ngoco. Mbimbiliya itukwasa kumona ngwetu netu Yehova atwana mana na nzili mangana tukolese. Asa kupangesa naanga yetu ya ku sipilitu nambe baka-kujeneka kukulahela mangana batukwase mu ngila imo. Nameme simbu imo Yehova kakumbulula malombelo etu mu ngila itutonda yetu, tuzibuka ngwetu awakumbulula. Atwana byuma bitutonda ha simbu inapande. Ngeci, twaleleleniho kukulahela ngweni Yehova amitolilila ha simbu ino, co kulutwe mu kaye kakaha, “akakutisa byuma byoshe bya kuyoya.”—Myaso 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Kunapu kwa seho kusinganyekesesa ha bibezikiso bitunda mu kushulisilila cilengo. Bibezikiso muka bimunapande kusinganyekesesa? Nga cilengo ceni cinakundama ku kutanda Mbimbiliya na mwakulombelela, co singanyekeseseni omwo kulinga ngoco kukanyameselamo busamba bweni na Yehova. (Myaso 145:18, 19) Nga cilengo ceni cinapu kukala na cifwa cimo cibanapande kukala naco baka-Kristu, co singanyekeseseni omwo kulinga ngoco kukanyameselamo busamba bweni na bakweni. (Kolo 3:14) Mwasa kukala na mukana wa byuma bije binapande kumishongangeya kushulisilila cilengo ceni. Munapande kutala-tala ha mukana wa byuma bimunasoneka kushwa kumo. Co lalo, sikameni na baje bamikwasa kukala na lishungu lya kushulisilila cilengo ceni. (Visi 13:20) Kwendeka lika busunga, tubaboshe simbu imo tukalizibi ngwe kutwasa kushulisilila bilengo byetu. Kuma oku kulumbununa ngwabo kutwapandele kushulisilila cilengo cetu ndi? Embwe.Netu tunapande kweseka mutwasela mwoshe kushulisilila cilengo cetu, nameme kutwesi na lishungu lya kulinga ngoco. Nameme keti cacasi kulinga ngoco, tuwana bibezikiso byabingi nga tulifwita. w23.05 27-28 ¶5-8

Kuzibuka ngwetu tunapande kulitabela byuma bitwangula kulinga kutulingisa tulyambulule bubi butunalingi, kwecela obwo bubi na kulinga mwoshe mutwasela kujeneka kubwilukila. Kulinga ngoco kutukwasa tutwaleleleho kushatuka na kukawana kuyoya kwa myaka yoshe. Bika bimwasa kulinga nga kumwangwile mwamubwa byakulinga? Keti mubiisile simbu na nzili yeni ku kulimanena nambe kwana bakweni mulonga. Moneni kusebuka kweni na kulinga mwoshe mumwasela kwangula mwamubwa byakulinga ha simbu ino. Nga muliziba kukala na mulonga mwafwa ya bubi bumo bumunalingi, pweni ba kulikehesa na kulombela kuli Yehova, kulitabela bubi bumunalingi na kumulomba ngweni amikonekele. (Myaso 25:11; 51:3, 4) Lombeni likonekelo kuli bamunabiisila nga kubali, na kulomba bukwasi ku bakulunu nga citaba. (Jems 5:14, 15) Lilongeseni ku kusebuka kweni na kulinga mwoshe mumwasela kujeneka kwilukila obyo byuma. Nga mulinga ngoco, Yehova amimwesa ngozi yendi na kumikwasa.—Myaso 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Yehoyanda wakwasele Yowashe kupwa mwene wamubwa. Ngeci, Yowashe mwapwile mwanike washakele kuzibisa Yehova kubwaha. Oloni Yehoyanda mwatsile, Yowashe watolililile bamyata baje bapwile baka-kutengulukila. (2 Mizi 24:4, 17, 18) Yehova wazibile kubabala ku mbunge mukemwo ‘watwaleleleleho kubatumina tupolofweto mangana abanangule ngeci beluke kuli ikeye, oloni banu babyanene kubatolilila.’ Kubatolililile na kuli Zakaliya muna Yehoyanda uje wapwile kapolofweto ka Yehova na kapilistu. Zakaliya wapwile lalo mushoni wa Yowashe. Mwene Yowashe watsiile Zakaliya. (2 Mizi 22:11; 24:19-22) Yowashe katwaleleleleho kuzibila Yehova lyoba. Yehova wendekele ngwendi: “Baje banjiyengula, nange njikabashaula.” (1 Samwe 2:30) Maswalale ba Basilya baje bapwile babandondo bahyanene “maswalale babangi” ba Yowashe, co wabetwele manene. (2 Mizi 24:23-25) Bangamba bendi bamutsiile mwafwa ya kutsiisa Zakaliya. w23.06 18-19 ¶16-17

Kapositolo Paulu wakele mu Efeso, co wambulwile na kulongesa bya muzimbu waubwa. (Bili 19:1, 8-10; 20:20, 21) Wazemene manene bandolome bendi, co washakele kubakwasa batwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Yehova. Baka-Efeso basonekelele Paulu mukanda, bakele mu bundungo bwa bilongesa bya bulombelo bwa makuli na kukulahela manseno hakulibanga. Banu ba mu nganda ya Efeso bakele na kulinga manene bupangala, co kubazibilile shwamwa futisi yabo yaibi. Bweho bubakele na kweha ku myela ya kwehela na bilika bya bulombelo bwabo kakangi byakundwiiye bupangala. (Efeso 5:3) Bwingi bwa banu bakele omu mu nganda, ‘shwamwa yabahwile,’ kulumbununa ngwabo ‘kubalizibile kukala na mulonga.’ (Efeso 4:17-19) Simbu kanda balilongese byuma byabibwa nebi byabibi, baka-Efeso kubakele na kuliziba kubihya ha byuma byabibi bibakele na kulinga. Mukemwo Paulu wendekele ngwendi “bisinganyeka byabo bili mu lisusulungu, co banangunuka ku kuyoya kuje kwakundama kuli Njambi.” Baka-Efeso bamo batundile mu lisusulungu. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Gidioni wapandele kupanga na nzili ha kupwa lyaako. Omwo Bamindyani batewele mubakele na kulwa nzita butsiki, Gidioni wabakabele kutunda mu Cinema ca Njezelele kweta na ku Ndonga ya Jodani. (Maako 7:22) Ikeye na banalume 300 bakele nabo bajabukile Ndonga ya Jodani na kutwalelelaho kukaba bitozi babo nameme bajukile. Kukapwa muje, bawanene Bamindyani, co babahyanene. (Maako 8:4-12) Gidioni wakulahelele ngwendi Yehova amwana nzili, co wamwaneneyo. (Maako 6:14, 34) Simbu imo, Gidioni na banu bendi bashekele bimyene babali ba Bamindyani baje balondele ha tumelo nameme bakebo kubalondele ha tumelo. (Maako 8:12, 21) Yehova wakwasele Baisalele, co bawanene bitozi babo na kubahyana. Bakulunu basa kukulahela Yehova mwafwa “kesi kujuka nambe kuzeya.” Abana nzili ha simbu ibaitonda.—Isaya 40:28, 29. w23.06 6 ¶14, 16

Twasa kukala na mbunge ya kukanyama nameme tuliwane na byeseko bya kufwa bati. Ngeci, kulaheleni Yehova. Tumoneni mwabezikilile Mbaluke mwafwa ya kukulahela byuma byamulekele Yehova. Nameme ha simbwoyo Baisalele kubalibwaheselele nzita, co lalo te kubesi na bitwa bya kulwisa, Yehova walekele Mbaluke ngwendi akalwe na Kakanana wa lizina lya Sisela uje wapwile ntwama wa maswalale, co lalo maswalale bendi bakele na bitwa byabingi. (Maako 5:8) Kapolofweto wa munakazi Ndembola walekele Mbaluke ngwendi asikumuke mu cana mangana akalwe na Sisela uje wakele na matemba a kupwa 900. Nameme kulwila mu cana na Sisela uje wakele na matemba kwasele kulingisa Sisela ahyane, Mbaluke wononokele. Omwo maswalale ba Baisalele bakele na kusikumuka ha Munkinda wa Tabole, Yehova wanyokesele nyonzi yakama. Matemba a Sisela asakamenene mu mandoba, co Yehova wakwasele Mbaluke ahyane. (Maako 4:1-7, 10, 13-16) Mu ngila imolika, netu Yehova atukwasa kuhyana bukalu bwoshe-bwoshe nga tumukulahela na kukulahela byatuleka kwitila mu munga yendi. w23.07 19 ¶17-18

Kukala na mbunge ya kubandamena kutwobola. Ngwe mwa bangamba ba Njambi ba kusañulu, netu tunapande kukala na mbunge ya kubandamena omwo tubandamena kulishulisilila kwa bikulaheso bya Njambi. (Hebe 6:11, 12) Mbimbiliya inatwesekesa ku ndimi. (Jems 5:7, 8) Nameme ndimi kesi kuzibuka simbu mpundu ibikola bimbuto, akapanga na nzili kukuna na kushangelela bimbuto byendi. Akatwalelelaho kubandamena na kukulahela ngwendi litangwa limo ateja obyo bimbuto. Mu ngila imolika, netu tukazezama kulinga bipangi bya ku sipilitu nameme ‘kutuzibuka litangwa lyakaija Mwata wetu.’ (Mate 24:42) Tunapande kutwalelelaho kukala na mbunge ya kubandamena na kukulahela ngwetu Yehova ashulisilila byoshe byanakulahesa ha simbu inapande. Nga kutulingi ngoco, twasa kutunda mu busunga kamandondo-kamandondo. Twasa kushangumuka kushakezeka byuma bibamona banu mu kaye ngwabo binena kubwahelela. Ngeci, nga tukala na mbunge ya kubandamena, co tukolesa kweta na kushongo na kwoboka.—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Nga twesekesa bupolofweto buli ku Ndanyele 2:41-43 na bupolofweto bukwabo buli ku mukanda wa Ndanyele na wa Kujombolola, tunanguka ngwetu mendi ou kamponya emanena ciyulo ca Anglo-America cije cinapu ciyulo ca nzili manene mu kaye. Ndanyele wendekele ngwendi “mutambela umo wa bumwene ukapwa wa nzili, co mutambela ukwabo ukapwa wa kuzeya.” Bika byalumbunwine omwo wendekele ngwendi mutambela ukwabo ukapwa wa kuzeya? Mwafwa banu bali omu mu bumwene baje babwimanena buma bali na kuzeyesa obu bumwene, co kubwakanyamene ngwe butale. Kuli byuma byabingi bitulilongesa ku cilota ca kamponya calumbunwine Ndanyele. Cakulibanga, Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America camwesa ngwaco cili na nzili mu bingila bimo. Cakumwenako, America na Britain apwile amo a mafuti ahyanene mu Nzita ya Kaye Yakulibanga na mu Nzita ya Kaye Yamucibali. Oloni eci ciyulo cili na kuzeya, co citwalelelaho kuzeya mwafwa ya banu bali mwisi yaco baje bali na kulilwisa na kulwisa fulumende. Camucibali, ciyulo ca Anglo-America cikeco cipwa ciyulo ca nzili ca mamaneselelo mu kaye koshe simbu kanda Bumwene bwa Njambi bunyongese biyulo byoshe bya banu. w23.08 10-11 ¶12-13

Simbu imo, Devidi wazeyele mwafwa ya tuyando na byeseko byakele na kuliwana nabyo. (Samu 18:4, 5) Oloni cizemo ca Yehova camuhwimisile. Yehova watwamenenene kabusamba kendi ku ‘mwila wawingi wa kutonola’ na ku ‘myela yaibwa ya kuhwimina ije ili na mema.’ Mukemwo Devidi wawanene lalo nzili, co watwaleleleleho kupangela Yehova. (Samu 18:28-32; 23:2) Netu ano matangwa, anga tuli na kuyoya mwafwa ‘Yehova ali na kutumwesa cizemo cije kucesi kutenguluka’ nga tuliwana na tuyando na mapakeso. (Mbimbi 3:22; Kolo 1:11) Devidi kakangi wakele mu bushonde, co wakele na bitozi babangi ba nzili. Oloni cizemo ca Yehova camulingisile apwe wa kuzituka na kuliziba ngwendi Yehova wakele na kumunyungilila. Devidi walizibile ngwendi Yehova wakele hamo nendi simbu yoshe. Co kuzibuka ngoco, kwamutakamesele manene. Mukemwo wembile ngwendi: ‘Yehova wanjipatwile ku lyoba lyange lyoshe.’ (Samu 34:4) Nameme Devidi wazibile manene lyoba, wahyanene lije lyoba mwafwa wazibukile ngwendi Yehova wamuzemene. w24.01 30 ¶15-17

Munima ya kutsa kwa Kapilistu Wahakamwa Yehoyanda, Yowashe walikwatasanene na babusamba bababi. (2 Mizi 24:17, 18) Wakabangeyeye binangulo bya bimyata ba mu Juda baje kubazemene Yehova. Neni hamo mutaba ngweni Yowashe kapandele kulikwatasana nabo. Oloni watolililile aba babusamba bendi bababi. Omwo mushoni endi Zakaliya washakele kumunangula, Yowashe washikile ngwendi bamutsiye. (2 Mizi 24:20, 21; Mate 23:35) Byuma byalingile byapwile byabibi manene, co lalo byamwesele ngwabyo kakele na mana! Hakulibanga wapwile munu wamubwa. Oloni mu kwita kwa simbu wapwile cikenya na muka-kutengulukila. Kukapwa muje, bangamba bendi bamutsiile. (2 Mizi 24:22-25) Ngwe watwaleleleleho kutolilila Yehova na banu baje bamuzemene, ngwe buyoye bwendi bwapwile bwabubwa. w23.09 9 ¶6

Yesu wazibukile lalo ngwendi kapositolo Pita asa kutwalelelaho kupwa wa kulongwa kuli Yehova. Mukemwo Yesu walekele Pita ngwendi, “Keti uzibe lyoba.” Awa majwi endekele Yesu akwasele manene Pita. Pita na ndolome yendi Andru basezele cipangi cabo ca kutsiya bisi, co bakabangeyeye Mesiya. Byuma bibangwile byabanenelele bibezikiso byabingi manene. (Maki 1:16-18) Pita walikuwile bibezikiso byabingi mwafwa ya kulyangwila kukabangeya Kristu. Walimwenenene Yesu akangwisa babezi, atundisa badimona na kusangula batsi. (Mate 8:14-17; Maki 5:37, 41, 42) Pita walimwenenene lalo cimona cije camwesele cipangi cakalinga Yesu kulutwe mwakapwa Mwene wa Bumwene bwa Njambi. Pita kebalele byamwene. (Maki 9:1-8; 2 Pita 1:16-18) Wamwene byuma bije kasinganyekele ngwendi asa kubimona. Tukulahela ngwetu wabwahelelele manene mwafwa katabesele lyoba nomu mwakele na kulizibila kumwonowesa kulikuwa ebi bibezikiso. w23.09 21 ¶4-5

Mu mukanda wendi wakulibanga, kapositolo Pita wapangesele endekesi ya ‘kulizema manene.’ Kumwesa eci cizemo kufwika “bubi bwabwingi.” (1 Pita 4:8) Hamo Pita wanukile byamulongesele Yesu ha ñanda ya kukonekela, myaka imo kunima. Pita hamo wasinganyekele ngwendi wakele na kulinga mwamubwa mwakele na kwendeka ngwendi asa kukonekela ndolome yendi “lwa kupwa 7.” Oloni Yesu wamulongesele hamolika netu kukonekela bakwetu “lwa kupwa 77,” kulumbununa ngwabo tunapande kukonekela bakwetu simbu yoshe. (Mateu 18:21) Nga kuli na kumikaluwila kupangesa eci cinangulo, keti muzeye. Bangamba ba Yehova boshe kubalumbunukile, ngeci simbu imo kukabakaluwila kukonekela bakwabo. Oloni cuma ca seho cinapu kulinga mwoshe mutwasela kukonekela bakwetu na kukala nabo mu kwoloka. w23.09 29 ¶12

Mwakele likalyendi muje mwimo lya isi, Yona wakulahelele ngwendi Yehova atolilila ku lilombelo lyendi na kukulahela ngwendi Yehova amukwasa. Yehova wobwele Yona, co kutundaho, Yona walibwaheselele kulinga cipangi camwanene. (Yona 2:10–3:4) Nga muli mu ceseko, kuma mukalizibi ngweni kumwasa kuleka mwamubwa Yehova mumuli na kulizibila mwafwa ya kulishoshomwena ndi? Indi hamo mukonowa kulinga cilongesa ca munu endilika mwafwa ya kuzeya? Anukeni ngweni Yehova azibisisa byuma bimuli na kuliwana nabyo. Ngeci, nameme nga mulombela lilombelo lyalihi, anukeni ngweni Yehova amyana byuma bimutonda. (Efeso 3:20) Nga kuli na kumikaluwila kutanda mwafwa ya kubinja, kujuka nambe hamo mwafwa ya kukala manene na bishoti, mwasa kutolilila ku Mbimbiliya ibanarekoda nambe mabulu a kukundama ku Mbimbiliya. Mwasa lalo kutolilila ku myaso yetu nambe kukenga vidio ha jw.org. Kulombela kuli Yehova na kushakezeka bikumbululo kwitila mu byuma byanatwana kutukwasa tukolese. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Tabanakele yalifwile mukati na bitempele bibakutungile mu Jelusalema. Mukati ka tabanakele mwakele milili ibali, “Mwela wa Kujela” na “Mwela wa Kujela Manene.” Co kwakele nanga hakati ije yangunwine ei milili ibali. (Hebe 9:2-5; Kutu 26:31-33) Mu Mwela wa Kujela, mwakele bitumbikilo bya bindeya bya goldi na mutula habakele na kwenyekela isense na mesa haje habakele na kwaka makende a kumwesa kuli Njambi. Tupilistu bababwabesele, bakebo lika babatabesele kukobela mu Mwela wa Kujela mangana balinge bipangi byabo bya kujela. (Kula 3:3, 7, 10) Mu Mwela wa Kujela Manene mwakele cikasha ca cikumiiyo ca goldi cije cemanenene kukalako kwa Yehova. (Kutu 25:21, 22) Kapilistu wahakamwa ikeye lika ibatabesele kuya kusambwa ya nanga na kukobela mu Mwela wa Kujela Manene lumolika mu mwaka ha Litangwa lya Kukonekela Bubi. (Levi 16:2, 17) Wakele na kukobela mu Mwela wa Kujela Manene oku nambata maninga a tusitu mangana ane mulambu wa kufwika bubi bwendi na bubi bwa banu boshe. Mu kwita kwa simbu, Yehova walumbunwine bibyemanenene byuma byakele mu tabanakele.—Hebe 9:6, 7. w23.10 27 ¶12

Lishiko lya “kulizema umo na mukwabo” banalilukila-ilukila mu Lijwi lya Njambi. (Iwano 15:12 Loma 13:8; 1 Tesa 4:9; 1 Pita 1:22; 1 Iwa 4:11) Oloni cizemo capwa cifwa ca mu mbunge nambe munu wa mukati, co kukwesi munu asa kumona bili mu mbunge ya mukwabo. Ngeci, twasa kumwesa bati ngwetu twalizema umo na mukwabo? Twasa kumwesa ngoco mu majwi na mu bilinga byetu. Kuli bingila byabingi bitwasa kumweselamo ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu. Mbimbiliya ngwayo: ‘Endekeni busunga kuli umo na mukwabo.’ (Zaka 8:16) “Kaleni mu kwoloka na bakweni.” (Maki 9:50) Pweni bakulibanga “mu kulisingimika umo na mukwabo.” (Loma 12:10) “Litambuleni umo na mukwabo.” (Loma 15:7) “Twaleleleniho . . . kulikonekela umo na mukwabo.” (Kolo 3:13) “Twaleleleniho kulyambatesa bitele bya kulema bya umo na mukwabo.” (Gala 6:2) “Twaleleleniho kulizembeleka umo na mukwabo.” (1 Tesa 4:18) “Twaleleleniho . . . kulitunga umo na mukwabo.” (1 Tesa 5:11) ‘Lilombeleleni umo na mukwabo.’—Jems 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Ha litangwa na litangwa, tukangula byuma bije bitondeka kukala na likulahelo lya kukanyama. Cakumwenako, tukangula banu ba kulikwatasana nabo, byuma bya kulizima nabyo buli, indi tuya ku sikola, munu wa kulyambata nendi, kukala na bana na bipangi bitushaka kulinga. Tunapande kulihula ngwetu: ‘Kuma byuma binjikangula kulinga bimwesa ngwabyo njakulahela ngwange kano kaye ololo kahwa, co kaye kakaha kali muyehi ndi? Indi hamo njikangula byakulinga ngwe banu baje bali muno mu kaye baje kubakulahelele ngwabo twasa kukayoya myaka yoshe?’ (Mate 6:19, 20; Luka 12:16-21) Nga tukanyamesa likulahelo lyetu na kukulahela ngwetu kaye kakaha kali muyehi, co twangula mwamubwa byakulinga. Simbu imo tukaliwana na bukalu buje butondeka kukala na likulahelo lya kukanyama. Tunasa kuliwana na mapakeso, kubinja mushongo wakama nambe kuliwana na bukalu buje bunasa kutuzeyesa. Hakulibanga, tunasa kuliziba ngwe twasa kukanyama nameme twaliwana na byeseko. Oloni kakangi byeseko bya cifweci kubyesi kuhwa bwasi. Ngeci, tunapande kutwalelelaho kukala na likulahelo lya kukanyama mangana tutwaleleleho kupangela Yehova mu kubwahelela nameme twaliwana na byeseko bya cifweci.—1 Pita 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Yehova ashaka ngwendi tulinge byuma bije bilitombola na malombelo etu. Cakumwenako, ndolome asa kulomba lisesa ku bipangi mangana akawaniwe ku ciwano ca mutambela. Yehova asa kukumbulula bati eli lilombelo? Asa kwana ou ndolome nzili mangana akendeke na mukulunu wa bipangi. Oloni ou ndolome napande kuya kuli mukulunu wa bipangi mangana akalombe lisesa. Simbu imo napande kulinga ngoco lwalwingi, keti lumolika. Asa kulomba lalo mukwabo yakapanga nendi amwimaneneko nambe kupanga ha simbu yeka. Yehova ashaka ngwendi tumulombe kushwa kumo ha bukalu bwetu. Yesu wendekele ngwendi byuma bimo bitulomba kutwasa kubitambula oho bene. (Luka 11:9) Keti muzeye! Lombeni kutundilila kwisi ya mbunge kushwa kumo. (Luka 18:1-7) Nga tulinga ngoco, tumwesa Yehova ngwetu tushaka atwane byuma bitulomba, co tubitonda manene. Tumwesa lalo ngwetu twakulahela ngwetu Yehova atukwasa. w23.11 22 ¶10-11

Yehova wakulahesele kabusamba kendi Abrahamu ngwendi akakala na mwana wa munalume, co miyati yoshe ikabezika mwafwa ya munendi. (Gene 15:5; 22:18) Abrahamu wakele na likulahelo lya kukanyama kuli Njambi. Ngeci, wakulahelele ngwendi byuma byamukulahesele bilishulisilila. Abrahamu mwakele na myaka 100, munakazi wendi wakele na myaka 90. Nameme ngoco, anga kubakele na mwana. (Gene 21:1-7) Mbimbiliya ngwayo: “Mwafwa ya lilabelelo, [Abrahamu] wakulahelele ngwendi apwa ishe ya baka-mafuti amangi kwesekesa nomu mwamulekele Njambi.” (Loma 4:18) Byuma byakulahelele Abrahamu byalishulisilile. Wakupwile ishe ya Isaki, mwana yabandamenene ha simbu yailaha. Bika byalingisile Abrahamu akulahele ngwendi Yehova ashulisilila cikulaheso cendi? Abrahamu wazibukile mwamubwa Yehova. Ngeci, “watabele bene ngwendi byuma byamukulahesele Njambi, Njambi wasele lalo kubilinga.” (Loma 4:21) Yehova wamwene Abrahamu kupwa muka-busunga mwafwa ya likulahelo lyendi.—Jems 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Mukwenje uje ibasa kukulahela akalingi mwasela mwoshe kupanga bipangi bibanamwana. Tucisimutwiyeniko ha mwanja waubwa wa Yesu. Wakele na kulinga mwamubwa bipangi byendi. Walingile byuma byoshe byamulekele Yehova ngwendi alinge nameme simbu imo kukwapwile kwakwasi kulinga ngoco. Wazemene banu, maneneni bandongesi bendi, co walyanene na kubatsila. (Iwano 13:1) Ngwe mwa Yesu, neni lingeni mwoshe mumwasela kushulisilila cipangi cibanamyana. Nga kumuzibuka mwamubwa mwakucipangela, co likeheseni na kulomba bukwasi ku bandolome ba kukola ku sipilitu. Keti mulyakele cilengo ca kulinga lika byabindondo okuni mwasa kulinga byabingi. (Loma 12:11) Lyakeleni cilengo ca kumaneselela bipangi byeni. Bipangeni “ngwe muli na kupangela Yehova keti banu.” (Kolo 3:23) Oloni ha kupwa banu ba kujeneka kulumbunuka, munapande kunanguka hayalenga nzili yeni na kulitabela hamunasebuka.—Visi 11:2. w23.12 26 ¶8

Munu akapu manene wa kubwahelela mubakamumbwitika na kupwa umo wa mu naanga ya Yehova. Baje babanambwitika basa kwendeka ngwe Devidi uje wendekele ngwendi: ‘Nabwahelela uje iwangula [Yehova] na kumunena kuyehi nobe.’ (Samu 65:4) Yehova kesi kukokela munu woshe-woshe mu munga yendi. Akalyangwila baje bamwesa ngwabo bashaka kushwena kuli ikeye. (Jems 4:8) Nga mulikundika kuli Yehova na kumimbwitika, co Yehova ‘amibezikisa na kumyana byuma byabingi bije mukajeneka kwakubitulikila.’ (Mala 3:10; Njele 17:8) Cimbwitiko capwa mashangumukilo a buyoye bwa kulyana kupangela Yehova. Munapande kutwalelelaho kulinga mwoshe mumwasela kushulisilila cikumiiyo ceni ca kupangela Yehova na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa nameme muliwana na byeseko. (Kwambu 5:4, 5) Ha kupwa ndongesi ya Yesu, munapande kukabangeya mwanja wendi na mashiko endi.—Mate 28:19, 20; 1 Pita 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Nga yeni na muka-limbo lyeni kumwesi kulikuwa simbu imukasikama hamo, co mwasa kulinga bika? Tusimutwiyeni ha cakumwenako ca tuhya. Tuhya kutwesi kukwata oho bene. Tukakwata kamandondo-kamandondo. Munapande kwakako bikuni byakama mangana otwo tuhya tushukume manene. Mu ngila imolika, neni mwasa kushangumuka kusikama-sikama hamo ha simbu yaindondo lika ha litangwa. Lingeni byuma bije bimwashaka mubaboshe. (Jems 3:18) Nga mushangumuka kamandondo-kamandondo kulingila hamo byuma, cizemo ceni cikola lalo. Kulisingimika umo na mukwabo kwapwa kwa seho mu bulo. Kwapwa ngwe mpunzi ya oxygen ije ikalingisa tuhya tushukume manene. Ei mpunzi nga yahi, co tuhya tuzima mu simbu yaindondo lika. Mu ngila imolika, nga baje bali mu bulo kubalisingimika, co cizemo cabo citonola. Oloni nga munalume na munakazi balinga mwoshe mubasela kulisingimika umo na mukwabo, cizemo cabo cikola. Munapande kwanuka ngweni kumwapandele kuliziba lika ngweni muli na kusingimika baka-limbo lyeni. Baka-limbo lyeni banapande kuliziba ngwabo mwabasingimika. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Mu Mbimbiliya muli mizimbu ya bangamba ba Njambi ba kulongwa, baje bendekele ha bisimbu bibakele mu bishoti na kulijujukila mwafwa ya bitozi babo nambe byuma byeka. (Samu 18:4; 55:1, 5) Mu ngila imolika, banasa kutulwisa ku sikola, ku bipangi, baka-naanga yetu nambe baka-fulumende. Co bisimbu bimo tunasa kulishoshomwena ngwetu hamo mushongo umo utunasa kubinja ututwala ku kutsa. Mu simbu ya cifweci twasa kuliziba ngwe tubangoco. Yehova asa kutukwasa bati nga twaliwana na byuma bya cifweci? Atuzembeleka na kutusimpisa. Ngeci, lyakeleni simbu ya kulombela kuli Yehova na kutanda Lijwi lyendi. (Samu 77:1, 12-14) Co nga muliziba kuzeya, cuma cakulibanga cimwasa kulinga cinasa kupwa kushakezeka bukwasi kuli Ishweni wa mwilu. Mulekeni bimunalishoshomwena nomu mumuli na kulizibila. Kutundaho, mutabeseni kusimutwiya neni kwitila mu Bisoneka.—Samu 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Kukala na lishungu kwapwa kwa seho manene nga munu ashaka kushulisilila bilengo bya ku sipilitu. Nga muli na lishungu lya kushaka kushulisilila cilengo ceni, co mulinga mwoshe mumwasela mangana mushulisilile oco cilengo. Ngeci, nga tuli na lishungu lya kushaka kushulisilila bilengo byetu, co twasa kubishulisilila. Mwasa kushambeya bati lishungu lyeni lya kushaka kushulisilila bilengo byeni? Lombeni Yehova atwaleleleho kumyana lishungu. Yehova asa kupangesa sipilitu yendi mu kumikwasa mushulisilile cilengo ceni. Simbu imo tukalyakela cilengo mwafwa tuzibuka ngwetu tunapande kulinga ngoco. Co kukwabihile kulinga ngoco. Oloni simbu imo kunasa kutukaluwila kushulisilila cilengo cetu. Singanyekeseseni ha byuma byanamilingila Yehova. (Myaso 143:5) Kapositolo Paulu wasinganyekesesele ha ngozi yakama yamumwesele Yehova, co oku kwamulingisile amupangele na nzili. (1 Kori 15:9, 10; 1 Timo 1:12-14) Mu ngila imolika, kusinganyekesesa ha byuma byanamilingila Yehova kumikwasa mushungwiye manene kushulisilila cilengo ceni.—Myaso 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Tuzibisa Tate yetu wa mwilu kubwaha ku mbunge nga tushangazala lizina lyendi. (Samu 119:108) Kuma oku kulumbununa ngwabo Njambi muka-nzili yoshe napu ngwe banu ba kujeneka kulumbunuka, baje bakashaka manene ngwabo bakwabo babashangazale mwafwa bakatondo kubatakamesa ndi? Embwe. Nga tushangazala Tate yetu wa mwilu tumwesa ngwetu byuma bikwabo byendekele Satana bije binatukundama byapwa bya makuli. Satana wendekele ngwendi kukwesi munu asa kwimanena lizina lya Njambi mu kulongwa. Ngwendi kukwesi munu asa kupwa wa kulongwa kuli Njambi nga naliwana na ceseko. Wendekele lalo ngwendi tubaboshe twasa kwecela kupangela Njambi nga tumona ngwetu kuli bimo bituwana nga twecela kumupangela. (Yombi 1:9-11; 2:4) Oloni Yombi watwaleleleleho kupwa wa kulongwa kuli Njambi, co wamwesele ngwendi Satana wapwa muka-makuli. Yenico? Umo na umo wetu asa kwimanena lizina lya Tate yetu na kumuzibisa kubwaha ku mbunge nga tumupangela mu kulongwa. (Prov 27:11) Oku kunapu kubezika kwakama manene. w24.02 8-9 ¶3-5

Munima ya Mosesa na Yoshwa, Yehova wanene mako moko ya kutwamenena banu bendi. Co mu simbu ya bimyene, Yehova wangwile tupolofweto mangana batwamenena banu bendi. Bimyene ba kulongwa bononokele binangulo byabo. Cakumwenako, Mwene Devidi walikehesele na kutambula cinangulo ca kapolofweto Natane. (2 Samwe 12:7, 13; 1 Mizi 17:3, 4) Mwene Jehoshafati wononokele byakele na kumuleka kapolofweto Njazele, co washongangeyeye baje bakele mu Juda ‘kukulahela tupolofweto ba Njambi.’ (2 Mizi 20:14, 15) Mwene Hezekiya mwakele mu bishoti walombele bukwasi kuli kapolofweto Isaya. (Isaya 37:1-6) Bimyene mubakele na kukabangeya mwakele na kubatwamenenamo Yehova, Yehova wababezikisile na kunyungilila banu bendi. (2 Mizi 20:29, 30; 32:22) Cisholoka Yehova ikeye wakele na kupangesa baje tupolofweto mu kutwamenena banu bendi. w24.02 21 ¶8

Satana ashaka ngwendi tulikwatasane na banu baje basa kutwonowesa kukabangeya mashiko a Yehova. Tunapande kunyanyama manene kutubakana na baka-Efeso, mwafwa ano matangwa kulikwatasana na munu keti ngwabo kubanga tuli hamo nendi. Munu asa kulinga ngoco kupangesa intaneti. Tunapande kulwisa bisinganyeka bya kaye bije bimwesa ngwabyo kukwabihile kulinga byuma byabibi, mwafwa tuzibuka ngwetu kusinganyeka mu ngila ei kwasa kunena bukalu. (Efeso 4:19, 20) Kunapu kwa seho kulihula ngwetu: ‘Kuma njikalingi mwoshe munjasela kujeneka kulikwatasana mu ngila kuyapandele na banu banjikapanga nabo, banjikobela nabo sikola nambe baje kubesi na kusingimika binangulo bya Yehova ndi? Kuma njikakundwiya binangulo bya Yehova nameme banu bamo banasa kunjishendumuna ndi?’ Ngwe muumwesela mukanda wa 2 Timothi 2:20-22, tunapande kwangula mwamubwa babusamba nameme mu cikungulukilo. Tuzibuka ngwetu bamo kubasa kutukwasa kutwalelelaho kupangela Yehova mu kulongwa. w24.03 22-23 ¶11-12

Kuma simbu imo mwalihulaho laja mwafwila Yehova ndi? Nameme kutwasa kumona Yehova, Mbimbiliya itukwasa kuzibuka mwafwila. Inamutumbula mu bingila bya kuliseza-seza. Mbimbiliya inamutumbula ngwayo ‘wapwa litangwa na ntelo.’ Yamutumbula lalo ngwayo “wapwa tuhya tuje tunyongesa.” (Samu 84:11; Hebe 12:29) Mu cimona camwene, Ezekiyele wendekele ngwendi Yehova wapwa ngwe limanya lya safaya, wa kubyazima ngwe bunengu, co lalo wakala na ceke ca kufwa ngwe ca nkongolo. (Ezeki 1:26-28) Ha kuwana ngwe kutwasa kumona Yehova, twasa kuliziba ngwe kasa kutumwesa cizemo. Bamo bakalizibi ngwabo Yehova kasa kubamwesa cizemo mwafwa ya byuma bibanaliwana nabyo mu kuyoya. Yehova azibisisa byuma byasa kutulingisa tulizibe ngoco. Mukemwo mu Lijwi lyendi Mbimbiliya natumwesa mwafwila mangana atukwase kumuzibuka mwamubwa. Yehova wapwa cizemo. Mbimbiliya ngwayo “Njambi wapwa cizemo.” (1 Iwa 4:8) Byuma byoshe byakalingi, akabilingi mwafwa ya cizemo. Yehova wazema banu boshe nameme baje kubamuzemene.—Mate 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Yehova wangwile Mosesa mangana atwamenene Baisalele kubatundisa mu Ijipiti. Wabamwesele ngwendi ikeye wakele na kubatwamenena. Wabwahesele ngwendi mutanya kukale lishelwa, butsikico kukale tuhya. (Ekizo 13:21) Mosesa wakabangeyeye eli lishelwa na tuhya, co byatwamenenene ikeye na Baisalele boshe ku Kalunga-ndonga wa Kubenga. Oloni maswalale ba baka-Ijipiti bakabele Baisalele. Ngeci, Baisalele balishoshomwenene manene omwo basinganyekele ngwabo babatsiya mwafwa bakele mukati kabo na kalunga-ndonga. Yehova ikeye wabatwamenenene kupangesa Mosesa. (Ekizo 14:2) Co Njambi wabobwele mu ngila ya kukasamesa! (Ekizo 14:26-28) Ha myaka 40 yateleko kutundoho, Mosesa watwaleleleleho kukulahela ngwendi Yehova wakele na kupangesa lishelwa mu kutwamenena banu bendi mu mambo. (Ekizo 33:7, 9, 10) Yehova wendekele na Mosesa kutundilila mu lishelwa, ikeyeco walekele Baisalele byamulekele Yehova. Ngeci, Baisalele bakele na bukaleho buje bwabamwesele ngwabwo Yehova ikeye wakele na kupangesa Mosesa mu kubatwamenena. w24.02 21 ¶4-5