August

Nangukeni byuma bibali bibanendeka kucisoneka ca litangwa lya lelo: (1) Baka-busunga bakaliwana na tuyando. (2) Yehova abamena mu tuyando twabo twoshe. Yehova akatwamena mu ngila muka? Ngila imo yakalingilamo ngoco inapu kutukwasa tumone byuma mu ngila inapande omwo tuyoya muno mu matangwa a kukotoka. Nameme Yehova natukulahesa ngwendi tupwa ba kubwahelela omwo tumupangela, katulekele ngwendi kutuliwana na bukalu ha simbu ino. (Isaya 66:14) Ali na kutushongangeya ngwendi twake mbunge ku byuma byabibwa bitukalikuwa myaka yoshe, bije byanatukulahesa. (2 Kori 4:16-18) Ha simbu ino ashaka ngwendi tumupangele ha litangwa na litangwa (Mbimbi 3:22-24) Bika bitulilongesa ku bangamba ba Yehova boshe, ipwe ba kusañulu nambe ba ano matangwa? Twasa kuliwana na bukalu buje kutwasinganyekele ngwetu tuliwana nabwo. Oloni Yehova kasa kwonowa kutukwasa nga twamukulahela.—Samu 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4

Twasa kulilongesako bimo ku mwanja wa Jozefu na Maliya baje bononokele baje bakele na moko ya kuyula nameme kulinga ngoco kukwapwile kwakwasi. (Luka 2:1-6) Maliya mwakele na cikute ca bingonde 9, ikeye na Jozefu baliwanene na byuma bije byasele kubonowesa kwononoka baka-kuyula. Agustu uje wakele na kuyula mu ciyulo ca Baloma washikile ngwendi banu beluke ku membo abo na kukalisonekesa. Ngeci, Jozefu na Maliya bapandele kukuta bungenzi bwa kuya ku Betelehema buje bwapwile makilomita 150 mu mutambela wa malundu. Kwapwile kwakukalu kwenda obu bungenzi, maneneni kuli Maliya. Co hamo balishoshomwenene ha bukangule bwendi na bwa mbututu uje wakele mwimo. Bati nga cikute cendukile ha simbu ibakele mu bungenzi? Hamo balishoshomwenene mwafwa uje mbututu wakele mwimo te ikeye Mesiya ibabandamenene banu. Kuma oku kwabalingisile bajeneke kwononoka lishiko lya baje bakele na kuyula ndi? Nameme Jozefu na Maliya balishoshomwenene ha byuma byabingi, oloni oku kukwabonowesele kwononoka lishiko. Yehova wababezikisile mwafwa ya kwononoka kwabo. Maliya wetele mwamubwa mu Betelehema na kupapa mbututu wa kulikangula. Byuma byalingile byashulisilile bupolofweto!—Mika 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Bika bimwasa kulinga nga mukazibi lyoba kukumbulula ku biwano? Muwana bukwasi nga mulibwahesela mwamubwa. (Visi 21:5) Nga mwazibisisa mwamubwa byuma bimunalibwahesela, kumipwila kwakwasi kukakumbulula ku biwano. Co lalo munapande kukumbulula mu bwihi. (Visi 15:23; 17:27) Kukumbulula mu bwihi kumikwasa mangana keti mulishoshomwene manene. Nga mukumbulula bikumbululo byabihi mu majwi eni mumwesa ngweni munalibwahesela mwamubwa, co mwazibisisa mwamubwa oyo ñanda. Batico nga munima ya kusimutwiya nambe kwituluka mu byuma ebi anga mucilishoshomwena nga mushaka kukumbulula? Kulaheleni ngweni Yehova amona kulifwita kweni mwafwa ya kulinga bimwasa. (Luka 21:1-4) Yehova katondo ngwendi mulinge byuma bije kumwasa. (Filp 4:5) Moneni byuma bimwasa kulinga. Lyakeleni cilengo ca kubilinga, co lombeleni kuli Yehova mangana amikwase kuwa mbunge. Hakulibanga, munasa kulyakela cilengo ca kukumbulula lumolika, co lalo mu bwihi. w23.04 21 ¶6-8

Kapositolo Paulu wesekesele baka-Kristu ku maswalale baje banazala mwamubwa na kulibwahesela kulwa. Liswalale napande kupwa wa kulibwahesela simbu yoshe-yoshe nga kunakatuka nzita. Mukemwo mukunafwila na kuli yetu. Netu twasa kulibwahesela litangwa lya Yehova nga tutwalelelaho kuzala cikinga-nulo ca likulahelo na cizemo na tepa ya cikubo ya lilabelelo. Cikinga-nulo cakele na kunyungilila mbunge ya liswalale. Likulahelo na cizemo nabyo binyungilila mbunge yetu ya cifwisa. Kukala na likulahelo na cizemo kutukwasa tutwaleleleho kupangela Njambi na kukabangeya Yesu. Kukala na likulahelo kutulingisa tukulahele ngwetu Yehova akatubezikisa mwafwa ya kumushakezeka na mbunge yetu yoshe. (Hebe 11:6) Co lalo kutulingisa tutwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Ntwama yetu Yesu nameme twaliwana na byeseko. Twasa kukanyamesa likulahelo lyetu nga tulilongesako bimo ku bangamba ba Yehova ba kulongwa ba ano matangwa baje banatwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova nameme bali na kubayandesa nambe hamo kubesi na bimbongo bya kupwamo. Twasa kujenjuka ku ceseko ca kuzema bufuko nga tutembwinina myanja ya baje banasiwisa buyoye bwabo mangana bake bya Bumwene mu mutamba wakulibanga. w23.06 10 ¶8-9

Kukwata mbunge kulumbununa kulibindika yetu babenya kulinga byuma byabibi. Oloni tunapande kukwata mbunge lalo nga tutonda kushulisilila bilengo byetu. Maneneni nga cilengo cetu cacikalu kucishulisilila nambe nga tuliziba ngwetu kutwasa kucishulisilila. Anukeni lalo ngweni kukwata mbunge kwapwa cifwa ca bushuka bwa sipilitu. Ngeci, lombeni Yehova amyane sipilitu yendi ya kujela mangana imikwase kukala neci cifwa ca seho. (Luka 11:13; Gala 5:22, 23) Keti mubandamene ngweni byuma byoshe byenda mwamubwa. Muno mu kaye kutwapandele kubandamena ngwetu byuma byoshe byende mwamubwa asina tushulisilila bilengo byetu. Nga tubandamena ngwetu kubanga byuma byoshe byende mwamubwa, twasa kwonowa kushulisilila bilengo byetu. Twasa kuzeya nga cilengo cetu cimoneka kupwa ca cikalu manene kucishulisilila. Nga mukemwo, co tepeni cilengo ceni mu tubilengo twatundondo. Nga cilengo ceni cinapu kukala na cifwa cimo cacibwa, co mwasa kushangumuka kumwesa oco cifwa mu byuma byabindondo. Nga munalyakela cilengo ca kutanda Mbimbiliya ya mutunu, kuma mwasa kushangumuka kutanda-tanda ha simbu yaindondo lika ndi? w23.05 29 ¶11-13

Muno mu matangwa a kukotoka, Yehova ali na kupangesa munga yendi mu kutwana byakulya bya ku sipilitu mu kushaka kutukwasa mangana tutwaleleleho kwenda mu “Tapalo ya Kujela.” (Isaya 35:8; 48:17; 60:17) Tunasa kwendeka ngwetu nga munu ataba kulilongesa Mbimbiliya, co nasa kushangumuka kwenda mu “Tapalo ya Kujela.” Bamo banasa kushangumuka kwenda omu mu tapalo ha simbu yaindondo na kulikela. Bamoco banalyakela cilengo ca kutwalelelaho kwenda omu mu tapalo kweta noho habaketela kubaya. Kuli kuinatalesa ei tapalo? Kuli baje bali na lilabelelo lya kukayoya mwilu, ei “Tapalo ya Kujela” ibatwala ku ‘paradaisi ya Njambi ya mwilu.’ (Kujo 2:7) Co kuli baje bali na lilabelelo lya kuyoya hano hasi, ei tapalo ibatwala ku kulumbunuka, ku mamaneselelo a myaka 1,000. Nga mushaka kutwalelelaho kwenda omu tapalo, co kumwapandele kwilukila byuma bimunaseze kunima. Twaleleleniho kwenda omu mu ngila kweta noho hamuketela mu kaye kakaha! w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Kusinganyekesesa ha byuma byanamilingila Yehova kunapande kumilingisa mumukandelele na kulikundika kuli ikeye. (Samu 116:12-14) Mbimbiliya inendeka mwamubwa Yehova ngwayo wapwa Muka-kwana “bwana bwoshe bwabubwa na bwana bwoshe bwa kulumbunuka.” (Jems 1:17) Co bwana bwakama manene ku bwana bwoshe bunapu mulambu wa Munendi Yesu. Acisinganyekeni hali obu bwana. Ndando ya kupatula ya Yesu ikeyo inasa kumilingisa mulikute busamba na Yehova. Co namikulahesa ngwendi mwasa kukayoya myaka yoshe. (1 Iwa 4:9, 10) Kulikundika kuli Yehova inapu ngila imo yakama imwasa kumweselamo kukandelela kuli ikeye mwafwa ya cizemo canamimwesa na bibezikiso bikwabo byanamibezikisa nabyo.—Kwitu 16:17; 2 Kori 5:15. w24.03 5 ¶8

Mutukamono bilinga byabibi bya banu ano matangwa, tukalizibi ngwe mwalizibilile Lote. “Wakele na kuziba manene kubabala ku mbunge mwafwa ya bilinga byabibi bya kujeneka shwamwa,” mwafwa wazibukile ngwendi Tatetu wa mwilu wazinda byuma byabibi. (2 Pita 2:7, 8) Kuzema Njambi na kumuzibila lyoba kwalingisile Lote ajeneke kulinga byuma byabibi, bibakele na kulinga banu batungile nabo. Netu tuli na kuyoya na banu baje kubesi na kwononoka nambe kusingimika mashiko a Yehova. Nameme ngoco, twasa kukala na bilinga byabibwa nga tutwalelelaho kuzema Njambi na kumuzibila lyoba. Yehova ashaka ngwendi tutwaleleleho kumuzibila lyoba. Mukanda wa Visimo wasa kututakamesa na kutukwasa kulinga ngoco. Baka-Kristu boshe ipwe banalume nambe banakazi, banike nambe tukulukazi basa kuwana bukwasi ku binangulo bili mu mukanda wa Visimo. Kuzibila Yehova lyoba kukatukwasa tujeneke kulikuta busamba na banu ba bilinga byabibi. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Hamo baka-naanga yeni bali na kumilwisa, nambe hamo mu kushaka kwaka bya Bumwene bwa Njambi mu mutamba wakulibanga, kumwesi na kulinga byuma bije byasa kumiwanesa bimbongo byabingi. (Mate 6:33) Nga mukemwo, co kulaheleni ngweni Yehova ali na kumona bimuli na kulinga mu kushaka kumupangela. (Hebe 6:10) Co hamo mwalimwena busunga bwa majwi a Yesu uje wendekele ngwendi: ‘Naumo wahi naseze njibo, nambe bandolome, nambe bandokazi, nambe ina, nambe ishe, nambe bana, nambe mahya, mwafwa yange na muzimbu waubwa uje kakatambwilaho byuma bikwabo bya kutubakana 100 mu simbu ino, bya kufwa ngwe binjibo, bandolome, bandokazi, baina, bana na mahya mu tuyando. Co mu katumameno ka myaka kaje kali na kwija kulutwe, akatambula kuyoya kwa myaka yoshe.’ (Maki 10:29, 30) Bibezikiso bimunawana binapu byakama manene kutubakana byuma byoshe-byoshe bimunajeneka kukala nabyo mwafwa ya kupangela Yehova.—Samu 37:4. w24.03 9 ¶5

Omwo baka-Kristu ba mu Judeya bakele mu njala yakama, baje bakele mu cikungulukilo ca Antioke “bayongwele kutuma bukwasi ku bandolome ba ku Judeya kwesekesa nomwo mwaselele munu na munu.” (Bili 11:27-30) Nameme aba bandolome na bandokazi bakele mu njala bakele kulyala, bakwabo baka-Kristu baje bakele mu Antioke bashakele kubakwasa.(1 Iwa 3:17, 18) Ano matangwa netu twasa kumwesa bakwetu baka-Kristu mema ku mbunge nga banaliwana na bukalu bwa kulizila. Twasa kulinga ngoco nga tuleka bakulunu ngwetu tushaka kukwasa mu cipangi cije cikwasa bandolome na bandokazi baje banaliwana na bukalu bwa kulizila, nga tulambula milambu ije ikwasa mu cipangi ca mu kaye koshe nambe kwaka bandolome na bandokazi betu mu malombelo. Bandolome na bandokazi banasa lalo kutonda bukwasi bwetu mangana bawane byuma bibatonda mu kuyoya. Omwo Mwene yetu Kristu Yesu akaija na kusompa banu, tushaka ngwetu akutuwane oku tuli na kumwesa mema ku mbunge na kutulanya ngwendi ‘tuswane Bumwene.’—Mate 25:34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

Yesu watembwininine kuzibisisa kwa Yehova. Bamutumine hano hasi mangana akwambulwile “bimanga ba kuzimbala ba ku njibo ya Isalele.” Oloni wapwile muka-kuzibisisa mwakele na kwambulwila banu. Simbu imo munakazi uje kapwile Kaisalele wamulambelelele ngwendi akangwise munendi wa mumbanda, uje ‘wakele na dimona uje wakele na kumuyandesa manene.’ Yesu wamwesele ngwendi wakala na mema ku mbunge omwo wakangwisile uje mumbanda. (Mate 15:21-28) Tusimutwiyeni ha cakumwenako cikwabo. Ku mashangumukilo a cipangi cendi ca kwambulula, Yesu wendekele ngwendi: “Woshe anjibyana . . . , nange njikamubyana.” (Mate 10:33) Oloni kuma Yesu wabyanene Pita uje wamubyanene lutatu ndi? Embwe. Yesu wamwene ngwendi Pita watengulukile mu busunga, co wapwile munu wa kulongwa. Munima ya kusanguka, Yesu washolokele kuli Pita, co cisholoka ngwe wamulekele ngwendi wamukonekelele, co lalo wamuzema. (Luka 24:33, 34) Yehova Njambi na Yesu Kristu bapwa baka-kuzibisisa. Yetuco? Yehova ashaka ngwendi netu tupwe baka-kuzibisisa. w23.07 21 ¶6-7

Bukaleho muka butwasa kupangesa mu kukwasa baje bali na kuuwasana ngwabo hamo cikulaheso ca Njambi ca kunena Paradaisi kucikalishulisilila? Cakulibanga, Yehova ikeye nakulahesa ngoco. Mukanda wa Kujombolola ngwawo: “Uje watumamene ha litanda wendekele ngwendi: ‘Tala! Byuma byoshe njibipwisa byabiha.’” Yehova wakala na mana na nzili, co lalo nashungwiya kushulisilila byuma byanakulahesa. Camucibali, Yehova namwesa ngwendi byuma byanakulahesa bikalingiwa bene. Co kuli ikeye, kunapu ngwe binalingiwa laja. Wendekele ngwendi: “Awa majwi anapu a kulongwa, co lalo a busunga. . . . analishulisilila.” Camucitatu, nga Yehova nashungumuka kulinga cuma cimo, kubanga acilinge mwamubwa kweta na kushongo ngwe muamwesela majwi endeka ngwawo: “Yange Aufa na Omega.” (Kujo 21:6) Yehova akamwesa ngwendi Satana wapwa muka-makuli, co lalo kasa kumwonowesa kushulisilila biyongola byendi. Ngeci, nga munu imuli na kusimutwiya nendi endeka ngwendi ebi byuma byabibwa, co tandeni Kujombolola 21:5, 6 na kumulumbunwina awa mavesi. Mumweseni bukaleho bumwesa ngwabwo Yehova akashulisilila byuma byanakulahesa.—Isaya 65:16. w23.11 7 ¶18-19

Yehova wakulahesele Abrahamu ebi byuma mwapwile kakulukazi wa myaka 75, co lalo te kesi na mwana. Kuma Abrahamu walimwenenene eci cikulaheso mucalishulisilile ndi? Keti coshe mu kushula. Munima ya kujabuka ndonga ya Yufuleti na kubandamena myaka 25, Abrahamu walimwenenene cikomokeso ca kusemuka kwa munendi Isaki. Co munima ya myaka 60 kutundoho, walimwenenene batekulyendi, Isau na Jakobu. (Hebe 6:15) Oloni Abrahamu kamwene batekulwila bendi bapwa muyati wakama na kuswana Lifuti lya Cikulaheso. Nameme ngoco, ou munalume wa kulongwa walikuwile kulikuta busamba bwa kukanyama na Ishamatanga yendi. (Jems 2:23) Co omwo bakamusangula, twakulahela akabwahelela manene mwakaziba ngwendi likulahelo lyendi na kukala na mbunge ya kubandamena byalingisile banu ba miyati yoshe babezike! (Kusha 22:18) Bika bitulilongesako? Netu hamo kutwasa kulimwena Yehova ashulisilila bikulaheso byendi byoshe hano bene. Nameme ngoco, nga tukala na mbunge ya kubandamena ngwe mwalingilile Abrahamu, co tulimwena mwatubezikisila Yehova ha simbu ino na kulutwe mu kaye kakaha.—Maki 10:29, 30. w23.08 24 ¶14

Mwene Uziya mwapwile mwanike wapwile wa kulikehesa. Walilongesele kuzibila lyoba Njambi wa busunga. Wayoyele myaka 68. Co bwingi bwa myaka yayoyele, Yehova wamubezikisile. (2 Mizi 26:1-4) Uziya wahyanene mafuti amangi a bitozi ba Baisalele, co walingile mwoshe mwaselele mangana anyungilile Jelusalema. (2 Mizi 26:6-15) Tukulahela wabwahelelele manene mwafwa ya byuma byamukwasele Njambi kulinga. (Kwambu 3:12, 13) Mwene Uziya wezililile kuleka bakwabo byakulinga. Co hamo oku kwamulingisile asinganyeke ngwendi asa kulinga byoshe-byoshe byashaka. Litangwa limo, Uziya wakobelele mu tempele, co washakele kwenyeka isense ha mutula. Bimyene kubabatabesele kulinga eci cipangi. (2 Mizi 26:16-18) Kapilistu Wahakamwa Azaliya wesekele kumunangula. Oloni Uziya walubalele manene. Calubinda, Uziya katwaleleleleho kupwa wa kulongwa kuli Yehova, co Yehova wamwanene kashitiko ka kubinja mbumba. (2 Mizi 26:19-21) Ngwe Uziya watwaleleleleho kupwa wa kulikehesa, ngwe byuma byamwendelele mwamubwa mu kuyoya kwendi kwoshe. w23.09 10 ¶9-10

Nameme munima ya kumubwabesa, kapositolo Pita anga wacikele na tupenga. Cakumwenako mu 36 C.E., Njambi watumine Pita kuli Koneliasi uje kapwile Kajuda. Co Njambi wabwabesele Koneliasi. Byuma byalingiwile lije litangwa byamwesele ngwabyo “Njambi kesi na kangu,” co na banu baje kubapwile Bajuda basa kukala mu cikungulukilo ca baka-Kristu. (Bili 10:34, 44, 45) Mu kwita kwa simbu, Pita washangumukile kulila hamo byakulya na baka-Kristu baje kubapwile Bajuda, cuma cije kalingile hakulibanga. Nameme ngoco, Bajuda baje bapwile baka-Kristu balizibile ngwabo kubapandele kulila hamo byakulya na baje kubapwile Bajuda. Pita walikelele kulya hamo na baje kubapwile Bajuda mwazibile ngwendi Bajuda bamo baje balizibile ngwabo kubapandele kulila hamo byakulya na baje kubapwile Bajuda bali na kwija ku Antioke. Walingile ngoco mwafwa hamo wakele na kubazibila lyoba. Kapositolo Paulu mwazibukile byalingile Pita, wamunangwilile hakati ka mbunga. (Gala 2:13, 14) Nameme ngwabo Pita wasebukile, oloni kalikelele kupangela Yehova. w23.09 22 ¶8

Nga mulilula mwamubwa mwasa kuwana hamunapande kupangela, oloni keti muzeye. “Mwata wakala na ngozi,” co amikwasa kupangela ha buzeye bweni. (1 Pita 2:3) Kapositolo Pita natukulahesa ngwendi: “Njambi . . . ikeye babenya akamanesa kumilongesa. Akamikanyamesa. Simbu imo Pita walizibile ngwendi kafwililile kukala hamo na Muna Njambi. (Luka 5:8) Oloni Yehova na Yesu bamukwasele, co watwaleleleleho kukabangeya Kristu. Pita wabezikile kumutabesa “kukobela mu Bumwene bwa myaka yoshe bwa Mwata wetu na Mwobole wetu Yesu Kristu.” (2 Pita 1:11) Oku kwapwile kubezika kwakama! Nga mutwalelelaho kupangela Yehova ngwe mwalingile Pita na kumutabesa kumilongesa, neni mukatambula kuyoya kwa myaka yoshe. Co ‘mukatambula eci cikandelela mwafwa ya likulahelo lyeni, kulumbununa kwoboka kweni.’—1 Pita 1:9. w23.09 31 ¶16-17

Tabanakele yakele na cipango cimo cakama, mwela wakama uje kuwakele na byuma byabingi. Tupilistu bakele na kupangela bipangi byabo omu mu cipango. Mutula wa goldi uje ubakele na kupangesa mu kwana milambu ya tusitu wakele mu cipango, hamolika na lilonga lya kopa muje mwakele mema abakele na kupangesa tupilistu mu kulijelesa simbu kanda balinge bipangi byabo bya kujela. (Kutu 30:17-20; 40:6-8) Ano matangwa, bakubwabesa baje bacili hano hasi bali na kupangela Njambi mu kulongwa mu cipango ca mukati ca tempele ya ku sipilitu. Lilonga lyakama lya kopa lije lyakele na mema lije lyakele mu cipango ca tabanakele na mu bipango bya bitempele bikanukisa bakubwabesa hamolika na baka-Kristu boshe kupwa ba kujela ku mubila na ku sipilitu. “Mbunga yakama” kuli kuili na kulemesela Yehova? Kapositolo Iwano wamwene ei mbunga yakama ‘inemana kulutwe lwa litanda,’ co oku kwimana kwayo kwimanena cipango ca hanja hano hasi muje mubali na ‘kupangela Njambi cipangi ca kujela butsiki na mutanya mu tempele yendi.’ (Kujo 7:9, 13-15) Twabezika manene Yehova mwanatutabesa kumupangela mu tempele yendi ya ku sipilitu yakama. w23.10 28 ¶15-16

Ngila ikwabo yakapangesa Yehova mu kutukolesa inapu kupangesa bakulunu mu cikungulukilo. (Isaya 32:1, 2) Ngeci, nga muliziba ngweni bishoti byamitumina, mwasa kuleka bakulunu mumuli na kulizibila. Co tambuleni na maboko abali bukwasi bubamyana. Yehova asa kubapangesa mu kumikolesa. Likulahelo lyetu lije linemana ha Mbimbiliya lya kukayoya myaka yoshe mwilu nambe hano hasi mu Paradaisi litulingisa tukolese na kutwalelelaho kupangela Yehova. (Lom 4:3, 18, 19) Lilabelelo lyetu likatukwasa tukolese mu byeseko, twambulule muzimbu waubwa na kupanga bipangi bya kuliseza-seza mu cikungulukilo. (1 Tesa 1:3) Kukala na lilabelelo kwakwasele kapositolo Paulu akolese. ‘Bamusindakanene,’ ‘wakele mu citanga,’ ‘bamuyandesele’ na ‘kumundyanga hasi.’ Co bisimbu bimo buyoye bwendi bwakele mu bushonde. (2 Kori 4:8-10) Paulu wakolesele mwafwa wakele na kusinganyekesesa ha lilabelelo lyakele nalyo. (2 Kori 4:16-18) Paulu wakele manene mbunge ku lilabelelo lyakele nalyo lya kukayoya mwilu. Wasinganyekesesele hali eli lilabelelo, co kulinga ngoco kwakele na “kumupwisa wamuha ha litangwa na litangwa.” w23.10 15-16 ¶14-17

Omwo mulombela, nangukeni indi ikeyo simbu inapande kuli Yehova kumyana byuma bimutoda. Simbu imo tukatondo ngwetu Yehova akumbulule malombelo etu oho bene. Oloni Yehova ikeye azibuka simbu yaibwa ya kukumbulula malombelo etu. (Hebe 4:16) Nga kututambula byuma bitunalombo Yehova oho bene, tunasa kusinganyeka ngwetu Yehova kakumbulula lilombelo lyetu.’ Oloni hamo keti ikeyo simbu yanamono Yehova ngwendi inapande. Cakumwenako, ndolome walombele Yehova ngwendi amukangwise ku mushongo wendi, Oloni kakangukile. Ngwe Yehova walingile cikomokeso ca kukangwisa uje ndolome, Satana ngwe wendekele ngwendi uje ndolome asa lika kupangela Yehova nga ali na bukangule bwabubwa. (Yombi 1:9-11; 2:4) Kutundaho, Yehova nabwahesa laja simbu yakamanesa mishongo yoshe. (Isaya 33:24; Kujombolola 21:3, 4) Ha simbu ino kutwapandele kubandamena ngwetu Yehova atukangwisa mu bikomokeso. Ngeci, ou ndolome napande kulomba Yehova mangana amwane nzili na kumukwasa kukala mu kwoloka mangana ase kukolesa na kupangela Njambi mu kulongwa. w23.11 24 ¶13

Samsoni wasebukile, oloni kalikelele kupangela Yehova. Watondele ngila ya kulwisilamo Bafilisitiya mwafwa bikebyo byatondele Yehova ngwendi alinge. (Maako 16:28-30) Samsoni walombele Yehova ngwendi: ‘Njane nzili njilinge shambandinga Bafilisitiya.’ Njambi wakumbulwile lilombelo lyendi, co wamwanene nzili ya kulitila yakele nayo hakulibanga. Ngeci, Samsoni watsiile Bafilisitiya babangi ha cilika kutubakana batsiile hakulibanga. Nameme Samsoni wayandele mwafwa ya kusebuka kwendi, kalikelele kulinga cizango ca Yehova. Netu nga twasebuka, co banatupaya nambe hamo banatwecelesa bipangi bimo mu cikungulukilo, kutwapandele kulikela kupangela Yehova. Anukeni ngweni Yehova akakonekela. (Samu 103:8, 9) Nameme tunasebuka, Yehova asa kutupangesa lalo ngwe mwapangeselele Samsoni. w23.09 6 ¶15-16

Yehova abwahelela nga tukolesa. Oku kukulumbununa ngwabo Yehova akalizibi kubwaha kutumona oku tuyanda. Tukazibisa Njambi kubwaha. Kutakamesa manene kuzibuka ngwetu nga tukolesa tuzibisa Yehova kubwaha. (Samu 5:12) Anukeni ngweni nameme Abrahamu waliwanene na byeseko, oloni watwaleleleleho kupangela Yehova mu kubwahelela. Mwalingile ngoco wazibisile Yehova kubwaha. Yehova wamupwisile kabusamba kendi, co lalo wamumwene ngwendi wapwile munu wa kusungama. (Gene 15:6; Loma 4:13, 22) Netu Yehova asa kutubezikisa, ngwe mwabezikisilile Abrahamu. Bwingi bwa bipangi bitulinga mu munga yendi keti bikebyo bilingisa tuzibise Yehova kubwaha. Kupwa ba kulongwa nameme tuliwana na byeseko bikebyo bilingisa Yehova alizibe kubwaha. Tubaboshe twasa kukolesa nameme bukangule, myaka na cashu cituli naco byaliseza-seza. Kuma kuli ceseko cimuli na kuliwana naco ha simbu ino, oloni muli na kutwalelelaho kupangela Yehova mu kulongwa ndi? Nga mukemwo, anukeni ngweni muli na kuzibisa Yehova kubwaha. Kuzibuka ei ñanda kutuzembeleka manene. Co kwasa kukanyamesa lilabelelo lyetu. w23.12 11 ¶13-14

Muka-Kristu napande kulilongesa kusimutwiya mwamubwa. Munu uje wapwa muka-kusimutwiya mwamubwa akaka mbunge ku byuma bibendeka bakwabo nomu mubalizibila. (Visi 20:5) Asa kunanguka mwali na kulizibila munu kwesekesa nomu mwali na kwendekela, mwali na kulingila ku cihanga nambe mwali na kumonekela. Kumwasa kulilongesa ebi byuma nga kumwesi kuwana simbu ya kusikama na bakweni. Kulizilisa manene kusimutwiya kupangesa maimeu nambe tumizimbu kwasa kumyonowesa kusimutwiya mwamubwa na banu mesho na mesho. Ngeci, waneniko bingila bya mwakusimutwiiyamo na bakweni mesho na mesho. (2 Iwa 12) Munalume uje wapwa muka-Kristu wa kukola ku sipilitu napande kuwana ha kuliyoyesela hamolika na naanga yendi. (1 Timothi 5:8) Kulilongesako cipangi ca ku mubila kunapu kwa seho. (Bil 18:2, 3; 20:34; Efe 4:28) Lyakeleni cilengo ca kupwa munu uje akapanga na nzili na kwaka mbunge ku cipangi kweta noho hacikahwila. Nga mulinga ngoco, mwasa kuwana cipangi na kutwalelelaho naco. w23.12 27 ¶12-13

Mbimbiliya muikendeka bya ‘litangwa lya Yehova,’ ikatalesa ku simbu yakobola Yehova banu bendi na kunyongesa bitozi bendi. Kusañulu, Yehova wanene mafuti amo kashitiko. (Isaya 13:1, 6; Ezeki 13:5; Zefa 1:8) Muno mu bisimbu byetu litangwa lya Yehova likashangumuka omwo baka-bupolitiki bakanyongesa Babiloni Wakama, co likahwa ku mamaneselelo a nzita ya Amagidoni. Nga tushaka kukoboka, ino ikeyo simbu itunapande kulibwahesela. Yesu kendekele lika ngwendi tunapande kulibwahesela “kayando kakama.” Wendekele lalo ngwendi tunapande kutwalelelaho ‘kulibwahesela. (Mate 24:21; Luka 12:40) Mu mukanda wakulibanga wasonekelele baka-Tesalonika, kapositolo Paulu wapangesele byakumwenako bimo mu kushaka kukwasa baka-Kristu batwaleleleho kulibwahesela litangwa lyakama lya Yehova lya kusompa. Paulu wazibukile ngwendi litangwa lya Yehova kulija ha simbu yasonekele ou mukanda. (2 Tesa 2:1-3) Nameme ngoco, Paulu washongangeyeye bakwabo baka-Kristu balibwahesele eli litangwa ngwe lija litangwa linatako. Eci cinangulo netu cinatukundama. w23.06 8 ¶1-2

Mu 1978 mu Tokyo ku Japan batungile mutungo waulaha manene wa milili 60 ya kulilundakana. Banu bakele na kulihula indi ou mutungo utwalelelaho kwimana, mwafwa kwakele mandunduma amangi omu mu nganda. Bika bibalingile baje batungile ou mutungo mangana utwaleleleho kukanyama? Bautungile mu ngila ya kulitila mangana wase kutwalelelaho kukanyama na kuninganga lika kamandondo nga kuli lindunduma. Baka-Kristu nabo banapu ngwe ou mutungo. Mu ngila muka? Muka-Kristu napande kutwalelelaho kukanyama na kupwa wamubotsi. Napande kukanyama na kwimana mbe kwitila mu kwononoka mashiko a Yehova na binangulo byendi. Simbu yoshe napande ‘kulibwahesela kwononoka’ na kujeneka kupokola mashiko a Yehova. Co lalo napande kupwa ‘muka-kuzibisisa,’ nambe kupwa wamubotsi nga kulinga ngoco kunapande. (Jems 3:17) Muka-Kristu wa cifweci akamono byuma mu ngila inapande. Kesi kulinga byuma byasinganyeka lika ikeye, nambe kutaba lika byuma byoshe-byoshe. w23.07 14 ¶1-2

Yesu wabyanenene Satana Liyabolo uje wamwesekele mu kushaka ngwendi ecele kupwa wa kulongwa kuli Njambi. (Mate 4:1-11) Satana wakele na cilengo ca kulingisa Yesu alinge bubi na kwonowa kufweta ndando ya kupatula. Kuli byeseko bikwabo byaliwanene nabyo Yesu mwakele na kulinga cipangi cendi hano hasi. Bitozi bendi bamuyandesele na kushaka kumutsiya. (Luka 4:28, 29; 13:31) Yesu walifwitile lalo na kujeneka kulumbunuka kwa baka-kumukabangeya. (Maki 9:33, 34) Mubakele na kumusompesa simbu kanda bamutsiye, Yesu bamupupangele, kumubulumuna na kumushendumuna. Kutundaho, bamutsiile mu ngila yaibi ngwe cikenya, co wazibile manene kubabala. (Hebe 12:1-3) Wakolesele mu ceseko cendi camamaneselelo kwa kujeneka Yehova kumunyungilila. (Mate 27:46) Kufweta ndando ya kupatula kwalingisile Yesu ayande manene. Kuma kusinganyekesesa ha byuma byalingile Yesu omwo walyanene kututsila kukutulingisa tumuzeme manene ndi? w24.01 10-11 ¶7-9

Kukala na mbunge ya kubandamena kutulingisa tulikwatasane mwamubwa na bakwetu. Kutulingisa lalo tutolilile mwamubwa nga bakwetu bali na kwendeka. (Jems 1:19) Kukala na mbunge ya kubandamena kunena kwoloka. Kutulingisa tujeneke kuzambwila kukumbulula na kupangesa majwi amabi nga tunalubala na kutulingisa tujeneke kulubala bwasi nga kuli bamo kubatulingile bwino. Kutubakana kwilwisila bubi, ‘tutwalelelaho kwecelela buzeye bwa umo na mukwabo na kulikonekela umo na mukwabo kutundilila kwisi ya mbunge.’ (Kolo 3:12, 13) Kukala na mbunge ya kubandamena lalo kutukwasa twangule mwamubwa byakulinga. Kutulingisa tutondesese mwamubwa na kwilula byuma, kutubakana kuzambwila kulinga byuma bimo. Cakumwenako, nga tuli na kutonda bipangi, tunasa kutambula cipangi coshe-coshe cituwana. Oloni kukala na mbunge ya kubandamena kutukwasa tusinganyekesese muikela naanga yetu ku sipilitu nga tupanga oco cipangi. Co kutulingisa tujeneke kwangula byuma bije kubyapandele. w23.08 22 ¶8-9

Nga muliziba kuzeya mwafwa ya kutwalelelaho kulwisa mashungu amabi, kusinganyekesesa ha kulikundika kweni kuli Yehova na byuma bimunamukulahesa kumikwasa kutwalelelaho kuhyana byeseko. Mu ngila muka? Nga mulikundika kuli Yehova, mulibyana yeni babenya. Oku kulumbununa kubyana kushungwiya byuma byabibi nambe kulyakela bilengo bije kubilitombola na cizango ca Yehova. (Mate 16:24) Ngeci, nga muliwana na ceseko, kumuuwasana ha byuma bimunapande kulinga, mwafwa munangwila cimweja bimulinga mangana mutwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Yehova. Kulinga ngoco kumikwasa mukolese ngwe mwalingilile Yombi. Nameme waliwanene na bukalu bwakama manene, Yombi wendekele ngwendi: ‘Kunjumbila kuti kulongwa kwange.’—Yombi 27:5. w24.03 9 ¶6-7

Yehova uje wapwa “Njambi wa cizemo” ali neni! (2 Kori 13:11) Watwaka mbunge tubaboshe. Waka mbunge umo na umo wetu. Twakulahela ngwetu ‘cizemo ca Njambi cije kucesi kutenguluka cituzengeleka.’ (Samu 32:10) Nga simbu yoshe tusinganyekesesa ha cizemo canatumwesa Njambi, co Njambi apwa wa seho manene mu kuyoya kwetu, co lalo tushwena kuli ikeye. Twasa kulombela kuli ikeye kutundilila kwisi ya mbunge na kumulomba ngwetu atumwese cizemo. Twasa kumuleka bishoti byetu byoshe na kukulahela ngwetu atolilila ku malombelo etu na kukulahela ngwetu atukwasa. (Samu 145:18, 19) Ngwe lika mutukatondela kwota tuhya nga tuziba lisika, nambe nga kunatonola, cizemo cakatumwesa Yehova naco citukwasa. Cizemo cakatumwesa Yehova cili manene na nzili. Ngeci, tabeseni Yehova amimwese cizemo cendi. Tumweseni kukandelela ku cizemo canatumwesa Yehova ha kwendeka ngwetu: ‘Njazema Yehova’!—Samu 116:1. w24.01 31 ¶19-20

Yesu kalekele lika banu ngwendi Yehova likelyo lizina lya Njambi. Bajuda bakele na kulongesa Yesu bazibukile laja lizina lya Njambi. Oloni Yesu ‘ikeye wamulumbunwine.’ (Iwano 1:17, 18) Cakumwenako, Bisoneka bya Cihebelu bimwesa ngwabyo Yehova wapwa muka-kutetela, co lalo wakala na mema ku mbunge. (Ekizo 34:5-7) Yesu walumbunwine mwamubwa ebi bifwa omwo wendekele cakumwenako ca mwana wa kulumbuka, na ishe. Nga tutanda byalingile ou cisemi, tunanguka ngwetu mwamwene munendi uje watengulukile “simbu wacikele kulako,” wamushatukilile na kumubumbateya, co wamukonekelele kutundilila kwisi ya mbunge. Eci cakumwenako cimwesa ngwaco Yehova wapwa muka-kutetela, co lalo wakala na mema ku mbunge. (Luka 15:11-32) Yesu wakwasele banu kuzibisisa mwamubwa mwafwila Yehova. w24.02 10 ¶8-9

Yehova akazembeleka baje banazeye na kubahwimisa. Twasa kutembwinina bati Yehova mu kuzibila bakwetu mema ku mbunge na kubazembeleka? Ngila imo itwasa kulingilamo ngoco inapu kukala na bifwa bije bitulingisa tukale na mema ku mbunge na kuzembeleka bakwetu. Bifwa muka bimo bitunapande kukala nabyo? Bika bitukwasa tutwaleleleho kukala na cizemo mangana ‘tutwaleleleho kulizembeleka umo na mukwabo’ ha litangwa na litangwa? (1 Tesa 4:18) Tunapande kukala na biyongola bimolika, kulizibila ngozi na kukala na cizemo ca kuzema bandolome. (Kolose 3:12; 1 Pita 3:8) Kukala nebi bifwa kutukwasa bati? Nga tuzibila ngozi bandolome betu, tubaka manene mbunge na kubazembeleka nga bali na kuliwana na bukalu. Yesu wendekele ngwendi “kanwa kakendeka byuma binashulu mu mbunge. Munu wamubwa atuhwisa byuma byabibwa ku bufuko bwendi.” (Mate 12:34, 35) Kuzembeleka bandolome na bandokazi betu baje banaliwana na bukalu inapu ngila imo itwasa kumweselamo ngwetu twabazema. w23.11 10 ¶10-11

Nga tutonda kuzibisisa bupolofweto buli mu Mbimbiliya, tunapande kulomba bukwasi. Tucisimutwiyeniko ha cakumwenako eci. Lingeni ngwe muli na kuya ku mutambela umo uje kumuzibuka mwamubwa, oloni kabusamba keni imuli na kwenda nendi auzibuka mwamubwa. Azibuka mwamumbwa ha mutambela ha muli noku kuiya ngila na ngila. Twakulahela ngwetu mubwahelela manene kwenda na kabusamba wa cifwoco. Mu ngila imolika, Yehova azibuka mwamubwa simbu ituli na kuyoyamo na byuma bija kulutwe. Ngeci, nga tushaka kuzibisisa bupolofweto buli mu Mbimbiliya, tunapande kulomba bukwasi kuli Yehova. (Ndanye 2:28; 2 Pita 1:19, 20) Ngwe mwa cisemi woshe wamubwa, Yehova ashaka ngwendi bangamba bendi bakayoye mwamubwa kulutwe. (Njele 29:11) Oloni Yehova naliseze na bisemi ba banu mwafwa asa kwendekela cimweja byuma bija kulutwe kwa kujeneka kulimbenja. Walingisile banu basoneke bupolofweto mu Lijwi lyendi mangana twase kuzibuka byuma bya seho bija kulutwe simbu kanda bilingiwe.—Isaya 46:10. w23.08 8 ¶3-4