Watchtower LAIBRALI YA HA INTANETI
Watchtower
LAIBRALI YA HA INTANETI
Mbunda
  • MBIMBILIYA
  • MABULU
  • BIWANO
  • mwbr21 September pp. 1-13
  • Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kilistu na Cipangi Cetu

Haunanyateka kuhesi vidio.

Cabihya, kuli bukalu bunonowesa ei vidio kushokoloka.

  • Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kilistu na Cipangi Cetu
  • Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano—2021
  • Tumitwe twa Biñanda
  • SEPTEMBER 6-12
  • BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | KWITULUKA MU MASHIKO 33–34
  • SEPTEMBER 13-19
  • SEPTEMBER 20-26
  • SEPTEMBER 27–OCTOBER 3
  • OCTOBER 4-10
  • OCTOBER 11-17
  • OCTOBER 18-24
  • OCTOBER 25-31
Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano—2021
mwbr21 September pp. 1-13

Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kilistu na Cipangi Cetu

SEPTEMBER 6-12

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | KWITULUKA MU MASHIKO 33–34

“Tabeseni Yehova Amitwamenene na Liboko Lyendi lya Nzili”

it-2 51

Yeshuluni

Eli lijwi banalipangesa mu Mbimbiliya kupwa ngila imo ya kusingimika Baisalele. Mu Bisoneka bya Septuagint bya Cingiliki, lijwi lya “Yeshuluni” limwesa ngwalyo Njambi wazemene Baisalele. Ngeci, eli lizina lya “Yeshuluni” lyapandele kwanukisa Baisalele ngwalyo Yehova ikeye wabangwile na kulikumiiya nabo, co bapandele kutwalelelaho kupwa ba kulongwa. (Kwi 33:5, 26-NWT; Isa 44:2-NWT) Ku Kwituluka mu Mashiko 32:15 mu Mbimbiliya ya Toloko ya Lifasi Lelinca, lijwi lya Yeshuluni banalipangesa kutalesa ku Baisalele. Oloni calubinda, Baisalele kubatwaleleleho kuyoya mu kulitombola na lizina lya Yeshuluni libabalukile, mwafwa kubononokele, co bebalele na kubyana Njambi Muyoyesi wabo.

rr 120, cipalo

Bika Byasa Kutukwasa Mangana Twimane Lalo?

Kapolofweto Mosesa uje wayoyele myaka yaingi simbu kanda Ezekiyele asemuke, wendekele ngwendi Yehova ali na nzili ya kukwasa banu bendi, co washaka kulinga ngoco. Mukemwo wasonekele ngwendi: “Njambi simbu yoshe wapwa cimpaka ceni, simbu yoshe maboko endi kuesi kujuka kumibungutiya.” (Kwi 33:27) Ngeci, twakulahela ngwetu nga tuliwana na bukalu, Yehova Njambi yetu, atukwasa na kutwana nzili mangana twimane lalo.—Eze 37:10

w11 9/15 19 ¶16

Shatukeni na Lukakateya Kweta na Kushongo

16 Ngwe mwa Abilahama, Mosesa nendi kamwene Baisalele mubakobelele mu Lifuti lya Cikulaheso. Mukwasalele lika simbu yaindondo ngwabo Baisalele bakobele mu Lifuti lya Cikulaheso, Njambi walekele Mosesa ngwendi: “Lifuti lije ulimwena kulyala, oloni kuukakobela mu lifuti lije njili na kulyana kuli banu ba Isalele.” Mwafwa Mosesa na Alone mubalubalele, ‘kubakulahelele na kusingimika Njambi ku mesho a Baisalele omwo bakele ku mema a ku Meliba.” (Kwi 32:51, 52) Kuma Mosesa wazeyele nambe kulubalela Yehova ndi? Embwe. Oloni wabezikisile Baisalela na kubaleka ngwendi: “Wabezika yobe Isalele! Kukwesi umo wa kufwa ngwe yobe wahi, muyati wanamena Shukulu Kalunga. Shukulu Kalunga babenya wapwa ntelo yeni na mukwale weni.”—Kwi 33:29.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

it-2 439 ¶3

Mosesa

Mosesa watsile omwo wakele na myaka 120. Mbimbiliya inendeka ha nzili yakele nayo ngwayo: “Wakele na nzili mu mubila wendi na mesho endi lalo kuwatsitsibalele.” Yehova ikeye watsindile Mosesa, co naumo wahi azibuka ha mbumbo yendi. (Kwi 34:5-7) Njambi washwekelele Baisalele mbumbo ya Mosesa mangana keti bawile mu ceseko ca kulemesa cihilo cendi. Liyabolo nendi washungwiiye kupangesa mubila wa Mosesa mu ngila ya kuhenga. Mukemwo ndongesi Yunda uje lalo wapwile ndolome ya Yesu Kilistu wasonekele ngwendi: ‘Omwo kangelo wakama Mingeli walikananganene na Liyabolo na kulizungila mubila wa Mosesa, kendekele majwi a kushaula Liyabolo, oloni wendekele kuli ikeye ngwendi, ‘Yehova akubindike.’’ (Yun 9) Baisalele balilile Mosesa ha matangwa 30, simbu kanda bakobele mu lifuti lya Kanana mu kubatwamenena kuli Yoshwa.—Kwi 34:8.

SEPTEMBER 13-19

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 1–2

“Byuma Bitulingisa Tupwe ba Kubezika”

w13 1/15 8 ¶7

Simpa, Yehova Ali Nobe

7 Nga tushaka ngwetu tupwe ba kusimpa na kulinga cizango ca Yehova, co tunapande kutanda Mbimbiliya na kupangesa bitutanda. Yoshwa nendi bamulekele kulinga ngoco mwashangumukile kutwamenena Baisalele. Yehova wamulekele ngwendi, “oloni kolesa lika na kusimpa manene, unyunge mashiko ange aje akushikile ngamba yange Mosesa. . . . Libulu eli lya mashiko lilabe kutambekela simbu yoshe omwo mukunguluka, co lilongeselyo mutanya na butsiki ngeci wononoke byuma byoshe bije bibasonekamo. Co ukabezika na kukala mwamubwa mu kuyoya kwobe.” (Yoshwa 1:7, 8) Yoshwa wakabangeyeye eci cinangulo. Ngeci, Yehova wamubezikisile. Netu nga tutanda Mbimbiliya simbu yoshe, co Yehova atubezikisa, nakutukwasa tupwe ba kusimpa.

w13 1/15 11 ¶20

Simpa, Yehova ali Nobe

20 Keti kwakwasi kutwalelelaho kupangela Yehova muno mu kaye kakabi kanashulu byeseko. Oloni kutwesi likalyetu, Yehova ali netu. Munendi Yesu uje napu mutwe wa cikungulukilo nendi ali netu. Co lalo tuli na kupangela hamo na bakwetu Bakaleho ba Yehova bakutubakana 7,000,000 mu kaye koshe. Tupangeleni hamo nabo omwo twambulula muzimbu waubwa. Co twakeni mu bisinganyeka Cisoneka ca mwaka ca 2013 cije cendeka ngwaco: ‘Kolesa na kusimpa. . . . Yehova Njambi yobe ali nobe.’—Yos 1:9.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

w04 12/1 9 ¶1

Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Yoshwa

Yos 2:4, 5—Mwafwa bika Lahabe wakwisile baje banalume bezile na kutonda tunenga? Lahabe wanyungililile baje tunenga nameme kulinga ngoco kwakele mwonyo wendi mu bushonde mwafwa wakulahelele Yehova. Likulahelo likelyo lyamulingisile anyungilile baje tunenga ku banu baje bashakele kubalinga mwamubi. (Mat 7:6; 21:23-27; Yow 7:3-10) “Lahabe bamutumbwile kupwa muka-busunga mwafwa ya bilinga byendi.” Cakumwenako, wakwisile baje banalume babatumine, mwafwa wakele na likulahelo.—Yak 2:24-26.

SEPTEMBER 20-26

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 3-5

“Yehova Akabezikisa Baje Bamwesa Likulahelo mu Bilinga”

it-2 105

Yondau

Mitambela imo ya ndonga ya Yondau, yapwa ya kuloba na kujangumuka. Co mu simbu ya ndombo nga kunajalela, ikalobo manene, co mema akalijalakana. (Yos 3:15) Baisalele mubashakele kujabuka, ndonga ya Yondau te yajalela. Ngeci, kukwapwile kwakwasi kujabuka mwafwa hakati kabo hakele banalume, banakazi na banike. Co lalo mema omu mu ndonga akashatuka manene. Nameme ano matangwa baka-kulapa babangi baje bakeseka kulapa omu mu ndonga, mema akabongumuna. Nameme ngoco, Yehova walingile cikomokeso ca kumisa ndonga ya Yondau mangana Baisalele boshe bajabuke ha libu lya kuma. (Yos 3:14-17) Hanima ya myaka yaingi, Elinja nendi walingile cikomokeso ca kumisa ndonga ya Yondau mwakele hamo na Elisha. Co Elisha nendi mwakele likalyendi walingile ngoco.—2 Vim 2:7, 8, 13, 14.

w13 9/15 16 ¶17

Zemeni Binangulo bya Yehova na Mbunge Yeni Yoshe

17 Kumwesa likulahelo mu bilinga kutukwasa bati tukulahele Yehova? Tucisimutwiyeni ku byuma byalingiwile ku Baisalele mubakele na kukobela mu Lifuti lya Cikulaheso. Yehova walekele tupilisitu baje bambatele cikasha ca cikumiiyo ngwendi bemane hakati ka Ndonga ya Yondau. Oloni Baisalele mubakwetele ha ndonga ya Yondau bakuwanene yajalela. Bika bibapandele kulinga? Kuma bapandele kutunga bilombo ku ndonga ya Yondau na kubandamena haakatepulukila mema ndi? Embwe, bakulahelele manene Yehova, ngeci balingile byabalekele. Bika byatundilemo? Mbimbiliya ngwayo: ‘Omwo tupilistu balyatele mu mema, mema mu ndonga ya Yondau emanene mutumbo ku mutambela umo, . . . tupilistu bemanene lwii ha libu lya kuma hakati ka ndonga ya Yondau noho banu boshe bajabukile.’ (Yos 3:12-17) Acisinganyekeni mubalizibilile Baisalele mubamwene aje mema anemana. Likulahelo lya Baisalele lyakanyamene, mwafwa bakulahelele Yehova uje wakele na kubatwamenena.

w13 9/15 16 ¶18

Zemeni Binangulo bya Yehova na Mbunge Yeni Yoshe

18 Ano matangwa, Yehova kesi kulinga bikomokeso ngwe mwalingilile mu bisimbu bya Baisalele, oloni akabezikisa banu baje bamwesa likulahelo lyabo mu bilinga. Sipilitu ya Njambi ya kujela ikeyo ili na kukwasa banu bendi balinge cipangi canabana ca kwambulula muzimbu waubwa wa Bumwene mu kaye koshe. Co Yesu Kilistu nendi wakulahesele bandongesi bendi ngwendi abakwasa omwo balinga eci cipangi ca seho. Wabalekele ngwendi: “Ngeci bene, yeni oni ku miyati yoshe ya banu na kubapwisa bandongesi bange . . . co anukeni ngweni njikakala neni matangwa oshe noho ha kukotoka kwa kaye.” (Mat 28:19, 20) Bakaleho ba Yehova babangi baje bakele na kuzibaziba shwamwa kuya na kwambulula, banalimwena muinabakwasela sipilitu ya kujela, mangana bapwe ba kusimpa na kwambulwila banu baje kubalizibuka nabo.—Mya 119:46; 2 Ko 4:7.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

w04 12/1 9 ¶2

Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Yoshwa

Yos 5:14, 15—Munalume “muka-kushika nzita ya Shukulu Kalunga” wapwile iya? Munalume uje wakanyamesele Yoshwa mwakele na kulibwahesela kukalwisa Bakanana na kukobela mu Lifuti lya Cikulaheso, napande kupwa “Lijwi” nambe ngwetu Yesu Kilistu simbu kanda acije hano hasi. (Yow 1:1; Nda 10:13) Kuzibuka ngwetu Yesu Kilistu ali hamo netu omwo tuli na kulwa mu nzita ya ku sipilitu kukatukanyamesa manene.

SEPTEMBER 27–OCTOBER 3

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 6–7

“Tundeni ku Byuma Byanabindika Njambi”

w10 4/15 20 ¶5

Keti Mutale Byuma Kubyesi na Seho

5 Munima ya myaka yaingi, mesho a Akane amukwisile, co webile byuma bije bibafungulwile ku nganda ya Yeliko. Yehova washikile ngwendi byuma byoshe bya muje munganda bakabinyongese, kutundisako lika bije bibakungindikile kuli ikeye. Yehova washikile Baisalele ngwendi: “Kumwapandele kwambata cuma cimo ku bije bya kunyongesa.” Oloni Akane kononokele byashikile Yehova. Byalingile Akane byalingisile Baisalele bakabahyane mubakalwile na nganda ya Ayi. Akane kendekele bubi bwalingile, kubanga mubamujombolwele. Akane wendekele ngwendi: ‘Njamwene byuma byabibwa. Njabishakele manene, ngeci njabyambatele.’ Kushungwiya byuma byabindikile Yehova, kwakobelesele Akane mu bukalu, co banyongesele “na byuma byoshe bije byakele nabyo.” (Yos 6:18, 19; 7:1-26) Mbunge ya Akane yamukwisile, co wambatele byuma bibabindikile.

w97 8/15 28 ¶2

Mwafwa Bika Tunapande Kuleka Bakulunu Bubi Bunalingiwa mu Cikungulukilo?

Cakulibanga, tunapande kulinga ngoco mwafwa tushaka ngwetu cikungulukilo cipwe ca kujela. Yehova wapwa Njambi wakuje, co ashaka ngwendi boshe baje bamulemesa bapwe bakujela ku sipilitu na mu bilinga byabo. Mbimbiliya ngwayo: “Pweni baka-kwononoka kuli Njambi, co keti mutabese kuyoya ceni bacendesa ku bizango bije mwakele nabyo omwo mwakele ku nzimba. Oloni pweni bakujela mu byoshe mulinga ngwe Njambi uje wamisanene wapwa wa kujela. Bisoneka byendeka ngwabyo: ‘Pweni bakujela, omwo yange njapwa wa kujela.’” (1 Pe 1:14-16) Banu baje bwatwalelelaho kulinga byuma bya mazilo basa kujwalesa cikungulukilo na kulingisa Yehova ecele kubezikisa cikungulukilo, ngeci bakulunu banapande kunangula banu bacifwa eci nambe kubatundisa mu cikungulukilo. Esekeseni Yoshwa capita 7.

w10 4/15 21 ¶8

Keti Mutale Byuma Kubyesi na Seho

8 Baka-Kilistu nabo basa kukala na mashungu amabi na kushungwiya byuma bibamona mu kaye. Mukemwo Lijwi lya Njambi litushongangeya ngwalyo tukale na mbunge ya kulibindika ha byuma bitumona na kushungwiya. (1 Ko 9:25, 27; 1 Yo 2:15-17) Yombi munalume wa kulongwa wanangukile bikatundu mu kushungwiya byuma bitumona. Wendekele ngwendi: “Njalikumiiya cikumiiyo na mesho ange, ngeci nalumo lwahi njikakenga mumbanda na lishungu.” (Yom 31:1) Yombi kalikumiiye lika ngwendi kakakwata munakazi mu ngila yaibi, oloni walikumiiye ngwendi kakecelela bisinganyeka byabibi kukala mu mbunge yendi. Yesu nendi wakanyamesele eyi simpi omwo wendekele ngwendi: “Oloni yange njimileka ngwange woshe akenga shwii munakazi na lishungu nalingi laja nendi bupangala mu mbunge yendi.”—Mat 5:28.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

w15 11/15 13 ¶2-3

Bihula bya Baka-Kutanda

Kusañulu, maswalale bakele na kuzengeleka nganda mangana bajujwise banu bali omwo mu nganda simbu kanda babalwise. Munima, ya kuifungulula bakele na kwambata bufuko bwoshe na byuma byomwo mu nganda. Oloni baka-kushitozola bawanene byakulya babingi mu ngundu ya nganda ya Yeliko. Libulu lya Biblical Archaeology Review ngwalyo: “Baka-kushitozola bawanene bikwata byabingi bya buma na bimbuto bya kuteja mu ngundu ya Yeliko. . . . Kuwana ebi byuma kwabakomokesele. Ngwe bawanene lika njaba imo ya binona nambe bibali, ngwe kubakomokele, oloni kuwana bimbuto byabingi-bingi bya binona bya kuteja kwabakomokesele manene.”

Mbimbiliya imwesa ngwayo kuli bimo byalingisile Baisalele keti bambate bimbuto bya muje mu nganda. Yehova ikeye wabalekele ngwendi keti balinge ngoco. (Yos 6:17, 18) Baisalele balwisile nganda ya Yeliko kumamaneselelo a ndombo ha simbu ya kuteja bimbuto, ngeci byalisalele manene mu nganda. (Yos 3:15-17; 5:10) Bije bimbuto byabingi bibawanene mu Yeliko bimwesa ngwabyo Baisalele balwisile eyi nganda mu simbu yaindondo lika ngwe muimwesela Mbimbiliya.

OCTOBER 4-10

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 8–9

“Bitulilongesa ku Muzimbu wa Bangimbiyone”

it-1 930-931

Ngimbiyone

Mubalizibukilile na Yoshwa. Mu bisimbu bya Yoshwa, Bahibi batungile mu nganda ya Ngimbiyone, imo ya binganda byakupwa 7 bibapandele kunyongesa Baisalele. (Kwi 7:1, 2; Yos 9:3-7) Bangimbiyone, bakele na kubatumbula lalo ngwabo Baamoli. Co lalo cisholoka ngwe Bakanana boshe simbu imo bakele na kubatumbula ngwabo Baamoli. (2 Sa 21:2; Kus 10:15-18; 15:16) Bangimbiyone kubalifwile na Bakanana bakwabo. Mwafwa bakebo banangukile ngwabo kubasa kulwa na Baisalele nameme bakele na maswalale banzili na nganda yakama, mwafwa Yehova wakele na kulwila Baisalele. Ngeci, Bangimbiyone mubazibile ngwabo Baisalele bananyongesa Yeliko na Ayi, batumine banalume ku nganda ya Ngilingale mangana bakalinge cikumiiyo na Baisalele ca kukala mukwoloka. (Yos 9:17) Baje banalume ba Bangimbiyone babatumine, bazalele buzalo bwa kutabozoka na masanda a kutabozoka. Co bambatele na binjeke bya binyu bya laja na binjeke bya laja bya kubola na makende akuminina co lalo a kubola mangana bamoneke ngwe bakele na kutunda ku lifuti lya kulyala lije kulyakele hakati ka mafuti abapandele kunyongesa Baisalele. Bendekele omwo Yehova mwanyungililile Baisalele kuli baka-Ingito, nomu mwabakwaselele kuhyana bimyene babali ba Baamoli, ba Sihone na Onge. Oloni kubendekele bibalingile Baisalele ku Yeliko na Ayi, mangana bamwese ngwabo batundile ku lifuti “lya kulyala,” co kubazibile byuma bibalingile Baisalele ololo. Bimyata ba Baisalele batabele bukaleho bubabalekele Bangimbiyone, co balikumiiye nabo.—Yos 9:3-15.

w11 11/15 8 ¶14

“Keti Ujendamene ha Mana Obe Babenya”

14 Tubaboshe kutwalumbunukile. Ngeci, bakulunu nabo banapande kulomba Yehova abatwamenene omwo bangula byakulinga. Cakumwenako, Bangimbiyone mubakwisile Yoshwa na bimyata ba mu Isalele ngwabo batundile ku lifuti lya kulako, Yoshwa watabele kulikumiiya nabo kwakujeneka kwihula Yehova. Nameme Yehova watabesele cije cikumiiyo, oloni ou muzimbu banausoneka mu Mbimbiliya mangana upwe cinangulo kuli yetu.—Yos 9:3-6, 14, 15.

w04 10/15 18 ¶14

“Ya na Kukenga Lifuti Lyoshe”

14 Baje banalume ba Bangimbiyone bendekele ngwabo: “Tutunda ku lifuti lya kulya, omwo tunazibi bya Shukulu Kalunga Njambi yeni.” (Yos 9:3-9) Bizalo bibazalele na byakulya bibezile nabyo, byamwesele ngwe batundile ku lifuti lya kulya, oloni nganda ya Ngimbiyone yalyatele na nganda ya Ngilingale. Yapwile lika makilomita akupwa 30 kutunda ku Ngilingale. Yoshwa na bimyata ba Baisalele batabele bibabalekele baje banalume batundile ku Ngimbiyone. Co balikumiiye kulikwatasana nabo hamo lika na mafuti aje alyatele na Ngimbiyone. Kuma Bangimbiyone batewele lika kubanyongesa ndi? Embwe, bibalingile byamwesele ngwabyo bashakele kubabezikisa kuli Njambi ya Baisalele. Yehova wabatabesele kukala mukati ka Baisalele, co bapwile “baka-kucaba bitale na kutekula mema a banu ba Isalele nawa a ku mutula wa Shukulu Kalunga.” Bakebo bakele na kucaba bikuni bya ku mutula wa kwanena milambu. (Yos 9:11-27) Bangimbiyone bwatwaleleleleho kukala na mbunge ya kulyana, co bapangele bipangi bya kwisi bije byabanene Yehova. Co lalo cisholoka ngwe Bangimbiyone nabo bakele hakati ka binzinda baje batundile mu Mbambilone na kukapangela ku tembele ibatungulwile. (Ezl 2:1, 2, 43-54; 8:20) Twasa kutembwinina sipilitu ibakele nayo Bangimbiyone, nga tweseka mutwasela kukala mukwoloka na Njambi na kupanga bipangi bya kwisi bibatwana mu munga yendi.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

it-1 1030

Kushukika

Yehova wanene Baisalele lishiko lije lyamwesele ngwalyo bikenya bapandele kubashukika ha citi munima ya kubatsiya, kumwesa ngwabo ‘banabasingi kuli Njambi.’ Kushukika cikenya ha citi kwapwile cimweso ku banu boshe mangana nabo keti balinge mulonga wakulifwa. Cibimbi ca munu ibashukikile bakele na kucitundisaho simbu kanda litangwa litoke, mwafwa kuseza cije cibimbi ha citi butsiki bwoshe kwajwalesele libu lya Baisalele lyabanene Njambi. (Kwi 21:22, 23) Baisalele bakabangeyeye eli lishiko nameme nga munu ibashukikile kapwile Kaisalele.—Yos 8:29; 10:26, 27.

OCTOBER 11-17

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 10-11

“Yehova Alwila Baisalele”

it-1 50

Andonizendeke

Andonizendeke wapwile mwene wa Yelusalema, Baisalele mubakobelele mu Lifuti lya Cikulaheso. Ou mwene walikwatasanene na bimyene bakwabo bakubutokelo bwa ndonga ya Yondau mangana balwise Yoshwa na maswalale bendi. (Yos 9:1-3) Oloni Bahibi baje bakele mu mwela wa Ngimbiyone balikumiiye cikumiiyo ca kukala mu kwoloka na Yoshwa. Andonizendeke kashakele bimyene bakwabo balikwatasane na Yoshwa, ngeci walizibasanene na bimyene bakwabo bawana ba ba Amoli ngwendi bakazengeleke nganda ya Bangimbiyone mangana babalwise. Yoshwa mwobwele Bangimbiyone na kuhyana maswalale ba bimyene baje batanu, baje bimyene batewelele ku Makenda na kukalishweka mu mamanya. Yoshwa watapele mutwe Andonizendeke na bimyene bakwabo bawana oku maswalale ba Baisalele banamutalelela na kubashukika ha biti. Bibimbi byaba bimyene babyumbilile mu mamanya mubabawanene, co mukemwo bene mwapwile mu bimbumbo byabo.—Yos 10:1-27.

it-1 1020

Nyonzi ya Mamanya

Yehova Akaipangesa. Simbu imo Yehova akapangesa nyonzi ya mamanya mangana ashulisilile biyongola byendi na kumwesa ngwendi wakala na nzili. (Mya 148:1, 8; Isa 30:30) Yehova mwanene kashitiko ka bu 7 kuli baka-Ingito wapangesele nyonzi ya mamanya. Eyi nyonzi yabiisile bimbuto na miti na kutsiya tusitu hamolika na banu baje kubaibandele, oloni kuyanyokele kumwela kubakele Baisalele ku Ngoshene. (Kut 9:18-26; Mya 78:47, 48; 105:32, 33) Co mukwita kwa simbu Baisalele mubakele mu Lifuti lya Cikulaheso, bimyene batanu ba ba Amoli balizibasanene ngwabo balwise Bangimbiyone. Co Yehova wanyokesele nyonzi ya mamanya ije yatsiile Baamoli babangi kutubakana baje babatsiile Baisalele.—Yos 10:3-7, 11.

w04 12/1 11 ¶1

Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Yoshwa

Yos 10:13—Ebi byuma byasiwile bati? “Kuma kuli cuma cacikalu kuli Shukulu Kalunga” uje watangele lilu na kaye ndi? (Kus 18:14) Nga ashaka asa kulingisa litangwa na ngonde bimoneke ngwe binemana hamo lika kuli uje abitalela hasi. Co lalo asa kulingisa kaye na ngonde bikale ha mwela umo lika, oku ceke citunda ku litangwa na ngonde citwalelelaho kumoneka. Kutuzibuka mulyemanenene lije litangwa, oloni ‘kukukakala litangwa lya kulifwa na lije.’—Yos 10:14.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

w09 3/15 32 ¶5

Bihula bya Baka-kutanda

Kutwapandele kusinganyeka ngwetu mabulu amo baahwiminine mwafwa lika ya kuatumbula mu Mbimbiliya na kuwapangesa mu biñanda bimo. Oloni Yehova nanyungilila mikanda ya mu Mbimbiliya ije inapu “majwi endi aje akakalako simbu yoshe.” (Isa 40:8) Mabulu anangula Yehova aje ali mu Mbimbiliya akupwa 66 akewo bene atukwasa tupwe ‘banu ba kushula kwakubwa mu kupanga bipangi byoshe byabibwa.’—2 Ti 3:16, 17.

OCTOBER 18-24

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 12-14

“Pangeleni Yehova na Mbunge Yeni Yoshe”

w04 12/1 12 ¶2

Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Yoshwa

Yos 14:10-13. Nameme Kalembi wakele na myaka 85, oloni walombele kulinga cipangi cacikalu ca kukanyongesa banu batungile mu nganda ya Hebelone. Omu mu nganda mwakele ba Anake, banalume ba kutunuka manene. Yehova wamukwasele, co wakahyanene. Co ije nganda ya Hevelone yapwile imo ya binganda bya kutewela. (Yos 15:13-19; 21:11-13) Mwanja wa Kalembi wa kupwa wa kusimpa utulongesa ngwawo kutwapandele kukala na lyoba nga batwana cipangi cimo cacikalu mu munga ya Yehova.

w06 10/1 18 ¶11

Likulahelo na Kuzibila Njambi Lyoba Bitukwasa Tupwe ba Kusimpa

11 Likulahelo lya cifwa eci likatwalelelaho kukola. Likatwalelelaho kukola nga tutwalelelaho kukala mu busunga na ‘kulimwena’ Yehova mwali na kukumbulwilamo malombelo etu. Simbu imo na kumona Yehova mwanatukwasela mu kuyoya kwetu. (Mya 34:8; 1 Yo 5:14, 15) Tukulahela ngwetu likulahelo lya Yoshwa na Kalembi lyakanyamene mubamwene Njambi mwashulisilile bikulaheso byendi (Yos 23:14) Cakumwenako, Yehova wabanyungililile mu bungenzi bwa myaka 40 mu mambo ngwe mwabakulaheselele. (Kul 14:27-30; 32:11, 12) Yehova wabanene cipangi ca kunyongesa Bakanana cibalingile ha myaka 6. Co lalo wababezikisile mangana bayoye myaka yaingi na kupwa ba kulikangula, co wabanene buswana bwabakulahesele. Yehova akabezikisa boshe baje bamupangela mu kulongwa na kupwa ba kusimpa.—Yos 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

it-1 902-903

Ngembale

Mu bisimbu bya Yoshwa, Yehova walekele Baisalele ngwendi bakaswana “lifuti lya Bangembale” (Yos 13:1-5) Baka-kulwisa bamo bakendeka ngwabo Mbimbiliya inendeka makuli muinendeka ngwayo Baisalele baka-swana lifuti lya Ngembale mwafwa nganda ya Ngembale yakele kulako na Isalele. Yakele makilomita akweta ku 100 ku Kunto ya Isalele, co Baisalele kubaiswanene. Baka-kulilongesa bamo bakendeka ngwabo hamo Bisoneka bya Cihebelu kubyakele na kusholoka mwamubwa aha ha vesi mukemwo baka-kunungulula banungulwile ngwabo nganda ya Ngembale. Oloni hapandele kukala “lifuti lyalyata na Lembanoni,” nambe ‘kuketa na ku nginga ya baka-Ngembale.’ Oloni tunapande kwanuka ngwetu Yehova walekele Baisalele ngwendi bakaswana mafuti abakulahesele, ali ku Yoshwa 13:2-7, nga bamwononoka. Ngeci, hamo Baisalele kubaswanene lifuti lya Ngembale mwafwa kubononokele Yehova—Esekeseni mukanda wa Yos 23:12, 13.

OCTOBER 25-31

BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | YOSHWA 15-17

“Nyungilileni Buswana Bweni”

it-1 1083 ¶3

Hebelone

Baisalele batwaleleleho kulwisa mafuti akele ku mbwela ya Kanana. Banyongesele banu batungile mu Hebelone hamo lika na mwene wabo. (Yos 10:36, 37) Nameme Yoshwa wakwasele Baisalele banyongese Bakanana, oloni cisholoka ngwe kukwakele maswalale bapandele kunyunga binganda bibaswanene. Co lalo cisholoka ngwe Baisalele mubakele na kulwisa mafuti akwabo, ba Anakime bacitwaleleleleho kukala mu Hebelone. Mukemwo mu kwita kwa simbu, Kalembi wakabalwisile na kubanyeka lije lifuti lya Hebelone. (Yos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Maa 1:10) Nganda ya Hebelone ije yaswanene Kalembi wa ku cikota ca Yunda, mu kwita kwa simbu bakuyangwile kupwa imo ya binganda bya kutewela. Co lalo na tupilisitu nabo mubakele. Oloni “mahya a nganda ya [Hebelone]” na membo aje azengelekeleko apwile buswana bwa Kalembi.—Yos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.

it-1 848

Bipangi bya Kusindiya

Kusañulu, banu babangi bakele na kubasindiya kulinga bipangi, maneneni baje babafungulwile na kubapwisa bindungo. (Kwi 20:11; Yos 16:10; 17:13; Esi 10:1; Isa 31:8; Mbi 1:1) Baisalele nabo mubakele mu Ingito, babasindiiye kulinga bipangi bya bikato. Babalekele batunge binganda ya Pitome na Lamesese. (Kut 1:11-14) Baisalele mubakobelele mu Lifuti lya Cikulaheso, kubanyongesele Bakanana boshe ngwe mwabashikilile Yehova. Bamo babasezele na kubapangesa ngwe bindungo. Bakanana baje basalele mu lifuti bongumwine Baisalele na kubalingisa balemese binjambi ba makuli. (Yos 16:10; Maa 1:28; 2:3, 11, 12) Mwene Solomoni nendi watwaleleleleho kufwetesa mitelo banu baje basalele mu lifuti bakufwa ngwe Baamoli, Bahiti, Bapelezi, Bahibi na Banjebushi. Co batwaleleleleho kupwa bindungo.—1 Vi 9:20, 21.

it-1 402 ¶3

Kanana

Nameme Baisalele kubanyongesele Bakanana boshe, oloni “Shukulu Kalunga wanene Baisalele libu lyoshe lije lyalikumiiye na bakukulwila babo ngeci akabanalyo.” Co lalo “wabanene kwoloka mu mitambela yoshe ya lifuti.” ‘Washulisilile bikulaheso byoshe byakulahesele Baisalele’ (Yos 21:43-45) Bitozi ba Baisalele baje babazengelekele bakele na kubazibila lyoba, co kukwakele bitozi baje basele kufungulula Baisalele. Yehova wakulahesele ngwendi, Baisalele bakatundisa Bakanana mu lifuti lyabo “kabundondo kabundondo” kutewa lifuti lipwa ngundu, co bikashama basemunwinamo manene.” (Kut 23:29, 30; Kwi 7:22) Nameme ba Kanana bamo bakele na bitwa bya kutewesa bya kufwa ngwe matemba akele na mikwale ya bikubo, ebi keti bikebyo byonowesele Baisalele kufungulula mafuti amo a Bakanana. (Yos 17:16-18; Maa 4:13) Oloni bonowele kufungulula mafuti amo, mwafwa kubononokele Yehova.—Kul 14:44, 45; Yos 7:1-12.

Kutondesesa Bisimpi bya Seho

w15 7/15 32

Muzibuka Ndi?

Kuma Isalele ya kusañulu yakele na miti yaingi ngwe muyendekela Mbimbiliya ndi?

Mbimbiliya imwesa ngwayo myela imo ya mu Lifuti lya Cikulaheso yazikile manene mwafwa yakele na miti yaingi. (1 Vi 10:27; Yos 17:15, 18) Oloni banu bamo mubakamono myela ya mu Isalele kuyesi na miti ano matangwa, bakasinganyeka ngwabo byuma biinendeka Mbimbiliya bya makuli.

Libulu lya Life in Biblical Israel ngwalyo “mu Isalele ya kusañulu mwakele miti yaingi kutubakana ilimo ano matangwa.” Myela imo ya malundu yakele na miti yakufwa ngwe Aleppo pine, evergreen oak na terebinth. Co ku myela imo ya bushelumukilo bwa kumukulo wa lishali lya Mediterranean, kwakele miti yaingi ya mikuyu.

Libulu limo lya Plants of the Bible ngwalyo, mu myela imo ya mu Isalele kumwesi miti ano matangwa. Bika binalingisa miti yaingi ihwe? Eli libulu limwesa ngwalyo: “Miti yashangumukile kutepuluka kamandondo kamandondo, mwafwa banu babangi banatete miti mangana bawane myela mwakulima na mwakunyungila bimuna babo. Bamo co bakele na kuteta miti mangana batungise binjibo na kubwekesa tuhya.”

    Mabulu a Mbunda (1987-2026)
    Tundaho
    Kobela
    • Mbunda
    • Anako bakweni
    • Biushaka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mashiko a Mwakuipangesela
    • Mwakupangesela Mizimbu Yobe
    • Mwakunonekela Mizimbu Yobe
    • JW.ORG
    • Kobela
    Anako Bakweni