TWALELELENIHO KUTONA!

Nambala ya Mapituka Ilibwezelela Omwo Banu Babangi-bangi Bali na Kutewa mu Ukraine

Lya February 24, 2022, maswalele ba Russia bakobelelele lifuti lya Ukraine na kwaka myonyo ya banu babangi mu bushonde. Ngeci, banu babangi-bangi bashangumukile kutewa omu mu lifuti.a

“Kwakele bimbomba na byuma byakele na kutubika. Kwatewesele manene! Kunjasa na kulumbununa mwamubwa mubyafwililile byuma. Mutwazibile ngwabo kuli bikumboyo bili na kututa banu, twayongwele kutunda mu lifuti. Twapandele kuseza byuma byoshe mwafwa munu na munu wapandele lika kwambata ngonga imo. Twasele lika kwambata mapapelo a seho, byemba, mema na tubyakulya twa kukwayula lika. Twasezele byuma byoshe, co twaile kubakalondela kumboyo oku bimbomba bili na kundunduma.”—Nataliia, kutundilila mu nganda ya Kharkiv, mu Ukraine.

“Kutwasinganyekele ngwetu kwasa kukala nzita, kubanga muyakatukile. Njazibile lika bilyanga na bimbomba byohya ku mitambela imo. Co binjanena byakele na kuninganga. Njayongwele kutunda mu lifuti. Co njambatele lika byuma bije byatondekele manene. Njatundile ha njibo ku ma 8:00 mutondo, njalondele kumboyo na kutalesela ku nganda ya Lviv. Co njakalondele mbasi na kuya ku Poland.”—Nadija, kutundilila mu nganda ya Kharkiv, mu Ukraine.

Bili muno mu ñanda

Byuma muka mpundu binanene obu bukalu bwa kulibwezelela kwa nambala ya mapituka?

Bukalu bwa kulibwezelela kwa mapituka bunaija mwafwa ya maswalale ba lifuti lya Russia kukobelela lifuti lya Ukraine. Nameme ngoco, Mbimbiliya inamwesa byuma bikwabo bije binanene obu bukalu na bukalu bukwabo:

Bifulumende bya banu kuzenguluka kaye koshe binonowa kwana banu byuma bibatonda. Baje bali mu fulumende kakangi bakapangesa mwamubi moko yabo na kuyandesa bakwabo.—Muka-kwambulula 4:1; 8:9.
Satana Liyabolo, uje napu ‘muka-kuswana kaye,’ ali na kukokweya banu balinge byuma byabibi. Mukemwo Mbimbiliya inendeka ngwayo: ‘Kaye koshe kali mu nzili ya Liyabolo.’—Yowano 14:30; 1 Yowano 5:19.
Ha bita bya myaka bineti, banu banaliwana na bukalu bwa kuliseza-seza, co lalo tuli na kuyoya mu simbu ya matangwa a kukotoka kwa kaye. Mbimbiliya yendekele laja ngwayo: “Kukakala kukaluwa ha simbu ya matangwa a kukotoka.” (2 Timateo 3:1) Yamwesele ngwayo mu matangwa awa, kukakala binzita na bukalu bwa kulizila, byakulya bikakeha, co lalo kukakala mishongo ya kulitambwisa. Co ebi byuma binasa kulingisa banu baseze binjibo byabo.—Luka 21:10, 11.

Bika byasa kukwasa baje banatewe mu lifuti lyabo kukala na lilabelelo?

Mbimbiliya yamwesa ngwayo Ishamatanga yetu Yehova,b wapwa Njambi uje wazema banu nameme banaseze lifuti lyabo nambe binjibo byabo, co wakala na mema ku mbunge. (Kwituluka mu Mashiko 10:18) Nakulahesa kumanesa bukalu bwoshe bubali na kuliwana nabwo banu kupangesa Bumwene bwendi buje bwapwa fulumende ya mwilu ije ikainga bifulumende bya banu. (Ndanyele 2:44; Mateo 6:10) Yehova akapangesa lalo obu Bumwene mu kutundisako Satana Liyabolo. (Loma 16:20) Bumwene bwa Njambi bukayula kaye koshe, co kukukakala binginga bya mafuti. Banu boshe bakapwa naanga imolika mu kaye koshe. Co wahi lalo akatewa ha njibo yendi. Mbimbiliya ngwayo: “Bakakala mu kwoloka hakati ka mikolobozi ya bushuka bwa binyu yabo na miti ya mikuyu yabo, co naumo wahi akabazibisa lyoba. Shukulu Kalunga muka-nzili yoshe nakulahesa eci.”—Mika 4:4.

Bumwene bwa Njambi lika bwasa kumanesa bukalu buliko bwa kulibwezelela kwa nambala ya banu baje bali na kutewa mu mafuti abo. Yehova akapangesa Bumwene bwendi mu kumanesa bukalu buli na kulingisa banu bapwe mapituka. Tusimutwiyeniko ha bukalu bumo:

Binzita. “[Yehova] amanesa binzita hano hasi hoshe.” (Myaso 46:9) Nga mushaka kuziba Njambi mwakamanesela binzita, tandeni ñanda ya “Bika Bikalingisa mu Kaye Mukakale Kwoloka?”
Banu kulinga bakwabo mwamubi na bukenya. “[Yehova] abamena kuli baka-muuka, na kuli baka-kubalinga mwamubi.” (Myaso 72:14) Nga mushaka kuzibisisa mubasa kutengulukila banu na kuseza futisi yaibi, tandeni biñanda bije bili na mutwe wa “Twasa Kuhyana Bati Bizindo?”
Buhutu. ‘Yehova akapatula tuhutu baje batambeka kuli ikeye.’ (Myaso 72:12) Nga mushaka kumona Njambi mwakamanesela byuma bili na kunena buhutu, tandeni ñanda ya “Kuma Banu Boshe Basa Kukala na Byuma Byoshe Bibatonda Ndi”
Kukeha kwa byakulya. ‘Tiliku ikapwa yaingi mu lifuti.’ (Myaso 72:16) Nga mushaka kumona byakalinga Njambi mangana keti kukakale munu akatsa njala, tandeni ñanda ya “Kuma Njala Ikahwa mu Kaye Ndi?”

Kuma Mbimbiliya yasa kukwasa baje banatewe mu lifuti lyabo ndi?

Eyo. Mbimbiliya kuikwasa lika baje banatewe mu lifuti lyabo kukala na lilabelelo lya byuma byabibwa bija kulutwe, ibakwasa na mu bukalu bubali na kuliwana nabwo ha simbu ino bene.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Cilema akataba cuma coshe-coshe cije aziba, baka-mana bakebo bazibuka kuje kubaya.”—Visimo 14:15.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Singanyekeseseni ha bukalu bumunasa kuliwana nabwo na kumona mumwasa kulinyungilila. Nangukeni bikenya baje bakashaka kulinga mwamubi baje banatewe mu lifuti lyabo mwafwa ya kulishoshomwena na kujeneka kuzibuka mwamubwa byuma mu lifuti mubanatewela.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Nga tuli na byakulya na buzalo, ebi binapumo kuli yetu.”—1 Timateo 6:8.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Keti mwake manene mbunge ku byuma bya ku mubila. Nga mujauka na byuma bya seho manene mu kuyoya, co mupwa ba kubwahelela.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: ‘Ngeci bene, byuma byoshe bimushaka ngweni bakweni bamilingilebyo, neni lalo balingilenibyo.’—Mateo 7:12.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Kaleni na mbunge ya kubandamena na ngozi. Nga mukala nebi bifwa, co nameme kumunajalukila, banu basa kumitambula mwamubwa.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Nga umo na kubiisila, kesi umwilwisile bubi bwendi lalo embwe.”—Loma 12:17.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Nga kuli bamo bali na kumiyandesa, keti mulubale manene na kwilwisila bubi nambe kubalinga mubanamilingila. Kulinga ngoco kubwezelela lika ku bukalu.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Njasa kulinga byuma byoshe ha nzili ije yananjana Kilistu.”—Filipu 4:13.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Twamekeni bya Njambi kulutwe na kulombela kuli ikeye. Asa kumikwasa kukolesa mu bukalu bumunasa kuliwana nabwo.

Cinangulo ca mu Mbimbiliya: “Kesi mushote mbunge ha cuma cimo, oloni mu malombelo eni oshe, lombeni Njambi ha bije munajeneka. Simbu yoshe mulombeni na mbunge ya kukandelela. Co kwoloka kwa Njambi, kuje munu naumo wahi asa kuzibisisa, cikanyunga bimbunge byeni.”—Filipu 4:6, 7.

Mwasa Kupangesa Bati Eci Cinangulo? Lombeni Njambi amikwase kuwa mbunge na kujeneka kulishoshomwena manene mu bukalu bwoshe-bwoshe bumunasa kuliwana nabwo. Taleni ñanda ya “Filipu 4:6, 7—‘Keti Mulishoshomwene ha Cuma Coshe-Coshe.’”

a Litangwa lyateleko kutunda habakobelelele maswalale ba Russia mu Ukraine, baka-United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) bendekele ngwabo obu bunapu bukalu bwa mesho ngengu. Mu matangwa 12 lika, banu ba kutubakana 2 milyoni banatundile mu lifuti lya Ukraine, kutewela mu mafuti analyata nalyo. Co bakwabo ba kweta ku 1 milyoni batewelele ku mitambela yeka ya mu Ukraine.

b Yehova likelyo lizina lya Njambi. (Myaso 83:18, NWT) Taleni ñanda ya “Yehova Ikeye Iya?”