Biñanda bya Kupangesa mu Mukanda wa Biwano bya Buyoye Bwetu Baka-Kristu na Cipangi Cetu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBER 3-9
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | MWASO WA SOLOMONI 1-2
Muzimbu wa Cizemo ca Busunga
w15 1/15 30 ¶9-10
Kuma Cizemo ca Busunga Casa Kuwaniwa ndi?
9 Banu balyambata, kubapandele kulyambetela lika mwafwa banalizibasana kulyambata, cizemo cikeko cinapande kubashongangeya balyambate. Baka-Kristu baje banalyambata banapande kulimwesa manene cizemo. Cizemo ca cifwa muka cituli na kulumbununa? Kuma capwa cizemo cije cinemana ha binangulo bya mu Mbimbiliya ndi? (1 Iwa 4:8) Kuma tulumbununa cizemo cije cakala mukati ka babushoko ndi? Indi capwa cizemo cibakalimwesa babusamba? (Iwa 11:3) Kuma capwa cizemo cije cakala mukati ka banu ba bushwama bwa kuliseza ndi? (Pro 5:15-20) Mu bwihi, cizemo ca busunga cije cili mukati ka banu bali mu bulo cinambateselela miyati yoshe ya cizemo itunendeka. Banu baje banalyambata basa kulimwesa cizemo kwitila mu bilinga na mu byuma bibendeka. Bipangi bya ha litangwa na litangwa kubyapandele kwonowesa baje bali mu bulo kulimwesa cizemo. Kulinga ngoco kwasa kubakwasa bapwe ba kubwahelela na kukanyamesa bulo bwabo. Mu bisemwa bimo, bisemi bakebo bakangwila bana babo munu wa kulyambata nendi, co baje balyambata bakalizibuka ha litangwa lyakulyambata. Banu baje banalyambata mu ngila ei basa kukanyamesa bulo bwabo nga bapangesa majwi a cizemo.
10 Kulimwesa cizemo mu bulo kukwasa manene. Mwene Solomoni washakele kwana mumbanda wa Kashulamite “byuma bya kulicakeya bya goudi bije bili na siuva.” Wamushangalele manene ngwendi wapwile “wamubwa ngwe ngonde, wa kujela ngwe ceke ca litangwa.” (Mwa 1:9-11; 6:10) Nameme ngoco, uje mumbanda watwaleleleleho kupwa wa kulongwa kuli kanyungi yazemene manene. Bika bya mukanyamesele na kumuzembeleka ha simbu ibamutundisile kuli kanyungi? Ou mumbanda nendeka byuma byamukwasele. (Tandeni Mwaso wa Solomoni 1:2, 3.) Kwanuka “cizemo” cakale na kumumwesa kanyungi kukekwo kwamukwasele. Kuli ikeye, cizemo ca kanyungi capwile “cacibwa kutubakana binyu” bije bilingisa mbunge ibwahelele, co lizina lya kanyungi lyakele na kumushubulwisa ngwe “lwengo lwa mazi abanetila” mu mutwe. (Sm 23:5; 104:15) Nga banu bali mu bulo batwalelelaho kwanuka cizemo cibakalimwesa kwasa kubakwasa ha simbu ije kubesi hamo. Ngeci, kunapu kwa seho kuli baje banalyambata kulimwesa cizemo simbu yoshe.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w15 1/15 31 ¶11
Kuma Cizemo ca Busunga Casa Kuwaniwa ndi?
11 Mu mukanda wa Mwaso wa Solomoni muli biñanda bije bikwasa baka-Kristu baje kubesi mu bulo, maneneni baje bali na kutonda munu wa kulyambata nendi. Mumbata wa Kashulamite kazemene Solomoni. Ngeci walekele banakazi ba mu Jelusalema ngwendi balisinge mwendekele ngwendi: ‘Keti mwindule nambe kushangumuna cizemo muli yange kweta noho hacikalizila.’ (Mwaso wa Solomoni 2:7; 3:5) Bika byamulingisile endeke ngoco? Mwafwa kukwapandele kushangumuka kuzema munu woshe-woshe ituwana. Muka-Kristu uje ashaka kukobela mu bulo napande kubandamena kweta noho hakawanena munu yazema.
NOVEMBER 10-16
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | MWASO WA SOLOMONI 3-5
Seho ya Bubwa bwa Munu wa Mukati
w15 1/15 30 ¶8
Kuma Cizemo ca Busunga Casa Kuwaniwa ndi?
8 Kanyungi na mumbanda wa Kashulamite kubakele lika na kulishangala mwafwa ya sholwesi. Nangukeni byendekele kanyungi ha endekesi ya mumbanda wa Kashulamite. (Tandeni Mwaso wa Solomoni 4:7, 11.) Kanyungi nendeka ngwendi kanwa ka mumbanda wa Kashulamite ‘kali na kundweka buki.’ Mwafwa bika? Mwafwa buki bwa mu bintana bukatobala kutubakana bubanatundisa mu bintana. “Buki na mabele bili kwisi ya ndaka yobe,” kulumbununa ngwabo endekesi yendi yapwa yaibwa ngwe buki na mabele. Ngeci, kanyungi mwendekele ngwendi “uwamubwa manene, . . . kuwesi na kapenga,” kalumbunwine lika sholwesi ya mumbanda wa Kashulamite.
w00 11/1 11 ¶17
Biyongola bya Yehova ha futisi ya Kujela
17 Mumbanda wa Kashulamite wapwile wa kulongwa. Wapwile mwanike, co lalo wapwile wamubwa. Bubwa bwendi babunangukile kuli kanyungi hamolika na Solomoni uje wapwile mwene wa kufuka wa Isalele. Mumbanda wa Kashulamite watwaleleleleho kukala na futisi ya kujela, co oku kwalingisile banu batungile nabo bamusingimike. Solomoni bamuhwimininine asoneke muzimbu wa mumbanda wa Kashulamite nameme bamubyanene. Kanyungi ibazemene kuli mumbanda wa Kashulamite wamusingimikile mwafwa wakele na futisi ya kujela. Simbu imo, kanyungi wendekele ngwendi mumbanda wa Kashulamite wapwile ngwe “lihya libanapata.” (Mwaso wa Solomoni 4:12) Mu Isalele wa kusañulu mwakele mahya amabwa aje akele na bisapa-sapa byabibwa, bintemo bya lwengo lwalubwa na miti ya yaibwa. Mahya a cifweci bakele na kuwazengeleka na bibumbe nambe bimpaka, co bakele na kwakako bikolo bibakele na kupata. (Isaya 5:5) Kanyungi wamwene futisi ya kujela ya mumbanda wa Kashulamite na bubwa bwendi ngwe lihya lya kulitila lyalibwa. Wakele na futisi ya kujela. Co wamwesele lika cizemo kuli munalume uje wakumwambatele.
g04 12/22 9 ¶2-5
Bubwa Buje Bwapwa bwa Seho Manene
Kuma bubwa bwa munu wa mukati bwasa kulingisa munu bamuzeme ndi? Georgina uje nakala mu bulo ha myaka ya kukola ku 10, wendekele ngwendi: “Ha myaka yoshe ei, njinazeme manene munalume wange mwafwa wapwa wa kulongwa kuli yange, co lalo akendeka busunga. Cuma ca seho manene kuli ikeye capwa kuzibisa Njambi kubwaha ku mbunge. Co oku kwamulingisa ake bakwabo mbunge na kubazema. Akehula biyongola byange nga ashaka kwangula byakulinga, co oku kukanjilingisa njilizibe ngwange wanjizema. Njizibuka ngwange munalume wange wanjizema manene.”
Daniel uje wambatele mu 1987 wendekele ngwendi: “Munakazi wange wapwa wamubwa kuli yange. Sholwesi yendi keti ikeyo lika ikanjilingisa njimuzeme manene, oloni na bifwa byendi. Simbu yoshe akaka mbunge bakwabo, co akashaka kubazibisa kubwaha ku mbunge. Wakala na bifwa byabibwa byanapande kukala nabyo muka-Kristu. Co oku kukanjilingisa njilikuwe kukala nendi.”
Tuli na kuyoya mu kaye muje banu bali na kwaka mbunge ku sholwesi ya munu na byuma byalinabyo, ngeci tunapande kwaka mbunge ku bifwa bya munu keti ku sholwesi yendi, co lalo tunapande kuzibuka ngwetu kukala na sholwesi yaibwa kwakukalu manene. Oloni casiwa kukala na bifwa byabibwa bije bilingisa munu akale na bubwa bwa mukati. Mbimbiliya ngwayo: “Sholwesi yaibwa ikakwisa, co bubwa bwapwa bwa simbu yaindondo, oloni munakazi uje azibila Yehova lyoba bamushangazala.” Co lalo Bisoneka bitunangula ngwabyo: “Munakazi wamubwa uje abyana mana napu ngwe riñi ya goudi ili ku lijulu lya ngulu.”—Provebia 11:22; 31:30.
Lijwi lya Njambi lili na kutukwasa kumona seho ya “munu wa mukati, kwa mu mbunge, kuje kukwasa kubola, kwa kwoloka na kuwa mbunge, kuje kunapu kwa seho manene ku mesho a Njambi.” (1 Pita 3:4) Cili bene bubwa bwa cifweci bunapu bwa seho manene kutubakana sholwesi ya hanja. Co lalo banu boshe basa kukala nabwo.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
mwb16.11 8, Cipalo
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Mwaso wa Solomoni
2:7; 4:12—Munakazi wa Kashulamite Napu Mwanja Waubwa Ubanapande Kutembwinina
Wabandamenene kuwana cizemo ca busunga
Wabyanenene bakwabo bamusindiiye kuzema munu woshe-woshe amutonda
Wapwile wa kulikehesa, wa kulisingimika co lalo wapwile wa busunga Wakele na cizemo cije kucasiwile kulanda na goudi nambe na majwi a cibembulu
NOVEMBER 17-23
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | MWASO WA SOLOMONI 6-8
Pweni Cibumbe, Keti Cikolo
it “Mwaso wa Solomoni” ¶11
Solomoni watabesele oni Kashulamite kwiluka kwimbo lyabo. Bandolome bendi mubamumwene ali na kwija behwile ngwabo: “Iyou ali na kwija kutunda mu mambo, ou nasindamena uje yazema?” (Mwa 8:5a) Bandolome bendi kubazibukile ngwabo ndokazi yabo wapwile wa kulongwa kuli muka-cizemo cendi. Myaka imo kunima, umo ku bandolome bendi wehwile ngwendi: “Tuli na ndokazi yetu wamundondo, co kesi na mabele. Bika bitukamulingila ha litangwa libakamwendekeya?” (8:8) Co ndolome yendi mukwabo wakumbulwile ngwendi: “Nga napu cibumbe, co helu lyendi tukatungilaho cilongo ca siuva, oloni nga napu cikolo, co tukamupata na libaya lya sida.” (8:9) Kashulamite wabyanene mubakele na kumusindiya mu bingila byakulisezaseza mwafwa wajaukile na lihya lya binyu lyakele nalyo na kupwa wa kulongwa kuli yazema (8:6, 7, 11, 12), mukemwo wasele kwendeka ngwendi: “Njinapu nji cibumbe, co mabele ange anapu ngwe tuposhi. Ngeci mwanjitala amona ngwendi njili mu kwoloka.”—8:10.
yp 188 ¶2
Kuma Kulilala Simbu Kanda Banu Balyambate Kunabihya ndi?
Kupwa wa kujela kukukwasa lika babaha kujeneka kuliwana na bukalu bukatundu mu kulinga bupangala. Mbimbiliya inendeka bya mumbanda uje watwaleleleho kupwa wa kujela nameme wazemene manene munu yakele nendi mu busamba. Mukemwo wasele kwendeka ngwendi: “Njinapu nji cibumbe, co mabele ange anapu ngwe tuposhi.” Uje mumbanda kapwile ngwe ‘cikolo cije cikashokoloka na kulishoka.’ Futisi yendi yapwile ya kujela, co wapwile wa kukanyama ngwe cibumbe cije kubasele kulonda, cije cakele na tuposhi tuje kubasele kukobelamo. Wafwililile kumutumbula ngwabo ‘wa kujela,’ co wasele kwendeka hali munalume wendi ngwendi, “Mwanjitala amona ngwendi njili mu kwoloka.” Kwoloka kwakele nakwo mu bisinganyeka kwalingisile bajauke kukala hamo.—Mwaso wa Solomoni 6:9, 10; 8:9, 10.
yp2 33
Mwanja Waubwa—Mumbanda wa Kashulamite
Mumbanda wa Kashulamite wazibukile ngwendi wapandele kukala na biyongola byabibwa kutalesa ku biñanda bya cizemo. Walekele babusamba bendi ngwendi “Lisingeni ha bishonge na ha bimbambi ngweni kumwindula nambe kushangumuna cizemo muli yange kweta noho hacikalizila.” Kashulamite wazibukile ngwendi mwakele na kulizibila kwasele kumwonowesa kwangula mwamubwa byakulinga. Cakumwenako, wazibukile ngwendi bakwabo basele kumusindiya atabe munu uje kamupandele. Oku kwasele kumungumuna. Ngeci Kashulamite watwaleleleho kupwa ngwe “cibumbe.”—Mwaso wa Solomoni 8:4, 10.
Kuma mwamona cizemo ngwe mwacimwenenene Kashulamite ndi? Keti mutolilile lika biimileka mbunge yeni, oloni singanyekeseseni ha byuma bimwangula kulinga. (Provebia 2:10, 11) Bisimbu bimo bakweni basa kumisindiya kukobela mu busamba simbu kanda mulibwahesele. Nga kumunyanyama neni mwasa kushangumuka kusinganyeka mu ngila ei. Cakumwenako, mumukamono munalume na munakazi bali na kwenda hamo oku banalikwatelela ku maboko, kuma neni mukalizibi ngweni mweka mwahi kubanga muwaneko umo, nameme kapwile muka-kutaba ndi? Mumbanda wa Kashulamite wangwile mwamubwa byakulinga kutalesa ku ñanda ya cizemo. Neni mwasa kulinga ngoco.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w15 1/15 29 ¶3
Kuma Cizemo ca Busunga Casa Kuwaniwa ndi?
3 Tandeni Mwaso wa Solomoni 8:6. Majwi a kwendeka ngwawo “mulangi wa Jah” amwesa mwamubwa bicilumbununa cizemo. Cizemo ca busunga capwa mulangi wa Jah mwafwa catunda kuli Yehova. Watangele munu mu cifwa cendi, co wamwanene na cashu ca kumwesa cizemo. (Genese 1:26, 27) Njambi mwanene Eva kuli Adama uje wapwile munalume wakulibanga, Adama wendekele majwi amabwa manene. Twakulahela ngwetu Eva walizibile kukala muyehi manene na Adama, mwafwa kukekwo ‘kwatundile.’ (Genese 2:21-23) Yehova watangele banu na cashu ca kumwesa cizemo, ngeci munalume na munakazi basa kukala na cizemo ca kukanyama ca busunga mukati kabo.
NOVEMBER 24-30
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 1-2
Byuma Byanakulahesa Yehova Kuli “Banu Baje Kusebuka Kwabo Kunaleme”
ip-1 14 ¶8
Cisemi wa Munalume na Bana Bendi ba Banalume ba Baka-Kutengulukila
8 Isaya watwaleleleleho kunangula lifuti lya Juda ngwendi: “Lubinda lwa muyati wa baka-bubi, banu baje kusebuka kwabo kunaleme, cisemwa ca banu bababi, bana ba bilinga byabibi. Banaseze Yehova, banashaula Wakujela wa Isalele, banamukengesa nima.” (Isaya 1:4) Bilinga byabibi byasa kulibwezelela na kupwa ngwe citele ca kulema. Ha simbu yayoyele Abrahamu, Yehova wendekele ngwendi bubi bwa Sodoma na Gomola “bunama manene.” (Genese 18:20) Byuma bya kulifwa byalingiwile ku banu ba mu Juda mwafwa Isaya wabendekele ngwendi “kusebuka kwabo kunaleme.” Co lalo wabatumbwile ngwendi banapu “Cisemwa ca banu bababi, bana ba bilinga byabibi.” Cili bene Bajuda bafwile ngwe bana ba kujeneka kuziba. “Banasezele Yehova,” nambe ngwetu ‘batundile’ kuli Ishabo kwesekesa na Mbimbiliya ya New Revised Standard Version.
ip-1 28-29 ¶15-17
“Ijeni oni Tubwahese Byuma Mukati Ketu”
15 Yehova walekele Bajuda majwi aje amwesele ngwawo wabakele mbunge. Wabalekele ngwendi: “‘Ijeni oni tubwahese byuma mukati ketu. Nameme bubi bweni bubenge ngengu, bupwa bwa kutoka ngwe mema a kukonda. Nameme bubenge manene ngwe nanga ya kubenga, bupwa ngwe bwanda bwa kutoka.’” (Isaya 1:18) Awa majwi amabwa amashangumukilo ali omu mu vesi, banu babangi bakaazibisisa mu ngila ya kuhenga. Cakumwenako, Mbimbiliya ya The New English Bible inendeka ngwayo: ‘Ijeni twakulikanangane,’ kumwesa ngwe banu banapande kulinga bimata na Yehova asina bete ha kulizibasana. Oloni omwo keti mukemwo. Yehova kesi na bubi, Baisalele bakebo bamutengulukilile, co lalo bapwile baka-kulikwisa. (Detronoma 32:4, 5) Ei vesi kuyendeka bya kulinga bimata mangana bamone iya nabiisa, oloni yendeka bya kusungamesa byuma. Kwafwile lika ngwe Yehova ali na kusompesa Baisalele mu nkuta.
16 Baisalele basele kuziba lyoba nambe kulishoshomwena, oloni Yehova wapwa muka-kutetela na lyaako wa mema ku mbunge. Akakonekela mu ngila ya kulitila. (Samu 86:5) Ikeye lika wasele kukonekela bubi bwa Baisalele buje ‘bwabengele ngengu’ na kubujelesa mangana bupwe “bwa kutoka ngwe mema a kukonda.” Kukwesi munu nambe milambu nambe malombelo asa kutundisa bubi. Yehova ikeye asa kutundisa bubi nga atukonekela. Njambi akakonekela lika munu uje atenguluka mu busunga.
17 Majwi endekele Yehova akwendeka ngwawo nameme bubi “bubenge” manene ngwe nanga ya kubenga, bupwa ngwe bwanda bwa kutoka anapu a seho mukemwo welukilile kuwendeka. Yehova ashaka tuzibuke ngwendi wapwa Muka-kukonekela, nameme twalingi bubi bwakama manene, cakama lika tutenguluka mu busunga. Baje baliziba ngwabo ku citaba kubakonekela, balinga mwamubwa nga batanda muzimbu wa Manase. Walingile bubi bwakama manene ha myaka yaingi, oloni mwatengulukile, bamukonekelele. (2 Kolonika 33:9-16) Yehova ashaka tuzibuke ngwendi, twasa ‘kubwahesa byuma mukati ketu’ nendi, simbu kuicili ya kulinga ngoco.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
mwb16 December lipu.3
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 1-5
“Ijeni tukanduke ku munkinda wa Yehova”
2:2, 3
“Ku matangwa a kulutwe”
• Ano bene matangwa a tuli na kuyoya
“Munkinda haje hali njibo ya Yehova”
• Bulombelo bwa Yehova bwa kujela
“Miyati yaingi ya banu ikayako”
• Baje bashaka bulombelo bwa busunga balikungulwilako mu likwatasano
“Ijeni tukanduke ku munkinda wa Yehova”
• Baka-kulemesa ba busunga bakalanya bakwabo bakulikwatasane hamo
“Akatulongesa bingila byendi, co tukenda mu bingila byendi”
• Yehova ali na kutulongesa mwakwendela mu bingila byendi kupangesa Lijwi lyendi, Mbimbiliya
2:4
“Kubakalilongesa lalo nzita”
• Isaya wendekele ha kutengulula bitwa na kubipwisa binoma bya kupangesa mu bundimi, kumwesa ngwabo banu ba Yehova bakayoya mu kwoloka. Binoma muka byakeleko mu simbu ya Isaya?
“Mikwale yabo bakaifula matemo”
Matemo bakele na kuwapangesa ku kulima mahya. Bakele na kuafula ha bikubo.—1Sa 13:20
“Co makunga abo bakawafula bimoko”
Hamo ebi bimoko byafwile ngwe bije bitukakelesa mwila, co bakele na kubifula ha bikubo. Bakele na kubipangesa mu kubatozola minango ya mikolobozi ya bushuka bwa binyu.—Isa 18:5
DECEMBER 1-7
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 3-5
Banu ba Yehova Bapandele Kumwononoka
ip-1 73-74 ¶3-5
Lubinda lwa Lihya lya Kujeneka Kulongwa
3 Hamo Isaya wembilile Baisalele eci cisimo nambe kupangesa ngila yeka mu kucetesa kuli bakebo, oloni cisholoka cabetele ku bimbunge. Bwingi bwabo bazibukile mwamubwa cipangi ca libungilile mu kukala na lihya lya binyu, co byendekele Isaya byapwile bya busunga. Ngecilika mwa matangwa ano, baka-kulima binyu kubakele na kulikwasesa miñandi, oloni bakele na kwangula ‘mikolobozi yaibwa’ na kuikuna “kumukulo wa lilundu lya binyu,” kuje kuyasele kukola mwamubwa.
4 Kukatondeka kulifwita mangana lihya lya binyu lyete ha kwima bushuka. Isaya wendekele ngwendi babenya lihya washendekele na kutundisa mamanya mu lihya lyendi, eci cipangi capwa ca cikalu, co cijukisa. Cisholoka babenya lihya wapangesele mamanya akama mu “kutunga kaposhi.” Kusañulu, baka-kunyunga mahya bakele na kupangesa otu tuposhi mu kuwanyungilila ku bezi na tusitu. Co lalo babenya lihya watungilile lihya lyendi cibumbe ca mamanya. (Isaya 5:5) Bakele na kulinga ngoco kutewesa ngwabo libu lya bwilo lisindumuka na mema.
5 Babenya lihya uje napanga na nzili mu kunyungilila lihya lyendi lya binyu akabandamena ngwendi lima bushuka. Mwafwa ya kuzibuka ngwendi binyu byendi bima, nasa kubwahesa cimweja citikilo ca binyu. Kuma lije lihya lya binyu lima bushuka ngwe mwasinganyekela babenyalyo ndi? Embwe, lima bushuka bwa binyu bwabubi.
ip-1 76 ¶8-9
Lubinda lwa Lihya lya Kujeneka Kulongwa
8 Isaya watumbwile Yehova uje wapwa babenya lihya ngwendi, “muka-cizemo cange.” (Isaya 5:1) Isaya watumbwile Njambi ngoco mwafwa wapwile kabusamba kendi wa ha mbunge. (Esekeseni Yombi 29:4; Samu 25:14) Nameme ngoco, cizemo ca kapolofweto calisezelele kulako na cizemo cakele naco Njambi ku ‘lihya lyendi lya binyu lyakunine.’—Esekeseni Ekizoda 15:17; Samu 80:8, 9.
9 Yehova “wakunine” banu bendi mu lifuti lya Kanana na kubana mashiko aje apwile ngwe cibumbe cije cabanyungililile ku mafuti aje akujwala. (Ekizoda 19:5, 6; Bisamu 147:19, 20; Efeso 2:14) Kutundaho, Yehova wabanene maako, tupilistu, na tupolofweto mangana abalongese. (2 Bimyene 17:13; Malaki 2:7; Bilinga 13:20) Baisalele mubabajujwisile ku maswalale ba mu mafuti eka, Yehova wabanene banu baje babobwele. (Bahebelu 11:32, 33) Ngeci, kwapandele Yehova mwehwile ngwendi: “Bika lalo bikwabo binjinapandele kulinga ku lihya lyange lya binyu bije kunjalingile?”
w06 6/15 18 ¶1
“Nyunga ou muti wa binyu”
Isaya wesekesele “bakunjibo ya Isalele” ku lihya lya bushuka bwa binyu lije lyakele na kwima kamandondo-kamandondo ‘bushuka bwa binyu bwa mushwata’ (bwabubi) nambe bwa kubola. (Isaya 5:2, 7) Bushuka bwa binyu bwa mushwata kubwapwile bwakama, co bwakala na miñandi yaingi. Co lalo kubwasiwa kubulya nambe kubupangesa mu kupanga binyu. Obu bushuka bwimanena muyati wa banu baka-kutengulukila baje bakele na kupokola lishiko kutubakana kupwa bakusungama. Babenya lihya keti Ikeye walingisile bushuka bwa binyu bupwe bwabubi. Yehova walingile mwoshe mwaselele mangana banu bendi beme bushuka bwabubwa. Mukemwo wendekele ngwendi: “Bika lalo bikwabo binjinapandele kulinga ku lihya lyange lya binyu bije kunjalingile?”—Isaya 5:4.
w06 6/15 18 ¶2
“Nyunga ou Muti wa Binyu”
Yehova walekele Baisalele ngwendi apujula cibumbe cije cakele na kubanyungilila mwafwa kubakele na kwima bushuka bwabubwa. Co lalo alikela kutetela bushuka bwa binyu na kushakwila mu lihya lyendi lya cifwisa. Nyozi nayo kuikanyoko, biputa bya mingonga na shaku bikamena na kubiisa lihya lya binyu.—Isaya 5:5, 6.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
ip-1 80 ¶18-19
Lubinda lwa Lihya lya Kujeneka Kulongwa
18 Libu lyoshe lya Isalele wa kusañulu lyapwile lya Yehova. Co naanga na naanga yakele na mutamba wa libu uje wapwile buswana bwa kutunda kuli Njambi, co basele kwana munu weka kulima lije libu oku bamufwetesa oloni kubapandele kumwanenenalyo. (Levitike 25:23) Eli lishiko lyalingisile banu keti balinge byuma mu linyanyamena na kulyatelela bakwabo. Eli lishiko lyakwasele lalo binaanga keti bakobele mu buhutu manene. Oloni banu bamo mu Juda bazemene manene bimbongo ngeci bapokwele mashiko a Njambi a kutalesa ku libu. Mika wasonekele ngwendi: “Bashungwiya mahya a bakwabo na kubanyekawo, na kushungwiya binjibo bya bakwabo na kubanyekabyo. Banyeka munu njibo yendi, banyeka munu buswana bwendi, bashungwiya mahya a bakwabo na kubanyekawo, na kushungwiya binjibo bya bakwabo na kubanyekabyo. Banyeka munu njibo yendi, banyeka munu buswana bwendi.” (Mika 2:2) Oloni mukanda wa Provebia 20:21 utunangula ngwawo: “Buswana bubabanga kuwana na nuna, ku mamaneselelo kubupu cibezikiso.”
19 Yehova wakulahesele ngwendi akanyeka baka-nuna buswana bubanawana mu linyanyamena. Binjibo bibanawa mu linyanyame ‘bakabiseza mupulungwa’. Libu libali na kushungwiya kulikemi byakulya byakupwamo. Mbimbiliya kuyamwesele simbu nomwo mubukalishulisilila obu bupolofweto. Cisholoka ngwe mutamba wobu bupolofweto bwalishulisilile ha simbu ibatwalele Baisalele mu bundungo mu Babiloni.—Isaya 27:10.
DECEMBER 8-14
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 6-8
“Yange unoye, njitume!”
ip-1 93-94 ¶13-14
Yehova Njambi ali mu Tempele Yendi ya Kujela
13 Tuzibeni byazibile Isaya. “Co njazibile lijwi lya Yehova lyendeka ngwalyo: ‘Iya injituma, iya atuilako?’ Co njendekele ngwange: ‘Yange unoye, njitume.’” (Isaya 6:8) Yehova wehwile Isaya eci cihula, co Isaya ikeye wapandele kucikumbulula mwafwa kukwakele kapolofweto weka uje wakele na kutolilila. Kulumbununa ngwabo Yehova wakele na kulanya Isaya apwe katumwa wendi. Bikoni byalingisile Yehova ehule ngwendi: “Iya atuilako?” Lwakulibanga Yehova wendekele ngwendi “iya Injituma?” Oloni lwamucibali wendekele ngwendi “iya atuilako?” Oku kulumbununa ngwabo kakele likalyendi. Iya wakele na Yehova? Kuma wapwile munendi umo lika uje wasemukile na kupwa Yesu Kristu ndi? Cili bene wapwile Munendi uje yalekele ngwendi: “Tuye tutange munu mu cifwa cetu.” (Genese 1:26; Provebia 8:30, 31) Eyo, Muna Yehova umo lika ikeye ali ku mukulo wendi mu nkuta ya mwilu.—Iwano 1:14.
14 Isaya kakwatakwatele ku masinde kukumbulula. Nameme kazibukile kwashekele kumutuma Yehova, wendekele ngwendi: “Yange unoye, njitume!” Co lalo kehwile byamufweta Yehova mwafwa ya cipangi camwana. Isaya namwesa mwanja waubwa bangamba ba Njambi ano matangwa, baje babanana cipangi ca kwambulula ‘muzimbu waubwa wa bumwene mu kaye koshe.’ (Mateu 24:14) Ngwe mwa Isaya, bali na kutwalelelaho kupanga cipangi cibanabana mu kulongwa ca kwana “bukaleho ku mafuti oshe” nameme banu babangi kubesi na kutambula muzimbu. Co bali na kwambulula muzimbu waubwa mu kusimpa mwafwa bazibuka ngwabo bali na kupangela Munu uje ali na moko yakama manene.
ip-1 95 ¶15-16
Yehova Njambi Ali mu Tempele Yendi ya Kujela
15 Yehova endekoni byanapande kukendeka Isaya nomu mubakatambwilamo muzimbu. “Ya ukaleke aba banu ngwobe, ‘mukaziba lwalwingi, oloni kumukazibisisa, mukamona lwalwingi, oloni kumukakala na mangana.’ Kaluwisa bimbunge byaba banu. Zika matwi abo na kufwika mesho abo, mangana keti bamone na mesho abo na kuziba na matwi abo, mangana bimbunge byabo keti bizibisise, co keti batenguluke na kukanguka.” (Isaya 6:9, 10) Kuma oku kulumbununa ngwabo Isaya wapandele kutenukila Bajuda na kubalingisa balizibe ngwabo bapwa bitozi ba Yehova ndi? Embwe! Isaya wamwene baje banu kupwa ngwe babushoko bwendi. Oloni majwi a Yehova amwesa mubatambwililemo muzimbu wendi nameme Isaya walifwitile kupanga cipangi cendi mu kulongwa.
16 Bajuda bakebo bakele na mulonga. Isaya wabambulwilile “lwalwingi,” oloni kubatambwile muzimbu wendi nambe kuuzibisisa. Bwingi bwabo bakaluwisile bimbunge byabo, co kubatambwile muzimbu mwafwa bafwile ngwe tupuputwa na tusinda matwi. Isaya welukilile-ilukilile kwambulwila aba banu mwafwa washakele kumwesa ngwendi kubesi na kuzibisisa. Bamwesele ngwabo bashokele bimbunge na bisinganyeka byabo ku muzimbu wabambulwilile Isaya wa kutunda kuli Njambi. Omu mukemwo mubanafu banu ba matangwa ano. Bwingi bwabo bakabyana kutolilila ku Bakaleho ba Yehova mubakambulwila muzimbu wa waubwa wa Bumwene bwa Njambi buje buli na kwija.
ip-1 99 ¶23
Yehova Njambi Ali mu Tempele Yendi ya Kujela
23 Yesu mwendekele majwi ali ku mukanda wa Isaya, wamwesele ngwendi alishulisilile mu matangwa endi. Bimbunge bya banu babangi ba mu simbu ya Yesu byalifwile na bimbunge bya Bajuda ba mu simbu ya Isaya. Kubazibisisile byalongesele Yesu, bapwile ngwe tupuputwa na tusinda matwi, ngeci banyongele. (Mateu 23:35-38; 24:1, 2) Kunyonga cabo cezile mu mwaka wa 70 C.E. omwo maswalale ba Baloma baje babatwamenenene kuli Titus mubezile na kunyongesa nganda ya Jelusalema na tempele. Oloni kuli bamo batolililile kuli Yesu na kupwa bandongesi bendi. Yesu watumbwile aba banu ngwendi ‘banabwahelela.’ (Mateu 13:16-23, 51) Wabanangwile ngwendi ‘mubakamona maswalale banazengeleka Jelusalema,’ banapande ‘kushangumuka kutewela ku minkinda.’ (Luka 21:20-22) Ngeci, “mbuto ya kujela” ije yamwesele likulahelo ije yapwile oni “Isalele ya Njambi” ya ku sipilitu yobokele.—Galatiya 6:16.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
9 Kupangela Yehova cikeco capwile cuma ca seho manene kuli Isaya na munakazi wendi. Isaya wapwile kapolofweto, co cisholoka ngwe na munakazi wendi nendi wakele na kupolofweta mwafwa Mbimbiliya inamutumbula ngwayo “kapolofweto wa munakazi.” (Isaya 8:1-4, NWT) Isaya na munakazi wendi, bakele manene mbunge ku kulemesa Yehova. Co banamwesa bandolome na bandokazi baje banalyambata mwanja waubwa manene.
10 Baje bali mu bulo batembwinina Isaya na munakazi wendi nga balinga mwoshe mubasela kutwameka bya Bumwene. Basa kukanyamesa likulahelo lyabo nga batanda biñanda bya bupolofweto na kumona mubikalishulisilila. (Tito 1:2) Co basa kusimutwiya ha byuma bibasa kulinga mangana bakwase mu kushulisilila bupolofweto bumo. Cakumwenako, basa kukwasa mu kushulisilila bupolofweto bwendekele Yesu ngwendi muzimbu waubwa bakawambulwila mu kaye mwoshe simbu kanda kaye kakotoke. (Mateo 24:14) Omwo baka-kulyambata balimwena mubuli na kulishulisilila bupolofweto, batwalelelaho kupangela Yehova na bimbunge byabo byoshe.
DECEMBER 15-21
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 9-10
Bapolofwetele bya “Ceke Cakama”
ip-1 125-126 ¶16-17
Babakulahesele Mwata wa Kwoloka
16 Majwi a kwendeka ngwabo “mu kwita kwa simbu” endekele Isaya atalesele ku simbu yezile Kristu na kwambulula hano hasi. Yesu mwezile hano hasi, wakukele manene mu Galileya. Mukemwo mwashangumukilile kwambulwila ngwendi: “Bumwene bwa mwilu buli muyehi.” (Mateu 4:17) Mu Galileya mukemwo lalo mwendekelelele ñanda yendi ya ha munkinda na kwangula tupositolo bendi na kulinga cikomokeso cendi ca kulibanga na kusholoka kuli baka-kumukabangeya bakupwa 500 munima ya kusanguka. (Mateu 5:1–7:27; 28:16-20; Maki 3:13, 14; Iwano 2:8-11; 1 Korinte 15:6) Byuma byalingile Yesu byamwesele ngwabyo wasingimikile “lifuti lya Zebuloni na lifuti lya Nafutali,” ngeci washulisilile bupolofweto bwa Isaya. Nameme ngoco, Yesu kambulwilile lika banu ba mu Galileya. Yesu mwambulwilile muzimbu waubwa mu lifuti lyoshe lya Isalele, walingisile banu basingimike Isalele hamolika na lifuti lya Juda.
17 Batico bya “ceke cakama” cendekele Mateu cije casholokele mu Galileya? Awa majwi atundile mu bupolofweto bwa Isaya. Isaya wasonekele ngwendi: “Banu baje bakele na kwenda mu lisusulungu banamono ceke cakama, co baje bakele mu lifuti lya lisusulungu lyakama, ceke cinabatwila.” (Isaya 9:2) Mu ciita ca myaka cakulibanga, ceke ca busunga cecelele kutwa mwafwa ya bilongesa bya makuli. Bantwama ba bulombelo bwa cijuda babwezelelele obu bukalu ha kukakateya ku bilongesa byabo bya cisemwa bije ‘byalingisile lijwi lya Njambi lipwe lyangoco.’ (Mateu 15:6) Banu bakulikehesa bakele na kubalyatelela mwafwa ya kubatwamenena ku “bantwama ba tupuputwa.” (Mateu 23:2-4, 16) Yesu uje wapwa Mesiya mwezile, mesho a banu babangi bakulikehesa ashokolokele mu ngila ya kukomokesa. (Iwano 1:9, 12) Cipangi capangele Yesu mwakele hano hasi na bibezikiso bije byezile mwafwa ya mulambu wendi bikebyo bibanendeka mu bupolofweto bwa Isaya ngwabo “ceke cakama.”—Iwano 8:12.
ip-1 126-128 ¶18-19
Babakulahesele Mwata wa Kwoloka
18 Baje batambwile ceke babwahelelele manene. Isaya watwaleleleleho kwendeka ngwendi: “Mwafwa unatumisa banu mu lifuti. Unabalingisa babwahelele manene. Babwahelela ku mesho obe ngwe banu mubakabwahelela ha simbu ya kuteja, ngwe mubakabwahelela baje balitepela byuma bibanapukula.” (Isaya 9:3) Mwafwa ya muzimbu waubwa wambulwile Yesu na baka-kumukabangeya, banu ba bimbunge byabibwa bezile, co bamwesele ngwabo bashakele kulemesa Yehova mu sipilitu na mu busunga. (Iwano 4:24) Kukwetile nambe myaka iwana, banu babangi bapwile baka-Kristu. Banu bakupwa 3000 babambwitikile ha litangwa lya Pentekosti 33 C.E. Mu simbu yaindondo lika, “banalume betele ku 5,000.” (Bilinga 2:41; 4:4) Omwo bandongesi bakele na kutwa ceke na ntwima, “bandongesi batwaleleleleho kulibwezelela manene mu Jelusalema. Ngeci mbunga yakama ya tupilistu bashangumukile kukulahela.”—Bilinga 6:7.
19 Ngwe mwa banu mubakabwahelela mwafwa ya kuteja mwamubwa nambe mwafwa ya kulipangela byuma bya seho bibanapukula, baka-kukabangeya Yesu nabo babwahelelele mwafwa ya banu baje balibwezelelele. (Bilinga 2:46, 47) Mu kwita kwa simbu, Yehova walingisile ceke citwile baka-mafuti. (Bilinga 14:27) Ngeci, banu ba miyati yoshe babwahelele mwafwa babashokolwelele ngila ya kuya kuli Yehova.—Bilinga 13:48.
ip-1 128-129 ¶20-21
Babakulahesele Mwata wa Kwoloka
20 Cipangi calingile Mesiya cikanena byuma bikakalako myaka yoshe. Ngecilika mwamwesela majwi a Isaya anakato: “Mwafwa unapokozola joko yabo ya kulema, unapokozola mulamu wa ha bitsili byabo, mbweti ya muka-kubapangesa, ngwe ha litangwa lya Midiani.” (Isaya 9:4) Myaka yaingi simbu kanda Isaya asemuke, Bamidiani balizibasanene na Bamowabi mangana bakokweye Baisalele kulinga bubi. (Numele 25:1-9, 14-18; 31:15, 16) Co lalo Bamidiani bakele na kujujwisa Baisalele ha kufungulula membo na mahya abo ha myaka 7. (Maako 6:1-6) Oloni Yehova wapangesele ngamba yendi Gidioni mu kunyongesa bitozi babo Bamidiani. Munima ya lije litangwa lya Bamidiani, kukwesi bukaleho buje bumwesa ngwabo banu ba Yehova babayandesele lalo kuli Bamidiani. (Maako 6:7-16; 8:28) Ololo Yesu Kristu uje natubakana Gidioni akanyongesa bitozi ba banu ba Yehova. (Kujombolola 17:14; 19:11-21) Co ha simbu oyo kukapwa, “ngwe ha litangwa lya Midiani,” bakahyana keti mwafwa ya nzili ya bunu, oloni mu nzili ya Yehova. (Maako 7:2-22) Banu ba Njambi kubakayanda lalo ha kubaka ku joko ya kubalyatelela.
21 Njambi mwakalu binzita kukulumbununa ngwabo binzita binapande kukalako. Yesu uje nasanguka napu Mwata wa Kwoloka, co mwakanyongesa bitozi bendi akanena kwoloka ku myaka yoshe. Isaya wendekele kutalesa ku bizalo bya nzita bije bibakanyongesa na tuhya ngwendi: “Makatulo oshe aje aningangesa lifuti-libu muwacaula na bizalo byoshe bije binajabama mu maninga bakabyumbila mu tuhya.” (Isaya 9:5) Misindo ya maswalale baje bali na kucaula kuikazibika lalo. Bizalo byoshe bya nzita bije binajabama mu maninga kubikawaniwa. Kukukakala binzita.—Samu 46:9.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
Twaleleleniho Kukandelela ku Ndando ya Kupatula
1 ADAMA uje wapwile wa kulumbunuka mwalingile bubi, wazimbalesele mwonyo wa myaka yoshe, co na bana bendi kubasele kuyoya myaka yoshe. Njambi kakonekelele Adama mwafwa walingilile shakelo. Oloni bana bendi bakebo kubesi na mulonga mwafwa kubamusindiiye alinge bubi. (Loma 5:12, 14) Ngeci, Yehova walingileko bimo mangana akwase bana ba Adama bawane mwonyo wa myaka yoshe. Adama mwabiisile, Yehova washangumukile kumwesa kamandondo-kamandondo mwakobwelamo bana ba Adama ku bubi na ku kutsa. (Gene 3:15) Yehova wayongwele kutuma Munendi hano hasi mangana akwane “mwonyo wendi ngeci apatule banu babangi.”—Mako 10:45; Yowa 6:51.
2 Ndando ya kupatula yapwa ika? Mu Bisoneka bya Cingiliki bya baka-Kristu, lijwi lya ndando ya kupatula lilumbununa ndando yafwetele Yesu mangana elwise bije byazimbalesele Adama. (1 Kori 15:22) Mwafwa bika Yesu wapandele kwana ndando ya kupatula? Mwafwa mashiko a Yehova amwesele ngwawo mwonyo bapandele kuwufweta na mwonyo. (Kutu 21:23, 24) Adama wazimbalesele mwonyo wa kulumbunuka. Ngeci, Yesu uje wapwa wa kulumbunuka wapandele kutsa mangana afwete mwonyo wazimbalesele Adama. (Loma 5:17) Co Yesu napu ‘Tate wa Myaka Yoshe’ ku banu boshe baje bakulahela ndando ya kupatula.—Isaya 9:6; Loma 3:23, 24.
DECEMBER 22-28
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 11-13
Mbimbiliya Yapolofwetele Ngwayo Mesiya Akapwa Munu wa Cifwa Muka?
ip-1 159 ¶4-5
Kwoboka na Kubwahelela mu Ciyulo ca Mesiya
4 Myaka yaingi kunima simbu kanda Isaya asemuke, banalume bamo ba Bahebelu baje basonekele Mbimbiliya basonekele biñanda bya kwija kwa Mesiya ntwama wa busunga uje ibakatuma kuli Yehova kwija kuli Baisalele. (Genese 49:10; Detronoma 18:18; Bisamu 118:22, 26) Yehova walekele Isaya biñanda bikwabo kutalesa kuli Mesiya ngwendi: “Munango ukamena ha cimbundi ca Jesi, co munango uje ukasoka ha mizi yendi ukema bushuka.” (Isaya 11:1; esekeseni Samu 132:11) Awa majwi a “munango” na “kusoka” amwesa ngwawo Mesiya akatunda mu cikota ca Jesi kwitila muli munendi Devidi uje ibabwabesele na oli kupwa mwene wa Isalele. (1 Samwele 16:13; Jelemiya 23:5; Kujombolola 22:16) Mesiya wa busunga mwakaija, ou “munango” wa ku njibo ya Devidi ukema bushuka bwabubwa.
5 Mesiya ibakulahesele wapwile Yesu. Mateu uje wasonekele mukanda umo wa biñanda byabibwa wendekele ha majwi ali ku mukanda wa Isaya 11:1 ngwendi Yesu bakamutumbula ngwabo “muka-Nazaleta” mu kushulisilila majwi atupolofweto. Yesu wakolelele mu mbongi ya Nazaleta, ngeci bamutumbwile ngwabo muka-Nazaleta. Eli lizina hamo likelyo libanapangesa na ku mukanda wa Isaya 11:1 mu Cihebelu lya “kusoka.”—Mateu 2:23, futunoti; Luka 2:39, 40.
ip-1 159 ¶6
Kwoboka na Kubwahelela mu Ciyulo ca Mesiya
6 Mesiya akayula bati banu? Kuma akapwa ngwe mwene wa baka-Asiria uje wapwile cikenya na mwatala-temo uje wanyongesele miyati likumi ya ku kunto ya bumwene bwa Isalele ndi? Embwe! Isaya wendekele hali Mesiya ngwendi: “Co sipilitu ya Yehova ikakala hali ikeye, sipilitu ya mana nei ya kuzibisisa, sipilitu ya kunangula nei ya nzili, sipilitu ya mangana nei ya kuzibila Yehova lyoba. Kuzibila Yehova lyoba kukamuzibisa kubwaha.” (Isaya 11:2, 3a) Mesiya bamubwabesele na sipilitu ya kujela keti na mazi. Bamubwabesele ha simbu ibamumbwitikile kuli Iwano Muka-kumbwitika uje wamwene sipilitu ya Njambi ya kujela muyezile hali ikeye mu cifwa ca liyembe. (Luka 3:22) Sipilitu ya Yehova yezile hali Yesu, co wamwesele ngwendi ali na sipilitu ya Njambi mwapangesele mana na kuzibisisa na kunangula na nzili na mangana. Ebi bikebyo bifwa byabibwa byanapande kukala nabyo muka-kuyula.
Mwafwa Bika Tunapande Kuzibila Yehova Lyoba?
5 Munu uje akazibila Njambi lyoba mu ngila inapande, wamuzema manene, co akalingi mwoshe mwasela mangana keti alinge byuma bije byasa kutsiya busamba bwendi nendi. Yesu nendi “wazibilile Njambi lyoba” mu ngila inapande. (Hebe 5:7) Kamuzibilile lyoba mu ngila ya kuhenga. (Isaya 11:2, 3) Yesu wazemene manene Yehova, co washakele kumwononoka. (Iwano 14:21, 31) Ngwe mwa Yesu, netu tunapande kuzema manene Yehova na kumuzibila lyoba, mwafwa wakala na cizemo, wakala na mana, akakula mu kusungama, co ikeye wakala manene na nzili. Tuzibuka lalo ngwetu Yehova watuzema manene, co akamono mutukapangesela mashiko endi. Nga kutwononoka Yehova tumuzibisa kubabala ku mbunge, oloni nga tumwononoka tumuzibisa kubwaha.—Samu 78:41; Prov 27:11.
ip-1 160 ¶9
Kwoboka na Kubwahelela mu Ciyulo ca Mesiya
9 Isaya wendekele ha bifwa bikwabo byakakala nabyo Mesiya, omwo wendekele ngwendi: “Kakasompo munu kwesekesa nebi byamona na mesho endi, nambe kwendekela munu kwesekesa lika nebi byaziba na matwi endi.” (Isaya 11:3b) Kuma kumwasa kubwahelela kumisompesa ku lyaako wacifweci ndi? Hakupwa lyaako wa banu boshe, Mesiya mwakasompa banu kakongumuka na biñanda bya makuli nambe kulinga byuma mu linyanyamena ngwe mubakalingi maako na kusompa banu kwesekesa na byuma byali na kuziba, co lalo kakasompo banu kwesekesa na byuma bibali nabyo. Oloni akamona baka-kulikwisa na kujeneka kutala munu kwesekesa na sholwesi yendi ya hanja, co lalo akamona “munu wa mukati.” (1 Pita 3:4) Yesu napu mwanja waubwa ku bandolome boshe baje bakatala biñanda mu cikungulukilo ca baka-Kristu.—1 Korinte 6:1-4.
ip-1 161 ¶11
Kwoboka na Kubwahelela mu Ciyulo ca Mesiya
11 Yesu mwakanangula baka-kumukabangeya akalingi ngoco mu ngila ije ibakwasa manene. Cili bene Yesu napu mwanja waubwa ku bakulunu mu cikungulukilo. Oloni baje bali na kulinga byuma byabibi bakatambula kashitiko kakama. Njambi mwakasompa kano kaye, Mesiya ‘akatsiya baka-mafuti,’ na kushika na lijwi lya moko mu kunyongesa baka-bubi boshe. (Samu 2:9; esekeseni Kujombolola 19:15.) Co kukukakala lalo banu bababi baje bakanena mbundunwina. (Samu 37:10, 11) Yesu akasa kulinga ebi mwafwa nalikutu kusungama na kulongwa mu mbunda yendi.—Samu 45:3-7.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
‘Longeseni Babangi Kulinga bya Busunga’
2 Boshe bakasanguka banapande kukalilongesa. (Isaya 26:9; 61:11) Ngeci, cipangi cakama ca kulongesa cinapande kukakalako. (Tandeni Isaya 11:9, 10.) Mwafwa bika? Mwafwa baka-kujeneka busunga baje bakasanguka banapande kukalilongesa bya Yesu Kristu, bya Bumwene, bya ndando ya kupatula na lizina lya Yehova na byuma bimulingisa apwe ikeye lika napande kuyula byuma byoshe. Baka-busunga bamo banapande kukabalongesa byuma byanatulongesa Yehova mu kwita kwa simbu kutalesa ku byuma byanayongola kulinga hano hasi. Baka-busunga bamo batsile simbu kanda Mbimbiliya ihwe kuisoneka. Baka-busunga na baka-kujeneka busunga baje bakasanguka bakakala na byabingi bya kulilongesa.
DECEMBER 29-JANUARY 4
BISIMPI BYA SEHO BYA MU LIJWI LYA NJAMBI | ISAYA 14-16
Bitozi ba Banu ba Njambi Bakabana Kashitiko
ip-1 180 ¶16
Yehova Akehesa Nganda ya Kulyalesa
16 Yehova kanene kashitiko ije nganda muwetele lika mwaka wa 539 B.C.E. Nameme ngoco, twalimwena ngwetu byuma byoshe byendekele Isaya kutalesa ku nganda ya Babiloni binalishulisilila. Muka-kulilongesa bya Mbimbiliya umo wendekele ngwendi “nganda ya Babiloni inatwalelelaho kupwa ngundu ha myaka yaingi.” Co lalo wendekele ngwendi “kumona ngundu ya Babiloni kwanukisa munu amone mubunalishulisilila bupolofweto bwendekele Isaya na Jelemiya.” Ha simbu yayoyele Isaya, wahi munu wasele kupolofweta bya kuwa kwa Babiloni na kupwa ngundu. Twendeka ngoco mwafwa Bamede na Bapelesha bafungulwile nganda ya Babiloni munima ya myaka 200 kutunda hasonekelele Isaya mukanda wendi. Co bakuinyongesele mukwetile myaka yaingi. Kuma oku kukutulingisa tukulahele manene Mbimbiliya ije yapwa Lijwi lya Njambi lya kuhwiminina ndi? (2 Timothi 3:16) Yehova washulisilile bupolofweto bya kunima, ngeci twakulahela ngwetu bupolofweto bwa mu Mbimbiliya buje kanda bulishulisilile,e Njambi akabushulisilila ha simbu yanabwahesa.
ip-1 184 ¶24
Yehova Akehesa Nganda ya Kulyalesa
24 Mu Mbimbiliya, bimyene ba mu cikota ca Devidi banabesekesa ku bingongonosi. (Numele 24:17) Kushwa lika mu simbu ya Devidi, bije bingongonosi byakele na kuyulila ha Munkinda wa Siyone. Solomoni mwamanesele kutunga tempele mu Jelusalema, lizina lya Siyone lyatalesele oni ku nganda yoshe ya Jelusalema. Kwesekesa na cikumiyo ca Lishiko, banalume boshe ba Baisalele bapandele kuya ku nganda ya Siyone lutatu mu mwaka. Ngeci, Siyone yapwile oni “munkinda wa kulikungulwila.” Nebukadineza mwahyane bimyene Bajuda na kubatundisa haje ha munkinda, wakele na kumwesa ngwendi washakele kulyaka helu lya baje “bingongonosi.” Kamwesele kukandelela kuli Yehova mwabahyanene. Oloni walyalesele na kulyaka mu mwela wa Yehova.
ip-1 189 ¶1
Cinangulo ca Yehova Kuli Baka-mafuti
YEHOVA asa kupangesa baka-mafuti mu kwana kashitiko kuli banu bendi mwafwa ya bubi bwabo. Nameme ngoco, nabo kesi kubecelela nga balinga mwamubi bakwabo nambe nga balyalesa na kulwisa kulemesa kwa busunga. Mukemwo Yehova wahwiminine Isaya asoneke “muzimbu wa kusompa Babiloni.” (Isaya 13:1) Nameme ngoco, Babiloni akapwa citozi kulutwe. Mu simbu yayoyele Isaya, Asilya yayandesele banu ba Njambi. Asilya yanyongesele bumwene bwa ku kunto bwa Isalele na kubiisa manene byuma mu bumwene bwa Juda. Oloni Asiria kahyanene Isalele ku myaka yoshe mwafwa Isaya wasonekele ngwendi: “Yehova wa maswalale nalisingi ngwendi: ‘Byuma binjinayongola, bikebyo bikalingiwa, co byuma binjinangula kulinga, bikalingiwa bene. Njikatika muka-Asiria mu lifuti lyange, na kumulyatangela ha minkinda yange. Njikatundisa joko yendi hali bakebo, na kutundisa citele cendi ha bitsili byabo’” (Isaya 14:24, 25) Isaya mwamanesele lika kusoneka obu bupolofweto, baka-Asilya kubasele lalo kujujwisa Juda.
ip-1 194 ¶12
Cinangulo ca Yehova Kuli Baka-mafuti
12 Obu bupolofweto bwalishulisilile simbu muka? Kukwetile simbu yailaha kutunda hababwendekelele. “Awa akewo majwi endekele Yehova kunima kutalesa kuli Mowabi. Co hano Yehova nendeka ngwendi: ‘Mu myaka itatu lika, ngeci mwa myaka ya muka-kupanga wa kukumuna, bumpau bwa Mowabi bukahwa mwafwa ya bimpindangano bya kuliseza-seza, co baje bakasalako bakapwa babandondo manene na kujeneka seho.’” (Isaya 16:13, 14) Mu kulitombola nobu bupolofweto, kuli bukaleho bubawana baka-kushitozola byuma byakusañulu buje bumwesa ngwabo mu ciita ca myaka ya bu 8, lifuti lya Moabu lyakobelele mu bukalu, co bwingi bwa mitambela yalyo yashangumukile kupwa bingundu. Tiglath-pileser III wendekele ngwendi Salamanu wa ku Moabu wapwile umo wa bimyene baje bakele na kumufweta mitelo. Kammusunadbi, mwene wa Moabu wakele na kufweta Senakeribu mitelo. Bimyene ba baka-Asiria, Esar-haddon na Ashurbanipal bendekele ngwabo bimyene ba Bamowabi ba mazina a Musuri na Kamashaltu bakele na kufweta mitelo kuli bakebo. Myaka yaingi kunima, Bamowabi bazilukile. Baka-kushitozola byuma bya kusañulu banawana bingundu bya binganda bya Bamowabi. Oloni kubawanene bukaleho bwabwingi kutalesa ku Bamowabi baje bapwile bitozi ba nzili ba Baisalele.
Kutondesesa Bisimpi bya Seho
w06 12/1 10 ¶11
Bisimpi bya Kulitila bya mu Mukanda wa Isaya—I
14:1, 2—Banu ba Yehova ‘bakafungulwile bati banu baje babafungulwile’? Balingile ngoco omwo banu bakufwa ngwe Daniele bamupwisile muka-kuyula provinsi yoshe ya Babiloni mu ciyulo ca Bamede na Bapelesha. Esta ikeye wapwile lishano mu bumwene bwa Bapelesha. Co Modekai ikeye bamwanene citwamo ca bulemu bumwene bwa Bapelesha.