¿Wiˈixë Jyobaa tˈixyë neˈpyny?

Nipën mbäät kyajukyˈaty pën kyaj ti nyëë nyeˈpyny. Ets komë Dios yëˈë të xyajkojëm, yëˈëyë patëp tnigäjpxët wiˈix mbäät nyajtuˈunëm. ¿Wiˈix të tniˈanaˈamë ets tyunëdë neˈpyny? ¿Mbäädë neˈpyny njëˈxëm o ngupëjkëm parë tyëkët niniˈkxoty? ¿Ti mbäät mbudëkëty parë xynyijawët ti mdunëp?

1. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixyë neˈpyny?

Tëëyëp, duˈunë Jyobaa ojts ttukˈaneˈemy ja nyax kyäjpn: “Yëˈë neˈpyny [...] yëˈë duˈun jukyˈäjtënˈäjtp” (Levítico 17:​14, MNM). Parë Jyobaa, yëˈë neˈpyny jukyˈäjtën yëˈë. Ets kom yëˈë të xynyamoˈoyëm ja jukyˈäjtën mëdiˈibë mëj ets wäˈäts, pääty nanduˈun dyajnaxyë neˈpyny.

2. ¿Yajkubojkypyë Dios ko nyajtuˈunëmë neˈpyny?

Ko nyajxy ja Ayoˈonduu, ta Jyobaa ojts tniˈanaˈamë ets kyaj pën tjëˈxëdë neˈpyny (käjpxë Génesis 9:4 etsë Levítico 17:​10). Ko tiempë nyajxy, nanduˈun jatëgok ojts ttukˈaneˈemy ja israelitëty. Ets pënaty wyoowˈyeˈeytyë ja Diosë kyäjpn mä primer siiglë, jaˈa njënäˈänëm, ja apostëlëtëjk ets ja mëjjäˈäytyëjk, duˈun ojts ttukˈanaˈamdë ja Dios mëduumbëty: “Kyaj xyjëˈxtët ja neˈpyny [o jëjpkudijëdë]” (käjpxë Apostʉlʉty o Hechos 15:​28, 29).

¿Ti yˈandijpy njëjpkudijëmë neˈpyny? Nˈokpëjktakëm ko ja doktoor mˈanëˈëmxëty ets xyjyëjpkudijëdë meskal, ¿mˈuugëp? Kyaj, ¿këdii? Per ¿mjëˈxëbë net ja jëˈxy pëky mëdiˈibë myëdäjtypyë meskal, o mgupëkëp yajkugumët mˈeemyoty? Nanduˈunën jyaty ko Dios tniˈanaˈamë njëjpkudijëmë neˈpyny. Nmëmëdoˈowëmë yäˈädë anaˈamën, yëˈë yˈandijpy, kyaj njëˈxëmë neˈpyny o kyaj ntsuˈtsëmë jëyujk animal mëdiˈibë të nyeˈpynytyukˈoogë. Kyaj nanduˈun njëˈxëm tijaty mëët të yˈagëëwmukyë neˈpyny.

Mayë doktoortëjk yajtuundëbë neˈpyny parë jäˈäy dyajtsoybyattë, extëm ko dyajtëkëdë eemyoty o ko dyajtundë glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas etsë plasma mëdiˈibë neˈpynyˈäjtp. Ko duˈun dyajtundë neˈpyny, yajkubojkypyë Diosë yˈanaˈamën. Per ta ja tuk pëky wiˈixë doktoortëjk dyajtundë neˈpyny ets kyaj yajnigajpxy mä Biiblyë pën kubojkp. Näˈäty mä glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas etsë plasma, yajpëtsëëmdëbë proteínas, bitaminë o mëdiˈibë yajtsooygyojtëp. Ets ta net mä doktoortëjk dyajtunäˈändë ja jäˈäyë kyëˈëm neˈpyny mä jam dyajtsoybyatäˈäny. Per këˈëm mbäät niduˈuk niduˈugë nwinmäˈäyëm pën ngupëkäˈänëm extëm ja doktoortëjk xyajtsoybyatäˈänëm (Galasyʉ 6:5).a

AK NIJAWË NIˈIGYË

3. Yëˈë mgupëkëp mëdiˈibë Jyobaa jotkujk yajnayjyawëdëp

¿Wiˈix mbäät xynyijawë pën mëdiˈibë mgupëkaampy jotkujkë Jyobaa yajnayjyawëdët? Ixtë BIDEO ets ta net xynyimaytyäˈäktët tiko jyëjpˈamëty nduˈunëm extëm yä yajnigajpxy:

BIDEO: ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ti mbäät nduˈunëm ko ja doktoortëjk dyajtunäˈändëdë neˈpyny? (5:​47)

• Amdowë Jyobaa jot winmäˈäny (Santya̱ˈa̱gʉ 1:5).

• Payeˈey wiˈix jyënaˈanyë wiinkpë tekstë ets ix wiˈix mbäät xykyuytyuny (Proverbios 13:​16).

• Yajnidëwë wiˈix ja doktoortëjk yajtsoybyattë mä mtsëënë.

• Winmay mëdiˈibë kyaj xykyupëkäˈäny.

• Winmay yajxon pën kyaj ok axëëk myajnayjyawëdët mëdiˈibë mgupëkaampy (Apostʉlʉty 24:​16).b

• Jamyats ko mä duˈumbë jotmay kyaj mbäät mˈanëˈëmxëty ti mdunëp ja mëdiˈibë myaˈëxpëjkëp, ja mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, mgujëën mgudëjk o ja mëmëjjäˈäy (Romanʉs 14:​12).

• Yajwëˈëm jääybyety wiˈix mtsoybyatäˈäny.

4. Jyobaa tyestiigëty tsoybyatandëp oy

Ko nmëmëdoˈowëm ja Diosë yˈanaˈamën ets kyaj ngupëjkëmë neˈpyny, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj ntsoybyatäˈänëm. Ixtë BIDEO.

BIDEO: Wiˈix tnimaytyaˈagyë doktoor Massimo Franchi (1:​36)

Käjpxtë Titʉ 3:2 ets nimaytyäˈäktë mëdiˈibë yä yajtëëpy:

• ¿Tiko yˈoyëty ets mët ja doktoortëjk ngäjpx nmaytyakëm tsuj yajxon ets wintsëˈkën myëët?

Kyaj ngupëjkëm	Këˈëm mbäät nwinmäˈäyëm pën ngupëkäˈänëm
A. Plasma.	Mëdiˈibë yajpëtsëëmdëp mä plasma
B. Glóbulos blancos.	Mëdiˈibë yajpëtsëëmdëp mä glóbulos blancos
C. Plaquetas.	Mëdiˈibë yajpëtsëëmdëp mä plaquetas
D. Glóbulos rojos.	Mëdiˈibë yajpëtsëëmdëp mä glóbulos rojos

5. Ko ja neˈpyny nyaywyaˈkxyëty

Neˈpynyˈäjtëm taxk pëky mëdiˈibë myëdäjtypy: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas etsë plasma. Ko yäˈädë doktoortëjk dyajnaywyäˈkxëdë, mbäät jap dyajpëtsëmdëc mëdiˈibë yajtsooygyojtëp parë dyaˈˈagëdäˈäktë tuˈugë päˈäm o parë tyäjxˈaduky ko tuˈugë jäˈäy tsyaatyë o tsyayuty.

Per tuˈuk tuˈugë Dios mëduumbë këˈëm mbäät twinmay pën kyupëkaampy mëdiˈibë ja doktoor të dyajpëtsëmdë mä yäˈädë taxk pëkypyë, duˈun extëm tjaygyukë ja tëyˈäjtën mëdiˈibë miimp mä Biiblyë. Ta nääk mëdiˈibë kyaj tkupëkäˈändë mët ko ja doktoor yëˈë të dyajtsooygyojy mëdiˈibë të dyajpëtsëmdë mä ja taxk pëkypyë, ets ta mëdiˈibë kyaj wiˈix nyayjyawëdë.

Ko nety të xynyiwinmayë ti mëdiˈibë mgupëkaampy, nayajtëwëdë:

• ¿Wiˈixëts ndukmëtmaytyäˈägëdë doktoor tikots ngupëky o tikots kyaj ngupëky mëdiˈibë të dyajtsooygyojtë mä ja neˈpyny të dyajnaywyaˈkxyëty?

TI TË NJÄJTËM

Jyobaa xyˈanmäˈäyëm ets nmëjˈijxëmë neˈpyny.

Ajamyatsë

• ¿Tiko Jyobaa tmëjˈixyë neˈpyny?

• Ko Dios tniˈanaˈamë njëjpkudijëmë neˈpyny, ¿tiko njënäˈänëm ko yëˈë nanduˈun yˈandijpy kyaj nyajtëjkëm niniˈkxoty?

• ¿Wiˈix mbäät xynyijawë pën mgupëkaampy wiˈix ja doktoortëjk myajtsoybyatäˈänyëty mä dyajtunäˈändë neˈpyny?

AK PAYEˈEY

¿Ti mbäät jawyiin xywyinmay mä xykyakupëkynyëm ets ja doktoortëjk dyajtundëdë mneˈpyny?

“Diˈib nääk të nyayajtëwëdë” (Diˈib Xytyukˈawäˈänëm, 15 äämbë oktuubrë 2000)

¿Ti mbäät jawyiin xypyayeˈey mä xykyakupëkynyëm ja tsooy mëdiˈibë doktoortëjk të dyajpëtsëmdë mä neˈpyny?

“Diˈib nääk të nyayajtëwëdë” (Diˈib Xytyukˈawäˈänëm, 15 äämbë junië 2004)

Nijawë tiko tuˈugë doktoor tmëbëjky ko tam tiko Jyobaa dyajkubokyë neˈpyny.

“Ngupëjkëts wiˈixë Dios tˈixyë neˈpyny” (¡Despertad!, 8 äämbë disiembrë 2003)

Nijawë wiˈix tyunyë Komitee mëdiˈibë pyudëjkëdëbë Testiigëty parë kyaj tkupëktëdë neˈpyny.

Jyobaa yˈijxˈijty kyuentëˈäjtypy pënaty pëjk ijxëdëp (10:​23)